Leasing główne założenia projektu nowego standardu oraz komentarze Rady (IASB i FASB)

Transkrypt

1 Leasing główne założenia projektu nowego standardu oraz komentarze Rady (IASB i FASB) ZPL, 29 marca 2011

2 Definicja leasingu Leasing umowa, w której przekazywane jest prawo do użytkowania składnika aktywów, na pewien okres czasu, w zamian za wynagrodzenie Odpowiedź IASB: Planowane są zmiany w definicji leasingu, które wyjaśnią jakie transakcje mają być traktowane jako leasing a jakie jako umowy o świadczenie usług, a kiedy jako jedne i drugie. Trwają dalsze konsultacje w tej sprawie, ostateczna propozycja ma być przedstawiona w kwietniu. 2

3 Zakres standardu Dotyczy każdego leasingu za wyjątkiem: Leasingu wartości niematerialnych (MSR 38); Umów leasingowych dotyczących poszukiwania lub wykorzystywania minerałów, ropy naftowej, gazu ziemnego oraz podobnych nieodnawialnych zasobów (MSSF 6); Leasingu aktywów biologicznych (MSR 41); Gdy umowa pomiędzy datą zawarcia a datą rozpoczęcia leasingu spełnia definicję umów rodzących obciążenia (MSR 37); Leasingu nieruchomości inwestycyjnych wycenianych według wartości godziwej (MSR 40); Umów stanowiących umowy sprzedaży lub zakupu składnika aktywów; Niektórych składników umów leasingu z elementami serwisowymi. 3

4 Zakres standardu Odpowiedź IASB: Nie są przewidywane zmiany w zakresie standardu w stosunku do Exposure Draft. Rady wstępnie zdecydowały o usunięciu ze standardu zasad dotyczących rozróżnienia pomiędzy umowami leasingu a umowami będącymi de facto umowami sprzedaży. Umowa będzie ujmowana zgodnie ze standardem gdy spełniona jest definicja leasingu.

5 Rachunkowość leasingobiorcy

6 Jeden model ujęcia leasingu dla leasingobiorcy Istotne zmiany w rachunkowości leasingobiorców: Right of use model Każda umowa leasingowa będzie miała swoje odzwierciedlenie w bilansie leasingobiorcy (usunięcie dotychczasowego podziału na leasing operacyjny i finansowy); Odpowiedź IASB: Obowiązek do ujęcia prawa do użytkowania aktywa pozostanie propozycja ujmowania wszystkich rodzajów leasingu w bilansie spotkała się z powszechnym poparciem. Zgodnie z nowym stanowiskiem istnieje jednak więcej niż jeden rodzaj leasingu może mieć on charakter operacyjny lub finansowy, konsekwencją będzie odmienne ujęcie w rachunku zysków i strat. Zmieniony model będzie wymagał określenia kryteriów odróżniania leasingu o charakterze finansowym i operacyjnym. 6

7 Jeden model ujęcia leasingu dla leasingobiorcy Aktywo z tytułu prawa do używania przedmiotu Wycena początkowa w wartości bieżącej (zdyskontowanej) płatności leasingowych Kapitalizacja kosztów zawarcia umowy leasingu Amortyzacja prawa do używania przedmiotu Bilans Rachunek zysków i strat Zobowiązanie do zapłaty opłat leasingowych Wycena początkowa w wartości bieżącej (zdyskontowanej) płatności leasingowych Krańcowa stopa procentowa leasingobiorcy Można użyć stopy procentowej leasingodawcy Koszt odsetek ustalony według zamortyzowanego kosztu Amortyzacja aktywa zgodnie ze sposobem użytkowania (MSR38) Aktywo wchodzi w zakres MSR36 (utrata wartości) Wycena zobowiązania metodą zamortyzowanego kosztu Koszt odsetek w rachunku zysków i strat 7

8 Jeden model ujęcia leasingu dla leasingobiorcy Istotne zmiany w rachunkowości leasingobiorców: Right of use model Odpowiedź IASB: W leasingu operacyjnym amortyzacja aktywa zostanie połączona z odsetkami w kategorię koszty leasingu i będą one ujmowane liniowo. W leasingu finansowym leasingobiorca będzie wykazywał dwa odrębne elementy: amortyzację aktywa oraz odsetki liczone według metody zamortyzowanego kosztu. Jako stopę procentową należy wykorzystać wewnętrzną stopę leasingu, a jeżeli jest niedostępna to krańcową stopę procentową leasingobiorcy. 8

9 Kluczowe kryteria klasyfikacji leasingu MSR vs PSR MSR PSR 1) Na mocy umowy leasingowej następuje przeniesienie na leasingobiorcę własności danego składnika przed końcem okresu leasingu. 2) Leasingobiorca ma możliwość zakupienia składnika aktywów za cenę, która według przewidywań będzie na tyle niższa od wartości godziwej ustalonej na dzień, gdy prawo zakupienia składnika będzie mogło zostać zrealizowane, iż w chwili rozpoczęcia leasingu istnieje wystarczająca pewność, że leasingobiorca skorzysta z tego prawa. 3) Okres leasingu stanowi większą część ekonomicznego okresu użytkowania składnika aktywów, nawet jeżeli tytuł prawny nie ulega przeniesieniu 1) Umowa przenosi własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta. 2) Umowa zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego, po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia. 3) Okres, na jaki umowa została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy czym nie może być on krótszy niż ¾ tego okresu. Prawo własności przedmiotu umowy może być, po okresie, na jaki umowa została zawarta, przeniesione na korzystającego 9

10 Kluczowe kryteria klasyfikacji leasingu MSR vs PSR MSR PSR 4) Wartość bieżąca minimalnych opłat leasingowych na dzień rozpoczęcia leasingu wynosi zasadniczo prawie tyle, ile wynosi łączna wartość godziwa przedmiotu leasingu. 5) Aktywa będące przedmiotem leasingu mają na tyle specjalistyczny charakter, że tylko leasingobiorca może z nich korzystać bez dokonywania większych modyfikacji. 6) Jeżeli leasingobiorca może wypowiedzieć umowę leasingową, straty leasingodawcy z tytułu tego wypowiedzenia ponosi leasingobiorca. 7) Zyski lub straty z tytułu fluktuacji wartości godziwej przypisanej do wartości końcowej przypadają leasingobiorcy (na przykład w formie obniżki opłaty leasingowej równej większości przychodów ze sprzedaży na koniec leasingu). 8) Leasingobiorca ma możliwość kontynuowania leasingu przez dodatkowy okres za opłatą, która jest znacznie niższa od opłat obowiązujących na rynku. 4) Suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90 % wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień. W sumie opłat uwzględnia się wartość końcową przedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności tego przedmiotu. Do sumy opłat nie zalicza się płatności na rzecz finansującego za świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeżeli korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie. 5) Przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego. Może on być używany wyłącznie przez korzystającego, bez wprowadzania w nim istotnych zmian. 6) Umowa przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający. 7) Umowa zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od przewidzianych w dotychczasowej umowie. 10

11 Jeden model ujęcia leasingu dla leasingobiorcy Typowe problemy w umowach leasingu Okres leasingu Oczekiwany okres trwania umowy z uwzględnieniem opcji przedłużenia jako sumy okresów wartościowanych prawdopodobieństwem przedłużenia Odpowiedź IASB: Okres trwanie umowy leasingu powinien stanowić umowny minimalny okres leasingu plus opcję przedłużenia umowy w przypadku gdy występują znaczące ekonomiczne zachęty do skorzystania z tej opcji przez spółkę. Standard będzie zawierał nowy zestaw wskaźników do klasyfikacji będą one obejmowały występowanie bardzo korzystnych opcji przedłużenia umowy oraz kar w przypadku jej nieprzedłużenia. 11

12 Jeden model ujęcia leasingu dla leasingobiorcy Typowe problemy w umowach leasingu Opcje zakupu Ujęcie w chwili wykonania Odpowiedź IASB: Aktualnie brak nowych decyzji. Kierunek prac: opcje zakupu powinny być uwzględniane w wartości płatności leasingowych jeżeli jest istotna zachęta do ich realizacji, np. cena znacznie poniżej ceny rynkowej. 12

