Źródło: Alcohol Alert, nr: 53, Lipiec 2001, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.
|
|
- Kinga Skrzypczak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 tłum. Magdalena Ślósarska Rok: 2001 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 13 Źródło: Alcohol Alert, nr: 53, Lipiec 2001, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism. Powszechną i potencjalnie groźną konsekwencją długotrwałego picia alkoholu jest uszkodzenie mózgu. Nawet picie łagodne czy umiarkowane może niekorzystnie wpłynąć na funkcjonowanie poznawcze (tzn. zdolność mózgu do pozyskiwania informacji, przetwarzania ich i posługiwania się nimi) [1]. Utrzymujące się upośledzenie procesów poznawczych może prowadzić do złego wykonywania pracy przez dorosłych alkoholików, a także, w okresie dojrzewania, utrudniać naukę młodzieży z ustalonymi wzorcami przewlekłego intensywnego picia [2]. U niewielkiej, ale znaczącej części intensywnie pijących mogą pojawić się objawy degradujących zaburzeń spowodowanych uszkodzeniem mózgu, takie jak zespół Wernickego-Korsakowa, powodujący niezdolność do zapamiętywania nowych informacji dłużej niż kilka sekund [3]. Występowanie takich zaburzeń jest podstawą do przypuszczenia, że spowodowane piciem alkoholu uszkodzenia funkcji poznawczych mogą utrudniać proces zdrowienia, chociaż nie jest to ostatecznie udowodnione. Na przykład Morgenstern i Bates [4] badali, czy uszkodzenie u pacjentów zdolności do uczenia się i planowania - stanowiących podstawę wielu strategii terapeutycznych - wpływa na przebieg procesu zdrowienia alkoholików. Stwierdzili jednak, że takie upośledzenie nie jest znaczącym predyktorem złych wyników leczenia. Z drugiej strony dane potwierdzają przypuszczenie, że uszkodzenie mózgu, czy to będące rezultatem picia alkoholu, czy też poprzedzające je może wpłynąć na rozwój i postęp choroby alkoholowej [5]. Projektowanie praktycznych strategii radzenia sobie ze złożonym powiązaniem alkoholizmu i uszkodzenia funkcji poznawczych wymaga zrozumienia charakteru owych funkcji i ich interakcji ze strukturalnymi i funkcjonalnymi zaburzeniami mózgu. W tym numerze Alcohol Alert opisujemy naturę i konsekwencje powszechnie występujących, związanych z alkoholem defektów poznawczych; dociekamy, w jakim stopniu niektóre zdolności poznawcze "zdrowieją", gdy alkoholik zachowuje abstynencję, oraz streszczamy wyniki niedawno przeprowadzonych badań nad wpływem deficytów poznawczych na wynik leczenia alkoholizmu. Procesy poznawcze a alkohol Większość alkoholików przejawia łagodne lub umiarkowane deficyty funkcji intelektualnych [6] wraz ze zmniejszeniem rozmiaru mózgu i lokalnymi zmianami w aktywności komórek nerwowych. Najbardziej rozpowszechnione upośledzenie funkcji mózgu związane z piciem alkoholu dotyczy zdolności wzrokowo-przestrzennych i sprawności wyższych procesów 1 / 6
2 poznawczych [7]. Zdolności wzrokowo-przestrzenne obejmują postrzeganie i zapamiętywanie rozmieszczenia obiektów względem siebie w przestrzeni dwu- i trójwymiarowej. Ujawniają się one na przykład przy prowadzeniu samochodu czy składaniu mebli z części na podstawie szkicu w instrukcji. Wyższe procesy poznawcze to zdolność myślenia abstrakcyjnego, niezbędnego przy tworzeniu planu, wprowadzaniu planu w życie i elastycznej zmiany planu w razie konieczności [2]. Większość alkoholików rozpoczynających leczenie wypada w testach na inteligencję ogólną równie dobrze jak osoby nieuzależnione od alkoholu. Jednak alkoholicy gorzej wykonują testy neuropsychologiczne, mierzące specyficzne zdolności poznawcze [8]. Na przykład, alkoholik zachowujący abstynencję poprawnie prowadzi dokumentację biurową, a więc wykonuje zadanie angażujące wiele obszarów mózgu, ale może być niezdolny do obsługiwania całkowicie odmiennego systemu dokumentacji, które to zadanie wymaga funkcjonowania na wyższym poziomie poznawczym. Ile to jest "zbyt wiele"? Związek między okresem picia i ilością alkoholu wypitego w życiu a rozwojem problemów poznawczych nie jest w pełni wyjaśniony. Niektórzy badacze twierdzą, że pogorszenie sprawności poznawczej jest wprost związane z głębokością uzależnienia i okresem jego trwania [6, 9]. Wyniki badań pozwalają sądzić, że dotyczy to także osób pijących towarzysko ponad 21 porcji alkoholu tygodniowo [6]. Inni badacze sugerują, że deficyty poznawcze można wykryć tylko u tych uzależnionych od alkoholu, którzy regularnie piją alkohol 10 lub więcej lat [8, 10]. Jednakże deficyty poznawcze stwierdzane u alkoholików po odtruciu są wykrywane także u osób pijących towarzysko - niewiele lub umiarkowanie, ale od dawna [8]. Chociaż dla określenia, jaki wzorzec picia wiąże się z uszkodzeniem procesów poznawczych, niezbędne są dalsze badania, wystąpienie pewnych deficytów jest możliwe nawet u tych osób, u których nie występuje wzorzec intensywnego picia. Badanie funkcjonalnych i strukturalnych zaburzeń mózgu Strukturalne i funkcjonalne zaburzenia mózgu na ogół bada się za pomocą nieinwazyjnych technik obrazowania, które pozwalają zobaczyć działający mózg przy minimalnym ryzyku dla badanego. Techniki obrazowania strukturalnego, takie jak tomografia komputerowa czy obrazowanie za pomocą rezonansu magnetycznego, stosowane są do tworzenia komputerowych obrazów tkanki mózgu. Techniki obrazowania funkcjonalnego, takie jak emisyjna tomografia pozytronowa czy obraz spektroskopowy w obszarze rezonansu magnetycznego, pozwalają badać aktywność komórkową poprzez śledzenie przepływu krwi i energii wytwarzanej w procesach metabolizmu. Więcej informacji na temat technik obrazowania znaleźć można w Alcohol Alert nr 47 pt. "Techniki obrazowania a alkoholizm. Podglądanie pracy mózgu" (Alkohol i Nauka nr 9). Obrazowanie strukturalne jednoznacznie uwidacznia fakt, że w porównaniu z mózgiem niealkoholików mózg alkoholika jest mniejszy i ma mniejszą gęstość [11, 12]. Utrata objętości tkanki mózgowej najbardziej zauważalna jest w dwóch okolicach: w warstwie zewnętrznej (tzn. korze mózgu) płata czołowego, którą uważa się za główny ośrodek wyższych funkcji umysłowych [7, 12, 13], i w móżdżku, który ogólnie odpowiedzialny jest za czynność chodzenia i równowagę, ale także za niektóre aspekty uczenia się [14]. Potwierdzeniem tych danych są 2 / 6
3 wyniki badań za pomocą obrazowania funkcjonalnego, które ujawniły zmiany w czynności kory mózgowej i móżdżku u osób głęboko uzależnionych od alkoholu [15]. Co więcej, czułość metody obrazowania funkcjonalnego często pozwala stwierdzić zaburzenia czynności mózgu, zanim pojawią się zmiany w obrazach strukturalnych, a nawet zanim ujawnią się zaburzenia poznawcze. To sugeruje, że obrazowanie funkcjonalne może być szczególnie użyteczne przy wykrywaniu wczesnych stadiów pogorszenia zdolności poznawczych [15]. Zrozumienie podstaw procesu upośledzenia funkcji poznawczych Dokładny pomiar zdolności poznawczych jest zadaniem bardzo ambitnym, a przy obecnym poziomie technik badawczych odniesienie wyników pomiarów do specyficznych zaburzeń pracy mózgu może być po prostu niemożliwe [16]. Rozbieżności między wynikami badań doprowadziły do udoskonalenia technik pomiaru procesów poznawczych. Beatty i współpracownicy [9], po zastosowaniu do badań baterii testów, wysunęli przypuszczenie, że wybiórcze (rozproszone) upośledzenia zdolności poznawczych są związane z uszkodzeniami wielu obszarów mózgu, z których każdy reguluje odrębne, ale wzajemnie powiązane funkcje poznawcze. Podobnie, uszkodzenie sieci komórek nerwowych, która synchronizuje całość czynności różnych obszarów mózgu, może powodować objawy upośledzenie funkcji poznawczych wcześniej przypisywane uszkodzeniu struktur lokalnych [9]. Czy upośledzenie jest odwracalne? Niektóre upośledzenia funkcji poznawczych spowodowane piciem alkoholu cofają się przy zachowaniu abstynencji [17]. Alkoholicy bezpośrednio po odtruciu często przejawiają łagodne, lecz znaczące upośledzenie niektórych funkcji poznawczych, w szczególności w zakresie rozwiązywania problemów, pamięci krótkotrwałej i zdolności wzrokowo-przestrzennych [18]. Natomiast u zachowujących abstynencję, zdrowiejących alkoholików w okresie kilku miesięcy do roku stopniowo następuje poprawa w zakresie pamięci operacyjnej, funkcji wzrokowoprzestrzennych i uwagi - towarzyszy temu znaczny przyrost objętości tkanki mózgowej [19] - czego nie obserwuje się u leczonych alkoholików, którzy abstynencji nie zachowują [18]. Wymiana sieci połączeń komórek nerwowych w mózgu Odwracalność upośledzeń funkcji poznawczych spowodowanych piciem alkoholu może być także skutkiem reorganizacji nadrzędnych sieci komórek mózgowych. Niektórzy badacze sugerują, że taka reorganizacja może przyczyniać się do pomyślnych wyników leczenia alkoholizmu. Używając zaawansowanych technik obrazowania, Pfefferbaum i współpracownicy [20] badali aktywność mózgu alkoholików z upośledzeniem funkcji poznawczych. Za pomocą serii testów stwierdzili, że chociaż w porównaniu z grupą kontrolną alkoholicy mieli zaburzony wzorzec aktywności mózgu, to byli zdolni do wykonania zadań równie skutecznie. Sugeruje to, że układy mózgowe u alkoholików mogą być funkcjonalnie tak zreorganizowane, że zadania, kiedyś wykonywane przez określone układy mózgowe obecnie uszkodzone przez alkohol, zostają "przekazane" do alternatywnych układów mózgowych. Wniosek, iż alkoholicy z upośledzeniem funkcji poznawczych osiągają w testach - dzięki temu, że w wykonywanie przez nich zadań włączają się inne obszary mózgu - takie same wyniki jak osoby z grupy kontrolnej, u których funkcje poznawcze nie są upośledzone, sugerowano także na podstawie wyników badań uczestników programu 12 Kroków [4]. Funkcjonalna reorganizacja mózgu może przynosić szczególne korzyści w leczeniu uzależnienia w okresie dojrzewania, ponieważ w rozwijającym się mózgu wciąż jeszcze trwa proces tworzenia się sieci połączeń komórek 3 / 6
4 nerwowych [21]. Funkcje poznawcze a leczenie alkoholizmu Wpływ funkcjonowania poznawczego na powodzenie leczenia w alkoholizmie jest niejasny. Obrazowanie strukturalne i funkcjonalne, jak również bardziej specyficzne testy dotyczące sprawności procesów poznawczych, mogą dostarczyć badaczom narzędzi potrzebnych do wykrywania subtelnych relacji między upośledzeniem poznania związanym z uzależnieniem od alkoholu a procesem zdrowienia. Tymczasem z istniejących wyników badań możemy wyciągnąć wnioski, które pomagają wyjaśnić, jak funkcje poznawcze mogą wpłynąć na proces leczenia: Przyjmuje się, że deficyty w zakresie funkcji poznawczych wpływają na skuteczność leczenia alkoholizmu, chociaż wyraźny związek nie został w sposób jednoznaczny ustalony. Jeden z poglądów głosi, że osoby z upośledzeniem procesów poznawczych nie są w stanie pojąć informacji przekazywanych podczas terapii i dlatego być może nie w pełni mogą zastosować prezentowane strategie, co przeszkadza w procesie zdrowienia. Według innego poglądu funkcjonowanie poznawcze niekoniecznie bezpośrednio wpływa na wynik terapii, ale może wywierać wpływ na inne czynniki, które z kolei przyczyniają się do powodzenia w leczeniu [22]. Skupienie uwagi na tych czynnikach - takich jak poprawa w zakresie odżywiania się, ćwiczenia fizyczne, staranna ocena współwystępujących zaburzeń psychicznych lub fizycznych oraz strategie terapii nastawione na wyciągnięcie pacjenta z długotrwałej izolacji społecznej - może ostatecznie okazać się bardziej korzystne, niż skupianie się wyłącznie na samej terapii alkoholizmu. Inne, nie związane z alkoholizmem rodzaje uszkodzeń mózgu, mogą powodować objawy przypominające te, które mają związek z przewlekłym alkoholizmem. Terapeuci muszą być świadomi tego, że bez względu na przyczynę upośledzenia, może ono wywierać wpływ na zdolność pacjenta do pełnego wykorzystania terapii alkoholizmu. Upośledzenie funkcji poznawczych jest zwykle najbardziej nasilone w pierwszych tygodniach abstynencji, co być może utrudnia niektórym uzależnionym korzystanie z sesji edukacyjnych i rozwijających umiejętności, które są ważnym składnikiem wielu programów leczenia [22, 23]. Na przykład, w jednym z badań stwierdzono, że alkoholicy wkrótce po rozpoczęciu leczenia nie byli w stanie przypomnieć sobie informacji związanych z terapią, zaprezentowanych w filmie, który oglądali podczas badania [4]. W miarę upływu czasu i poprawy w zakresie funkcjonowania poznawczego pacjenci mogą lepiej pożytkować informacje przekazywane im w czasie terapii indywidualnej i grupowej, programów edukacyjnych i programu 12 Kroków. Upośledzenie funkcji poznawczych i proces zdrowienia w przebiegu alkoholizmu - komentarz dyrektora NIAAA dr. med. Enocha Gordisa Nowe nieinwazyjne techniki obrazowania mózgu, które pozwalają "podglądać" pracę mózgu, stały się dobrodziejstwem dla badań nad funkcjonowaniem poznawczym. Dzięki tym technikom wiemy obecnie, że mózg potrafi "wymienić własne obwody". W ten sposób możliwe staje się odzyskanie niektórych funkcji poznawczych utraconych na skutek uszkodzeń spowodowanych piciem alkoholu lub chorobami. Niezwykła zdolność mózgu do odzyskiwania własnych funkcji jest ważna przynajmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, picie alkoholu przez pewien czas, nawet jeśli są to niewielkie ilości, powoduje rozmaite upośledzenia funkcji poznawczych, a jest to sprawa szczególnie niepokojąca, ponieważ picie alkoholu jest tak bardzo rozpowszechnione. Po drugie, na zdolność mózgu do wymieniania własnych obwodów należy spojrzeć w 4 / 6
5 kontekście picia alkoholu w okresie dojrzewania. Najnowsze dane sugerują, że dojrzewający mózg, w którym dopiero tworzą się ważne połączenia międzyneuronalne, jest bardziej podatny na uszkodzenia spowodowane działaniem alkoholu niż mózg dojrzały. Jest to szczególnie niepokojące, jeśli weźmie się pod uwagę problemy towarzyszące przewlekłemu intensywnemu piciu alkoholu, rozpowszechnionemu wśród młodych ludzi. Zdolność mózgu do wymieniania ważnych układów neuronalnych może pomóc w łagodzeniu zaburzeń poznawczych spowodowanych przewlekłym piciem alkoholu w młodości, ale nie wiadomo jeszcze, czy rzeczywiście tak jest. Niezbędne są dalsze badania, które pozwolą odpowiedzieć na to i wiele innych ważnych pytań dotyczących wpływu alkoholu na funkcje poznawcze. Tłumaczenie: Magdalena Ślósarska Bibliografia [1] Evert, D.L., and Oscar-Berman, M. Alcohol-related cognitive impairments: An overview of how alcoholism may affect the workings of the brain. Alcohol Health Res World 19(2):89-96, [2] Giancola, P.R., and Moss, H.B. Executive cognitive functioning in alcohol use disorders. In: Galanter, M., ed. Recent Developments in Alcoholism: Volume 14. The Consequences of Alcoholism.New York: Plenum Press, pp [3] Oscar-Berman, M. Severe brain dysfunction: Alcoholic Korsakoff's syndrome. Alcohol Health Res World 14(2): , [4] Morgenstern, J., and Bates, M.E. Effects of executive function impairment on change processes and substance use outcomes in 12-step treatment. J Stud Alcohol 60(6) , [5] Bowden, S.C.; Crews, F.T.; Bates, M.E.; et al. Neurotoxicity and neurocognitive impairments with alcohol and drug-use disorders: Potential roles in addiction and recovery. Alcohol Clin Exp Res 25(2): , [6] Parsons, O.A. Neurocognitive deficits in alcoholics and social drinkers: A continuum? Alcohol Clin Exp Res 22(4): , [7] Oscar-Berman, M.; Shagrin, B.; Evert, D.L.; and Epstein, C. Impairments of brain and behavior: The neurological effects of alcohol. Alcohol Health Res World 21(1):65-75, [8] Parsons, O.A., and Nixon, S.J. Cognitive functioning in sober social drinkers: A review of the research since J Stud Alcohol 59(2): , [9] Beatty, W.W.; Tivis, R.; Stott, H.D; Nixon, S.J.; and Parsons, O.A. Neuropsychological deficits in sober alcoholics: Influences of chronicity and recent alcohol consumption. Alcohol Clin Exp Res 24(2): , [10] Eckardt, M.J.; File, S.E.; Gessa, G.L.; et al. Effects of moderate alcohol consumption on the central nervous system. Alcohol Clin Exp Res 22(5): , [11] Pfefferbaum, A.; Rosenbloom, M.; Crusan, K.; and Jernigan, T.L. Brain CT changes in alcoholics: Effects of age and alcohol consumption. Alcohol Clin Exp Res 12(1):81-87, [12] Pfefferbaum, A.; Lim, K.O.; Zipursky, R.B.; et al. Brain gray and white matter volume loss accelerates with aging in chronic alcoholics: A quantitative MRI study. Alcohol Clin Exp Res 16(6): , [13] Lyvers, M. "Loss of control" in alcoholism and drug addiction: A neuroscientific interpretation. Exp Clin Psychopharmacol 8(2): , [14] Sullivan, E.V.; Rosenbloom, M.J.; Deshmukh, A.; et al. Alcohol and the cerebellum: Effects on balance, motor coordination, and cognition. Alcohol Health Res World 19(2): , [15] Eberling, J.L., and Jagust, W.J. Imaging studies of aging, neurodegenerative disease, and alcoholism. Alcohol Health Res World 19(4): , [16] Parsons, O.A. Determinants of cognitive deficits in alcoholics: The search continues. Clin Neuropsychologist 8(1):39-58, [17] Volkow, N.; Wang, G.J.; and Doria, J.J. Monitoring the brain's response to alcohol with positron emission tomography. Alcohol Health Res World 19(4): , [18] Sullivan, E.V.; Rosenbloom, M.J.; Lim, 5 / 6
6 K.O.; and Pfefferbaum, A. Longitudinal changes in cognition, gait, and balance in abstinent and relapsed alcoholic men: Relationships to changes in brain structure. Neuropsychology 14(2): , 2000a. [19] Sullivan, E.V.; Rosenbloom, M.J.; and Pfefferbaum, A. Pattern of motor and cognitive deficits in detoxified alcoholic men. Alcohol Clin Exp Res 24(5): , 2000 b. [20] Pfefferbaum, A.; Desmond, J.E.; Galloway, C.; et al. Reorganization of frontal systems used by alcoholics for spatial working memory: An fmri study. NeuroImage 13:1-14, [21] Spear, L. Modeling adolescent development and alcohol use in animals. Alcohol Res Health 24(2): , [22] Allen, D.N.; Goldstein, G.; and Seaton, B.E. Cognitive rehabilitation of chronic alcohol abusers. Neuropsych Review 7(1):21-39, [23] McCrady, B.S., and Smith, D.E. Implications of cognitive impairment for the treatment of alcoholism. Alcohol Clin Exp Res 10(2): , / 6
TYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII.
TYPOLOGIA LESCHA. ZASTOSOWANIE W PSYCHOTERAPII. Opracowanie: Mieczysław Potrzuski Lesch Alcoholism Typology(LAT) oparta na badaniu 444 pacjentów uzależnionych od alkoholu (rozpoznanych według DSM III),
Bardziej szczegółowoCZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIEŃ
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIEŃ Według raportu WHO z 2010 roku ilość osób z otępieniem na świecie wynosi 35,5 miliona, W Polsce oceniono w 2014 roku, że dotyczy ponad 500 000 osób z różnymi rodzajami otępienia,
Bardziej szczegółowoEmilia Socha Fundacja WHC socha@korektorzdrowia.pl
Emilia Socha Fundacja WHC socha@korektorzdrowia.pl W styczniu 1907 roku, ukazała się praca niemieckiego neurologa, Aloisa Alzheimera, O szczególnej chorobie kory mózgowej Opisywała ona przypadek pacjentki,
Bardziej szczegółowoŹródło: Alcohol Alert, nr: 47, Kwiecień 2000, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.
tłum. Magdalena Ślósarska Rok: 2000 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 9 Źródło: Alcohol Alert, nr: 47, Kwiecień 2000, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov Sterowanie
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z łagodną postacią choroby Alzheimera oraz trudności z funkcjonowaniem psychicznym Jest to podsumowanie badania klinicznego
Bardziej szczegółowoAD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi
AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI
Bardziej szczegółowoŻabno, dnia r.
Żabno, dnia 07.03.2014r. EUROPEJSKI DZIEŃ LOGOPEDY PPPP W TARNOWIE, FILIA ŻABNO NIEDOSŁUCH LUB GŁUCHOTA UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE ALALIA ALALIA PROLONGATA NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY O TYPIE AFAZJI AFAZJA (DYZFAZJA)
Bardziej szczegółowoŹródło: Alcohol Alert, nr: 40, Kwiecień 1998, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.
tłum. Monika Lewicka Rok: 1999 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 1 Źródło: Alcohol Alert, nr: 40, Kwiecień 1998, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov Najszybciej
Bardziej szczegółowoBADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU
442 Część II. Neurologia kliniczna BADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU Badania neuroobrazowe Badanie tomografii komputerowej głowy Zasadniczym rozróżnieniem wydaje
Bardziej szczegółowoWentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście
Bardziej szczegółowoROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna
ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna EPIDEMIOLOGIA DYSFUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z NF1 Dysfunkcje poznawcze
Bardziej szczegółowoSzkodliwy wpływ alkoholu na umysł młodego człowieka
Szkodliwy wpływ alkoholu na umysł młodego człowieka Wiek pierwszego zetknięcia się z alkoholem z roku na rok obniża się. Nieodwracalne zmiany w funkcjonowaniu, uszkodzenie procesów rozwojowych, problemy
Bardziej szczegółowoAnna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW
Anna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW Co to jest FAS? FAS czyli Alkoholowy Zespół Płodowy (Fetal Alkohole Syndrome) to zespół zaburzeń występujących u dziecka, będący wynikiem
Bardziej szczegółowoRuch zwiększa recykling komórkowy Natura i wychowanie
Wiadomości naukowe o chorobie Huntingtona. Prostym językiem. Napisane przez naukowców. Dla globalnej społeczności HD. Ruch zwiększa recykling komórkowy Ćwiczenia potęgują recykling komórkowy u myszy. Czy
Bardziej szczegółowoRehabilitacja po udarze
Rehabilitacja po udarze Iwona Sarzyńska-Długosz Oddział Rehabilitacji Neurologicznej, II Klinika Neurologiczna Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa Utrata lat życia w pełnej sprawności Disability
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium Jest to podsumowanie badania klinicznego przeprowadzonego z udziałem pacjentów
Bardziej szczegółowoWPŁYW ALKOHOLU NA DZIECKO W ŁONIE MATKI
ZOFIA PANKRAC Doktor nauk medycznych, specjalista II stopnia w dziedzinie położnictwa i ginekologii. Kierownik Izby Przyjęć Kliniki Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Bierze czynny udział
Bardziej szczegółowoProblem uzależnień w kontekście domów pomocy społecznej
Problem uzależnień w kontekście domów pomocy społecznej Jadwiga Fudała PARPA www.parpa.pl 1 Problemy wynikające ze spożywania alkoholu przez mieszkańców DPS zdrowotne (w tym zdrowotne konsekwencje spożywania
Bardziej szczegółowoPIERWSZE EKSPERYMENTALNE BADANIA NAD DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ NIEMÓWIĄCĄ
PIERWSZE EKSPERYMENTALNE BADANIA NAD DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ NIEMÓWIĄCĄ Grupa osób niemówiących nigdy nie została zidentyfikowana jako wymagająca specyficznych oddziaływań i pomocy mającej na celu kompensowanie
Bardziej szczegółowoZastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych
Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Kasper Czech Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytet Śląski Definicja metody Biofeedback Metoda umożliwiająca zmianę wybranych
Bardziej szczegółowoPrawda Fałsz 1. Osoby z chorobą Alzheimera są szczególnie podatne na depresję.
Test wiedzy o chorobie Alzheimera Poniżej znajdują się stwierdzenia dotyczące choroby Przeczytaj proszę każde stwierdzenie i otocz kółkiem Prawda, jeśli uważasz, że zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz, jeśli
Bardziej szczegółowoWPŁYW ALKOHOLU NA ORGANIZM CZŁOWIEKA
RODZAJE ALKOHOLU alkohol metylowy (znany także pod nazwami spirytus drzewny i karbinol najprostszy, trujący dla człowieka związek organiczny z grupy alkoholi) ; alkohol etylowy (napój alkoholowy); gliceryna
Bardziej szczegółowoWykład X. Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience)
Wykład X Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience) Historia badań nad mózgiem Joseph Gall, Johann Spurzheim (1810): frenologia 35 specyficznych funkcji mózgu anatomiczna personologia
Bardziej szczegółowoRealizacja programu terapeutycznego dla współuzależnionych autorstwa Mirosławy Kisiel, który podzielony jest na dwa etapy:
GRUPY WSPARCIA Grupa wsparcia dla osób współuzależnionych. Grupa spotyka się cyklicznie w środy od godz. 16.00 19.00. Realizacja programu terapeutycznego dla współuzależnionych autorstwa Mirosławy Kisiel,
Bardziej szczegółowoZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO
Załącznik nr 1 ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO I Program szkolenia w zakresie podstawowych umiejętności udzielania profesjonalnej pomocy psychologicznej obejmuje: 1) Trening interpersonalny
Bardziej szczegółowoSzkolenie przygotowujące do zawodu profilaktyka uzależnień. Osoba uzależniona od przetworów konopi w systemie lecznictwa odwykowego w Polsce
Szkolenie przygotowujące do zawodu profilaktyka uzależnień Osoba uzależniona od przetworów konopi w systemie lecznictwa odwykowego w Polsce Boguslawa Bukowska Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii
Bardziej szczegółowoOśrodkowy układ nerwowy. Zmiany morfologiczne i funkcjonalne.
Ośrodkowy układ nerwowy. Zmiany morfologiczne i funkcjonalne. Prof. dr hab. med. Monika Puzianowska-Kuznicka Zakład Geriatrii i Gerontologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Zespół Kliniczno-Badawczy
Bardziej szczegółowoWSTĘP. Skaner PET-CT GE Discovery IQ uruchomiony we Wrocławiu w 2015 roku.
WSTĘP Technika PET, obok MRI, jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się metod obrazowych w medycynie. Przełomowymi wydarzeniami w rozwoju PET było wprowadzenie wielorzędowych gamma kamer,
Bardziej szczegółowoCzym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Bardziej szczegółowoNawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii
Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek
Bardziej szczegółowoPROGRAM WCZESNEGO WYKRYWANIA ZABURZEŃ WIDZENIA PROWADZĄCYCH DO INWALIDZTWA WZROKOWEGO SKIEROWANY DO DZIECI W WIEKU 1-6 LAT
PROGRAM WCZESNEGO WYKRYWANIA ZABURZEŃ WIDZENIA PROWADZĄCYCH DO INWALIDZTWA WZROKOWEGO SKIEROWANY DO DZIECI W WIEKU 1-6 LAT Joanna Sowińska-Szkocka Zespół Poradni Okulistycznych SPS ZOZ ZDROJE Cele programu
Bardziej szczegółowoRecenzja: prof. dr hab. Helena Sęk. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja: Magdalena Pluta. Korekta: Magdalena Pluta oraz Zespół
Recenzja: prof. dr hab. Helena Sęk Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Magdalena Pluta Korekta: Magdalena Pluta oraz Zespół Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie Autora: Maria Krzyślak-Kowalik
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
Funkcjonowanie podmiotów leczniczych sprawujących opiekę nad uzależnionymi od alkoholu. Dz.U.2018.2410 z dnia 2018.12.27 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 27 grudnia 2018 r. Wejście w życie: 31 grudnia
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ
Załącznik nr 3 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji
Bardziej szczegółowoEEG Biofeedback. Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu
EEG Biofeedback Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu EEG Biofeedback to skuteczna metoda terapeutyczna zwiększająca skuteczność funkcjonowania
Bardziej szczegółowoSzkolny Ośrodek Psychoterapii
Szkolny Ośrodek Psychoterapii Kiedy zgłosić się na psychoterapię? Gdy czujesz, że wszystko idzie nie tak jak chcesz i nie potrafisz tego zmienić. Podstawowym wskaźnikiem tego, że powinniśmy rozważyć psychoterapię
Bardziej szczegółowowww.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO OLIGOFRENOPEDAGOGIKA
Bardziej szczegółowoModele umysłu rok akademicki 2014/2015. Temat 3. Model modularny jako narzędzie badawcze. Argumenty na rzecz modularnego charakteru analizy językowej
Modele umysłu rok akademicki 2014/2015 Temat 3 Model modularny jako narzędzie badawcze. Argumenty na rzecz modularnego charakteru analizy językowej Metoda podwójnej dysocjacji (ang. double dissociation):
Bardziej szczegółowoPrzydatność spektroskopii MR u noworodków
Przydatność spektroskopii MR u noworodków DR HAB. MED. PRZEMKO KWINTA, PROF. UJ KLINIKA CHORÓB DZIECI KATEDRY PEDIATRII, INSTYTUT PEDIATRII WL UJ W KRAKOWIE Nowe techniki MR Obrazowanie dyfuzyjne DWI diffusion-
Bardziej szczegółowoCopyright 2011 by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Recenzent: prof. dr hab. Lidia Cierpiałkowska Redakcja: Zofia Kozik Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na okładce pojoslaw / fotolia.com Copyright 2011 by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa ISBN
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoŹródło: Alcohol Alert, nr 63, 2004, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.
tłum. Anna Nowosielska Rok: 2004 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: Źródło: Alcohol Alert, nr 63, 2004, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov Trudności w chodzeniu,
Bardziej szczegółowoNazwy zadań ujęte w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii
Załącznik do Zarządzenia nr 22/2014 Prezydenta Miasta Zamość z dnia 17 stycznia 2014 r. Zasady finansowania realizacji zadań ujętych w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Bardziej szczegółowoOsoba uzależniona od przetworów konopi w systemie lecznictwa odwykowego w Polsce
Osoba uzależniona od przetworów konopi w systemie lecznictwa odwykowego w Polsce Minimalne standardy jakości w redukcji popytu na narkotyki Boguslawa Bukowska Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii
Bardziej szczegółowoZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie
Bardziej szczegółowoZjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h
S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2013/2014 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny
Bardziej szczegółowoZobacz wywiad z Pacjentem Ośrodka
Leczenie alkoholizmu to leczenie ciała, umysłu i duszy. Oznacza to, że alkoholizm nie wynika z żadnej innej choroby czy zaburzenia, ale sam w sobie jest chorobą, z której wypływają dalsze konsekwencje,
Bardziej szczegółowoARKUSZ / SCHEMAT PROWADZENIA ZAJĘĆ - TRENOWANIE PAMIĘCI, TRENOWANIE FUNKCJI POZNAWCZYCH. (wariant 1 trenowanie pamięci)
ARKUSZ / SCHEMAT PROWADZENIA ZAJĘĆ - TRENOWANIE PAMIĘCI, TRENOWANIE FUNKCJI POZNAWCZYCH Nr wskaźnika: 7_8_27 (wariant 1 trenowanie pamięci) Opis elementu: Materiał dla trenera zawiera wskazówki, jak stymulować
Bardziej szczegółowoBUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY
NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY UCZENIA SIĘ I PAM IĘCI BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) Objętość ok. 1300 cm 3 Kora mózgowa powierzchnia ok. 1m 2 Obszary podkorowe: Rdzeń przedłużony (oddychanie, połykanie,
Bardziej szczegółowoZAŚWIADCZENIE PSYCHOLOGA
Pieczątka zakładu opieki zdrowotnej Zaświadczenie wydaje psycholog dla osoby upośledzonej umysłowo ubiegającej się o skierowanie do domu pomocy społecznej (dla dzieci od 3 roku życia zaświadczenie wystawia
Bardziej szczegółowoLek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Bardziej szczegółowoALKOHOLIZM NA CZYM POLEGA ALKOHOLIZM?
ALKOHOLIZM NA CZYM POLEGA ALKOHOLIZM? Termin "alkoholizm" odnosi się do choroby zwanej także zespołem uzależnienia od alkoholu. Jest to najcięższe stadium grupy problemów alkoholowych, do której należą
Bardziej szczegółowoKatarzyna Kurza. Rok: 2002 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 5
Katarzyna Kurza Rok: 2002 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 5 Prezentowane tu dane pochodzą z realizowanego przez Instytut Psychologii Zdrowia w latach 1994-2000 programu badawczego APETA. Analizy dotyczą
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWE PODEJŚCIE DO TERAPII
KOMPLEKSOWE PODEJŚCIE DO TERAPII Ból PRZYWRACANIE ZDROWIA W SZCZEGÓLNY SPOSÓB 2 Krążenie Zapalenie Naprawa tkanek Większość z nas uważa zdrowie za pewnik. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy organizm traci
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet
Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet Risk factors of alcohol use disorders in females Monika Olejniczak Wiadomości Psychiatryczne; 15(2): 76 85 Klinika Psychiatrii Dzieci i
Bardziej szczegółowoZjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h
S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2010/2011 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny
Bardziej szczegółowoCommunity Head Injury Service, Aylesbury, UK
Community Head Injury Service, Aylesbury, UK www.leonardo.org.pl www.leonardo.org.uk www.leonardodavinci.nl Dr. Andy Tyerman Consultant Clinical Neuropsychologist / Head of Service andy.tyerman@buckspct.nhs.uk
Bardziej szczegółowoPrzedmowa do wydania czwartego prof. Brian Neville / 11. Fragmenty przedmowy do wydania drugiego dr Mary D. Sheridan / 13
Spis treści Przedmowa do wydania czwartego prof. Brian Neville / 11 Fragmenty przedmowy do wydania drugiego dr Mary D. Sheridan / 13 Wstęp / 15 Podziękowania / 21 R OZDZIAŁ 1 Obraz kliniczny a leczenie
Bardziej szczegółowoZaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska
Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie co będzie b w życiu dorosłym Iwona A. Trzebiatowska Schizofrenia Brak możliwości rozpoznanie poniżej 6 rż Wcześniejsze zachorowania u chłopców Udział czynnika organicznego
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia
Wydział: Psychologia Nazwa kierunku kształcenia: Psychologia Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Blandyna Żurawska vel Grajewska Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb studiów:
Bardziej szczegółowoZ LABORATORIUM DO KLINIKI CZYLI O REHABILITACJI NEUROPSYCHOLOGICZNEJ. Maria Nalberczak
Z LABORATORIUM DO KLINIKI CZYLI O REHABILITACJI NEUROPSYCHOLOGICZNEJ Maria Nalberczak PLAN WYPOWIEDZI Neuronauka -> Neuropsychologia Zaburzenia neuropsychologiczne Holistyczna metoda rehabilitacji neuropsychologicznej
Bardziej szczegółowoPamięć operacyjna. Paulina Ziomkowska Kognitywistyka 3 rok
Pamięć operacyjna Paulina Ziomkowska Kognitywistyka 3 rok Pamięć operacyjna (WM) cześć pamięci krótkotrwałej Jest definiowana jako system, który aktywnie przechowuje informacje w umyśle aby wykonać werbalne
Bardziej szczegółowoSPIS ZAŁĄCZNIKÓW: Nr 1 Wzór certyfikatu specjalisty psychoterapii uzależnień Nr 2 Wzór certyfikatu instruktora terapii uzależnień Nr 3 Wzór wniosku o
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: Nr 1 Wzór certyfikatu specjalisty psychoterapii uzależnień Nr 2 Wzór certyfikatu instruktora terapii uzależnień Nr 3 Wzór wniosku o potwierdzenie statusu osoby uczestniczącej w programie
Bardziej szczegółowoZielona Góra, 28.01.2015 r.
Zielona Góra, 28.0.205 r. INFORMACJA PEŁNOMOCNIKA DS. PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH O ROZSTRZYGNIĘCIU ZAPROSZENIA DO SKŁADANIA OFERT DOTYCZĄCYCH ZAKUPU USŁUG W 205 ROKU W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoRAPORT ZBIORCZY z diagnozy umiejętności matematycznych
RAPORT ZBIORCZY z diagnozy umiejętności matematycznych przeprowadzonej w klasach szóstych szkół podstawowych Analiza statystyczna Wskaźnik Wartość wskaźnika Wyjaśnienie Liczba uczniów Liczba uczniów, którzy
Bardziej szczegółowoNarzędzie pracy socjalnej nr 15 Wywiad z osobą uzależnioną od alkoholu 1 Przeznaczenie narzędzia:
Narzędzie pracy socjalnej nr 15 Wywiad z osobą uzależnioną od alkoholu 1 Przeznaczenie narzędzia: Etap I (1b) Ocena / Diagnoza (Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/ rodziny) Zastosowanie
Bardziej szczegółowoPodsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości
Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo
Bardziej szczegółowoOpracowała: K. Komisarz
Opracowała: K. Komisarz EEG ElektroEncefaloGraf - aparat do pomiaru fal mózgowych i oceny pracy mózgu. BIOFEEDBACK - z ang. biologiczne sprzężenie zwrotne (dostarczanie człowiekowi informacji zwrotnej
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Może wyniknąć potrzeba dokonania kolejnych aktualizacji Charakterystyki Produktu Leczniczego i
Bardziej szczegółowoIV. Termin składania ofert Oferty należy składać w Wydziale Kultury i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Zamość w terminie do dnia 6 maja 2014 r.
Załącznik do Zarządzenia nr 74/2014 Prezydenta Miasta Zamość z dnia 9 kwietnia 2014 r. Zasady finansowania realizacji zadania ujętego w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Bardziej szczegółowoOpieka i medycyna paliatywna
Lek. med. Katarzyna Scholz Opieka i medycyna paliatywna Informator dla chorych i ich rodzin Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Drodzy Pacjenci, Rodziny.
Bardziej szczegółowoDepresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień
Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki
Bardziej szczegółowoEmocje i Słowa Anna Boniakowska. www.emocjeislowa.pl
Usługa Grupa Czas trwania Cena Uwagi KONSULTACJE Konsultacje indywidualne (psychologiczna, logopedyczna) Rodzice/ Opiekunowie, dorośli, młodzież 40 minut 50 zł 80 zł Możliwość wyboru krótkiej lub długiej
Bardziej szczegółowoSymago (agomelatyna)
Ważne informacje nie wyrzucać! Symago (agomelatyna) w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Poradnik dla lekarzy Informacja dla fachowych pracowników ochrony zdrowia Zalecenia dotyczące: -
Bardziej szczegółowoDiagnoza neuropsychologiczna a przesiewowa ocena funkcji poznawczych możliwości i ograniczenia
Diagnoza neuropsychologiczna a przesiewowa ocena funkcji poznawczych możliwości i ograniczenia Emilia Sitek Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o., Szpital Specjalistyczny Św. Wojciecha, Oddział Neurologii
Bardziej szczegółowoANALIZA RACJONALIZACYJNA NALMEFEN (SELINCRO ) STOSOWANY W CELU REDUKCJI SPOŻYCIA ALKOHOLU U DOROSŁYCH UZALEŻNIONYCH PACJENTÓW
ANALIZA RACJONALIZACYJNA NALMEFEN (SELINCRO ) STOSOWANY W CELU REDUKCJI SPOŻYCIA ALKOHOLU U DOROSŁYCH UZALEŻNIONYCH PACJENTÓW Wersja 1.0 HTA Consulting spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa
Bardziej szczegółowoFORMULARZ ZGŁOSZENIOWY KONKURS NA NAJLEPSZE STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE ZRZESZONE 1. NAZWA KOŁA: KOŁO NAUKOWE CHORÓB AFEKTYWNYCH 2.
FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY KONKURS NA NAJLEPSZE STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE ZRZESZONE W STUDENCKIM TOWARZYSTWIE NAUKOWYM UJ CM 1. NAZWA KOŁA: KOŁO NAUKOWE CHORÓB AFEKTYWNYCH 2. WYDZIAŁ: LEKARSKI 3. JEDNOSTKA:
Bardziej szczegółowoAlkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy
Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy FAS / PZA czyli FetalAlcohol Syndrom Płodowy Zespół Alkoholowy. Z tym problemem na świecie rodzi się więcej dzieci niż z zespołem Downa
Bardziej szczegółowoCZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?
CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń
Bardziej szczegółowoAsymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Grażyna Gwizda Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem. Streszczenie rozprawy
Bardziej szczegółowoZespoły neurodegeneracyjne. Dr n. med. Marcin Wełnicki III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Zespoły neurodegeneracyjne Dr n. med. Marcin Wełnicki III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Neurodegeneracja Choroby przewlekłe, postępujące, prowadzące
Bardziej szczegółowoUżywki- to produkty spożywcze nie mające właściwości odżywczych, zawierające substancje, które działają pobudzająco na układ nerwowy.
Używki- to produkty spożywcze nie mające właściwości odżywczych, zawierające substancje, które działają pobudzająco na układ nerwowy. Uzależnienie nałóg - to silne pragnienie zażywania konkretnych środków,
Bardziej szczegółowoSTAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE
STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE DIAGNOZA TRUDNOŚCI NOWATORSKIE NARZĘDZIA - neuromodulacja (EEG Biofeedback), - neuroobrazowanie (EEG/QEEG), - rehabilitacja funkcji poznawczych (FORBRAIN), - diagnostyka i
Bardziej szczegółowoCo to jest termografia?
Co to jest termografia? Słowo Termografia Pochodzi od dwóch słów "termo" czyli ciepło i "grafia" rysować, opisywać więc termografia to opisywanie przy pomocy temperatury zmian zachodzących w naszym organiźmie
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Bardziej szczegółowoWykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń
Załącznik nr 7 Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń L.p. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji
Bardziej szczegółowoEkspertami i wykładowcami głównych bloków tematycznych podczas szkolenia byli:
Podsumowanie szkolenia dla kadry medycznej pt. Skuteczna komunikacja z pacjentem w zakresie ograniczania konsekwencji zdrowotnych używania substancji psychoaktywnych we Wrocławiu W dniach 4-5 października
Bardziej szczegółowoTrening funkcji poznawczych u osób starszych
Trening funkcji poznawczych u osób starszych Dr n. med. Adrianna Maria Borowicz Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii w Poznaniu Polskie Towarzystwo Gerontologiczne, Oddział w Poznaniu Funkcje poznawcze to
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XXVIII/143/09 Rady Gminy Regimin z dnia 23 lutego 2009 r.
Uchwała Nr XXVIII/143/09 Rady Gminy Regimin z dnia 23 lutego 2009 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2009. Na podstawie art.18 ust.2 pkt.15
Bardziej szczegółowoKtóry region mózgu powoduje HD?
Wiadomości naukowe o chorobie Huntingtona. Prostym językiem. Napisane przez naukowców. Dla globalnej społeczności HD. Mózg w chorobie Huntingtona: więcej niż tylko suma jego części? Nowe, ważne badanie
Bardziej szczegółowoNAJPIERW MIESZKANIE - ZASADY
NAJPIERW MIESZKANIE - ZASADY NAJPIERW MIESZKANIE Początkiem procesu wychodzenia z bezdomności jest ustabilizowanie sytuacji mieszkaniowej człowieka do czego niezbędne jest zapewnienie mu mieszkania a w
Bardziej szczegółowoSkaczące geny: białko choroby Huntingtona atakuje przeszczepy mózgu Łatanie luk w mózgu
Wiadomości naukowe o chorobie Huntingtona. Prostym językiem. Napisane przez naukowców. Dla globalnej społeczności HD. Skaczące geny: białko choroby Huntingtona atakuje przeszczepy mózgu Zaskakujący wynik
Bardziej szczegółowoStandardy realizacji świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie terapii uzależnień Miejskiego Centrum Profilaktyki Uzależnień
Standardy realizacji świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie terapii uzależnień Miejskiego Centrum Profilaktyki Uzależnień Poradnia Leczenia Uzależnień i Współuzależnienia (kod resortowy: 1740, 1744) Zadania:
Bardziej szczegółowo266 milionów dorosłych Europejczyków pije średnio dziennie alkohol w ilości nieprzekraczającej 20g (kobiety) lub 40g (mężczyźni), Ponad 58 milionów
266 milionów dorosłych Europejczyków pije średnio dziennie alkohol w ilości nieprzekraczającej 20g (kobiety) lub 40g (mężczyźni), Ponad 58 milionów dorosłych (15 %) przekracza ten poziom; 20 milionów (6
Bardziej szczegółowoChoroba Parkinsona. najczęstsze pytania i najtrudniejsze zagadnienia. Anna Potulska-Chromik, Izabela Stefaniak. egzemplarz bezpłatny
Choroba Parkinsona najczęstsze pytania i najtrudniejsze zagadnienia egzemplarz bezpłatny Anna Potulska-Chromik, Izabela Stefaniak Wydawnictwo w całości powstało dzięki wsparciu firmy Lundbeck Poland Sp.
Bardziej szczegółowoM1_W04 M1_W10 K_W 01 M1_W01 M1_W02 M1_W10 K_W 02 M1_W05 M1_W03 K_W 03 M1_W08 M1_W11, M1_W12 M1_W01 M1_W02 M1_W03 M1_W07 M1_W10 M1_W01 M1_W07 M1_W10
TABELA ODNIESIENIA EFEKTÓW KIERUNKOWYCH DO EFEKTÓW OBSZAROWYCH KIERUNEK FIZJOTERAPIA POZIOM KSZTAŁCENIA - studia i stopnia PROFIL KSZTAŁCENIA - praktyczny OBSZAR KSZTAŁCENIA - obszar nauk medycznych, nauk
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy obowiązujące studentów kończących studia w roku akad. 2016/2017 Kierunek psychologia studia jednolite magisterskie
1 Mózg a zachowanie ewolucja poglądów, wybrane przykłady 2 Analiza syndromologiczna założenia, przykład zastosowania 3 Neuropsychologia medyczna: przedmiot/podmiot badań, cele, założenia 4 Determinanty
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowo