Co mówią obcokrajowcy mieszkający w Reykjaviku?

Transkrypt

1 Co mówią obcokrajowcy mieszkający w Reykjaviku? Raport z Konferencji Wielokulturowej 2010

2 Spis treści Wstęp... 3 Przygotowanie konferencji... 3 Obcokrajowcy mieszkający w Reykjaviku... 4 Skład konferencji... 7 Wybory do rady ds. wielokulturowych... 8 Najważniejsze wyniki... 9 Przedszkola i szkoły podstawowe... 9 Zagadnienia kulturowe Galeria Sztuki w Reykjaviku Gerðuberg Biblioteka Miejska Sport i rekreacja Karta rekreacyjna Baseny Ośrodki społeczne Usługi socjalne Strona internetowa miasta Dyskusje dotyczące innych spraw niż usługi Media i życie w społeczeństwie Informacje ogólne Stosunki pomiędzy cudzoziemcami a Islandczykami Instytucje państwowe Następne kroki Załącznik Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

3 Wstęp Pomysł zorganizowania konferencji wielokulturowej zrodził się na przełomie 2009 i 2010 roku w biurze praw człowieka miasta Reykjavik. Od dawna wiadomo jak bardzo ważne są opinie cudzoziemców w pracy nad poprawą udzielanych im usług, polepszenia samopoczucia i ułatwienia procesu wzajemnej adaptacji w społeczeństwie islandzkim. Konferencja wielokulturowa, która odbyła się 6 listopada 2010 roku, stała się doskonałym forum do omówienia wszystkich tych zagadnień. Celem konferencji było: Stworzenie forum, na którym cudzoziemcy zamieszkujący w Reykjaviku mogli podzielić się doświadczeniami dotyczącymi usług udzielanych przez miasto i przedstawić swoje pomysły i sugestie mające na celu ich ulepszenie. Wybranie siedmiu rzeczników do rady ds. wielokulturowych, której zadaniem będzie reprezentowanie interesów cudzoziemców zamieszkujących w Reykjaviku przed radą ds. praw człowieka i innymi instytucjami miasta. Wyniki rozmów w grupach będą z pewnością wykorzystane do ulepszenia usług, które są w ofercie miasta. Jednak sukces zależy od pracowników miasta i nowowybranych rzeczników. Podczas tej pierwszej konferencji wielekulturowej wiele można było się nauczyć na temat wielokulturowości i ogólnie można powiedzieć, że konferencja udała się pod każdym względem. Biuro praw człowieka miasta Reykjavik pragnie serdecznie podziękować wszystkim tym osobom i organizacjom, które w jakikolwiek sposób przyczynili się do organizacji i przeprowadzenia tej konferencji. Przygotowanie konferencji Przygotowania do konferencji odbywały się w biurze praw człowieka a Anna Þorsteinsdóttir została specjalnie zatrudniona jako kierownik projektu. W pracy nad projektem wzięły udział dwa zespoły: jeden powołany z ramienia rady ds. praw człowieka a drugi to zespół wykonawczy powołany przez różne działy urzędu miasta Reykavik. Dziękujemy wszystkim za dobrą współpracę. Zespół powołany przez radę ds. praw człowieka: Barbara Jean Kristvinsson, przestawiciel partii Samfylking, Claudia Overesch,przedstawiciel partii Vinstri hreyfingin græns framboðs, Grazyna M Okuniewska,przedstawiciel partii Sjálfstæðisflokkur Euardo Perez Baca, przedstawiciel Besti flokkurinn Zespół wykonawczy Dagbjört Ásbjörnsdóttir, dział ds. sportu i rekreacji Kristín R. Vilhjálmsdóttir, dział ds. kultury i turystyki Fríða B. Jónsdóttir, dział ds. przedszkoli 3 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

4 Nanna Cristiansen, dział ds. edukacji Edda Ólafsdóttir, dział ds. pomocy socjalnej Obcokrajowcy mieszkający w Reykjaviku Wszystkie informacje podane w tabelach i rysunkach są oparte na danych dostarczonych przez Islandzki Urząd Statystyczny. Na dzień 1 stycznia 2010 roku ogólna liczba obcokrajowców na Islandii wynosiła osoby, z których osoby mieszkają w Reykjaviku. Do tych osób zaliczane są również osoby posiadające obywatelstwo islandzkie. Zatem liczba osób posiadających inne obywatelstwa wynosiła osób, czyli 8,1% mieszkańców miasta. Przez ostatnie kilka lat odnotowuje się coraz większą liczbę osób, które otrzymały obywatelstwo islandzkie. Pewnym założeniem jest to, że osoby te opanowały w pewnym stopniu język islandzki. Najwięcej osób otrzymało obywatelstwo w 2008 roku, czyli 914 osób. A w roku 2009 nieco mniej, czyli 724 osoby. Na rysunku 1 podana jest liczba osób, które otrzymały obywatelstwo islandzkie w latach W tym okresie (z wyjątkiem 1991 roku) obywatelstwo otrzymało więcej kobiet niż mężczyzn. Zatem w tym okresie kobiet i mężczyzn otrzymało obywatelstwo islandzkie. Rysunek 1. Liczba osób, które otrzymały obywatelstwo islandzkie w latach , według płci. 4 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

5 Tabela 1 wykazuje podział obcokrajowców według dzielnic. Dane z 1 stycznia 2010 roku. Tabela 1. Podział osób według dzielnic 1 w Reykjaviku. Dane z dnia 1 stycznia 2010 roku. Ogólna liczba mieszkańców Obywatele innych krajów % obywateli innych krajów Vesturbær ,2 Austurbær ,7 Norðurbær ,6 Suðurbær ,3 Árbær ,3 Breiðholt ,2 Grafarvogur ,2 Borgarholt Grafarholt ,4 Kjalarnes ,2 Bez zameldowania ,4 Łącznie ,1 Na rysunku 2 przedstawione są dane z tabeli 1, czyli odsetek obywateli innych krajów w poszczególnych dzielnicach. Rysunek 2. Podział obywateli innych krajów według dzielnic miasta Reykjavik. 1 Vesturbær łączy w sobie Vesturbærinn i Vesturbær-syðri. Austurbær łączy w sobie Austurbær, Norðurmýri i Hlíðar. Norðurbær łączy w sobie Laugarnes, Laugarás, Heimar i Vogar. Suðurbær łączy w sobie Háaleiti, Bústaðarhverfi i Fossvogur. 5 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

6 Rysunek 3 przedstawia 10 najbardziej licznych grup etnicznych na Islandii według danych z 1 stycznia 2010 roku. Dane te obejmują okres od 2007 roku. Polacy są najliczniejszą grupą, czyli na dzień 1 stycznia 2010 roku liczba Polaków wynosiła osoby. Rysunek 3. Najliczniejsze grupy etniczne na Islandii posiadające obywatelstwa innych krajów. Na rysunku 4 przedstawione są kraje i / lub regiony, z ktorych pochodzi więcej niż 150 osób posiadających obywatelstwa innych krajów. Osoby z krajów skandynawskich oraz osoby anglo- i hiszpańskojęzyczne są umieszczone w jednej grupie. Polacy są najliczniejszą grupą składającą się z osób w dniu 1 stycznie 2010 roku. Litwini są drugą co do wielkości grupą składającą się z 800 osób w tym samym okresie. 6 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

7 Rysunek 4. Cudzoziemcy zamieszkujący w Reykjaviku według narodowości / regionów językowych oraz płci. Na rysunku 5 podany jest podział wiekowy cudzoziemców mieszkających w Reykjaviku. Jak widać najliczniejszą grupą są osoby w wieku od 20 do 39 lat, czyli osób. Dane obejmują osoby posiadające obywatelstwo islandzkie. Rysunek 5. Podział według wieku cudzoziemców posiadających obywatelstwo islandzkie. Skład konferencji Ponad 200 uczestników zgłosiło chęć wzięcia udziału w konferencji poprzez . Uczestników podzielono na grupy według języków. Konferencja była ogłoszona w prasie a także drogą listową. Broszury informacyjne w kilku językach zostały rozesłane po całym mieście, w tym w Kolaportið i sklepach prowadzonych przez cudzoziemców. Spotkanie odbyło się za okrągłym stołem. W grupach uczestniczyło od 4 do 11 osób, przewodniczący i sekretarz. Przy wybórze języka wzięto pod uwagę rejestrację uczestników a rozmowy odbyły się w następujących językach: islandzki, angielski, hiszpański, polski, tajlandzki, cebuański i rosyjski. Tabela 2 przedstawia podział cudzoziemców mieszkających w Reykjaviku według języków: Taebla 2. Podział cudzoziemców posiadających inne obywatelstwa według języków używanych podczas konferencji. Język Liczba Angielski 726 Cebuański 782 Polski Rosyjski Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

8 Hiszpański 396 Wietnamski 388 Tajlandzki 230 Razem W czasie konferencji miejskie biuro usług 2 poruszyło kilka pytań z zakresu usług udzielanych przez miasto. Wszystkie pytania zostały przetłumaczone na języki używane podczas konferencji. Przewodniczący zachęcali wszystkich uczestnikow do udziału w rozmowach, podczas których omówiona została większość pytań. Wszystkie rozmowy były notowane przez sekretarza. Podczas rozmów omówione były również sprawy cudzoziemców. Dyskusje te trwały pomiędzy godz. 10:00 a 14:00 z półgodzinną przerwą na lekki lunch i kawę. Przeprowadzono również ankietę, na którą odpowiedzieli wszyscy chętni w celu przedstawienia najważniejszych pytań, które później zostały wywieszone na ścianie tak, aby goście mieli możliwość udzielenia pisemnych odpowiedzi na specjalnie do tego przygotowanych formularzach. Na pytania umieszczone w ankiecie można było udzielić jedynie odpowiedzi "tak" lub "nie". Kilku uczestników odpowiedziało na tę część pytań. Ta część konferencji nie przyniosła praktycznie żadnych rezultatów. Kilka instytucji miasta Reykjavik jak również i inne organizacje społeczne miały okazję przedstawić swoją działalność i usługi udzielane cudzoziemcom, takie jak np. projekt Harmonia Kultur, który jest częścią tzw. Ruchu humanistycznego mającego na celu zwalczanie dyskryminacji i ksenofobii a także zjednoczenie wszystkich Islandczyków niezależnie od narodowości; Międzynarodowy Targ Młodzieżowy, jako forum wielokulturowe, gdzie młodzi ludzie mają okazję poznać inne osoby i uzyskać wsparcie a także wziąć udział w działalności społecznej; Centrum Wielokulturowe, które jest prowadzone przez państwo, ma na celu ułatwienie komunikacji pomiędzy ludźmi o różnym pochodzeniu i ulepszenie usług informacyjnych skierowanych do osób pochodzenia obcego przebywających na Islandii; Centrum Społeczne w Miðborg i Hlíðar prowadzone przez miasto jest ośrodkiem informacyjnym; Biblioteka Miejska, która oferuje szeroki zakres usług dla cudzoziemców mieszkających w Reykjaviku. Warto również dodać, że grupa studentów Islandzkiej Szkoły Filmowej nagrywała przebieg konferencji. Wybory do rady ds. wielokulturowych Drugim celem konferencji wielokulturowej były wybory rzeczników do rady ds. wielokulturowych, która będzie wchodzić w skład rady praw człowieka miasta Reykjavik a także innych instytucji miasta zajmujących się sprawami cudzoziemców. Wybory odbyły się w godz. 10:00-14:00. Wszyscy wyborcy i kandydaci w wieku od 18 lat i starsi są pochodzenia obcego i zamieszkują w Reykjaviku. Uczestnicy po kolei opuszczali okrągły stół w celu głosowania, po czym powracali do dyskusji. 2 Działy ds. edukacji i przedszkoli, kultury i turystyki, pomocy socjalnej, sportu i rekreacji a także biuro usług. 8 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

9 Wszystkie osoby z listy kandydatów mają więcej niż 18 lat i są pochodzenia obcego. Do rady wybrano siedem osób: pięciu głównych członków i dwóch zastępców. Szesnaście osób z trzynastu krajów kandydowało w wyborach. Wybory odbyły się w czasie trwania konferencji i przeszły pomyślnie. Pomimo tego, iż więcej osób mogło wziąć udział w wyborach, ogólna liczba głosujących wyniosła 109 osób. W nowy skład rady ds. wielokulturowych weszli: Główni członkowie: Raúl Sáenz z Maksyku, przewodniczący rady, Katelin Marit Parsons z Kanady, Juan Camilo Román Estrada z Kolumbii Shuhui Wang z Chin Toshiki Toma z Japonii Zastępcy: Angelique Kelley z USA Flóra Vuong Nu Dong z Wietnamu Jeden z kandydatów, Akeem-Cujo Oppong z Ghany, który został wybrany do rady, później zrezygnował. Do rady zaproszono obserwatorów z Polski i Litwy, ponieważ właśnie z tych krajów pochodzi największa grupa cudzoziemców na Islandii a po wyborach okazało się, że w skład rady nie wszedł żaden z kandydatów z tych dwóch krajów. W drugiej połowie 2010 roku odbyły się trzy zebrania rady ds. wielokulturowych. Zebrania obdyły się w atmosferze wypełnionej energią i entuzjazmem, co zapowiada dobrą pracę w przyszłości. Najważniejsze wyniki W tym rozdziale przedstawiono główne wyniki konferencji. W załączniku 2 przedstawione są wszystkie wyniki a w załączniku 3 wyniki te są podzielone według udzielonych odpowiedzi i oznaczone w jakim języku mówiono w każdej grupie, co ma na celu ułatwienie przetwarzania uzyskanych danych. Osoby pragnące zapoznać się w całości z tymi wynikami mogą obejrzeć załączniki. Treść niniejszego rozdziału oparta jest na danych z konferencji. W niektórych grupach znajdowały się osoby różnych narodowości, które posługiwały się językiem angielskim przy udzielaniu odpowiedzi. Przedszkola i szkoły podstawowe Jak można lepiej przekazywać informacje z przedszkoli i szkół podstawowych? Niektóre pytania, które omawiano podczas konferencji, dotyczyły przedszkoli i szkół podstawowych a odpowiedzi na nie zostały umieszczone w tej samej kategorii. Z udzielonych odpowiedzi wynika, że osoby pochodzenia obcego chcą, aby informacje na temat zapisów dzieci do przedszkoli, układu przedszkoli, informacje o tym, do których przedszkoli można 9 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

