Źródło: Alcohol Alert, nr 54, wrzesień 2001, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.
|
|
- Janusz Mazurek
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 tłum. Bogusław Włodawiec Rok: 2003 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: Źródło: Alcohol Alert, nr 54, wrzesień 2001, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism. Wprowadzenie Wielu badaczy i klinicystów uważa głód alkoholu (craving) za ważny czynnik rozwoju i utrzymywania się alkoholizmu [1]. Głód alkoholu był opisywany jako silne pragnienie picia lub jako intensywne myślenie o alkoholu. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób (International Classification of Diseases - ICD-10) uwzględnia głód alkoholu jako opcjonalne kryterium diagnostyczne dla uzależnienia od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, definiując ten termin jako silne pragnienie lub poczucie przymusu przyjmowania danej substancji [2, 3]. Brak konsensusu w tym zakresie sprawił, że głód alkoholu został pominięty wśród kryteriów diagnostycznych alkoholizmu w Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV) [3]. Zrozumienie prawdziwej natury głodu alkoholowego jest trudne. Niemniej jednak naukowcy zebrali wiele danych dotyczących jego mechanizmów i przejawów. Poniższy artykuł pokazuje, jak ta wiedza stymulowała rozwój psychologicznego i psychofarmakologicznego podejścia dla utrzymywania abstynencji wśród alkoholików będących w trakcie leczenia lub po terapii. Modele głodu alkoholowego Wiele modeli teoretycznych próbuje wyjaśnić zjawiska powiązane z głodem alkoholowym. Chociaż żaden pojedynczy model nie wyjaśnia wszystkich aspektów głodu alkoholowego, każdy ma elementy, które mogą ewentualnie przyczynić się do powstania ogólnego, pełnego modelu. Poniżej opisano kluczowe cechy wybranych modeli. Model wzmocnienia opiera się na właściwości alkoholu umożliwiającej podnoszenie nastroju oraz uśmierzania nieprzyjemnych stanów umysłu takich jak stres lub złość. Nieświadomy proces uczenia się nazywany wzmacnianiem prowadzi do powtarzania zachowania (np. picia), które jest źródłem pozytywnych doświadczeń [4]. Obiekty, środowiska lub emocje skojarzone z konsumpcją alkoholu mogą wywoływać podobną reakcję równie silnie, jak sam alkohol. Takim bodźcem (sygnałem) może być widok baru, sklepu monopolowego lub reklamy napoju alkoholowego, widok grupy kolegów od kieliszka lub działanie samego alkoholu. Alkoholik 1 / 7
2 utrzymujący abstynencję, wystawiony na działanie określonego bodźca, będzie odczuwał świadomą chęć napicia się, czy też głód alkoholu [5]. Zgodnie z modelem społecznego uczenia się bodźce wyzwalające głód alkoholowy podczas leczenia lub po leczeniu mogą wyzwalać świadome strategie radzenia sobie skierowane na utrzymywanie abstynencji. Powodzenie w radzeniu sobie zależy od zaufania pijącego do własnej zdolności do opanowania pragnienia picia [6]. Model ten uznaje głód alkoholu jako jedynie jeden z kilku czynników koniecznych do wywołania nawrotu [7]. Model przetwarzania poznawczego postuluje, że używanie alkoholu staje się nawykiem, który wymaga mało świadomego wysiłku lub uwagi, niczym jazda prostą, znajomą drogą, która może przebiegać automatycznie. W tym modelu głód alkoholu odpowiada wysiłkowi włożonemu w zmobilizowanie świadomych umiejętności radzenia sobie z problemami, potrzebnych do zablokowania automatycznego zachowania prowadzącego do picia. Taka sytuacja może wydarzyć się, kiedy pijący spostrzeże, że jego ulubiony bar jest nieoczekiwanie zamknięty. Podobnie, po leczeniu, alkoholik, który jest zmotywowany do zachowywania abstynencji, może doświadczyć głodu alkoholowego, chociaż świadomie próbuje unikać bodźców wywołujących nawrót [7,8]. Pomiar głodu alkoholowego Wiarygodne metody pomiaru głodu alkoholowego są potrzebne do prowadzenia sensownych badań eksperymentalnych w tym zakresie oraz do klinicznej ewaluacji. W wielu badaniach badacze po prostu proszą osobę badaną o oszacowanie intensywności odczuwanego pragnienia picia, niekiedy w obecności bodźców powiązanych z alkoholem [9]. Aby dodać obiektywne miary do tych metod, badacze zaczęli rejestrować zmiany w zakresie specyficznych funkcji fizjologicznych towarzyszące głodowi alkoholowemu (np. zmiany rytmu serca, ciśnienia krwi, aktywności gruczołów potowych) [11]. Ponieważ jednak takie zmiany fizjologiczne nie są specyficzne dla głodu alkoholowego, nie korelują one konsekwentnie z samoopisową miarą pragnienia picia [7]. W dodatku niektóre testy polegają na samoopisie pod względem jednego tylko, wybranego spośród wielu innych aspektu głodu alkoholowego, przez co nie zapewniają pełnych podstaw do porównań [11]. Badacze opracowali skale wieloitemowe, aby zapewnić większą precyzję narzędziom opartych na samoopisie. Pozycje w tego typu testach nie tylko obejmują różne aspekty głodu alkoholowego, ale także uzupełniają się nawzajem dzięki tym samym pytaniom sformułowanym w różny sposób.. Metoda ta pomaga zapobiegać błędom powstałym wskutek różnic indywidualnych w subiektywnej interpretacji pytania [12]. U podstawy jednej z najbardziej znanych skali wieloitemowych leży spostrzeżenie, że co najmniej kilka aspektów głodu alkoholowego wydaje się być podobne do cech zaburzenia obsesyjno - kompulsyjnego, stanu charakteryzującego się powtarzającymi się, obsesyjnymi myślami i impulsywnymi bądź kompulsywnymi, powtarzającymi się zachowaniami [13]. Skalę Picia Obsesyjno-Kompulsyjnego (Obsessive Compulsive Drinking Scale - OCDS) opracowano na bazie istniejących kwestionariuszy do diagnozy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych niezwiązanych z alkoholem. 2 / 7
3 Kluczową zmienną mierzoną za pomocą OCDS jest zdolność jednostki do oparcia się pragnieniu picia bądź stłumienia go. Nasilenie tej zdolności może być decydujące dla początkowych sukcesów w leczeniu i późniejszego utrzymywania abstynencji. Wstępne dane z badań sugerują, że OCDS może pomóc w oszacowaniu nasilenia alkoholizmu [14, 15], monitorowaniu postępów w leczeniu oraz ocenie wyników leczenia [13,14,15]. Głód alkoholowy a mózg Żeby zrozumieć głód alkoholowy, naukowcy muszą zidentyfikować mechanizmy fizjologiczne w mózgu, które do niego prowadzą. Ta wiedza jest konieczna dla wsparcia rozwoju nowych i ulepszonych podejść do leczenia alkoholizmu. Dla wyjaśnienia wszystkich przejawów głodu alkoholowego muszą być wzięte pod uwagę zarówno procesy świadome, jak i nieświadome [13]. Konsumpcja alkoholu może inicjować proces wzmocnienia poprzez aktywację ośrodka nagrody ulokowanego głęboko wewnątrz mózgu. Ośrodek nagrody jest połączony z innymi obszarami mózgu powiązanymi po części z emocjami, uczeniem się i pamięcią. Interakcje pomiędzy tymi miejscami powinny wyjaśniać procesy, przy pomocy których: (1) pełna emocji pamięć o przeszłych, pozytywnych doświadczeniach z piciem zostaje skojarzona z określonymi bodźcami; (2) ekspozycja na działanie tych bodźców może aktywować ośrodek nagrody pod nieobecność alkoholu, potencjalnie prowadząc do pojawienia się głodu alkoholowego podczas utrzymywania abstynencji. Procesy te są nieświadome. Jednakże ośrodek nagrody komunikuje się także z obszarami mózgu, będących podstawą wysokorozwiniętych funkcji umysłowych (np. poznawczych), takich jak wartościowanie i podejmowanie decyzji. Z tego względu nadużywanie alkoholu może ostatecznie osłabiać świadome procesy, które wspierają zdolność do radzenia sobie z pragnieniem picia [6]. Przeciwstawny pogląd sugeruje, że ekspozycja na bodźce prowadzi do aktywacji pewnych automatycznych funkcji poznawczych, których skutkiem są powtarzające się, niechciane myśli o alkoholu. Te automatyczne myśli są poznawczym odpowiednikiem nieświadomego głodu alkoholowego [13]. Głod alkoholowy może po częsci powstawać wskutek bezustannych zmian systemu nerwowego (np. neurodapatacji), które czynią mózg alkoholika podatnym na nawroty picia [17]. Te zmiany utrzymują się pod nieobecność alkoholu i mogą skutkować świadomym lub nieświadomym, fizycznym lub psychicznym cierpieniem. Zjawisko to może wyjaśniać głód alkoholowy doświadczany przez alkoholików krótko po zaprzestaniu picia, który czyni ich podatnymi na nawrót w przedłużającym się okresie czasu. 3 / 7
4 Pełny obraz głodu alkoholowego wymaga integracji mechanizmów nieświadomych i poznawczych. Wśród dyskutowanych tu koncepcji głodu alkoholowego, zarówno model społecznego uczenia się, jak i model procesów poznawczych zakładają udział poznawczego uczenia się w rozwoju szkodliwych wzorców picia oraz podkreślają znaczenie nauczania świadomych strategii radzenia sobie w terapii alkoholizmu. Oba te modele są także zgodne co do zaangażowania innych mechanizmów przyczynowych, włączając w to wzmocnienie i inne procesy nieświadome [6, 8]. Badania wykorzystujące techniki obrazowania mózgu Stosunkowo mało badań nad głodem alkoholowym przeprowadzono używając technik obrazowych, które pozwalają naukowcom zlokalizować aktywność komórek w określonych obszarach mózgu u żywych istot i z minimalnym ryzykiem. Niektóre badania nad głodem alkoholowym bazujące na technikach obrazowania mózgu ludzi pozwoliły zidentyfikować specyficzne, regionalne zmiany w aktywności komórek mózgu w odpowiedzi na bodźce powiązane z alkoholem [18-20]. Jednakże, te wyniki badań same nie pozwalają dowieść, że zmiany obserwowane w mózgu są przyczyną subiektywnego uczucia głodu alkoholowego [9]. Konieczne są dodatkowe badania, by zrozumieć neurobiologiczne podłoże głodu alkoholowego. Leczenie Pomimo trudności związanych z badaniami nad głodem alkoholowym, wyniki badań znacząco przyczyniły się do wzrostu naszej wiedzy, będącej podstawą dla rozwoju i uzasadnienia terapii alkoholizmu mających na celu osiągnięcie i utrzymywanie abstynencji. Terapia psychologiczna Programy leczenia często używają metod zapobiegania nawrotom, które zawierają w sobie niektóre zasady terapii behawioralno-poznawczej. Podejście to zastosowane do leczenia alkoholizmu pomaga pacjentowi rozpoznawać bodźce, które prowadzą do picia, tak, że jest lepiej przygotowany do radzenia sobie z nimi, gdy je spotka. Pacjent rozwija swoje umiejętności i zaufanie do siebie w sprawie radzenia sobie z sytuacjami wysokiego ryzyka, takimi jak negatywne stany emocjonalne (np. złość lub depresja), konflikt interpresonalny, czy nacisk społeczny, by pić [7, 21]. Potoczne używanie tego typu strategii może być powiązane z sukcesem samopomocowych programów 12-kroków [22]. Psychofarmakoterapia Rezultaty badań nad głodem alkoholowym są zachętą do rozwoju nowych leków, wspierających werbalne terapie alkoholizmu. Wśród najbardziej obiecujących takich leków są naltrekson i akamprosat. Naltrekson jest jedynym środkiem dostępnym w sprzedaży w USA, który jest wymierzony w oddziaływanie alkoholu na mózg. W kombinacji z różnymi programami leczenia, naltrekson zmniejsza częstotliwość picia, wydłuża abstynencję i utrudnia nawrót niekontrolowanego picia wśród leczących się alkoholików, którzy próbowali alkoholu podczas leczenia [23, 24, 15, 16, 25, 26]. Sinclair sugeruje, że naltrekson może być podawany aktywnie pijącym alkoholikom 4 / 7
5 podczas leczenia i poźniej, w miarę potrzeby, gdy można spodziewać się picia (np. leczenie docelowe) [27]. Niektóre ostatnio uzyskane dane przemawiają za tym pomysłem [28]. Docelowe używanie naltreksonu może być także efektywne dla zmniejszenia poziomu konsumpcji alkoholu wśród osób nieuzależnionych, pijących problemowo [29]. Wyniki badań sugerują, że akamprosat może zmniejszać głód alkoholu, pomagając w przywróceniu fizjologicznej równowagi mózgu, po tym, jak została osiągnięta abstynencja [26]. Akamprosat poprawia różne miary abstynencji w 14 spośród 16 badań przeprowadzonych w Europie [26] i w wieloośrodkowych badaniach przeprowadzonych w 21 miejscach w Stanach Zjednoczonych [31, 32]. Akamprosat jest dostępny na receptę w Europie i oczekuje na dopuszczenie do obrotu przez Urząd ds. Żywności i Leków w USA. Badania nad głodem alkoholowym: implikacje do leczenia. Komentarz dyrektora NIAAA, dr Enocha Gordisa Dla praktykujących klinicystów temat głodu alkoholowego wydaje się oczywisty; pacjenci często relacjonują chęć bądź głód alkoholu, gdy utrzymują abstynencję lub gdy podają przyczynę nawrotu. Jednakże w tym artykule czytelnicy mogą zobaczyć, jak złożony jest problem potraktowania głodu alkoholowego jako obiektu badań. Gdy oczekujemy większego, naukowego zrozumienia, w jaki sposób mózg wytwarza u osoby uzależnionej pragnienie picia, różne modele głodu alkoholowego nadal są użyteczne w badaniach klinicznych oraz w praktyce klinicznej, jako sposób pomiaru ryzyka nawrotu u pacjentów. Tłumaczenie: Bogusław Włodawiec Bibliografia [1] Tiffany, S.T., and Conklin, C.A. A cognitive processing model of alcohol craving and compulsive alcohol use. Addiction 95 (Suppl. 2):S145-S153, [2] World Health Organization. The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders: Clinical Descriptions and Diagnostic Guidelines. Geneva, Switzerland: the Organization, [3] American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 4th ed. Washington, DC: the Association, [4] Singleton, E.G., and Gorelick, D.A. Mechanisms of alcohol craving and their clinical implications. In: Galanter, M., ed. Recent Developments in Alcoholism, Vol. 14: The Consequences of Alcoholism. New York: Plenum Press, pp [5] Drummond, D.C. Theories of drug craving, ancient and modern. Addiction 96(1):33-46, [6] Anton, R.F. What is craving? Models and implications for treatment. Alcohol Research & Health 23(3): , [7] Rohsenow, D.J., and Monti, R.M. Does urge to drink predict relapse after treatment? Alcohol Research & Health 23(3): , [8] Tiffany, S.T. Cognitive concepts of craving. Alcohol Research & Health 23(3): , / 7
6 [9] Sayette, M.A.; Shiffman, S.; Tiffany, S.T.; et al. The measurement of drug craving. Addiction 95(Suppl. 2):S189-S210, [10] Litt, M.D., and Cooney, N.L. Inducing craving for alcohol in the laboratory. Alcohol Research & Health 23(3): , [11] Drobes, D.J., and Thomas, S.E. Assessing craving for alcohol. Alcohol Research & Health 23(3): , [12] Flannery, B.A.; Volpicelli, J.R.; and Pettinati, H.M. Psychometric properties of the Penn Alcohol Craving Scale. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 23(8): , [13] Anton, R.F. Obsessive-compulsive aspects of craving: Development of the Obsessive Compulsive Drinking Scale. Addiction 95(Suppl. 2):S211-S217, [14] Anton, R.F.; Moak, D.H.; and Latham, P.K. Obsessive Compulsive Drinking Scale: A new method of assessing outcome in alcoholism treatment studies. Archives of General Psychiatry 53(3): , [15] Flannery, B.A.; Roberts, A.J.; Cooney, N.; Swift, R.M.; Anton R.F.; and Rohsenow, D.J. The role of craving in alcohol use, dependence, and treatment. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 25(2): , [16] Roberts, J.S.; Anton, R.F.; Latham, P.K.; and Moak, D.H. Factor structure and predictive validity of the Obsessive Compulsive Drinking Scale. Alcohol: Clinical and Experimental Research 23(9): , [17] Koob, G.F. Animal models of craving for ethanol. Addiction 95(Suppl. 2):S73-S81, [18] Hommer, D.W. Functional imaging of craving. Alcohol Research & Health 23(3): , [19] Anton, R.F.; Drobes, D.J.; and George, M.S. Use of functional MRI to evaluate brain activity during alcohol cue exposure in alcoholics: Relationship to craving. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 25(Suppl. 5):107S-108S, [20] George, M.S.; Anton, R.F.; Bloomer, C.; et al. Activation of prefrontal cortex and anterior thalamus in alcoholic subjects on exposure to alcohol-specific cues. Archives of General Psychiatry 58(4): , [21] Marlatt, G.A.; Barrett, K.; and Daley, D.C. Relapse prevention. In: Galanter, M., and Kleber, H.D., eds. American Psychiatric Press Textbook of Substance Abuse Treatment. 2d ed. Washington, DC: the Association, pp [22] Finney, J.W.; Noyes, C.A.; Coutts, A.I.; and Moos, R.H. Evaluating substance abuse treatment process models: I. Changes on proximal outcome variables during 12-step and cognitive-behavioral treatment. Journal of Studies on Alcohol 59: , [23] Volpicelli, J.R.; Alterman, A.I.; Hayashida, M.; and O'Brien, C.P. Naltrexone in the treatment of alcohol dependence. Archives of General Psychiatry 49: , [24] O'Malley, S.S.; Jaffe, A.J.; Chang, G.; Schottenfeld, R.S.; Meyer, R.E.; and Rounsaville, B. Naltrexone and coping skills therapy for alcohol dependence: A controlled study. Archives of General Psychiatry 49: , [25] Anton, R.F.; Moak, D.H.; Waid, L.R.; et al. Naltrexone and cognitive behavioral therapy for the treatment of outpatient alcoholics: Results of a placebo-controlled trial. American Journal of Psychiatry 156(11): , [26] Kranzler, H.R. Pharmacotherapy of alcoholism: Gaps in knowledge and opportunities for research. Alcohol & Alcoholism 35 (6): , [27] Sinclair, J.D. Evidence about the use of naltrexone and for different ways of using it in the 6 / 7
