Projekt Standardu Leasing oraz jego wpływ na sprawozdawczość finansową i procesy księgowe

Transkrypt

1 Projekt Standardu Leasing oraz jego wpływ na sprawozdawczość finansową i procesy księgowe maj 2012 r.

2 Kluczowe elementy nowego standardu Wielomiesięczny rollercoaster H H2 H1 H2 H1 H2 H H2 Projekt Standardu Nowy Projekt Dyskusje i zmiany do projektu Nowy Standard? Komentarze Nowy Projekt PwC

3 Kluczowe elementy nowego standardu Definicja leasingu Leasing umowa, w której przekazywane jest prawo do użytkowania składnika aktywów, na pewien okres czasu, w zamian za wynagrodzenie Definicja kryteria: Dostarczenie specyficznego aktywa Możliwości sprawowania kontroli nad użytkowaniem: Zdolność lub prawo do posługiwania się składnikiem aktywów i jednoczesna kontrola nad pożytkami; Zdolność lub prawo do sprawowania kontroli nad fizycznym dostępem i jednoczesna kontrola nad pożytkami; Przejęcie więcej aniżeli nieznaczną część pożytków, które zostaną wyprodukowane przez dany składnik aktywów w czasie trwania umowy, i jednocześnie cena nie została umownie ustalona w przeliczeniu na jednostkę produkcyjną ani nie odpowiada bieżącej cenie rynkowej ustalonej w przeliczeniu na jednostkę produkcyjną na dzień dostarczenia produkcji. + Sprawowanie kontroli Prawo posługiwania się aktywem Kontrola nad dostępem Kontrola nad pożytkami Akademia PwC 3

4 Kluczowe elementy nowego standardu Przykłady aktywów podlegające transakcji leasingu Budynki i budowle - Magazyny - Powierzchnie biurowe - Nieruchomości na wynajem Środki transportu - Tabor ciężarowy - Flota samochodowa Wyposażenie i infrastruktura - Sprzęt biurowy, komputery - Przyłącza energetyczne Grunty - Wieczyste użytkowanie - Dzierżawa Akademia PwC 4

5 Kluczowe elementy nowego standardu Co nie podlega standardowi? Dotyczy każdego leasingu za wyjątkiem: Leasingu wartości niematerialnych (MSR 38); Umów leasingowych dotyczących poszukiwania lub wykorzystywania minerałów, ropy naftowej, gazu ziemnego oraz podobnych nieodnawialnych zasobów (MSSF 6); Leasingu aktywów biologicznych (MSR 41); Gdy umowa pomiędzy datą zawarcia a datą rozpoczęcia leasingu spełnia definicję umów rodzących obciążenia (MSR 37); Leasingu nieruchomości inwestycyjnych wycenianych według wartości godziwej (MSR 40); planowane pełne wyłączenie wyceny nieruchomości inwestycyjnych z zakresu standardu; Niektórych składników umów leasingu z elementami serwisowymi. Akademia PwC 5

6 Rachunkowość leasingobiorcy Akademia PwC 6

7 Rachunkowość leasingobiorcy Jeden model ujęcia leasingu dla leasingobiorcy Istotne zmiany w rachunkowości leasingobiorców: Model Right of use / Prawo do użytkowania Każda umowa leasingowa będzie miała swoje odzwierciedlenie w bilansie leasingobiorcy (usunięcie dotychczasowego podziału na leasing operacyjny i finansowy); Ujęcie w bilansie na datę rozpoczęcia leasingu, tj. dzień w którym leasingodawca udostępnia składnik aktywów do użytkowania dla leasingobiorcy 1. Wg obecnego MSR 17 Dwa modele Leasing operacyjny Leasing finansowy 2. Wg Projektu Standardu Jeden model dla wszystkich umów Prawo do użytkowania Akademia PwC

8 Rachunkowość leasingobiorcy Jeden model ujęcia leasingu dla leasingobiorcy Wg Projektu Standardu Aktywo z tytułu prawa do używania przedmiotu Wycena początkowa w wartości bieżącej (zdyskontowanej) płatności leasingowych Kapitalizacja kosztów zawarcia umowy leasingu Amortyzacja prawa do używania przedmiotu Amortyzacja aktywa zgodnie ze sposobem użytkowania (MSR38) Dyskusje w zakresie sposobu amortyzacji Aktywo wchodzi w zakres MSR36 (utrata wartości) Bilans Rachunek zysków i strat Zobowiązanie do zapłaty opłat leasingowych Wycena początkowa w wartości bieżącej (zdyskontowanej) płatności leasingowych Stopa procentowa umowy leasingu Można użyć krańcowej stopy procentowej leasingobiorcy Koszt odsetek ustalony według zamortyzowanego kosztu Wycena zobowiązania metodą zamortyzowanego kosztu Koszt odsetek w rachunku zysków i strat Akademia PwC 8

9 Rachunkowość leasingobiorcy Komplikacje - oszacowanie wartości aktywa i zobowiązania Szacowanie okresu leasingu Okres leasingu Oczekiwany okres trwania umowy z uwzględnieniem opcji przedłużenia jako sumy okresów wartościowanych prawdopodobieństwem przedłużenia Dyskusje IASB: Okres trwania umowy leasingu - minimalny okres leasingu plus opcję przedłużenia umowy w przypadku gdy występują znaczące ekonomiczne zachęty do skorzystania z tej opcji przez spółkę Standard będzie zawierał nowy zestaw wskaźników do klasyfikacji Okres umowy - 5 lat Opcja przedłużenia - 5 lat Opcja przedłużenia - 5 lat Akademia PwC 9

10 Rachunkowość leasingobiorcy Komplikacje - oszacowanie wartości aktywa i zobowiązania Szacunek przepływów pieniężnych Płatności leasingowe Szacunki wartości oczekiwanej (także z uwzględnieniem płatności warunkowych) Dyskusje IASB: Zmienne płatności leasingowe powinny obejmować: Wszystkie płatności warunkowe oparte na stawce bądź indeksie, Wszystkie płatności warunkowe które stanowią ukryte minimalne płatności leasingowe (tj. postanowienia umowy zapobiegające unikaniu płatności), Te części gwarancji wartości końcowej, które zgodnie z przewidywaniami mają zostać zapłacone, Wszystkie inne płatności warunkowe oparte na wykorzystaniu aktywa bądź osiąganych wynikach jeśli są w istocie płatnościami stałymi. Kwoty wynikające ze zmiennych płatności powinny być ujmowane metodą najlepszego szacunku, a nie proponowaną wcześniej metodą ważonego prawdopodobieństwa. Akademia PwC 10

11 Rachunkowość leasingobiorcy Większa pracochłonność przy zamknięciu okresu weryfikacja szacunków Wg Projektu Standardu Zmiana oczekiwanego okresu umowy Zmiany oczekiwanych kwot płatności (np. warunkowych): dotycząca przeszłego lub bieżącego okresu dotycząca przyszłych okresów Obowiązek weryfikacji szacunków Bilans Korekta aktywa i zobowiązania Korekta zobowiązania Korekta aktywa i zobowiązania Rachunek zysków i strat Wynik roku bieżącego Akademia PwC 11

12 Rachunkowość leasingobiorcy Komplikacje - oszacowanie wartości aktywa i zobowiązania Ujęcie opcji zakupu Opcje zakupu Ujęcie w chwili wykonania Dyskusje IASB: Kierunek prac: opcje zakupu powinny być uwzględniane w wartości płatności leasingowych jeżeli jest istotna zachęta do ich realizacji, np. cena znacznie poniżej ceny rynkowej. Akademia PwC 12

13 Rachunkowość leasingobiorcy Istotne kwestie prezentacyjne Bilans: Zobowiązanie do zapłaty opłat leasingowych prezentowane odrębnie od innych zobowiązań finansowych; Aktywo z tytułu prawa do używania przedmiotu w ramach środków trwałych lub nieruchomości inwestycyjnych, oddzielone od własnych aktywów trwałych; Rachunek zysków i strat: Amortyzacja prawa do używania przedmiotu i koszty odsetek wydzielone z amortyzacji i odsetek w rachunku zysków i strat lub w notach; Sprawozdanie z przepływów pieniężnych: Płatności z tytułu leasingu ujmowane w działalności finansowej, wyodrębnione od pozostałych płatności. Akademia PwC 13