13 Jeden model ujęcia leasingu dla leasingobiorcy Typowe problemy w umowach leasingu Płatności leasingowe Szacunki wartości oczekiwanej (także z uwzględnieniem płatności warunkowych) Odpowiedź IASB: Zmienne płatności leasingowe powinny obejmować: Wszystkie płatności warunkowe oparte na stawce bądź indeksie, Wszystkie płatności warunkowe które stanowią ukryte minimalne płatności leasingowe (tj. postanowienia umowy zapobiegające unikaniu płatności), Te części gwarancji wartości końcowej, które zgodnie z przewidywaniami mają zostać zapłacone, Wszystkie inne płatności warunkowe których realizacja jest wystarczająco pewna (w tym związane z przyszłym wykorzystaniem aktywa lub osiąganymi wynikami) mieszczące się w horyzoncie czasowym objętym planami Spółki. Kwoty wynikające ze zmiennych płatności powinny być ujmowane metodą najlepszego szacunku, a nie proponowaną wcześniej metodą ważonego prawdopodobieństwa. 13

14 Zmiany szacunków Zmiana oczekiwanego okresu umowy Zmiany oczekiwanych kwot płatności (np. warunkowych): dotycząca przeszłego lub bieżącego okresu dotycząca przyszłych okresów Obowiązek weryfikacji szacunków Bilans Korekta aktywa i zobowiązania Korekta zobowiązania Korekta aktywa i zobowiązania Rachunek zysków i strat Wynik roku bieżącego 14

15 Istotne kwestie prezentacyjne Bilans: Zobowiązanie do zapłaty opłat leasingowych prezentowane odrębnie od innych zobowiązań finansowych; Aktywo z tytułu prawa do używania przedmiotu w ramach środków trwałych lub nieruchomości inwestycyjnych, oddzielone od własnych aktywów trwałych; Rachunek zysków i strat: Amortyzacja prawa do używania przedmiotu i koszty odsetek wydzielone z amortyzacji i odsetek w rachunku zysków i strat lub w notach; Sprawozdanie z przepływów pieniężnych: Płatności z tytułu leasingu ujmowane w działalności finansowej, wyodrębnione od pozostałych płatności. 15

16 Przykład Ujęcie w księgach leasingobiorcy Umowa najmu biura Wartości ujęte w bilansie mogą zależeć w dużym stopniu od oceny leasingobiorcy odnośnie okresu trwania umowy leasingu. Czynsz 2 mln zł rocznie Umowa na 10 lat Opcjonalnie przedłużenie o 10 lat 2% indeksacja inflacyjna Skutki: - Znaczne różnice w wartościach bilansowych i wskaźnikach Bilans spół ki na dzień 31 grudnia 2013 r. Nowe ujęcie MSR 17 (w mln zł) lat 10 lat Aktywa trwał e Wartości niematerialne Rzeczowe aktywa trwałe Budynki i budowle Prawo do użytkowania budynków Maszyny i urządzenia Inne aktywa Razem aktywa trwał e Aktywa obrotowe RAZEM AKTYWA Kapitał y Zobowiązania Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania długoterminowe z tytułu leasingu Zobowiązania krótkoterninowe Zobowiązania krótkoterninowe z tytułu leasingu 1 1 Razem pasywa października 2010 Zadłużenie / kapitały własne 1,3 1,0 0,5 16

17 Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Rok 6 Rok 7 Rok 8 Rok 9 Rok 10 Przykład Ujęcie w księgach leasingobiorcy (cd.) Umowa najmu biura Ujęcie w okresach kolejnych (wynik): - Amortyzacja prawa do użytkowania aktywa - Koszt odsetek Skutki: - Większe koszty na początku umowy leasingu - Niedopasowanie kosztu i przepływów gotówkowych Całkowity koszt - przyszły model Całkowity koszt - bieżący model Płatności gotówkowe - Wzrost wskaźnika EBITDA, niższe koszty operacyjne 17

