PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA"

Kamila Zych
5 lat temu
Przeglądów:

1 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA STRES I WYPALENIE ZAWODOWE dr Dorota Molek-Winiarska Katedra Zarządzania Kadrami Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

2 CZYM JEST STRES?

3 Definicja 1 Stres jako sytuacja zewnętrzna Wczesne badania psychologiczne nad stresem traktowały go jako sytuację zewnętrzną (bodźcową) wywołującą określone stany emocjonalne

4 Definicja 2 Stres jako reakcja Koncepcja H. Selye go: stres jest rozumiany jako niespecyficzna reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu wymagania. Czynnik zewnętrzny wywołujący stres to STRESOR (czynnik stresogenny)

5 Stres fizjologiczny normalny poziom odporności upływ czasu faza alarmowa faza odporności faza wyczerpania

6 Definicja 3 Stres jako relacja Stres psychologiczny jest szczególną relacją między osobą a środowiskiem, którą osoba ocenia jako nadwyrężającą jej zasoby i zagrażającą jej dobrostanowi R. Lazarus

7 4 elementy składowe relacji: 1 czynnik stresujący 2 ocena pierwotna: zakwalifikowanie czynnika jako zagrażającego, szkodliwego, neutralnego lub sprzyjającego 3 reakcja stresowa 4 ocena wtórna: wybór określonej strategii radzenia sobie ze stresem

8 Stres psychologiczny upływ czasu normalny poziom odporności faza mobilizacji faza rozstrojenia faza destrukcji

9 Stres w pracy Stan psychiczny, w którym subiektywnie oceniane zasoby pracownika nie wystarczają by sprostać wymaganiom stawianym przez środowisko pracy. Stan utraty kontroli nad podejmowanymi działaniami.

10 Eustres pozytywny stres Eustres to pozytywna siła, która motywuje do działania, podwyższa subiektywną jakość życia, daje radość, zadowolenie i poczucie spełnienia realizowanych zadań.

11 Jakie są źródła stresu? W człowieku Błędne, katastroficzne myślenie, brak elastyczności w stosowaniu technik radzenia sobie z nim, brak dbałości o kondycję fizyczną i zdrowy tryb życia, osobowość; W organizacji Źle zorganizowana praca, przestarzały sprzęt, presja czasu, niedobór zasobów, konflikty, zła atmosfera, brak zaufania, niejasne warunki pracy (obowiązki, forma zatrudnienia), brak możliwości rozwoju.

12 Jakie są konsekwencje stresu? Dla pracownika: Choroby serca, układu pokarmowego, endokrynologicznego, zaburzenia odporności Zaburzenia psychiczne nerwice, depresja Uzależnienia Wypalenie zawodowe Dla organizacji: Koszty ekonomiczne Spadek wydajności pracownika, Pogorszenie wizerunku firmy, niskie morale itp.

13 WYPALENIE ZAWODOWE

14 Wypalenie zawodowe Stan, który krystalizuje się powoli, przez dłuższy okres przeżywania ciągłego stresu i angażowania całej energii życiowej; w końcowym efekcie wywiera on negatywny wpływ na motywację, przekonania i zachowanie. H. Freudenberger

15 3 komponenty wypalenia zawodowego wyczerpanie emocjonalne depersonalizacja obniżenie oceny dokonań zawodowych Christina Maslach

16 Objawy WZ Emocjonalne subiektywne poczucie przepracowania, brak chęci do pracy; uczucie zawodu wobec siebie; poczucie izolacji, osamotnienia; postrzeganie życia jako ponurego i ciężkiego; złość, niechęć do zmian; niezdolność do koncentrowania się na rozmowie; negatywne, ucieczkowe, a nawet samobójcze myśli;

17 Objawy WZ Behawioralne niechęć wychodzenia do pracy; brak cierpliwości, drażliwość, poirytowanie; pogardliwa postawa wobec innych awersja do telefonów, spotkań, przesuwanie terminów spotkań z klientami; częsta nieobecność w pracy; problemy małżeńskie i rodzinne;

18 Objawy WZ Somatyczne częste choroby (przeziębienia, grypy); codzienne uczucie zmęczenia; zaburzenia snu; częste bóle głowy i dolegliwości układu pokarmowego;

19 KOSZTY STRESU I WZ

20 Koszty stresu i WZ Koszty pracownika koszty leczenia chorób wywołanych długotrwałym stresem, wypadki leczenie, koszty związane z utratą obecnych i przyszłych dochodów na skutek uszkodzenia zdrowia, KOSZTY PSYCHOLOGICZNE. Koszty organizacji koszty spadku produktywności, pracy bezproduktywnej, odszkodowania dla pracowników, absencja pracownika, koszt zastępstw, fluktuacja kadry, wypadki w pracy (zniszczenia materiału), koszty zachowań kontrproduktywnych (kradzieże, wandalizm, sabotaż), koszty usług medycznych (w niektórych krajach/firmach),

21 Ile to jest? W ostatnim raporcie Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (2014) przedstawiono koszty stresu: Koszy stresu w pracy, depresji i trudności natury psychologicznej wynikające dla Europy mld rocznie. Na wartość tą składają się: Absencja i bezproduktywna obecność w pracy mld, Spadek produktywności pracy 242 mld, Koszty opieki zdrowotnej 63 mld Zasiłki z opieki społecznej 39 mld

22 Na podstawie badań USA szacuje się, że dla organizacji zatrudniającej ponad 2000 osób koszt związany z absencją, stresem i spadkiem produktywności wynosi 670 tys.$ rocznie (Faley i in. 2006) Szacunkowe roczne straty wynikające z braku działań interwencyjnych to: Bad. USA 320$ oraz 6 dni roboczych na 1 pracownika rocznie (Cooper i in., 1996); Bad. holenderskie 1368 na 1 pracownika rocznie (w: Milczarek i in. 2009)

23 RADZENIE SOBIE ZE STRESEM

24 Profilaktyka zdrowia zawodowego Zorganizowane interwencje dotyczące redukcji lub eliminacji stresu zawodowego i innych obciążeń psychospołecznych oraz wsparcia pracowników w zakresie radzenia sobie z nimi.

25 Przykłady Organizacyjne partycypacyjne i podmiotowe zarządzanie, monitoring i usprawnianie ergonomii stanowisk pracy, wprowadzanie zmian systemu pracy, wspieranie rozwoju i podnoszenie kwalifikacji pracowników, szkolenia menedżerów w zakresie zarządzania stresem, Indywidualne szkolenia z zakresu umiejętności radzenia sobie ze stresem doradztwo psychologiczne i psychoterapia treningi relaksacji i ćwiczenia fizyczne, promocja zdrowia w zakresie zdrowego trybu życia. osłabianie konfliktu praca-rodzina

26 Zapobieganie WZ Działania organizacji Krótsze zmiany, rotacja, specjalne urlopy Stwarzanie możliwości rozwoju i uczenia się Spłaszczenie hierarchii, partycypacja, delegowanie Działania kierownika Powierzanie zadań adekwatnych do możliwości Zapewnianie poczucia sensowności i znaczenia pracy Delegowanie Motywowanie przez pochwały i uznanie Działania pracownika Ustalanie priorytetów, odróżnianie obowiązków wymaganych przez organizacje od nałożonych przez siebie Rozpoznawanie własnych możliwości i ograniczeń Autonomia i niezależność myślenia, asertywność Nagradzanie się za drobne sukcesy Współpraca z zespołem Techniki relaksacji, hobby

27 Indywidualne techniki radzenia sobie ze stresem i WZ Aktywność fizyczna (sport, taniec) Techniki poznawczo-behawioralne Trening oparty uważności (Mindfullness) Biofeedback Relaksacja, masaż

28 Techniki poznawczo-behawioralne Celem TP-B jest eliminowanie zniekształceń w sposobach myślenia takich jak generalizacja, wyolbrzymianie czy personalizacja. Konsekwencją tego działania jest bardziej racjonalne myślenie i obniżanie poziomu stresu w trudnych sytuacjach zawodowych. ÒTechnika przeformułowania - reframing ÒAnaliza autosugestii

Trening oparty na uważności MBSR (Mindfullness Based Stress Reduction) to program nauki medytacji, która pozwala zwiększyć koncentrację i znacząco zredukować stres. MBSR został stworzony w 1979r.

29 Trening oparty na uważności MBSR (Mindfullness Based Stress Reduction) to program nauki medytacji, która pozwala zwiększyć koncentrację i znacząco zredukować stres. MBSR został stworzony w 1979r. przez prof. Jon'a Kabat-Zinn'a (University of Massachusetts). Trening opiera się na uczeniu się obserwacji siebie i subtelnych znaków wysyłanych przez organizm w celu redukowania i zapobiegania skutkom długotrwałego stresu.

Wykorzystuje się zwrotne podawanie informacji o przebiegu i parametrach monitorowanej

30 Biofeedback Jest techniką opartą na monitorowaniu i kontroli czynności biologicznych sterowanych zazwyczaj przez AUN. Wykorzystuje się zwrotne podawanie informacji o przebiegu i parametrach monitorowanej czynności fizjologicznej. Uzyskane tą drogą informacje umożliwiają kontrolę i optymalizację monitorowanego parametru, a tym samym te czynności.

Biofeedback przykładowe urządzenia Silva Trainer Mierzy on oporność elektryczną skóry, która zmienia się wraz z częstotliwością fal mózgowych i w zależności od tej wartości oscyluje z określoną

31 Biofeedback przykładowe urządzenia Silva Trainer Mierzy on oporność elektryczną skóry, która zmienia się wraz z częstotliwością fal mózgowych i w zależności od tej wartości oscyluje z określoną częstotliwością (zwykle wydając krótkie dźwięki o jakieś częstotliwości). Sita Learning System W tym urządzeniu do wprowadzenia w stan alfa wykorzystane zostały okulary z dwiema migającymi diodami i czujnik reagujący na rytm oddechu.

32 Metody relaksacji Trans i wizualizacja Trening autogenny Schultza Trening relaksacji Jacobsona Relaksacja z medytacją Relaksacja z jogą

Literatura cytowana i zalecana: Cooper C., Payne R., Stres w pracy. PWN, Warszawa 1987. Hartley M., Dobry stres przewodnik. Jedność, Kielce 2002. Litzke S., Schuh H.

33 Literatura cytowana i zalecana: Cooper C., Payne R., Stres w pracy. PWN, Warszawa Hartley M., Dobry stres przewodnik. Jedność, Kielce Litzke S., Schuh H., Stres, mobbing i wypalenie zawodowe, GWP, Gdańsk Ogińska-Bulik N., Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Difin, Warszawa Stres w pracy zawodowej. Wybrane zagadnienia. Red. A. Biela, KUL, Lublin Terelak J., Psychologia stresu. Branta, Bydgoszcz 2001.

34 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Dorota Molek-Winiarska, Katedra Zarządzania Kadrami

Dr Dorota Dr Molek-Winiarska Dorota Molek-Winiarska, Katedra Zarządzania Kadrami Katedra Zarządzania Kadrami CZYM JEST STRES? Czym jest stres? BODŹCEM wywołuje określone emocje; REAKCJĄ na zaburzenie równowagi