14 Przykład Ujęcie w księgach leasingobiorcy Umowa najmu powierzchni biurowej Główne warunki umowy: Czynsz 2 mln zł rocznie Umowa na 10 lat 2% indeksacja inflacyjna Ujęcie początkowe: - Prawo do użytkowania aktywa (15,5 mln zł) - Zobowiązanie z tytułu leasingu (15,5 mln zł) Skutki: - Wzrost sumy bilansowej (23%) - Wpływ na wskaźniki zadłużenia Bilans spółki na dzień 31 grudnia 2013 r. (w mln zł) Exposure Draft IAS 17 Aktywa trwał e Wartości niematerialne 5 5 Rzeczowe aktywa trwał e Budynki i budowle 5 5 Prawo do użytkowania budynków 15 - Maszyny i urządzenia Inne aktywa 8 8 Razem aktywa trwał e Aktywa obrotowe RAZEM AKTYWA Kapitał y Zobowiązania Zobowiązania dł ugoterminowe 9 9 Zobowiązania dł ugoterminowe z tytuł u leasingu 14 Zobowiązania krótkoterninowe Zobowiązania krótkoterninowe z tytuł u leasingu 1 Razem pasywa Zadł użenie / kapitał y wł asne 1,0 0,5 Akademia PwC 14

15 Przykład Ujęcie w księgach leasingobiorcy (cd.) Ta sama umowa najmu w innej perspektywie Wartości ujęte w bilansie mogą zależeć w dużym stopniu od oceny leasingobiorcy odnośnie okresu trwania umowy leasingu. Czynsz 2 mln zł rocznie Umowa na 10 lat Opcjonalnie przedłużenie o 10 lat pewna realizacja 2% indeksacja inflacyjna Skutki: - Znaczne różnice w wartościach bilansowych i wskaźnikach Bilans spółki na dzień 31 grudnia 2013 r. Nowe ujęcie MSR 17 (w mln zł) lat 10 lat Aktywa trwał e Wartości niematerialne Rzeczowe aktywa trwałe Budynki i budowle Prawo do użytkowania budynków Maszyny i urządzenia Inne aktywa Razem aktywa trwał e Aktywa obrotowe RAZEM AKTYWA Kapitał y Zobowiązania Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania długoterminowe z tytułu leasingu Zobowiązania krótkoterninowe Zobowiązania krótkoterninowe z tytułu leasingu 1 1 Razem pasywa grudnia 2010 Zadłużenie / kapitały własne 1,3 1,0 0,5 Akademia PwC 15

16 Przykład Ujęcie w księgach leasingobiorcy (cd.) Umowa najmu biura Ujęcie w okresach kolejnych (wynik): - Amortyzacja prawa do użytkowania aktywa - Koszt odsetek Skutki: - Większe koszty na początku umowy leasingu - Niedopasowanie kosztu i przepływów gotówkowych Całkowity koszt - przyszły model Całkowity koszt - bieżący model Płatności gotówkowe - Wzrost wskaźnika EBITDA, niższe koszty operacyjne Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Rok 6 Rok 7 Rok 8 Rok 9 Rok 10 Akademia PwC 16

17 Przykład Ujęcie w księgach leasingobiorcy zmiana szacunków Umowa najmu biura Ten sam przykład co poprzednio, ale: Po roku 7 zarząd ocenia, że przedłużenie umowy do 15 lat jest pewne Skutki: Wzrost zobowiązań z tytułu leasingu i wartości prawa do użytkowania Wzrost całkowitego rocznego kosztu leasingu Fluktuacja wyników z roku na rok i wskaźników Konieczność przeliczenia aktywów, zobowiązań i przyszłych kosztów Rok 1 Rok 2 Rok 3 Całkowity koszt - przyszły model Całkowity koszt - bieżący model Płatności gotówkowe Rok 4 Rok 5 Rok 6 Rok 7 Rok 8 Rok 9 Rok 10 Rok 11 Rok 12 Rok 13 Księgowanie na dzień zmiany szacunków: Dr Prawo do użytkowania aktywa 8,6 mln zł Cr Zobowiązanie z tytułu leasingu 8,6 mln zł Rok 14 Rok 15 Akademia PwC 17

18 Rachunkowość leasingodawcy Akademia PwC 18

19 Rachunkowość leasingodawcy Modele prezentowane w Projekcie Standardu Projekt standardu Obecna propozycja Performance obligation Derecognition Receivable and residual Akademia PwC 19

20 Rachunkowość leasingodawcy Ujęcie księgowe leasingodawcy Derecognition approach / Receivable and residual Bilans Częściowe usunięcie leasingowanego aktywa z bilansu Pozostawienie residual asset Rozpoznanie należności (prawa do uzyskiwania płatności leasingowych) w wartości bieżącej przyszłych płatności Rachunek zysków i strat Możliwe rozpoznanie przychodu w związku z usunięciem aktywa (różnica pomiędzy wartością należności a wartością usuwanego aktywa) Przychód odsetkowy (wycena należności metodą zamortyzowanego kosztu) Test na utratę wartości prawa do uzyskiwania płatności leasingowych oraz residual asset Akademia PwC 20

21 Rachunkowość leasingodawcy Receivable and residual ujęcie zysku Wa artość godziwa akt tywa Wartość bieżąca przepływów/ należności (PV) z tytułu leasingu Wynik na transakcji Wynik do rozpoznania na umowie leasingu Wartoś ść rezydua alna Wartość wyksięgowana War rtość księgowa leas singowanego aktywa Akademia PwC 21

22 Rachunkowość leasingodawcy Receivable and residual ujęcie zysku Założenia przykładu Wartość godziwa przedmiotu 100,000 Cena nabycia przedmiotu 60,000 Opłaty miesięczne 2,763 Okres 3 lata 99,468 Stopa procentowa leasingu 6% Szacowana wartość rezydualna 11,000 Księgowania Dr Należność z tytułu leasingu Cr Przychód z leasingu Dr Koszt leasingu Dr Aktywo (rezydualna wartość) Cr Aktywo (wartość księgowa) Rachunek zysków i strat (na dzień rozpoczęcia umowy) Przychód z leasingu Koszt leasingu (54 494) Wynik Bilans Należność z tytułu leasingu Aktywo (rezydualna wartość) Aktywo (wyksięgowanie) (60 000) Rośnie przez okres trwania umowy używając stopy wbudowanej w umowę leasingu Akademia PwC 22

23 Rachunkowość leasingodawcy - praktyczne problemy Czas Wynajem nieruchomości zajmowanej przez wielu lokatorów: Każda umowa może mieć inne warunki Każda umowa zaczyna i kończy się w innym okresie Wartość początkowa, godziwa i rezydualna dla poszczególnych lokali / powierzchni Skomplikowany model obliczeniowy Dlatego planowane wyłączenie nieruchomości inwestycyjnych z zakresu standardu Akademia PwC 23

24 Dziękujemy za uwagę Niniejsza publikacja została opracowana w celach informacyjnych i zawiera jedynie ogólne wskazówki odnośnie przedmiotu publikacji. Jej zadaniem nie było udzielenie specjalistycznej porady. Nie powinni Państwo działać na podstawie informacji zawartych w publikacji bez uzyskania odnośnej specjalistycznej porady. Nie udziela się żadnego oświadczenia ani gwarancji (wyraźnej lub dorozumianej) co do dokładności lub kompletności informacji zawartych w publikacji i w zakresie dozwolonym prawem PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. nie bierze na siebie żadnych zobowiązań i zrzeka się wszelkiej odpowiedzialności i obowiązku zachowania staranności w związku z konsekwencjami działań lub zaniechań Państwa lub dowolnej innej osoby na podstawie informacji zawartych w niniejszej publikacji oraz wszelkich decyzji podejmowanych na jej podstawie PricewaterhouseCoopers. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nazwa PricewaterhouseCoopers oraz PwC odnosi się do sieci firm członkowskich PricewaterhouseCoopers International Limited (PwCIL). Każda z firm stanowi oddzielny i niezależny podmiot prawny i żadna nie jest przedstawicielem PwCIL ani żadnej innej firmy członkowskiej. PwCIL nie świadczy żadnych usług na rzecz klientów. PwCIL nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych swoich firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania ich zawodowego osądu ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób. Żadna firma członkowska nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych innych firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania zawodowego osądu jakiejkolwiek innej firmy członkowskiej ani PwCIL, ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób.