Kuder A., Perkowski K., Śledziewski D. (red.) Kierunki doskonalenia treningu i walki sportowej Diagnostyka. T. 4. PTNKF, Warszawa 2007: 43-48

Transkrypt

1 Kuder A., Perkowski K., Śledziewski D. (red.) Kierunki doskonalenia treningu i walki sportowej Diagnostyka. T. 4. PTNKF, Warszawa 27: Marcin Siewierski, Paweł Słomiński, Robert Białecki Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Analiza obciążeń treningowych i startowych w dwóch sezonach przygotowań do imprez najwyższej rangi rekordzistki i mistrzyni świata w pływaniu 1 Skuteczność treningu sportowego zależy w dużej mierze od racjonalnego i optymalnego dostosowywania go do indywidualnych możliwości zawodnika. Dlatego planując wielkość i strukturę obciążeń treningowych należy uwzględnić określone prawdopodobieństwo konieczności zmian w trakcie ich realizacji, wynikające m.in. ze zmiennych dyspozycji zawodnika, choroby, kontuzji, wypadków losowych, itp. Dobry plan szkolenia uwzględnia zatem zmiany pojawiające się w wyniku nieprzewidywalnych, nagle pojawiających się sytuacji. Jest jednocześnie wymiernym wskaźnikiem efektywności pracy zawodnika (biorąc pod uwagę % realizacji planu). Stąd też wysokie rezultaty sportowe uzyskiwane cyklicznie świadczą o poprawności planu szkoleniowego [Bompa 1988]. Wielkość realizowanych przez zawodnika obciążeń nie powinna zakłócać jego naturalnego rozwoju, a jedynie poprzez właściwą stymulację prowadzić do rozwinięcia tych cech psychofizycznych, które leżą u podstaw wysokich wyników [Sozański 1997, Siewierski 25]. Analiza obciążeń treningowych jest aktualnie wnikliwie i systematycznie prowadzona w różnych dyscyplinach sportu, czego dowodem są liczne publikacje z tego zakresu. [Gabryś i wsp.1995, Kosmol i wsp. 1998, Maglischo 1993, 23, Mleczko, Żarek 1995, Płatonow, Bułatowa 1994, Rakowski 26, Sozański 1992]. Dowodzą one, iż uzyskiwanie wysokich wyników sportowych możliwe jest jedynie za sprawą wieloletniego systematycznego treningu, zoptymalizowanego do indywidualnych możliwości zawodnika. Takie podejście daje szanse na wysokie, powtarzalne efekty sportowe w długotrwałym procesie szkolenia. W niniejszej pracy przedstawiono i porównano charakterystykę wielkości i struktury obciążeń treningowych i startowych w pływaniu zawodniczki O.J. w dwóch sezonach szkoleniowych 21/22 i 24/25. 1 Praca wykonana w Zakładzie Teorii Sportu AWF w Warszawie, w ramach pracy własnej I.22, finansowanej z funduszy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. 1

2 Efektem realizacji m. in. zaplanowanych obciążeń treningowych we wskazanych sezonach były dwa rekordy świata na dystansie 2 m stylem motylkowym (I-2:5,78 Berlin 22; II- 2:5.61 Montreal 25). W sezonie 21/2 zaplanowano szkolenie w trzech cyklach. Pierwszy obejmował okres r. Zawodniczka w tym czasie przepłynęła 442,9 km co stanowi 22,5 % ogólnej objętości pracy w analizowanym sezonie. Niepełna realizacja i mniejsza w porównaniu do dwóch kolejnych cykli objętość wykonanej pracy wynika m.in. z przedłużonej adaptacji do nowych warunków treningowych oraz problemów zdrowotnych. Od września 21 r. rozpoczęła bowiem treningi w nowym klubie pod opieką nowego trenera, co wymagało odpowiedniego czasu na przystosowanie do nowego środowiska. W tym okresie zrealizowała 114 treningów (85 w okresie przygotowawczym i 29 w startowym). Cykl I zakończyła udanym występem na Mistrzostwach Europy w Antwerpii (pływalnia 25 m) r. W drugim cyklu, który trwał od 1.1 do r zawodniczka przepłynęła 73 km tj. 35,9 % łącznej objętości zajęć w wodzie w sezonie 21/2. W tym okresie liczba treningów wzrosła do 136, z których 12 zrealizowano w okresie startowym. Szkolenie w II cyklu zakończył udział w Mistrzostwach Świata w Moskwie. Tab. 1. Zestawienie zrealizowanej objętości treningu w strefie energetycznej O.J. w sezonie 21/22 Cykle I II III Strefy La [mmol/l] Objętość pracy Objętość pracy w cyklach % pracy w cyklu % ogólnej objętości pracy -3 32,7 72,4 16, , 442,9 21,4 4,8 5-6,4 (22,5%) 1,4,3 Sprint 2,8 4,7 1, ,6 77,3 27, ,2 73, 17, 6,1 5-17,7 (35,9) 2,5,9 Sprint 22,6 3,2 1,2-3 56,5 79,7 28, ,3 818, 3,1 1,8 5-2,6 (41,6) 2,9 1, Sprint 25,7 3,7 1,3 W tab. 1 zamieszczono zestawienie zrealizowanych obciążeń w sferze energetycznej na podstawie stężenia mleczanu we krwi w kolejnych cyklach wraz z procentowymi wartościami odnoszącymi się do konkretnego cyklu oraz całego sezonu (okresu szkolenia). Trzeci cykl zaplanowano między 8.4 a r. Podstawowym jego założeniem było uzyskanie minimum kwalifikacyjnego do Mistrzostw Europy w Berlinie podczas Letnich Mistrzostw Polski ( r.) oraz wysokiego rezultatu podczas 2

3 Mistrzostw Europy (Berlin ). Podobnie jak w poprzednich dwóch cyklach dominowały wysiłki o charakterze tlenowym [Sozański, Sledziewski 1995], z uwagi na kierunek przygotowań do koronnego dystansu 2 m stylem motylkowym. W okresie tym O.J. w sumie przepłynęła 818 km, w tym 144,2 km na ramionach (RR), 123,7 km na nogach (NN) oraz 55,1 km w pełnej koordynacji stylowej, wśród których 3,7 km pokonano z zatrzymanym oddechem i 112,9 ze szczególnym zwróceniem uwagi na poprawę techniki (tab. 2). W cyklu tym dostrzegamy znaczący wzrost udziału wysiłków tlenowobeztlenowych (mieszanych) [2] 95 km pierwszy cykl, 119,2 km- drugi i 211,3 km trzeci oraz wysiłków submaksymalnych i maksymalnych (przedział zakwaszenia 5 i więcej mmol/l) odpowiednio: 6,4 km, 17,7 km, 2,6 km. Uzyskany na dystansie 2 m stylem motylkowym wynik 2:5.78 (Berlin ), będący nowym rekordem świata był następstwem systematycznej i rzetelnej realizacji planu treningu (ok. 92 %), wynikającego z polityki prowadzenia przygotowań do imprezy głównej w sezonie. W tab. 2 zamieszczono zestawienie udziału zaplanowanych i zrealizowanych poszczególnych grup środków treningu w sezonie 21/22. Tab. 2. Zestawienie zaplanowanej do zrealizowanej objętości O.J. (strefa informacyjna) PLAN REALIZACJA Sezon 21/2 Cykle % ogólnej objętości pracy 21/2 % ogólnej objętości pracy Pływanie RR Pływanie NN Pływanie z zatrzymanym oddechem Rozwój techniki Pływanie w koordynacji Objętość pracy I 142,1 127,1 57, 44, 478,2 57,6 II 174,3 163,5 63, 9,1 787,5 842, III 144,6 123,7 31,2 112,9 572,5 73, 14,8 13,3 4,9 7,9 59,1 2142,6 I 86,8 86,8 2, 8,7 269,5 442,9 II 13,7 132,4 34,3 83,2 439,9 73, III 144,2 123,7 3,7 112,9 55,1 818, 15,6 14,7 3,7 11,9 54,2 1963,9 % realizacji planu 78,5 82,8 56,2 112,1 68,5 91,7 Kierując się doświadczeniem, wysoką efektywnością pracy w poprzednich sezonach oraz przyjmując podobną koncepcję startów, realizację obciążeń treningowych w sezonie 24/5 również zaplanowano w trzech cyklach. W pierwszym z nich, który obejmował okres zaplanowano przepłynięcie 752,3 km. Zrealizowano niewielki odsetek pracy, tj. 2,7 %, w 14 jednostkach. Przyczyną był przedłużony okres przejściowy po Igrzyskach Olimpijskich w Atenach. W tym 3

4 czasie zawodniczka nie startowała, mimo, iż plan zakładał starty w sześciu imprezach krajowych i jednej międzynarodowej. Szczegółowe informacje dotyczące treningu w omawianym mezocyklu zamieszczono w tab. 3 i 4. Drugi cykl ( ) charakteryzował się największą w omawianym sezonie objętością i intensywnością pracy. Szczegółowe informacje zamieszczono w tab. 3. Zawodniczka w 191 treningach zrealizowała 64,9 % rocznej pracy, przepływając 112,5 km. W tym cyklu dominowały wysiłki o charakterze tlenowym 778 km. W pozostałych strefach energetycznych (wyznaczonych na podstawie stężenia mleczanu we krwi) zrealizowała odpowiednio 269,7 km w drugiej strefie (3-5 mmol/l), 29,7 km w trzeciej (5 i więcej mmol/l) i 24,6 km pływając sprinty. Przygotowania w tym mezocyklu ukierunkowane były na uzyskanie kwalifikacji do Mistrzostw Świata w Montrealu podczas Letnich Mistrzostw Polski (Dębica ). Tab. 3. Zestawienie zrealizowanej objętości treningu w strefie energetycznej O.J. w sezonie 24/25 Cykle I II III Strefy La [mmol/l] Objętość pracy Objętość pracy w cyklu % pracy w cyklu % ogólnej objętości pracy -3 41,3 91,2 2, ,3 45,3,2,2 5-,6 (2,7%),4,4 Sprint,1,1, ,5 7,6 45, ,7 112,5 24,5 15,9 5-29,7 (64,9) 2,7 1,7 Sprint 24,6 2,2 1,4-3 48,8 74,3 24, ,2 55,1 2,6 6,7 5-21,5 (32,4) 3,9 1,3 Sprint 6,6 1,2,4 Trzeci cykl przebiegał od 23.5 do Głównym celem szkoleniowym było uzyskanie wysokiego wyniku podczas Mistrzostw Świata (Montreal ). W tym czasie zawodniczka przepłynęła 55,1 km, co stanowiło 32,4 % ogólnej objętości pracy w sezonie. Badana w 132 treningach przepłynęła 126, 8 km na ramionach (RR), 11,9 km na nogach (NN) oraz 321,4 km w pełnej koordynacji stylowej, w tym 24,8 km zrealizowała z zatrzymanym oddechem, a 2,1 km poświęciła poprawie techniki. Szczegółowe zestawienie tych danych zawiera tab. 4. 4

5 Tab. 4. Zestawienie zaplanowanej do zrealizowanej objętości O.J. (strefa informacyjna) PLAN REALIZACJA Sezon 24/5 Cykle % ogólnej objętości pracy Pływanie RR Pływanie NN Pływanie z zatrzymanym oddechem Rozwój techniki Pływanie w koordynacji Objętość pracy I 15,1 146,8 63,8 38,7 455,4 752,3 II 275,1 252,7 82,9 4, 866,6 1394,4 III 126,8 11,9 24,8 2,1 355,4 584,1 18,4 16,7 5,7 3,3 55,9 273,8 I 9,8 1,8,7 2,4 24,7 45,3 24/5 II 233,9 25,8 67,1 38,1 662,8 112,5 III 126,8 11,9 24,8 2,1 321,4 55,1 % ogólnej objętości pracy 2, 17,2 5, 3,3 54,5 1697,9 % realizacji planu 67,1 63,5 54, 61,3 6,1 62,2 Pomimo minimalnej realizacji zadań szkoleniowych w I mezocyklu, dostrzegamy proporcjonalność (%) stosowanych środków treningowych w realizacji obciążeń (w skali całego sezonu) w odniesieniu do planu. Można domniemywać, że wynik 2:5.61 uzyskany na dystansie 2 m stylem motylkowym, (lepszy o,17 s. od poprzedniego rekordu zawodniczki) na imprezie głównej w sezonie (Mistrzostwa Świata Montreal ) wynikał z racjonalnie prowadzonego treningu, nie tylko w analizowanym sezonie (zrealizowała 62% ogólnej objętości pracy) lecz także (lub przede wszystkim) w latach ubiegłych tj W tych sezonach (22/3 i 23/4) zawodniczka uzyskiwała również wysokie rezultaty w imprezach krajowych i międzynarodowych. Przykładem jest wynik uzyskany w finale Igrzysk Olimpijskich w Atenach na dystansie 2m stylem motylkowym 2:6.5 (I miejsce). Wydaje się, że zawodniczka O.J. na tych zawodach mogła również poprawić rekord świata, ale była już mocno wyeksploatowana udziałem w wyścigach na dystansie 1 m stylem motylkowym i 4 m stylem dowolnym, gdzie uzyskała miejsca medalowe. Sezony szkoleniowe 21/2 i 24/5 posiadają podobną strukturę. Układ trzech cykli w obu analizowanych sezonach był uzasadniony podobną polityką startową warunkującą odpowiedni system przygotowań. Na koniec każdego cyklu zaplanowano starty, których liczbę i rangę warunkował kalendarz zawodów, opracowany na dany sezon. Na ryc. 1 porównano zaplanowaną i wykonaną objętość pracy w dwóch sezonach, w których zawodniczka ustanowiła rekordy świata. 5

6 Objętość pracy I II III I II III Mezocykle PLAN Ryc. 1. Porównanie zaplanowanej i zrealizowanej objętości pływania w poszczególnych makrocyklach w sezonach 21/2 i 24/5. W obu przypadkach zaplanowano największą objętość pływania w cyklu drugim. Równocześnie obserwujemy, iż w sezonie 21/2 zawodniczka w każdym z kolejnych cykli wykonała większą pracę - o 37 % w drugim w porównaniu do pierwszego i o 14,1 % w trzecim w odniesienu do drugiego. Natomiast w sezonie 24/5 w pierwszym cyklu zawodniczka przepłynęła 45,3 z zaplanowanych 752,3 km, co stanowi 6,2 % realizacji planu mezocyklu. W kolejnych cyklach % realizacji planu przebiegał następująco: 79,6 % w drugim mezocyklu i 94,17 % w trzecim. Należy jednocześnie zwrócić uwagę na fakt, że zawodniczka mimo 62,2 % realizacji planu w sezonie 24/5 zdołała poprawić własny rekord świata ustanowiony w sezonie w sezonie 21/2, kiedy realizacja planu treningu wynosiła 91,7%. Niespodziewanie wysoki rezultat można więc chyba zawdzięczać wielu czynnikom, m. in. dużą rolę odegrało doświadczenie zawodniczki (bardzo dużo startów na arenie międzynarodowej od ME w Berlinie), umiejętność rozkładania tempa pływania podczas wyścigu), ogólne opływanie, znaczna poprawa możliwości technicznych (szczególnie w zakresie startów i nawrotów), wzrost poziomu wytrzymałości i tolerancji na zakwaszenie, wzrost poziomu sportowego i poczucia własnej wartości, cechy osobowościowe. Analizując objętość pływania w poszczególnych strefach intensywności (na podstawie stężenia mleczanu we krwi) obserwujemy odmienną dynamikę i kierunek zmian wielkości wykonanej pracy w okresach przygotowawczych i startowych w badanych sezonach. Porównując pierwsze okresy przygotowawcze i startowe w obu sezonach (ryc. 2 a-b) obserwujemy znaczną przewagę objętości pracy w sezonie 21/2. Dominują tu wysiłki o charakterze tlenowym - 265, 8 km (okres przygotowawczy) i 72,9 km (okres startowy), a także tlenowo-beztlenowym 91,8 km (okres przygotowawczy) i 3,6 km (okres startowy). 6

7 Taki rozkład energetyki wysiłku uwarunkowany jest specyfiką przygotowania wytrzymałościowego do specjalizacji dystansowej - 2 m La Mmol/l 265,8 I okres przygotowawczy 26,8 91,8 19,9 23,3 4,3 2,8, Sprint a I okres startowy 75 72, , 3,6, 2,1, 1,3, La Sprint Mmol/l b Ryc. 2a-b. Porównanie objętości pływania w poszczególnych strefach intensywności na podstawie stężenia mleczanu we krwi. Dynamika i kierunek zmian wielkości pracy w I okresie przygotowawczym i startowym sezon 21/2 i 24/5. Znaczna różnica w objętości zrealizowanej pracy wynika z przedłużonego okresu przejściowego. W każdym z okresów przejściowych (w obu sezonach) zawodniczka nie pływała, stąd świadomie pominięto je w analizie. W sezonie 21/2 w I okresie startowym zawodniczka nie startowała (ryc. 2b). 746, , ,2 1 5 La Mmol/l II okres przygotowawczy 266,5 29,6 24,4 16,7 22, Sprint [ km] 34 31, , La Mmol/l II okres startowy 3,2, 1,,1,, Sprint a b Ryc. 3 a-b. Porównanie objętości pływania w poszczególnych strefach intensywności na podstawie stężenia mleczanu we krwi. Dynamika i kierunek zmian wielkości pracy w II okresie przygotowawczym i startowym sezon 21/2 i 24/5. 7

8 W drugich okresach przygotowawczych i startowych zawodniczka O.J. zrealizowała większą objętość pracy w sezonie 24/5. Zarówno w okresach przygotowawczych jak i startowych (w obu sezonach) przeważały wysiłki o charakterze tlenowym [2], o czym świadczą wartości zamieszczone na rycinie 3a-b. Analizując trzecie okresy przygotowawcze w obu sezonach (ryc. 4 a-b) dostrzegamy obniżenie objętości pracy w poszczególnych zakresach energetycznych. Jedynie w sezonie 21/2 w okresie przygotowawczym zwiększyła się objętość pracy o charakterze tlenowobeztlenowym z 119,2 do 187,8 km oraz beztlenowo - kwasomlekowym (La 5-...) z 16,7 do 18,3 km. Natomiast w trzecich okresach startowych (w obu sezonach) obserwujemy wzrost objętości pracy we wszystkich zakresach. Wynika to ze zwiększonej liczby startów zarówno w zawodach kwalifikacyjnych jak i głównych w sezonie ,5 III ok res przyg otowawczy 338, 187,8 11, 18,3 2,8 19,9 6,3 La -3 M mol/l Sprint a , 7,8 III ok r e s s tar towy 22,8 3,2 1,2,7 5,5, Sprint La M mol/l b Ryc. 4a-b. Porównanie objętości pływania w poszczególnych strefach intensywności na podstawie stężenia mleczanu we krwi. Dynamika i kierunek zmian wielkości pracy w III okresie przygotowawczym i startowym sezon 21/2 i 24/5. Dynamika zmian objętości realizowanej pracy u zawodniczki O.J. jest uzależniona od liczebności zrealizowanych jednostek treningowych, których zestawienie w analizowanych sezonach przedstawiono na rycinie 5. 8

9 Liczba treningów I Przygot. I Startow y II Przygot. II Startow y III Przygot. III Startow y 21/22 24/25 Ryc. 5. Porównanie liczebności treningów w poszczególnych okresach szkoleniowych w sezonach 21/2 i 24/5. Największą liczbę treningów (178) zawodniczka odbyła w drugim okresie przygotowawczym w sezonie 24/5. W sezonie 21/2 obserwujemy wzrost liczebności realizowanych jednostek treningowych w kolejnych okresach przygotowawczych a w sezonie 24/5 w kolejnych okresach startowych (ryc.5). Rozwiązania w zakresie optymalizacji treningu wymagają permanentnej analizy i modyfikacji istniejących rozwiązań szkoleniowych. Realna prognoza (określająca wymagany poziom sportowy zawodnika niezbędny do osiągnięcia zamierzonego celu), racjonalny program (precyzujący kierunki działania w dążeniu do obranego celu) oraz plan uwzględniający specyfikę dyscypliny pozwalają zwiększyć poziom skuteczności działań szkoleniowych. Takie podejście procentuje efektywnym przygotowaniem zawodnika do poszczególnych imprez o różnej randze oraz utrzymaniem go w wysokiej dyspozycji w dłuższym okresie czasu. Jednakże podstawą sukcesów jest racjonalnie skonstruowany program szkolenia. Na jego podstawie tworzone są plany poszczególnych okresów, wyznaczające sposób realizacji zmierzonych celów poprzez m.in. dobór wielkości i struktury obciążeń, regulujących pracę zawodnika w kategoriach ilościowych i jakościowych. Ale nawet najlepszy plan - jak podkreśla H. Sozański bez sprawnego kierowania treningiem nie przyniesie zamierzonych rezultatów [Sozański 1994, 1997]. Systematyczne rejestrowanie i analizowanie obciążeń treningowych i startowych pozwala więc na bieżąco kontrolować przebieg procesu treningu oraz wprowadzać właściwe korekty. Zatem precyzyjne określenie objętości i intensywności pracy w poszczególnych okresach daje możliwość twórczego odtwarzania i udoskonalania programów przygotowań, 9

10 zwiększając tym samym prawdopodobieństwo powtarzalności wyników na imprezach docelowych. Na potrzebę prowadzenia takich analiz w różnych dyscyplinach sportu, wskazują autorzy [m.in. Bartkowiak 1999, Gordon, Popow 1988, Ryguła, Langer 1998, Sozański, Siwko199]. W swoich rozważaniach podają wiele przykładów zastosowań podobnych analiz. Opracowanie takich programów pozwala tworzyć modele przygotowań zawodników (na różnym poziomie sportowym, w zależności od wieku i wybranej specjalizacji) w cyklach o różnej długotrwałości [Ryguła, Langer 1998]. Znajomość przebiegu realizacji obciążeń treningowych w połączeniu z oceną stanu wytrenowania dostarcza trenerowi istotnych informacji w zakresie przebiegu procesów adaptacji u zawodników, a tym samym pozwala precyzyjnie kierować procesem treningu [Gordon, Popow 1988, Sozański 1992]. Tak więc podsumowanie i analiza wykonanej pracy bez względu na ostateczny wynik sportowy winna kończyć każde etapowe postępowanie szkoleniowe. Dzięki temu możliwa jest identyfikacja konkretnych przyczyn i uwarunkowań efektów wcześniej prowadzonych działań (w tym również treningu) [Słomiński i wsp. 24]. Daje to możliwość - jak już wspomniano systematycznego doskonalenia procesu szkolenia, wyciągając właściwe wnioski (z pracy w poprzednich sezonach). Przykładem może być świadome zwiększanie udziału ćwiczeń technicznych w ogólnej objętości treningu w kolejnych sezonach przygotowań O.J (22-25) z uwagi na dostrzegane braki, które niewątpliwie wpływały na końcowe rezultaty. Analizując przedstawione sezony szkoleniowe O.J. zastanawiamy się, czy istnieje potrzeba planowania trzech okresów przygotowawczych w sezonie, skoro zawodniczka po 5-miesięcznej przerwie w ciągu kolejnych 6-miesięcy jest w stanie odbudować wysoki poziom formy, ustanawiając na zawodach głównych rekord świata. Czy przepłynięcie km w sezonie i wysokie predyspozycje do wysiłków wytrzymałościowych gwarantują taki wynik? Należy pamiętać, iż nie tylko zwiększanie obciążeń fizycznych jest czynnikiem, od którego zależy rozwój dyspozycji zawodnika. Wielu trenerów współpracujących z zawodnikami światowej klasy uważa, iż nie sam wzrost obciążeń treningowych, a systematyczność i racjonalizacja (polegająca na przywiązywaniu dużej wagi do jakości treningu) przynosi wysokie wyniki [Bartkowiak 1999, Łasiński 1981, Rakowski 26], choć T.O. Bompa twierdzi, iż stosowanie obciążeń treningowych o dużej objętości jest niezbędne do osiągnięcia wysokich wyników [Bompa 1988]. 1

11 C.M Colwin zaznacza, iż każdy zawodnik jest indywidualnością i posiada racjonalne granice adaptacji do wymogów treningu. Jeżeli w planowaniu obciążeń uwzględnimy ten fakt, możemy liczyć na postęp wyników sportowych [Colwin 1992]. Mimo wielu odmiennych dróg prowadzących do jednego celu mistrzostwa sportowego - należy przestrzegać zasady indywidualnego dozowania objętości i intensywności pracy w świetle zasady stopniowego wzrostu obciążeń. Zatem długotrwałe wysokie dyspozycje zawodnika świadczą o prawidłowości przebiegu procesu szkolenia. Przeprowadzona tu analiza porównawcza obciążeń treningowych i startowych w sezonach 21/2 i 24/5 oraz przedstawione rozważania przyczyniły się do sformułowania następujących konkluzji: Dążąc do zwiększenia efektywności szkolenia należy systematycznie rejestrować i poddawać analizie obciążenia treningowe, a uzyskane w ten sposób informacje wykorzystywać w konstruowaniu nowych, doskonalszych rozwiązań systemu szkolenia. Przedstawione w pracy informacje posłużyły do opracowania planu szkolenia na sezon 22/23 i 25/26. W efekcie zawodniczka uzyskała wysokie rezultaty (I miejsce Mistrzostwa Świata Barcelona 23 oraz I miejsce Mistrzostwa Europy Budapeszt 26 na dystansie 2m stylem motylkowym). Powtarzalność wysokich wyników ustanawianie nowych rekordów świata - w obu analizowanych sezonach (pomimo 2 lat różnicy między nimi) świadczy o utrzymaniu wysokiego poziomu przygotowania i dyspozycji startowej O.J na przestrzeni kilku lat. Pomimo konstruowania coraz doskonalszych planów szkoleniowych, należy mieć świadomość, że nie można jednoznacznie określić drogi osiągnięcia rekordowego rezultatu, zatem wszelkie próby optymalizacji procesu treningu są nieustannym eksperymentem. Piśmiennictwo 1. Bartkowiak E.(1999): Pływanie sportowe. COS, Warszawa. 2. Bompa T.O.(1988): Teoria planowania treningu. RCMSzKFiS, Warszawa. 3. Colwin C.M.(1992): Swimming into the 21 st century. Human Kinetics. Champaign. 4. Gabryś T., Gapon I., Szmatlan-Gabryś U.(1995): Kierunki adaptacji wysiłkowej pływaków zależnie od specjalizacji sportowej. Trening, nr Gordon S.M., Popow O.I.(1988): O skuteczności różnych programów treningu pływaków. Sport Wyczynowy, nr 4. 11

12 6. Kosmol A., Hűbner-Woźniak E., Staniszewski T., Słomiński P.(1998): Wpływ obciążeń treningowych na zmiany poziomu wytrenowania pływaków. Wychowanie Fizyczne i Sport, nr Łasiński G.(1981): Ocena efektywności obciążeń treningowych. Sport Wyczynowy, nr Maglischo E.W.(1993): Swimming Even Faster. Mayfield Publishing Company. 9. Maglischo E.W.(23): Swimming Fastest. Human Kinetics. Champaign. 1. Mleczko E., Żarek J.(1995): Metodyka oceny indywidualnego obciążenia treningowego. Wychowanie fizyczne i Sport, nr Płatonow W.N. Bułatowa M.(1994): Indywidualizacja treningu młodych pływaków pod kątem predyspozycji startowych. Sport Wyczynowy, nr Rakowski M.(26): Obciążenia treningowe a wynik sportowy między teorią a praktyką. Sport Wyczynowy, nr Ryguła I., Langer I.(1998): Wprowadzenie do zagadnień optymalnego sterowania treningiem. Sport Wyczynowy, nr Słomiński P., Białecki R. Kosmol A., Hűbner-Woźniak E.(24): Kierowanie treningiem pływackim w 2-letnim cyklu szkolenia mistrzyni i rekordzistki świata. [w:] Kuder A., Perkowski K., Śledziewski D.: Kierunki doskonalenia treningu i walki sportowej. AWF, Warszawa. 15. Siewierski M.(25): Przyczynek do dyskusji nad obciążeniami psychofizycznymi w sporcie wyczynowym. Kultura Fizyczna, nr Sozański H.(red.)(1992): Kierunki optymalizacji obciążeń treningowych. AWF, Warszawa. 17. Sozański H.(1994): Kierowanie jako czynnik optymalizacji treningu. Trening, nr Sozański H.(1997): Planowanie jako wyznacznik efektywności programów treningu. Trening, nr Sozański H., Siwko F.(199): Struktura obciążeń treningowych w sportach wytrzymałościowych. Sport Wyczynowy, nr Sozański H., Śledziewski D.(1995): Obciążenia treningowe. Dokumentowanie i opracowywanie danych. RCMSzKFiS, Warszawa. 12