7 treatment of alcoholism. Alcohol & Alcoholism 36 (1):2-10, [28] Heinälä, P.; Alho, H.; Kiianmaa, K.; et al. Targeted use of naltrexone without prior detoxification in the treatment of alcohol dependence: A factorial double-blind, placebo-controlled trial. Journal of Clinical Psychopharmacology 21(3): , [29] Kranzler, H.; Tennen, H.; Blomqvist, O.; et al. Targeted naltrexone for early problem drinkers. Alcohol: Clinical and Experimental Research 25 (Suppl. 5):144A, [30] Mason, B.J., and Ownby, R.L. Acamprosate for the treatment of alcohol dependence: A review of double-blind, placebo-controlled trials. CNS Spectrums 5 (2):58-69, [31] Boening, J.A.L.; Lesch, O.M.; Spanagel, R.; Wolfgramm, J.; Narita, M.; Sinclair, D.; Mason, B.J.; and Wiesbeck, G.A. Pharmacological relapse prevention in alcohol dependence: From animal models to clinical trials. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 25 (Suppl. 5):127S-131S, [32] Mason, B.J. Results of the multicenter study of acamprosate in the treatment of alcoholism. Biological Psychiatry 49 (8 Suppl.):77S, / 7
Źródło: Alcohol Alert, nr: 30, Październik 1995, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov
tłum. Magdalena Ślósarska Rok: 2000 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 7 Źródło: Alcohol Alert, nr: 30, Październik 1995, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov Diagnozowanie
Bardziej szczegółowoZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO
Załącznik nr 1 ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO I Program szkolenia w zakresie podstawowych umiejętności udzielania profesjonalnej pomocy psychologicznej obejmuje: 1) Trening interpersonalny
Bardziej szczegółowoTYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII.
TYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII. Opracowanie: Mieczysław Potrzuski Lesch Alcoholism Typology(LAT) oparta na badaniu 444 pacjentów uzależnionych od alkoholu (rozpoznanych według DSM III),
Bardziej szczegółowoDostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent :
CARE BROK sp. z o.o Szkoła Specjalistów Psychoterapii Uzależnień i Instruktorów Terapii Uzależnień O7-306 Brok ul. Warszawska 25 tel.: 793 607 437 lub 603 801 442 mail.: care@brok.edu.pl www.brok.edu.pl
Bardziej szczegółowoDepresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień
Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki
Bardziej szczegółowoZjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h
S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2013/2014 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
Funkcjonowanie podmiotów leczniczych sprawujących opiekę nad uzależnionymi od alkoholu. Dz.U.2018.2410 z dnia 2018.12.27 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 27 grudnia 2018 r. Wejście w życie: 31 grudnia
Bardziej szczegółowoSzpital Szaserów pomimo wielokrotnych pisemnych próśb pacjenta nie wysłał swojemu pacjentowi testów psychologicznych MMPI 2 i CAPS.
Szpital Szaserów pomimo wielokrotnych pisemnych próśb pacjenta nie wysłał swojemu pacjentowi testów psychologicznych MMPI 2 i CAPS. Testy (niekompletne) zostały wysłane dopiero do sądu karnego Legionowo
Bardziej szczegółowoLennard J.Davies. Dlaczego więc nie warto brać tych leków? Powód pierwszy:
Lennard J.Davies Przez ostatnie kilka lat, także w książce Obssesion: a history, kwestionowałem efektywność leków z grupy SSRI. Zwracałem uwagę, że gdy leki te weszły do użycia na początku lat 90-tych
Bardziej szczegółowoKoncepcje tzw. głodu alkoholu
Psychiatr. Pol. 2015; 49(2): 295 304 PL ISSN 0033-2674 (PRINT), ISSN 2391-5854 (ONLINE) www.psychiatriapolska.pl DOI: http://dx.doi.org/10.12740/pp/27538 Koncepcje tzw. głodu alkoholu The concept of alcohol
Bardziej szczegółowoZjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h
S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2010/2011 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny
Bardziej szczegółowoLeczenie zdrowia psychicznego zorientowane na traumę. Warszawa 2019
Leczenie zdrowia psychicznego zorientowane na traumę Warszawa 2019 Znając wpływ traumy na życie ludzi Przestajemy się pytać: - Co jej jest? I pytamy się: - Co jej się stało? To się dzieje Gdy żołnierz,
Bardziej szczegółowoPodstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych
Podstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych Instytucjonalizacja i wykluczenia. i zapomnienie Metody leczenia 1. Biologiczne - farmakologiczne - niefarmakologiczne - neurochirurgiczne 2. Psychologiczne
Bardziej szczegółowoWybrane programy profilaktyczne
Wybrane programy profilaktyczne Program UNPLUGGED Ogólne informacje na temat programu Program Przeciwdziałania Przyjmowaniu Substancji Uzależniających przez Uczniów Unplugged opracowany został w ramach
Bardziej szczegółowoNowe pytania egzaminacyjne
Nowe pytania egzaminacyjne 1. Jakie jest znaczenie genetyki behawioralnej w badaniach psychologicznych? 2. Wyjaśnij pojęcie funkcjonalnej asymetrii mózgu i omów jak zmieniały się poglądy na ten temat.
Bardziej szczegółowoProgram działania Punktu Konsultacyjnego w Gminie Siechnice
Program działania Punktu Konsultacyjnego w Gminie Siechnice Opis zadania 1. Nazwa zadania Punkt Konsultacyjny Gminy Siechnice 2. Miejsce wykonywania zadania: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, 55 011 Siechnice,
Bardziej szczegółowoŹródło: Alcohol Alert, nr: 17, Lipiec 1992, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.
tłum. Krzysztof Fronczyk Rok: 2000 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 10 Źródło: Alcohol Alert, nr: 17, Lipiec 1992, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov Celem badań
Bardziej szczegółowoANALIZA RACJONALIZACYJNA NALMEFEN (SELINCRO ) STOSOWANY W CELU REDUKCJI SPOŻYCIA ALKOHOLU U DOROSŁYCH UZALEŻNIONYCH PACJENTÓW
ANALIZA RACJONALIZACYJNA NALMEFEN (SELINCRO ) STOSOWANY W CELU REDUKCJI SPOŻYCIA ALKOHOLU U DOROSŁYCH UZALEŻNIONYCH PACJENTÓW Wersja 1.0 HTA Consulting spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa
Bardziej szczegółowoPublikacja wydana staraniem Instytutu Psychologii WNHiP Uniwersytetu Wrocławskiego
Recenzent: prof. dr hab. Zygfryd Juczyński Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Korekta: Joanna Barska Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar
Bardziej szczegółowoSPIS ZAŁĄCZNIKÓW: Nr 1 Wzór certyfikatu specjalisty psychoterapii uzależnień Nr 2 Wzór certyfikatu instruktora terapii uzależnień Nr 3 Wzór wniosku o
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: Nr 1 Wzór certyfikatu specjalisty psychoterapii uzależnień Nr 2 Wzór certyfikatu instruktora terapii uzależnień Nr 3 Wzór wniosku o potwierdzenie statusu osoby uczestniczącej w programie
Bardziej szczegółowoPsychologiczne teorie emocji - skąd biorą się emocje? Teoria Jamesa-Langego Teoria Cannona-Barda Teoria Schachtera-Singera
Psychologiczne teorie emocji - skąd biorą się emocje? Teoria Jamesa-Langego Teoria Cannona-Barda Teoria Schachtera-Singera 1 Teoria Jamesa-Langego Czy emocje są wywoływane przez nasze reakcje fizjologiczne?
Bardziej szczegółowodr n. med. Swetłana Mróz mgr Joanna Pęska
dr n. med. Swetłana Mróz mgr Joanna Pęska Diagnoza psychologiczna. Rozmowy wspierające. Psychoedukacja. Rehabilitacja funkcjonowania procesów poznawczych. Organizacja spotkań informacyjno edukacyjnych.
Bardziej szczegółowoZasady Prezentacji Przypadku. Długość
Zasady Prezentacji Przypadku Długość 2 4000 wyrazów. Proszę umieścić informację o liczbie wyrazów na końcu opisu przypadku. Upewnij się, że długość twojej prezentacji mieści się w podanym limicie. Nic
Bardziej szczegółowoZnaczenie naltreksonu w leczeniu uzależnienia aikoholowego*
FARMAKOTERAPIA W PSYCHIATRII I NEUROLOGII, 99, 3, 10-17 Marcin Ziółkowski, Janusz Rybakowski Znaczenie naltreksonu w leczeniu uzależnienia aikoholowego* Katedra i Klinika Psychiatrii AM w Bydgoszczy Klinika
Bardziej szczegółowoSzkolenie przygotowujące do zawodu profilaktyka uzależnień. Osoba uzależniona od przetworów konopi w systemie lecznictwa odwykowego w Polsce
Szkolenie przygotowujące do zawodu profilaktyka uzależnień Osoba uzależniona od przetworów konopi w systemie lecznictwa odwykowego w Polsce Boguslawa Bukowska Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii
Bardziej szczegółowoGłód alkoholowy modele i perspektywy
Głód alkoholowy modele i perspektywy Rafał Korpyś Małopolski Ośrodek Szkolenia Terapeutów Uzależnień Studium Psychoterapii Uzależnień ed. 2010/2011 Kraków, 2011 Wielu badaczy uważa głód za ważny czynnik
Bardziej szczegółowoim. św. JADWIGI KRÓLOWEJ POLSKI W WITONI Sobą być, zdrowo żyć
PROGRAM PROFILAKTYCZNY GIMNAZJUM im. św. JADWIGI KRÓLOWEJ POLSKI W WITONI Sobą być, zdrowo żyć Witonia, 09.09.2014r. Program Profilaktyki Gimnazjum w Witoni im. św. Jadwigi Królowej Polski opisuje wszelkie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przede wszystkim, sprawmy, by nasi pacjenci czuli
Spis treści Autorzy rozdziałów Przedmowa (Nino Dazzi) Wprowadzenie XIII XV XXIII Rozdział I Przede wszystkim, sprawmy, by nasi pacjenci czuli się bezpiecznie 1 Płacz po szczęśliwym zakończeniu 1 pianto
Bardziej szczegółowoSkąd się biorą emocje? Dlaczego w konkretnej sytuacji czujemy się tak, a nie inaczej?
CBT Depresji Skąd się biorą emocje? Dlaczego w konkretnej sytuacji czujemy się tak, a nie inaczej? Terapia poznawczo-behawioralna Epiktet z Hierapolis : Nie niepokoją nas rzeczy, ale nasze mniemania o
Bardziej szczegółowomgr Małgorzata Pawlik
mgr Małgorzata Pawlik to projekt systemowych rozwiązań w środowisku szkolnym, uzupełniających wychowanie i ukierunkowanych na: wspomaganie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu
Bardziej szczegółowoAkupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych
Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych AKUPUNKTURA TRUDNOŚCI W PROJEKTOWANIU BADAŃ KLINICZNYCH Bartosz Chmielnicki słowa kluczowe: Akupunktura, metodologia, medycyna oparta na faktach,
Bardziej szczegółowoZastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych
Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Kasper Czech Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytet Śląski Definicja metody Biofeedback Metoda umożliwiająca zmianę wybranych
Bardziej szczegółowoALKOHOLIZM NA CZYM POLEGA ALKOHOLIZM?
ALKOHOLIZM NA CZYM POLEGA ALKOHOLIZM? Termin "alkoholizm" odnosi się do choroby zwanej także zespołem uzależnienia od alkoholu. Jest to najcięższe stadium grupy problemów alkoholowych, do której należą
Bardziej szczegółowoŹródło: Alcohol Alert, nr: 53, Lipiec 2001, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.
tłum. Magdalena Ślósarska Rok: 2001 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 13 Źródło: Alcohol Alert, nr: 53, Lipiec 2001, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov Powszechną
Bardziej szczegółowoRealizacja programu terapeutycznego dla współuzależnionych autorstwa Mirosławy Kisiel, który podzielony jest na dwa etapy:
GRUPY WSPARCIA Grupa wsparcia dla osób współuzależnionych. Grupa spotyka się cyklicznie w środy od godz. 16.00 19.00. Realizacja programu terapeutycznego dla współuzależnionych autorstwa Mirosławy Kisiel,
Bardziej szczegółowoWIEDZA. Zna reguły uruchamiania niespecyficznych i specyficznych oddziaływań leczących.
Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Podstawy Psychoterapii Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty
Bardziej szczegółowoOstre zatrucie spowodowane użyciem alkoholu. świadczeniu gwarantowanemu (ICD 10) nasennych (F13.3); (F10.4); lekarz specjalista w dziedzinie chorób
Dziennik Ustaw 22 Poz. 1386 Załącznik nr 2 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki
Bardziej szczegółowoAkademia Pozytywnej Profilaktyki. Szkolenia dla Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2015/2016
Szkolenia dla Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2015/2016 Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - zadania i zakres działań 1. Alkohol etylowy jako: substancja psychoaktywna substancja
Bardziej szczegółowoLEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU
LEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU Pojęcie stresu wprowadzone zostało przez Hansa Hugona Selve`a, który u podłoża wielu chorób somatycznych upatrywał niezdolność człowieka do radzenia sobie ze stresem.
Bardziej szczegółowoKomputer, internet, smartfon i problem?
Komputer, internet, smartfon i problem? Uzależnienie od nowych technologii wśród dzieci i młodzieży Marta Witkowska 4 godziny 12 minut przeciętny nastolatek w sieci 8+ godzin dziennie co ósmy nastolatek
Bardziej szczegółowoPrawda Fałsz 1. Osoby z chorobą Alzheimera są szczególnie podatne na depresję.
Test wiedzy o chorobie Alzheimera Poniżej znajdują się stwierdzenia dotyczące choroby Przeczytaj proszę każde stwierdzenie i otocz kółkiem Prawda, jeśli uważasz, że zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz, jeśli
Bardziej szczegółowoStudium Psychoterapii Uzależnień Vis Salutis-Akredytacja PARPA
Studium Psychoterapii Uzależnień Vis Salutis-Akredytacja PARPA Informacje o usłudze Numer usługi 2016/02/03/7294/2820 Cena netto 6 300,00 zł Cena brutto 6 300,00 zł Cena netto za godzinę 0,00 zł Cena brutto
Bardziej szczegółowoProblem uzależnień w kontekście domów pomocy społecznej
Problem uzależnień w kontekście domów pomocy społecznej Jadwiga Fudała PARPA www.parpa.pl 1 Problemy wynikające ze spożywania alkoholu przez mieszkańców DPS zdrowotne (w tym zdrowotne konsekwencje spożywania
Bardziej szczegółowoOsoba uzależniona od przetworów konopi w systemie lecznictwa odwykowego w Polsce
Osoba uzależniona od przetworów konopi w systemie lecznictwa odwykowego w Polsce Minimalne standardy jakości w redukcji popytu na narkotyki Boguslawa Bukowska Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia..(poz. ) WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załącznik nr 1 Lp. Nazwa
Bardziej szczegółowoSTAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE
STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE DIAGNOZA TRUDNOŚCI NOWATORSKIE NARZĘDZIA - neuromodulacja (EEG Biofeedback), - neuroobrazowanie (EEG/QEEG), - rehabilitacja funkcji poznawczych (FORBRAIN), - diagnostyka i
Bardziej szczegółowo1 Stres wróg czy przyjaciel? Zbigniew Karapuda
1 2 Spis treści O Autorze...... 5 Wstęp: Nie strzelać do posłańca! Stres wróg czy przyjaciel?...... 7 Stres...... 9 Co to jest stres?...... 9 Kiedy występuje stres?...... 12 Co powoduje stres?...... 14
Bardziej szczegółowoProcedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11):
Procedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11): 1.W trakcie egzaminu magisterskiego student otrzymuje trzy pytania główne: a. Recenzent
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI
PROGRAM PROFILAKTYKI 2011-2014 Opracowała: H. Polaska Ewaluacja programu: I.WSTĘP Program profilaktyki był w ciągu 3 lat jego wdrażania ewaluowany. Po przeprowadzeniu ankiet wśród uczniów i rodziców stwierdzono.
Bardziej szczegółowoAndrzej Święcki. Rok: Wydawnictwo: Miejsce wydania:
Andrzej Święcki Rok: Wydawnictwo: Miejsce wydania: Obecnie istnieją dwie najczęściej przyjmowane zasady definiowania i klasyfikowania zaburzeń związanych z używaniem alkoholu, sformułowane w Międzynarodowej
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście
Bardziej szczegółowoWykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Otmuchowa. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Uchwała Nr XXXIII/253/2013 Rady Miejskiej w Otmuchowie z dnia 28 października 2013 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Otmuchów na rok
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOŃCOWE. z wykonania zadania publicznego. w okresie od 01.02 do 31.12
SPRAWOZDANIE KOŃCOWE z wykonania zadania publicznego Terapia i rehabilitacja osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin z terenu Gminy Andrychów (tytuł zadania publicznego) w okresie od 01.02
Bardziej szczegółowoDEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn
DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn PSYCHOTERAPIA Wywodzi się z greckich określeń: psyche (dusza)
Bardziej szczegółowoPROGRAM LECZENIA W OŚRODKU PSYCHOTERAPII UZALEŻNIEŃ I WSPÓŁUZALEŻNIENIA KCTU
PROGRAM LECZENIA W OŚRODKU PSYCHOTERAPII UZALEŻNIEŃ I WSPÓŁUZALEŻNIENIA KCTU PROCES DIAGNOSTYCZNY I KONSULTACJA SPECJALISTY PSYCHOTERAPII/TERAPII UZALEŻNIEŃ > wstępna diagnoza nozologiczna > analiza kontekstu
Bardziej szczegółowoMinister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
http://www.maggiedeblock.be/2005/11/18/resolutie-inzake-de-klinischebiologie/ Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Obecna Minister Zdrowia Maggy de Block wraz z Yolande Avontroodt, i Hilde Dierickx
Bardziej szczegółowoWIDEOAKADEMIA HR. Nina Sosińska
WIDEOAKADEMIA HR Nina Sosińska Nina Sosińska Autorka książki Magia Rozwoju Talentów Laureatka konkursu Dyrektor Personalny 2004 Zwyciężczyni konkursu Najlepsza Strategia HR 2006. 16 lat jako pracownik
Bardziej szczegółowoPrezentacja, którą czytacie jest jedynie zbiorem sugestii. Nie zawiera odpowiedzi na pytania wprost. Jeżeli nie wiedzielibyście jak odpowiedzieć na
Prezentacja, którą czytacie jest jedynie zbiorem sugestii. Nie zawiera odpowiedzi na pytania wprost. Jeżeli nie wiedzielibyście jak odpowiedzieć na któreś z pytań, to poniżej macie kierunek w jakim podążać
Bardziej szczegółowoOferta szkoleń. Komisje ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. lat na rynku. 100% pytanych Klientów poleca nasze usługi
9+ lat na rynku 100% pytanych Klientów poleca nasze usługi 6000+ godzin przeprowadzonych szkoleń oraz warsztatów Oferta szkoleń Komisje ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 150+ Instytucji skorzystało
Bardziej szczegółowoPsychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki.
Zakład Nauczania Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Wydział Nauk o Zdrowiu, WUM Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, SKDJ Psychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki.
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki Gimnazjum Nr 2 w Ciechanowie do realizacji w latach 2012/2015
Program profilaktyki Gimnazjum Nr 2 w Ciechanowie do realizacji w latach 2012/2015 Działania profilaktyczne to te, które stwarzają człowiekowi okazję do aktywnego uczestnictwa w gromadzeniu doświadczeń
Bardziej szczegółowoZobacz wywiad z Pacjentem Ośrodka
Leczenie alkoholizmu to leczenie ciała, umysłu i duszy. Oznacza to, że alkoholizm nie wynika z żadnej innej choroby czy zaburzenia, ale sam w sobie jest chorobą, z której wypływają dalsze konsekwencje,
Bardziej szczegółowoWybrane programy profilaktyczne
Wybrane programy profilaktyczne DOMOWI DETEKTYWI Charakterystyka programu Polska Adaptacja programu amerykańskiego programu Slick Tracy Home Team Program. Pierwsze wdrożenie 1999 r. Koordynator, szkolenia
Bardziej szczegółowoAD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi
AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI. Świadczenia szpitalne
Załącznik nr 2 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia
Bardziej szczegółowoInteligencja emocjonalna a sukces ucznia
Inteligencja emocjonalna a sukces ucznia Wszechnica Edukacyjna Targówek, Warszawa, 17.06.2013 r. Katarzyna Martowska Czy inteligencja racjonalna wystarczy, aby odnieść sukces w szkole? Sukces w szkole:
Bardziej szczegółowoCopyright 2011 by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Recenzent: prof. dr hab. Lidia Cierpiałkowska Redakcja: Zofia Kozik Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na okładce pojoslaw / fotolia.com Copyright 2011 by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa ISBN
Bardziej szczegółowoMiejsce profilaktyki uzależnień w ochronie zdrowia
Miejsce profilaktyki uzależnień w ochronie zdrowia Krzysztof Ostaszewski Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Zagadnienia 1. Ryzyko jako punkt odniesienia 2. Poziomy i granice profilaktyki 3.
Bardziej szczegółowoPROMOCJA ZDROWIA TO PROCES
STAROSTWO POWIATOWE W ŚWIDNICY WYDZIAŁ ZDROWIA 2007 r. Opracowała Barbara Świętek PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES UMOŻLIWIAJĄCY JEDNOSTKOM, GRUPOM, SPOŁECZNOŚCIĄ ZWIĘKSZENIE KONTROLI NAD WŁASNYM ZROWIEM I JEGO
Bardziej szczegółowoSYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU. Diagnoza psychologiczna./ Moduł 100..: Psychopatologia rozwoju dzieci i młodzieży
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Diagnoza psychologiczna./ Moduł 100..: Psychopatologia rozwoju dzieci i młodzieży 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychological
Bardziej szczegółowoPsychologia jako dziedzina nauki i praktyki
Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki Plan Co to jest psychologia Cele psychologii Nauki powiązane z psychologią Czym zajmuje się psychologia (psycholog) Psychologia jako nauka - problemy etyczne
Bardziej szczegółowo1. TESTY PSYCHOLOGICZNE
1. TESTY PSYCHOLOGICZNE 1. pojęcie testu psychologicznego 2. zastosowanie 3. podstawowe wymogi (standaryzacja, obiektywność, rzetelność, trafność, normalizacja) 4. cecha psychologiczna w ujęciu psychologicznym
Bardziej szczegółowoNarzędzie pracy socjalnej nr 16 Wywiad z osobą współuzależnioną 1 Przeznaczenie narzędzia:
Narzędzie pracy socjalnej nr 16 Wywiad z osobą współuzależnioną 1 Przeznaczenie narzędzia: Etap I (1b) Ocena / Diagnoza (Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/ rodziny) Zastosowanie
Bardziej szczegółowoFormularz konsultacji
Formularz konsultacji 1. Podmiot zgłaszający (imię i nazwisko, e-mail, telefon): 2. Przedmiot opinii/uwag (nazwa projektu aktu prawa miejscowego): Uchwała s sprawie przyjęcia Gminnego programu Ochrony
Bardziej szczegółowoWykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń
Załącznik nr 7 Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń L.p. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji
Bardziej szczegółowoNeurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska
Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych Halszka Kwiatkowska Co to są emocje? Termin wywodzi się od łacińskiego czasownika movere oznaczającego poruszyć Każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, każdy
Bardziej szczegółowoZadania Sposób realizacji Odpowiedzialni
Motywowanie uczniów do nauki 1.Zajęcia z psychologiem/pedagogiem o tematyce: jak skutecznie się motywować, efektywne zarządzanie czasem, techniki uczenia się mnemotechniki, trening pamięci 2. Stosowanie
Bardziej szczegółowoDla używających substancji psychoaktywnych: Kody Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych odpowiadające
Dziennik Ustaw 46 Poz. 1386 Załącznik nr 5 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI I. WSTĘP Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na nie. Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego
Bardziej szczegółowoZaburzenia nerwicowe pod postacią somatyczną
Zaburzenia nerwicowe pod postacią somatyczną Mikołaj Majkowicz Zakład Psychologii Klinicznej Katedry Chorób Psychicznych AMG Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną Główną cechą zaburzeń pod postacią
Bardziej szczegółowoGMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH na 2017 rok
Projekt GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH na 2017 rok 1. Postanowienia ogólne ROZDZIAŁ I Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych
Bardziej szczegółowoNADUŻYWANIE INTERNETU Szymon Wójcik
NADUŻYWANIE INTERNETU Szymon Wójcik Szymon.wojcik@fdds.pl Materiał filmowy: Reklama Windows Phone Really? https://www.youtube.com/watch?v=55kophd64r8 Panika moralna? Plan prezentacji Definicja zjawiska
Bardziej szczegółowoWojciech Otrębski, Grzegorz Wiącek Instytut Psychologii KUL
1 Kontekst teoretyczny diagnozy zainteresowań zawodowych i przystosowania do sytuacji pracy, czyli jak pomóc uczniowi z niepełnosprawnością umysłową w efektywnym przejściu ze szkoły na rynek pracy Wojciech
Bardziej szczegółowoNCBR: POIG /12
Rezultaty polskiego rocznego wieloośrodkowego randomizowanego badania klinicznego telepsychiatrycznej metody terapii pacjentów ze schizofrenią paranoidalną czy jesteśmy gotowi do leczenia? Krzysztof Krysta
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... 11. CZĘŚĆ PIERWSZA Elementy psychologii ogólnej dla sędziów i prokuratorów
Wykaz skrótów................................................. 11 Wstęp.......................................................... 13 CZĘŚĆ PIERWSZA Elementy psychologii ogólnej dla sędziów i prokuratorów
Bardziej szczegółowoSYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III
SYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III MOTYWACJA UCZNIA DO NAUKI 1. Pojęcie motywacji 2. Procesy motywacyjne 3. Rodzaje motywacji 4. Motywowanie ucznia w klasach I - III Pojęcie motywacji Motywacja rozumiana
Bardziej szczegółowoWsparcie społeczne. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Szeroko definiowane wsparcie społeczne to pomoc dostępna dla jednostki w sytuacjach trudnych (Saranson, 1982, za: Sęk, Cieślak, 2004), jako zaspokojenie potrzeb w
Bardziej szczegółowoNarzędzie pracy socjalnej nr 15 Wywiad z osobą uzależnioną od alkoholu 1 Przeznaczenie narzędzia:
Narzędzie pracy socjalnej nr 15 Wywiad z osobą uzależnioną od alkoholu 1 Przeznaczenie narzędzia: Etap I (1b) Ocena / Diagnoza (Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/ rodziny) Zastosowanie
Bardziej szczegółowoPsychoterapeutyczne podstawy przeciwdziałania bezdomności - doświadczenia i działania na podstawie autorskiego programu IPRO (Integratywny Plan
Psychoterapeutyczne podstawy przeciwdziałania bezdomności - doświadczenia i działania na podstawie autorskiego programu IPRO (Integratywny Plan Rozwoju Osobistego 2007) Uzasadnienie dla psychoterapii w
Bardziej szczegółowoSzkodliwy wpływ alkoholu na umysł młodego człowieka
Szkodliwy wpływ alkoholu na umysł młodego człowieka Wiek pierwszego zetknięcia się z alkoholem z roku na rok obniża się. Nieodwracalne zmiany w funkcjonowaniu, uszkodzenie procesów rozwojowych, problemy
Bardziej szczegółowoUzależnienia wśród kobiet. Dane z literatury amerykańskej Warszawa, Marzec, 2019 J. Ryszard Romaniuk
Uzależnienia wśród kobiet Dane z literatury amerykańskej Warszawa, Marzec, 2019 J. Ryszard Romaniuk Pablo Picasso "Pijąca Absynt" Dlaczego o kobietach? Płeć jest istotna, jeżeli chodzi o rozwój uzależnienia
Bardziej szczegółowoZadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
Podnoszenie kompetencji kadr medycznych uczestniczących w realizacji profilaktycznej opieki psychiatrycznej, w tym wczesnego wykrywania objawów zaburzeń psychicznych KONSPEKT ZAJĘĆ szczegółowy przebieg
Bardziej szczegółowoPercepcja wzrokowa jest zdolnością do rozpoznawania i rozróżniania bodźców
Percepcja wzrokowa jest zdolnością do rozpoznawania i rozróżniania bodźców wzrokowych a także do ich interpretowania przez odniesienie do poprzednich doświadczeń. Nie jest wyłącznie zdolnością do dokładnego
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XV/141/2015 RADY MIEJSKIEJ W DREZDENKU. z dnia 9 grudnia 2015 r.
UCHWAŁA NR XV/141/2015 RADY MIEJSKIEJ W DREZDENKU z dnia 9 grudnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15
Bardziej szczegółowo(artystyczną, społeczną, sportową itp.). Strategie interwencyjne pomagają w rozwiązywaniu problemów, wspierają w sytuacjach kryzysowych.
PROGRAM PROFILAKTYKI Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi nr 65 Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 236 im. Ireny Sendlerowej Gimnazjum Integracyjnego nr 61 im. Ireny Sendlerowej w WARSZAWIE
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEGO GIMNAZJUM NR 3 IM. EMILII PLATER W BIAŁEJ PODLASKIEJ
I WSTĘP SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEGO GIMNAZJUM NR 3 IM. EMILII PLATER W BIAŁEJ PODLASKIEJ Szkolny program profilaktyki zmierza do wspierania rozwoju uczniów, powstał w oparciu o wizję i misję
Bardziej szczegółowoŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE
ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE Katowice 2007 Śl.C.Z.P Dział Chorobowości Hospitalizowanej 23 luty Ogólnopolski
Bardziej szczegółowoPoznawcze znaczenie dźwięku
Poznawcze znaczenie dźwięku Justyna Maculewicz Uniwersytet im. A. Mickiewicza, kognitywistyka (IV rok) akustyka (II rok) e-mail: justynamaculewicz@gmail.com Klasyczne ujęcie słyszenia jako percepcji zdarzeń
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO im. 26 Pułku Artylerii Lekkiej W GODZIANOWIE 2013/14-2015/16
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO im. 26 Pułku Artylerii Lekkiej W GODZIANOWIE 2013/14-2015/16 Opracowali: Bożena Prachnio i Zbigniew Dzik WPROWADZENIE Szkolny program profilaktyki
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ
Załącznik nr 5 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH DZIENNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczenia
Bardziej szczegółowo