10 zapisywać dzieci a do których nie, informacje o terminie oczekiwania na przyznanie miejsca w przedszkolu oraz informacje o kosztach, były dostępne w języku angielskim i/lub polskim. Rodzice chcą również być lepiej informowani na temat samopoczucia dzieci w szkole. Bardzo ważnym aspektem jest również udostępnienie w razie potrzeby tłumaczy a także szacunek wobec innych kultur i nieizolowanie dzieci z uwagi na ich przynależność wyznaniową lub poglądową. Zwrócono również uwagę na to, że tłumaczenia nie zawsze muszą być doskonałe. Postanowienia Przygotowanie internetowej strony, na której wszystkie szkoły mogą umieścić najczęściej zadawane pytania lub ogłoszenia. Strona będzie dostępna dla wszystkich. Sporządzenie listy w kilku językach, na której umieszczone będą najważniejsze tematy i wydarzenia w szkołach. Przeprowadzenie raz w miesiącu spotkań na temat aktualnych potrzeb dzieci pochodzenia obcego i informowanie raz w tygodniu rodziców o postępach ich dzieci w szkole. Jak szkoła podstawowa może przyczynić się do zwiększenia udziału rodziców w nauce swoich dzieci? Okazuje się, że rodzice odczuwają stres z uwagi na to, że nie są w stanie śledzić na bieżąco za postępami swoich dzieci w szkole a także przy wykonywaniu prac domowych. Postanowienia Szkolenie rodziców w tym jak można najlepiej i najbardziej skutecznie pracować z dziećmi, które dopiero zaczynają się uczyć języka. Mówienie rodzicom o korzyściach wynikających z ich zaangażowania w naukę dzieci, co w konsekwencji redukuje stres. Umożliwienie rodzicom dostępu do książek, z których uczą się ich dzieci. Uznanie i promowanie nauczania w języku ojczystym jako części nauki dzieci. Organizowanie spotkań kulturowych mających na celu promowanie różnych kultur. Organizowanie międzynarodowych dni w szkołach, podczas których należy unikać podziału na "my" i "inni", tj. na Islandczyków i cudzoziemców. Sporządzenie listy najczęściej używanych pojęć matematycznych i przetłumaczenie tej listy. Jak przedszkola i szkoły podstawowe mogą przyczynić się do zwiększenia udziału rodziców w ogólnej działalności szkół lub przedszkoli? Z dyskusji podczas konferencji wynikło, że niezbędne jest okazywanie większej tolerancji wobec codzoziemców, np. wtedy kiedy mówią po islandzku, a także przysłuchiwanie się i szanowanie ich opinii. Wyraźna również jest potrzeba większej interakcji pomiędzy cudzoziemcami a Islandczykami. Poza tym w szkołach brakuje tłumaczeń informacji dla dzieci i rodziców. Przedszkola radzą sobie dobrze w tych sprawach, co oznacza, że zmiany są możliwe także w szkołach podstawowych. Brakuje podstawowych informacji takich jak np. to, że dzieci raczej powinny być obecne podczas tzw. "rozmów 10 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

11 z rodzicami". Pracownicy szkół i przedszkoli powinni być świadomi różnic kulturowych, co oznacza, że np. w niektórych kulturach nie przyjęto patrzeć w oczy w czasie rozmowy. Usługi powinny mieć bardziej indywidualny profil. Postanowienia Informacje o spotkaniach oraz e w kilku językach (poza islandzkim). Organizowanie wydarzeń lub projektów mających na celu stworzenie mocniejszych więzi pomiędzy Islandczykami a cudzoziemcami. Zachęcanie islandzkich rodziców do okazywania tolerancji i szacunku wobec poglądów i opinii cudzoziemców. Obecność tłumaczy podczas informowania o obowiązujących zasadach itp. Zrozumienie na ile istotne jest nauczanie w języku ojczystym. Powołanie pośrednika, którego zadaniem jest udzielanie pomocy rodzicom a także praca z dziećmi, które uczą się języka islandzkiego jako języka obcego (w przedszkolach). Wprowadzenie dzienników dla wglądu przez rodziców i nauczycieli. Nauczanie dzieci o świecie bez granic. W jaki sposób Państwa zdaniem przedszkola powinny pracować z grupami, w których są dzieci pochodzenia obcego a także dzieci, których obojga rodziców są Islandczykami? Szczególną uwagę zwrócono na fakt, że różnorodność powinna być źródłem nowych możliwości a nie problemów, a także na potrzebę stworzenia możliwości dla przeszkolenia nauczycieli w zakresie zagadnień wielokulturowych tak, aby byli lepiej przygotowani do pracy z dziećmi obcego pochodzenia. Nauczyciele muszą lepiej rozumieć i szanować różne aspekty kulturowe, w tym specyfikę różnych religii. Postanowienia Wiedza na temat tła kulturowego każdego dziecka i zrozumienie ich sytuacji życiowej. Indywidualna praca z każdym dzieckiem. Dopilnowanie tego, aby dzieci nie czuły się wyizolowane i odczuwały tęsknotę za domem. Eliminowanie przejawów dyskryminacjji i izolacji. Udzielenie pomocy przy edukacji w domu. Zwiększenie zakresu nauczania w języku ojczystym w całym systemie szkolnictwa. 11 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

12 Zagadnienia kulturowe Galeria Sztuki w Reykjaviku Ważne jest promowanie działalności galerii za pomocą stron internetowych dostępnych w językach obcych, tak jak to jest w przypadku polskiej strony a także publikacje w językach obcych, np. Grapevine. Odnotowano brak informacji na temat tego, gdzie artyści pochodzenia obcego mogą wystawiać swoje prace. Niezbędna jest lepsza prezentacja działalności galerii. Postanowienia Umieszczenie informacji w innych językach (poza islandzkim), umieszczenie wykazu szkół, np. szkoły polskiej, tłumaczenie plakatów na inne języki. Krótkie informacje są wystarczające. Dokładniejsze ogłoszenia o nadchodzących wydarzeniach. Prezentacja prac artystycznych wykonanych przez dzieci pochodzenia obcego. Wystawy artystów pochodzenia obcego nawiązujące do kultur różnych krajów. Stworzenie warsztatów artystycznych dla dzieci. Organizowania wydarzeń dla rodziców i dzieci. Gerðuberg Bardzo pozytywnie oceniono dzialalność Gerðuberg, do którego jednak dostęp dla wielu osób nie mieszkających w Breiðholt jest pewnym utrudnieniem. Biblioteka Miejska W razie możliwości bardzo korzystne będą spotkania lub wieczory kulturowe w bibliotekach. Postanowienia Stworzenie strony internetowej zawierającej książki elektroniczne w różnych językach. Udostępnienie stowarzyszeniom lub osobom prywatnym książek w różnych językach. Sport i rekreacja Stwierdzono, że istenieje potrzeba poprawy sposobów przekazywania informacji na temat spędzania wolnego czasu, szczególnie rodzicom. Okazało się również, że kluby i inne ośrodki sportowe dla dzieci powinny lepiej informować o swojej działalności rodziców dzieci pochodzenia obcego. To nie powinno być tylko i wyłącznie odpowiedzialnością miasta. Pracownicy ośrodków sportowo-rekreacyjnych muszą okazywać szacunek wobec dzieci niezależnie od ich pochodzenia i posiadać wiedzę na temat różnorodności kulturowej. Niezbędne jest zorganizowanie kursu znajomości różnic kulturowych. Równie ważne jest, aby wśród personelu były osoby obcego 12 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

13 pochodzenia. Utrzymywanie kontaktów z rodzicami jest również bardzo istotne. Potrzebne jest stworzenie sieci interakcyjnej dla różnych społeczności cudzoziemców mieszkających na Islandii w celu promowania działalności ośrodkow sportowo-rekreacyjnych. Informacje powinny być przekazywane w różnych językach. Jednym ze sposobów jest wykorzystanie materiałów graficznych. Dzieci i młodzież obcego pochodzenia są mniej zaangażowane w działalności ośrodków sportoworekreacyjnych niż islandzkie dzieci. Prezentacja działalności ośrodków sportowo-rekreacyjnych dla osób pochodzenia obcego powinna odbywać sie poza zwykłymi godzinami pracy. Wielu rodziców wie bardzo niewiele na temat działalności tych ośrodków i dlatego można, na przykład, zaprosić rodziców do ośrodków w celu zapoznania się z ich działalnością. Ze względu na brak informacji wielu rodziców obawia się, że zajęcia w ośrodkach są drogie. Brak również informacji na temat tzw. karty rekreacyjnej (frístundakortið), której można użyć do płacenia za zajęcia sportowo-rekreacyjne. Podczas dyskusji okazało się, że istnieje potrzeba zachęcania islandzkich dzieci do zaprzyjaźnienia się z dziećmi pochodzenia obcego. Dzieci obcokrajowcy często są bardziej zdyscyplinowane niż islandzkie dzieci lecz nie mogą przebywać równie długo poza domem jak islandzkie dzieci. Islandzkie dzieci w wieku od 16 do 18 lat wychodzą na miasto i piją alkohol, co jest zakazane w wielu innych społeczeństwach. Czasami dzieci zbyt długo przebywają w ośrodkach społecznych i nie do przyjęcia jest fakt, że 12-letnie dzieci powracają do domu po północy. Postanowienia Zdecydowane działania zachęcające dzieci pochodzenia obcego do czynnego udziału w zajęciach oferowanych przez ośrodki sportowo-rekreacyjne. Informowanie rodziców o działalności ośrodków sportowo-rekreacyjnych poza zwykłymi godzinami pracy i zaproszenie w celu zapoznania się z ich działalnością. Udostępnienie informacji o ośrodkach w różnych językach. Bardzo ważne jest nawiązanie kontaktów z rodzicami. Wysyłanie broszur informacyjnych o działalności ośrodków w danych dzielnicach miasta. Ośrodki sportowo-rekreacyjne powinny udostępniać informacje w różnych językach i wykorzystać różne sposoby przekazywania informacji, np. lista owa do polskiej szkoły, strona informacyjna po polsku lub Grapevine. Rozprowadzenie broszur informacyjnych w szkołach, autobusach a także w polskiej szkole. Informowanie o korzyściach wynikających z zajęć sportowych dla dzieci. Wysyłanie informacji rodzicom o ofertach ośrodków sportowo-rekreacyjnych. Wielu rodziców nie wie praktycznie nic o oferowanych zajęciach ani też gdzie one się odbywają. Lepsza współpraca z rodzicami poprzez zatrudnienie pracowników pochodzenia obcego. Forum do tworzenia nowych przyjaźni. Organizowanie specjalnych spotkań powitalnych dla nowych uczestników. 13 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

14 Karta rekreacyjna Rozmowy wykazały potrzebę lepszej reklamy Karty Rekreacyjnej w szkołach, w polskiej szkole a także umieszczenie tych informacji na tablicach ogłoszeniowych, np. w sklepie polskim. Wyjaśniono również, że wielu obawia się, że poprzez uzyskanie jakiejkolwiek pomocy finansowej można utracić prawo do przedłużenia zezwolenia na pobyt, i czy Kartę Rekreacyjną można uznać za taką pomoc. Informacje na temat Karty Rekreacyjnej powinny być w kilku językach. Uzyskanie takiej karty odbywa się drogą elektroniczną (Rafræn Reykjavík). Wiele osób wymaga pomocy przy korzystaniu z tego systemu. Postanowienia Rozsyłanie tzw. gjafakort (karta podarunkowa) do ośrodków sportowo-rekreacyjnych. Udzielenie pomocy przy rejestracji i ubieganiu się o kartę w systemie Rafræn Reykjavík. Baseny Istnieje potrzeba stworzenia zamkniętych przebieralni i pryszniców, ponieważ niektórzy nie są przyzwyczajeni do rozbierania się i mycia w obecności innych. Ponadto zwrócono uwagę na potrzebę tłumaczenia nie do końca przejrzystych przepisów obowiązujących na pływalniach. Uczęszczanie na pływalnie jest o tyle cenne, że osoby pochodzenia obcego mogą tam nawiązać kontakty z innymi. Postanowienia Umieszczenie tabliczek / oznakowań w różnych językach. Organizowanie osobnych zajęć pływania dla kobiet i mężczyzn, ponieważ dla niektórych osób przebywanie w obecności osób przeciwnej płci podczas zajęć pływania jest nieco kłopotliwe. Bezpłatne lekcje pływania dla dorosłych, którzy nie umieją pływać ale bardzo chcą się nauczyć. Ośrodki społeczne Zwrócono uwagę na to, że w ostatnim czasie krążą negatywne opinie na temat działalności ośrodków społecznych. Dlatego bardzo ważne jest, aby rodzice mieli dostęp do informacji o ośrodkach w celu stworzenia poczucia zaufania ze strony rodziców. Postanowienia Udostępnienie informacji na temat działalności i ofert ośrodków społecznych. Promowanie współpracy pomiędzy szkołami a ośrodkami społecznymi. Usługi socjalne Niezbędne jest stworzenie broszury informacyjnej dla osób, które przeprowadzają się do kraju. 14 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

15 Możliwe jest ulepszenie już istniejącej broszury Pierwsze kroki. Broszury powinny być dostępne na lotnisku, w urzędzie pracy, w bankach, w ośrodkach zdrowia a także w urzędach, gdzie składane są wnioski o nadanie numeru identyfikacyjnego (kennitala), w szkołach i przedszkolach. Dostępna powinna być broszura informacyjna o usługach socjalnych udzielanych w Reykjaviku. Dobrym pomysłem jest przekazywanie broszury osobom ubiegającym się o nadanie numeru identyfikacyjnego tak, aby osoby te mogły zapoznać się z ofertą i adresami ośrodków socjalnych. Równie dobrym pomysłem jest wysyłanie tej broszury drogą pocztową osobom ubiegającym się o nadanie numeru identyfikacyjnego. Wielu cudzoziemców nie wie na czym polega praca ośrodków socjalnych lub w ogóle o ich istnieniu. I właśnie to musi ulec zmianie. Najbardziej odczuwalny jest brak informacji na temat ofert usług socjalnych. Na przykład, w Polsce praca ośrodków socjalnych wygląda zupełnie inaczej. Tam pomoc jest udzielana jedynie najbardziej potrzebującym. Dlatego Polacy nie korzystają z tych usług w obawie przed tym, że może to mieć negatywny wpływ na przedłużenie zezwolenia na pobyt w kraju. Cudzoziemcy mają wiele wątpliwości i często nie zdają sobie sprawy z różnorodnosci oferowanych usług. Osoby starsze niewiele wiedzą na temat usług oferowanych przez miasto. To musi ulec zmianie. Podczas dyskusji poruszono również problem nawiązujący do tego, że czasami trudno jest dotrzeć do doradców ds. socjalnych, którzy nie oddzwaniają. Omówiono również potrzebę stworzenia ośrodka usługowego w jednym miejscu (one stop shop Centrum Międzynarodowe). Potrzeby cudzoziemców muszą przemawiać jednym głosem i stwarzać własne organizacje. Postanowienia Zapewnienie indywidualnych usług, opublikowanie zdjęć ośrodków i pracowników tychże ośrodków. Doradcy powinni być dostępni dla każdej rodziny. Dobrze jest skontaktować się telefonicznie z nowymi mieszkańcami danej dzielnicy i zaprosić ich na rozmowę. Można również wysłać broszury itp. wraz z zaproszeniem "Witamy w Reykjaviku. Ośrodki socjalne powinny być dobrze widoczne. Dobrym pomysłem jest również zaproszenie mieszkańców np. na zupę. Zwiększenie liczby personelu w ośrodkach. Odczuwalny jest brak informacji na temat działalności ośrodków socjalnych. Stworzenie biura przyjmowania interesantów (One stop shop). Zaproszenia na spotkania w ośrodkach socjalnych, podczas których omawiane będą różne zagadnienia związane z prawami i obowiązkami mieszkańców. Zatrudnienie cudzoziemców do pracy w ośrodkach socjalnych. Pomoże to w skuteczniejszym budowaniu wspólnoty społecznej. Darmowe kursu językowe dla rodziców i dzieci, ponieważ znajmość języka jest jednym z najważniejszych czynników pomyślnej adaptacji w nowym społeczeństwie. Organizowanie spotkań lub wieczorów dla nowo przybyłych mieszkańców w celu omówienia aktualnych zagadnień. Zatrudnienie pracownika, którego zadaniem będzie udzielenie informacji cudzoziemcom. 15 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

16 Założenie nowego Centrum Międzynarodowego. Strona internetowa miasta Strona internetowa miasta jest zbyt skomplikowana, co utrudnia dostęp do niezbędnych informacji. Należy lepiej aktualizować informacje na stronie internetowej i naprawiać błędy w linkach. Często informacje są tylko po islandzku. Informacje powinny być zrozumiałe dla wszystkich. Należy stworzyć możliwość wyboru podstron w innych językach bezpośrednio na stronie głównej. Postanowienia Udostępnienie bliższych informacji na temat wydarzeń kulturowych, sportowych a także godzin otwarcia basenów na terenie miasta. Użycie prostego języka islandzkiego i przeznaczenie więcej pieniędzy na usługi indywidualne zamiast podawania informacji w wielu językach. Lepsze przekazywanie już istniejących informacji w różnych językach. Dyskusje dotyczące innych spraw niż usługi Jak podano w opisie przebiegu konferencji miały miejsce również otwarte dyskusje, podczas których nie zostały udzielone odpowiedzi na konkretne pytania. W tym rozdziale podane są niektóre z tych pytań. Dyskutowano również środki masowego przekazu i w jaki sposób przedstawiają cudzoziemców. Podkreślono, że media bardzo mało uwagi poświęcają życiu cudzoziemców. Ponadto dyskutowano ogólnie na temat przedstawiania informacji dotyczących tego jak się żyje cudzoziemcom na Islandii. Na koniec odbyła się ważna dyskusja na temat instytucji rządowych, w tym urzędu ds. cudzoziemców, a także przepisów prawnych obowiązujących na Islandii. Media i życie w społeczeństwie Podczas konferencji wiele dyskutowano na temat wielokulturowości w mediach. Niewielu cudzoziemców jest zaangażowanych w politykę i dlatego nie poświęca im się zbyt dużo uwagi. Cudzoziemcy na Islandii jako całość odczuwa brak wzorców, np. bardzo rzadko pokazuje się w mediach islandzkie dzieci, których rodzice są cudzoziemcami. Zaproponowano rozpoczęcie nadawania programów radiowych i telewizyjnych w określonych godzinach, w których podawane będą aktualne informacje i oferty. Informacje ogólne Stwierdzono również, że przekazywane informacje powinny być tłumaczone na języki największych grup cudzoziemców na Islandii. Informacje nie muszą być długie lub szczegółowe a tłumaczenia nie muszą być idealne. Najważniejsze jest to, aby informacje docierały do odbiorców. Można na przykład po prostu użyć "google translate ". Nie ma znaczenia, czy informacje te pochodzą za pośrednictwem poczty elektronicznej lub listów, najważniejszy jest język. Ważna jest spójność w przekazywaniu informacji. Różne instytucje nie są ze sobą powiązane a informacje nie zawsze są dokładne i spójne. 16 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

17 Brakuje obowiązkowego kursu dla osób, które planują na stałe mieszkać na Islandii, a także darmowych kursów języka islandzkiego. Postanowienia Przypomnienie o tym, że można zadawać pytania i liczyć na odpowiedzi. Udzielenie indywidualnego poradnictwa. Niektórzy wolą kontaktować się poprzez pocztę elektroniczną, niektórzy drogą listową a niektórzy poprzez telefon. Stosunki pomiędzy cudzoziemcami a Islandczykami Wielu codzoziemców podkreśla, że są tutaj po to, aby zostać na dłużej. Informacje w innych językach są skierowane bardziej do turystów i nie wolno zapominać o tym, że cudzoziemcy też mieszkają tutaj. Potrzebne jest udzielenie informacji tuż po przybyciu na Islandię, np. o tym, gdzie należy się rejestrować, gdzie szukać pracy, mieszkania itp. a także o ich prawach i obowiązkach. Musimy nauczyć się zbliżać do siebie tj. Islandczycy do cudzoziemców. Islandczycy są narodem jednorodnym i nigdy nie doświadczyli dyskryminacji na własnej skórze tutaj w kraju. Potrzebna jest edukacja islandzkich rodziców, ponieważ to właśnie od nich zależy wychowanie dzieci. Dzieci, zwłaszcza pochodzenia azjatyckiego, są często dyskryminowane. Tutaj brakuje właśnie czynników społecznych, brakuje miejsc, gdzie można się spotkać, omówić różne problemy i uzyskać wsparcie. Potrzebne jest budowanie takiego społeczeństwa, w którym cudzoziemcy mogą czuć się jego częścią. Codzoziemcy potrzebują pomocy w wyborze miejsca pracy oraz znalezieniu zatrudnienia. Islandczycy mają zazwyczaj o wiele szerszy zakres możliwości. Módzieży, która przyjeżdża na Islandię, warto udzielać informacji o możliwościach zatrudnienia, o rynku pracy a także pomóc im znaleźć pracę lub podjąć decyzję na temat tego, czego chcą się uczyć w liceum. O tym należy szczególnie pamiętać z uwagi na wysoki odsetek przerwania nauki wśród właśnie tej grupy społecznej. Islandczycy powinni zrozumieć, że dzieci, które pochodzą z ciepłych krajów, odczuwają szok kulturowy kiedy muszą wychodzić na zewnątrz w każdych warunkach pogodowych. Szczególnie dotyczy to młodszych dzieci. Stwierdzono również brak więzi pomiędzy cudzoziemcami a Islandczykami. Należy dołożyć starań do lepszej integracji w społeczeństwie islandzkim. Niezbędne jest stworzenie możliwości do spotkań, na których poruszane byłyby różne tematy, udzielano pomocy i tworzono poczucie wspólnoty. Dobrze byłoby, gdyby na takie spotkania uczęszczali rownież Islandczycy. Postanowienia Promowanie pozytywnych aspektów społeczeństwa wielokulturowego. Wizyty u mentora lub zaprzyjaźnionych rodzin w celu ułatwienia cudzoziemcom adaptacji do społeczeństwa islandzkiego. Korzystanie z usług tłumacza wtedy kiedy to jest potrzebne. 17 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

18 Udzielanie pomocy przy wyborze pracy lub szkoły. Założenie one stop shop lub centrum społecznego dla cudzoziemców w jednym miejscu. Dobrze byłoby stworzyć centra a także filie w różnych dzielnicach. Zachęcanie cudzoziemców i innych grup do prezentacji swojej kultury dla pracowników miasta. Instytucje państwowe Podczas ogólnej dyskusji wspomniano o tym jak ważna jest dyskusja na temat usług dla cudzoziemców z ramienia instytucji państwowych. Omówiono znaczenie utworzenia departamentu ministerstwa imigracji, którego zadaniem byłoby informowanie nowych mieszkańców kraju o oferowanych usługach np. o kursach językowych, opieki zdrowotnej, itp. Odznaczono, że chętnie widziana jest nowelizacja ustaw i zmiany w wizerunku urzędu ds. cudzoziemców, którego większość się boi. Urząd ten powinien być bardziej przyjazny i bardziej dostępny. Celem władz imigracyjnych powinno być pomaganie ludziom w ich staraniu się o legalizację pobytu. Ogólnym doświadczeniem wszystkich cudzoziemców jest to, że urząd nie jest przyjazny i że próbuje znaleźć wszelkie sposoby na to, aby dana osoba nie mogła dłużej mieszkać w kraju. Konieczne jest zorganizowanie spotkania, na którym cudzoziemcy będą mogli całościowo omówić tę problematykę, brak informacji a także jakiekolwiek niejasności w przepisach ustawowych i wykonawczych. Następne kroki Wyniki zostaną przedstawione w radzie ds. praw człowieka i radzie ds. wielokulturowych. Później wyniki te zostaną przedstawione w radzie miejskiej. Wyrażono nadzieję na to, że sporządzony zostanie plan działań, który spełni życzenia i sugestie powstałe podczas konferencji. Tym samym rada ds. praw człowieka/biuro praw człowieka dokona starań do realizacji najważniejszych zadań. Wyniki zostaną później zaprezentowane na otwartym spotkaniu, na które specjalnie zostaną zaproszeni uczestnicy konferencji. Wszystkie wyniki i informacje na temat konferencji, w tym nagrania wideo, zostaną umieszczone na specjalnej stronie internetowej. Załącznik Pytania zadawane uczestnikom konferencji i odpowiedzi każdej z grup. Odpowiedzi są zaznaczone według grup: P = Polskie grupy ( 2 stoły) R= Rosyjska grupa ( 1 stół) L = Litewska grupa ( 1 stół) V = Wietnamska grupa (1 stół) E = Grupy anglojęzyczne gdzie j. angielski jest językiem ojczystym a także inne języki ojczyste m.in. język cebuański ( 6 stołów) Í = grupa islandzkojęzyczna, przedstawicieli różnych narodowości (1 stół) S = Grupa hiszpańskojęzyczna (2 stoły) 18 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

19 Leikskólasvið-Menntasvið 1) Hvaða upplýsingar finnst ykkur mikilvægt að fá frá leik- og grunnskóla barna ykkar? Upplýsingar um hvernig á að skrá barn í leikskóla, þörf á upplýsingum á pólsku eða ensku um skipulag leikskólans, í hvaða leikskóla er hægt að skrá barn og í hvaða leikskóla ekki, hvað þarf bíða lengi eftir plássi á leikskóla. P Nánari upplýsingar á vefsíðu leikskólans um leikskólagjöld, hvernig lítur þetta út þegar fleiri en eitt barn er í sama leikskóla. P Frá kennara: Upplýsingar hvort barnið hefur stółað, sofið, hvernig það þroskast, og hvernig tengsl á milli barnsins og kennara eru og tengsl barnsins við önnur börn. P Almennar meginreglur og reglur um starfsemi leikskóla, skóla - helst í návist túlks. P Tungumál ef barnið þitt er í leik- eða grunnskóla þá er hætta á því að samskiptin fari fram í gegnum barnið. E Upplýsingar ættu að berast beint. E Barnið á ekki að vera sá sem upplýsir hvað er að gerast. E Túlkar. E Við fáum svo miklar upplýsingar í gegnum tölvupóst frá skólanum en fyrir mig er það erfitt af því að ég skil ekki svo mikla íslensku. E Ég held þeir séu að gera góða hluti. E Við fáum enn fréttir. E Börnin okkar eru virkilega ánægð í skólanum og við erum ánægð með skólana. E Þýða bréf og tilkynningar á móðurmál barnsins, allir skólar ættu að gera það, ekki bara sumir. E Leikskólarnir hafa gert það og allir grunnskólarnir ættu sömuleiðis að gera það. E Aðstoð við heimanám, sumir foreldrar lesa ekki íslensku og aðrir eru jafnvel ólæsir. E Foreldrar eru að greiða fyrir frístundaheimili, en allt sem krakkarnir gera þar er að leika sér. E Þau ættu að fá aðstoð við heimanámið. E Þau vilja vita meira um hvað nákvæmlega er innifalið í menntakerfinu. Hvað er verið að kenna börnunum þeirra í hverjum árgangi. E Ef einhverjar breytingar verða á skólastefnu að gjöra svo vel að senda heim upplýsingar. Íslendingarnir eru yfirleitt vel inní málunum en útlendingarnir virðast ekkert vita fyrr en á síðustu stundu. E Fréttabréf send heim á móðurmáli ef foreldrarnir skilja ekki. E Allar upplýsingar um valgreinar í skólanum á móðurmáli. E 19 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

20 Sumir foreldrar hafa ekki upplýsingar um hvert á að senda börnin þegar þau ná skólaaldri, flestir foreldrar vita ekki hvar á að skrá þau. E Íslenska sem annað tungumál fyrir nemendur sem tala ekki íslensku. E Fleira hæft fólk með upplýsingar, of margir fá svörin: ég veit það ekki. E Kassar fyrir uppástungur út um allt. E Vera með upplýsingar um alla þjónustu sem útlendingum stendur til boða á fæðingardeildum. E Veftorg allir leikskólar senda algengar spurningar inn á sama stað þar sem það er þýtt á ólík tungumál og skólarnir geta sótt og sent foreldrum barna af erlendum uppruna. Í Mánaðarlegir foreldrafundir til að ræða stöðu barna af erlendum uppruna. Í Vikuleg skilaboð til foreldra reyna að koma til móts við foreldra sem tala önnur tungumál. Í Hvernig gengur barninu mínu í skólanum? Mikilvægt að miðla upplýsingum um það. Í Gott samband. R Aðlögun. R Hvort barnið er nógu félagslynt. R Hollt fæði. R Hvort samskipti á íslensku eru góð og hversu góð. R Hvernig íslenskunámið gengur, framför afturför. R Upplýsingar um valgreinar og hvernig nám barna okkar gengur. V Hvetja foreldra til að fylgjast betur með börnum sínum vera viss um að þau séu með réttan klæðnað og komi með fötin til baka. V Listi yfir nauðsynlega hluti, listi yfir atburði á móðurmáli eða allavega ensku, upplýsingar um þroska barns, skilmálar um innritun á móðurmáli. L Gengi barnsins í námi, félagslega og andlega. Upplýsingar um atburði á öðrum málum. Minnka stærð bekkja. Persónuleg þjónusta. S 2) Hvað getur grunnskólinn gert til að auka hlutdeild foreldra af erlendum uppruna í námi barna sinna? Þjálfun fyrir foreldra af erlendum uppruna hvernig er best og á áhrifaríkan hátt að vinna með börnum sem eru bara að byrja að læra tungumálið. P Sýna foreldrum kosti af námi, og hversu mikið það muni hjálpa þeim ekki einungis í þjóðfélaginu, heldur líka verður mikið auðveldara að vera fær um að hjálpa barninu sínu, að draga úr streitu. P Aðgang að bókum sem börnin læra úr, áframhaldandi samstarf við kennara um vandamál barnsins og framfarir, samfellt eftirlit foreldrana með bókum barnsins. P Umræður um tvítyngi hjá börnum. P 20 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

21 Við förum á fundina, en núna förum við ekki svo oft af því að það er töluð íslenska allan tímann ég þarf að bíða þangað til í lok fundarins til að spyrja um hvað málið snýst. E Þjálfa alla kennara í að fást við fjölmenningarleg málefni, hvernig koma skal fram við erlenda foreldra. E Við erum ekki fjölmenningarleg, þarf meiri þjálfun. E Það hefur verið barátta fyrir erlenda foreldra að fá upplýsingar. Foreldrar vita til dæmis ekki að börnin eiga að vera með í foreldraviðtölum. E Grunnupplýsingar um stofnanir og hlutverk þeirra. Hafa áberandi öll réttindi og upplýsingar um styrki sem eru nú þegar til og á hvaða aðstoð maður á rétt á. Öll réttindi sem varðar peninga sérstaklega, ætti að vera á mannamáli og ekki nota lögfræðileg eða erfið orð. Að hægt sé að velja undirsíðu á hverju tungumáli strax af forsíðunni. E Að vera útlendingur þýðir stundum að það er ekki hlustað á þig. E Opið hús bjóða foreldrum, sýna námsefni o.s.frv. E Stuðla að góðu sambandi foreldra og kennara. E Vera með landakynningakvöld. E Hjálpa kennurunum að skilja að það tala ekki allir íslensku og ekki ætti að hæðast að þeim sem reyna. E Vera viss um að foreldrarnir taki þátt með því að taka ábyrgð á menntun barnsins. E Vera viss um að fundir í skólanum fyrir erlenda foreldra séu fundir sem þeir skilja. E Móðurmálskennsla viðurkennd sem hluti af námi barna af erlendum uppruna mjög mikilvægt. Í Vera sveigjanlegri í aðkomu móðurmálskennslu foreldra barna af erlendum uppruna í námi barna sinnaviðurkenna það! Foreldrar ættu að geta kennt sitt tungumál. Treysta á hæfni foreldra til að meta framgang barna Í móðurmálskennslu. Í Að fá nægilega miklar upplýsingar vefkerfi, allar upplýsingar [nemenda] þar. 3 R Að halda dagbók. R Viðbótareinkatímar fyrir útlendinga. R Að setja saman lista yfir hugtök í stærðfræði með þýðingum, algengustu hugtökin. R Túlkaþjónusta eða þýddar upplýsingar um ferli lærdóms og heimavinnu. L Námskeið fyrir foreldra um það sem börnin eru að læra til að þau séu betur að sér í námsefninu, ráðgjöf og slíkt fyrir foreldra af erlendum uppruna um námið. S 3) Hvað getur leik- og grunnskólinn gert til að auka þátttöku foreldra af erlendum uppruna í skólastarfi almennt? Upplýsingar um fundi á pólsku og íslensku, stutt og skýr, oft skortir túlka. P Bæklingar á ensku eða á pólsku, netpóstur á pólsku og á íslensku, fleiri viðræður í skólum. P 3 Svo í frumriti. Orðið nemenda er sett í hornklofa vegna þess að skammstöfun, sem notuð er í frummálinu, getur einnig staðið fyrir margt annað, þótt hún sé venjulega notuð fyrir nemendur. (Athugasemd þýðanda.) 21 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

22 Sérstök þjálfun fyrir foreldra útlendinga, til að sýna kosti í samvinnu við skóla, hjálpa börnum. P Þjálfun, aðlögun fyrir foreldra. P Tilnefna verkefni til að aðstoða í skipulagningu sameiginlegra ferða, viðburði fyrir börn, samvinnu allra foreldra, ekki skipta foreldrum í útlendinga og Íslendinga. P Biðja íslenska foreldra um umburðarlyndi og skilning, opnun frá báðum hliðum vegna góðs sambands, þátttaka erlendra foreldra til að taka virkan þátt í lífi skólans. P Fleiri fundi, aðlögun, að kynnast foreldrum með spurningalistum og koma með ákveðin verkefni til foreldra. P Fleiri kennara sem tala bæði pólsku og íslensku. P Okkur finnst að við getum tekið þátt í félagslífi. E Engar kvartanir.e Foreldra/ kennara félög. Hópar, skilgreinið hlutverk þeirra. Til að börnin leiki sér saman, einnig önnur starfsemi. E Foreldrar af erlendum uppruna eiga að geta tekið þátt í skólastarfinu þarf að vera opið. Í Upplýsingaflæði skiptir máli foreldrar þurfa að vita hvað er í gangi í skóla barna sinna. Í Vitsmunakeppni 4. R Ferðalög með foreldrum. R Þemakvöld. R Upplýsingar þurfa að vera á víetnömsku í gegnum reglubundinn póst eða munnleg fyrirmæli. V Víetnamskir foreldrar nota ekki mikið netið eða tölvupóst. V Þarf meiri þjálfun fyrir kennara í hvernig hafa á samskipti og koma fram við VN nemendur og foreldra þeirra. Innihald kennsluefnis alþjóðlegra. V Skólavinnuhópar eftir skóla, hafa foreldra með í skipulagningu atburða bæði í skólanum og eftir skólann, útskýra mikilvægi þátttöku. L Þjóðadagar í skólum, til þess að styrkja sjálfsmynd. Móðurmálið þarf að vera kennt opinberlega innan menntunarkerfisins. Þarf að vera partur af náminu. Móðurmál er ekki nóg. Að minnsta kosti einn tími á viku í móðurmáli. Ýmislegir atburðir fyrir foreldra og krakka, sérstaklega á matartíma. Aukin áhersla á móðurmáli. Fyrstu mánuðir erlends barns væri að koma í móðurmálakennslu. Uppruni sé sýnilegur og uppspretta stolts. S 4) Hvaða ráðleggingar eða hugmyndir mynduð þið vilja koma á framfæri til leik- og grunnskóla borgarinnar? 4 Átt er við spurninga- og verkefnakeppni sem reynir á greind og þekkingu. Orðið keppni stendur í fleirtölu á frummálinu. (Athugasemd þýðanda.) 22 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

23 Ef í leikskóla, eða í skóla vinnur kennari sem talar bæði pólsku og íslensku, það væri gott til að byrja með að láta hann hafa samskipti við barnið, sem hefur nýhafið ævintýrið á Íslandi og íslenskri tungu, að hafa samband á pólsku til að draga úr streitu barnsins. P Vinna í hóp sem kennir menningu barna frá öðru landi, kannski að læra saman lag, ljóð á pólsku, hlusta á pólsk lög, hjálpa til við að brjóta ísinn í tengslum við fordóma og alhæfingar sem eru til staðar í samfélaginu. P Opið hús bjóða foreldrum, sýna námsefni o.s.frv. E Stuðla að góðu sambandi foreldra og kennara. E Vera með landakynningakvöld. E Hjálpa kennurunum að skilja að það tala ekki allir íslensku og ekki ætti að hæðast að þeim sem reyna. E Vera viss um að foreldrarnir taki þátt með því að taka ábyrgð á menntun barnsins. E Vera viss um að fundir í skólanum fyrir erlenda foreldra séu fundir sem þeir skilja. E Það er menningarsjokk fyrir börnin að þurfa að fara út í öllum veðrum við komum úr heitu loftslagi. Þetta er eitt af stærstu vandamálunum sem börnin okkar glíma við í skólanum. E Velja sér starf ef þú ert frá Íslandi þá ertu með gott tengslanet. Fyrir eldri krakka sem koma til Íslands þá gæti verið gott að fá kynningu á starfsmöguleikum og vinnumarkaðnum til að hjálpa þeim að finna vinnu, ákveða hvað þau vilji gera í menntaskóla. Og ef þú ert ekki með tungumálið þá getur verið að þú verðir settur í straum þar sem þú þarft ekki tungumál. E Leitið upplýsinga um ólíkar menningar, fyrir suma tíðkast ekki að horfa í augu fólks, til dæmis. E Auka fjárveitingar fyrir námsmenn úr minnihlutahópum, samlaga þá skólanum, ekki hafa þá í sérhópum. E Einelti, verið á varðbergi gagnvart því, sérstaklega hvað varðar erlend börn. E Alþjóðlegir dagar í leik-og grunnskólum. Það skiptir máli? Í Kenna börnum um heim án landamæra, ekki við og þau umræðan. Börn af erlendum uppruna geta átt erfiða reynslu að baki og nálgast verður þau af nærgætni. Í Ánægja með tillögur mannréttindaráðás. Frelsi skólastjórnenda í þessum málum getur leitt til mismununar á börnum. Ekki útiloka börn af öðrum trúar-og lífsskoðunum, allir með. Í Fleiri menningarfundir með foreldrum. R Markviss skipti á mikilvægustu upplýsingum. R VN nemendur þurfa meiri stuðning í íslensku og ensku. V Setja af stað ferli Kennarar á ferðinni á móðurmáli, vinna með þjóðernisfélögum í skipulagningu á menningaratburðum, eiga meira af upplýsingum um menningu frá öðrum löndum í skólum og leikskólum. L 5) Hvað teljið þið vera mikilvægast í samstarfi leikskóla við foreldra með annað móðurmál (og menningu) en íslensku? 23 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

24 Stöðugt samband, einfaldar, stuttar, skýrar upplýsingar. P Umburðarlyndi, þolinmæði og víðsýni. P Þátt foreldra á fundinum. P Upplýsingar á pólsku og íslensku, meira samstarf við þýðendur. P Tungumálið. Tungumálið er það erfiðasta. Þeir kenna börnunum vel og þau læra íslensku hratt. Við spyrjum á ensku og þau segja okkur hvað þau eru að gera. E Túlka fyrir fólk sem talar ekki ensku, mjög mikilvægt. Skólinn býður mér alltaf uppá túlk það er mjög gott. E Verið meðvituð um að tungumálið er annað. Sendið upplýsingar heim, þýðingar þurfa ekki að vera fullkomnar. E Tjáskipti eru mjög mikilvæg, verið opin gagnvart foreldrum. E Börnin syngja söngva frá heimalandi sínu, hin börnin læra lag og texta, eykur fjölbreytni í hópnum. Að vera með erlend börn í bekk er ekki vandamál, eykur gildið. Leikskólakennarar eru þjálfaðir í að vinna með fjölmenningu. Líta á barnið sem hluta af fjölskyldu, en margir grunnskólar líta á börnin sem einstaklinga. E Leikskólabörn héldu alþjóðadag þar sem þau fengu vegabréf-og ferðuðust saman á milli ólíkra landa. Börn af erlendum uppruna þátttakendur ásamt íslenskum börnum. Ekkert barn upplifði sig útundan. Í Virða menningu barnsins og foreldra þeirra. Í Tungumálið skiptir máli að skilja fyrirmæli og skilaboð frá leikskólanum. Í Tíðari samskipti foreldra af erlendum uppruna eftir þörfum. Sumir þurfa tíðari fundi. Getur verið erfitt fyrir foreldra af erlendum uppruna til að taka þátt í foreldrafundum o.s.frv. vegna vinnu. Þau þekkja oft ekki rétt sinn. Í Vantar fyrirmyndir t.d í sjónvarpi. Íslensk börn af erlendum uppruna sjást mjög sjaldan. Í Tryggja örugga þjónustu túlks á öllum tímum. L Reglubundin samvinna milli foreldra og skóla. V Milliliðir (sem túlka og útskýra fyrir erlendu foreldri af einhverju ekki bara túlkur heldur menningarmiðlari. Persónuleg þjónusta. Foreldrar hitta kennara reglulega á persónulegan hátt.s 6) Hvernig teljið þið að leikskólar borgarinnar ættu að vinna með fjölbreyttan barnahóp bæði með tilliti til barna af erlendum uppruna og barna sem eiga báða foreldra íslenska? Virða skoðanir og önnur sjónarmið. P Skilningur á menningu og menningarmun barna. P Enga einangrun. P Samskipti, kenna umburðarlyndi. P 24 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku

25 Fækka pólskum börnum í hverjum hóp til að auðvelda íslenskukennslu en ekki þvinga börnin til þess. P Ég held ekki að það sé vandamál að börn séu einangruð. E Þau líta kannski aðeins öðruvísi út, en ég held ekki það hafi verið vandamál. Við þurfum að útvega þeim verkfæri fyrir lífið sumt fólk mun verða almennilegt, annað andstyggilegt. Við ættum ekki að leiða hjá okkur að það geta risið upp vandamál, en við ættum ekki að óttast að takast á við þau. Við erum að læra að nálgast hvert annað. E Ég held að eldra fólk á Íslandi sé fordómafyllra gagnvart útlendingum en börnin eldra fólkið hefur ekki alist upp í fjölmenningarlegu samfélagi, það hefur ekki reynslu af öðrum menningum. E Það kom upp mál í okkar skóla barn var barið (milli Íslendinga). Skólinn reyndi að bæta samskipti milli barnanna og foreldranna. Erlendu börnin okkar í skólanum okkar eru sá aðili sem stillir til friðar í deilum milli íslenskra barna. E Þjálfun kennara - til að kennarar geti borið saman reynslu sína og hvernig þeir takast á við málin. E Menningardagar, kynna börnunum mismunandi lönd. E Skipa einhvern sem erlendir foreldrar geta leitað til og sem vinnur með börnum sem læra íslensku sem annað tungumál. E Biðja íslensku börnin að hjálpa til að vingast við erlendu börnin sem koma í bekkinn. E Vinakerfi. E Tölvupóst eða bréf, aðalatriðið er tungumálið. E Hver og einn leikskóli á að móta sér stefnu um vinnu með fjölbreyttan barnahóp. Í Allir starfsmenn (óháð uppruna þeirra) eiga að tala íslensku við öll börn á leikskólum óháð uppruna barnanna. Skiptir miklu máli þegar börnin koma í grunnskóla. Börnin læra annars ekki íslensku. Í Nota þemadaga- sýna nærgætni í kennslu ungra barna. Nálgast alla af virðingu. Í Tóku óskum foreldra af erlendum uppruna með skilningi. R Reyndu að skilja og samþykkja menningu. R Fjölmenningarkvöld. R Að veita athygli þjóðhátíðum landsins sem nemendur eru frá. R Sjálfsmenntun kennara (kennari þarf að tileinka sér að minnsta kosti lágmarksupplýsingar um landið sem nemandi kemur frá). R Að segja börnum frá menningu og sögu landsins sem viðkomandi nemandi af erlendum uppruna kemur frá. R Að hafa fyrir börnum virðingu fyrir annarri menningu. R Ráða og þjálfa fleiri kennara af erlendum uppruna. Starfsemin þarf að vera alþjóðleg. Þjálfið verkafólk á móðurmáli þess. Bækur á íslensku en innihaldið getur verið alþjóðlegt. V Ræða við alla foreldra á fundum og taka tillit til óska og tillagna þeirra. L Blöndun krakka af öllum þjóðernum, aldrei skipta í hópa, nema til þess að kenna þeim íslensku í einkatímum. Ekki vekja athygli á þjóðinni heldur á barninu. Börnin þurfa að sjá sjálfan sig sem Íslendinga 25 Biuro Praw Człowieka miasta Reykjavik, luty 2011 roku