18 Rachunkowość leasingodawcy

19 Ujęcie księgowe leasingodawcy Dwa modele ujęcia leasingu przez leasingodawcę Performance obligation Usunięcie aktywa Transfer ryzyka i korzyści Gdy leasingodawca pozostaje narażony na istotne ryzyka i korzyści z tytułu składnika aktywów, podczas trwania umowy lub po jej zakończeniu Nowe standardy MSSF Gdy głównym ryzykiem, na które jest narażony leasingodawca, jest ryzyko kredytowe Ocena na moment podpisania umowy 19

20 Ujęcie księgowe leasingodawcy Performance obligation Usunięcie aktywa / Derecognition approach Odpowiedź IASB: Uznano, że punktem wyjścia do dalszych prac będą obecne przepisy w MSR 17 w zakresie klasyfikacji umów leasingowych dla leasingodawców. Ze względu na trwające prace w zakresie określenia wytycznych różnicujących klasyfikację umów leasingu dla leasingobiorców między leasing operacyjny a finansowy, wytyczne te powinny również analogicznie wpływać na sprawozdawczość leasingodawców. 20

21 Inne istotne postanowienia nowego standardu

22 Ujęcie księgowe leasingodawcy / leasingobiorcy Zwolnienie dla umów krótkoterminowych Umowy krótsze niż 12 miesięcy Leasingobiorca: ujęcie w wartościach brutto (niezdyskontowanych) aktywa i zobowiązania z tytułu leasingu Leasingodawca: brak obowiązku rozpoznania aktywów / zobowiązań z tytułu leasingu i zwolnienie z konieczności usuwania części aktywa z bilansu Odpowiedź IASB: Leasingobiorca będzie miał możliwość ujmowania umów krótkoterminowych zgodnie z dotychczasowymi wymogami MSR 17 dla umów leasingu operacyjnego. Możliwość ta będzie wyborem polityki rachunkowości dokonywanym dla klasy aktywów. Płatności za umowy krótkoterminowe będą ujmowane liniowo w rachunku zysków i strat. Umowy krótkoterminowe oznaczają okres około 12 miesięcy lub mniej. 22

23 Ujęcie księgowe leasingodawcy / leasingobiorcy Sprzedaż i leasing zwrotny Jeżeli umowa spełnia kryteria sprzedaży Leasingobiorca: Ujęcie sprzedaży zgodnie z odpowiednimi MSSF i leasingu zgodnie z modelem leasingobiorcy Leasingodawca: Ujęcie zakupu zgodnie z odpowiednimi MSSF i leasingu zgodnie z modelem performance obligation Jeżeli umowa nie spełnia kryteriów sprzedaży Leasingobiorca: Ujęcie transakcji jako finansowania, nie należy usuwać aktywa, kwoty otrzymane ujmowane jako zobowiązanie finansowe Leasingobiorca: Nie należy ujmować przekazywanego aktywa, kwoty zapłacone ujmowane jako należność zgodnie z odpowiednimi MSSF 23

24 Ujęcie księgowe leasingodawcy / leasingobiorcy Sprzedaż i leasing zwrotny Odpowiedź IASB: Transakcje powinny być ujmowane jako sprzedaż i leasing zwrotny, jeżeli są spełnione kryteria sprzedaży zgodnie z proponowanym standardem na temat rozpoznawania przychodów. Sprzedaż ujmowana będzie tylko gdy transakcji będzie podlegało całe aktywo. Gdy opłata będzie ustalana na bazie wartości godziwej, zyski lub straty na transakcji nie powinny być rozkładane w czasie; natomiast gdy płatności nie będą w wartości godziwej wówczas aktywa/zobowiązania i zyski/straty powinny być skorygowane aby odzwierciedlać wartość rynkową rat leasingowych. 24

25 Implikacje biznesowe

26 Implikacje biznesowe czyli o czym należy pamiętać! Wskaźniki finansowe i operacyjne Zmiany w systemach IT / księgowych Umowy z podmiotami gospodarczymi Istotne szacunki Zmiany w ujęciu leasingu Procedury kontrolne i procesy Proces pozyskiwania informacji Komunikacja z kontrahentami Podatki 26

27 Plan wdrożenia Harmonogram wdrożenia Ostateczny termin wdrożenia nie jest jeszcze znany, jednak rozmiar zmian jest na tyle istotny, że należy rozpocząć przygotowania już teraz. Dzień dzisiejszy Potencjalna data bilansu otwarcia Potencjalna data obowiązkowego wdrożenia Wersja do dyskusji wydana w marcu 2009 Wprowadzanie poprawek rozpoczęte w październiku 2009 Projekt standardu wydany w sierpniu 2010 Ostateczny standard spodziewany w połowie 2011 Data wejścia nie wcześniej niż 2013 r. Zgłaszanie komentarzy do lipca 2009 Komentarze do grudnia

28 Plan wdrożenia Zorganizowane podejście do wdrożenia Faza I Projekt standardu (połowa 2010 roku) Szkolenie / nabycie wiedzy Identyfikacja i analiza umów i transakcji Wstępna ocena wpływu Ocena gotowości pod kątem procesu i systemów Planowanie strategiczne pod kątem przyszłości Przygotowanie planu wdrożenia MSSF dzisiaj... Komentarze do RMSR Ocena wpływu przez utworzenie kwestionariusza diagnostycznego dla członków ZPL jak również kontrahentów Szkolenia dla członków ZPL jak również kontrahentów Faza II Ostateczny standard (2011) Zmiany do strategii biznesowej Uaktualnienie polityk rachunkowości Zmiany / up-grade systemów Zmiany procedur księgowych i operacyjnych Negocjacje ze stronami trzecimi Konwersja bilansów otwarcia Zarządzanie projektem, komunikacja, transfer wiedzy Ustalenie polityk i wzorów raportów finansowych Przygotowanie rozwiązań i interpretacji księgowych w zakresie ostatecznej prezentacji, przyjętych założeń do szacunków, stóp procentowych, wyceny walutowej Przygotowanie procedur operacyjnych Faza III Wdrożenie ( ) Wdrożenie i stosowanie standardu w normalnym roku działalności Aktualizacja raportowania Bieżące monitorowanie wdrożenia MSSF jutro... Identyfikowanie zmian do standardu i szacowanie wpływu na dotychczasowe rozwiązania prezentowane przez ZPL Oszacowanie wpływu na działalność leasingową o raz opracowanie rozwiązań księgowych dla planowanych zmian w MSR 18 oraz MSSF 9 28

29 Kontakt Katarzyna Gospodarczyk-Chlastawa Tel.: Aneta Kaźmierska Tel.:

30 Dziękujemy za uwagę Niniejsza publikacja została opracowana w celach informacyjnych i zawiera jedynie ogólne wskazówki odnośnie przedmiotu publikacji. Jej zadaniem nie było udzielenie specjalistycznej porady. Nie powinni Państwo działać na podstawie informacji zawartych w publikacji bez uzyskania odnośnej specjalistycznej porady. Nie udziela się żadnego oświadczenia ani gwarancji (wyraźnej lub dorozumianej) co do dokładności lub kompletności informacji zawartych w publikacji i w zakresie dozwolonym prawem PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. nie bierze na siebie żadnych zobowiązań i zrzeka się wszelkiej odpowiedzialności i obowiązku zachowania staranności w związku z konsekwencjami działań lub zaniechań Państwa lub dowolnej innej osoby na podstawie informacji zawartych w niniejszej publikacji oraz wszelkich decyzji podejmowanych na jej podstawie PricewaterhouseCoopers. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nazwa PricewaterhouseCoopers oraz odnosi się do sieci firm członkowskich PricewaterhouseCoopers International Limited (IL). Każda z firm stanowi oddzielny i niezależny podmiot prawny i żadna nie jest przedstawicielem IL ani żadnej innej firmy członkowskiej. IL nie świadczy żadnych usług na rzecz klientów. IL nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych swoich firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania ich zawodowego osądu ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób. Żadna firma członkowska nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych innych firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania zawodowego osądu jakiejkolwiek innej firmy członkowskiej ani IL, ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób.