Monitoring wyników krajowych i światowych, badanie relacji pomiędzy nimi, jest ważnym zadaniem szkoleniowców.

Transkrypt

1 Teoria treningu 31 Monitoring wyników krajowych i światowych, badanie relacji pomiędzy nimi, jest ważnym zadaniem szkoleniowców. Ryszard Karpiński, Wojciech Rejdych Poziom osiągnięć czołowych pływaków polskich na tle wyników światowych w 2007 roku W pracy podjęto próbę oceny poziomu sportowego pływania w Polsce w 2007 roku. Analizie poddano rezultaty zwycięzców, medalistów i finalistów Mistrzostw Polski Seniorów (Dębica) oraz uczestników Mistrzostw Świata rozegranych w Melbourne. Określono różnice wyników we wszystkich konkurencjach indywidualnych, objętych programem igrzysk olimpijskich, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. SŁOWA KLUCZOWE: analiza wyników sportowych pływanie prognoza olimpijska. Cel i metoda badań W roku 2007 zasadniczym zadaniem szkoleniowców było kontynuowanie przygotowań zawodników do startu w Igrzyskach Olimpijskich, które zostaną rozegrane w 2008 roku w Pekinie. Dotyczyło to również pływania. Warto więc ocenić pozycję wyjściową polskiego pływania, poziom wyni- Sport Wyczynowy 2008, nr 1-3/

2 32 Ryszard Karpiński, Wojciech Rejdych ków w poszczególnych stylach (a także na określonych dystansach), mocne strony i mankamenty w przygotowaniu poszczególnych zawodników. Pomoże w tym zamieszczona niżej analiza porównawcza wyników osiągniętych we wszystkich konkurencjach indywidualnych podczas Mistrzostw Polski rozegranych w Dębicy oraz wyników Mistrzostw Świata przeprowadzonych w tym samym roku zwycięzców poszczególnych konkurencji, a także medalistów i finalistów, zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Procentowe różnice wyników zinterpretowano z uwzględnieniem charakteru konkurencji (dystansów). Omówienie wyników Kobiety (tab. 1) W pływaniu stylem olnym największe różnice w stosunku do najlepszych pływaczek świata stwierdzono na najkrótszych dystansach, szczególnie w grupie finalistek 8,13% na 50 m oraz ok. 7% na 100 m. Najmniejsze różnice dzieliły zwyciężczynie na dystansach 200 i 400 m odpowiednio: 3,04% i 4,04%. Nic dziwnego, ponieważ Otylia Jędrzejczak osiąga bardzo dobre wyniki na tych dystansach. W roku przedolimpijskim prezentowała ona poziom gwarantujący zajmowanie bardzo wysokich miejsc podczas startu w Pekinie. Zawodniczka ma precyzyjnie opracowany plan startów olimpijskich, uwzględniający również konkurencje kraulowe. Finalistki Mistrzostw Polski dzieli od czołowych pływaczek świata 5,31% na 200 m i 6,22% na dystansie 400 m. W pływaniu stylem grzbietowym różnice oscylują w granicach 6,65- -7,93%. W tym stylu nasze pływaczki nie osiągnęły do tej pory znaczących sukcesów na arenie międzynaroej. Bardziej optymistycznie przedstawia się sytuacja w stylu klasycznym. Poziom sportowy, szczególnie na dystansie dłuższym, jest dość wysoki nasze najlepsze żabkarki dzieli od czołówki światowej 5,7%. W stylu motylkowym widać wyraźnie powrót do bardzo wysokiej formy Otylia Jędrzejczak. Stosunkowo wysoki poziom w osiąganych rezultatach odnotowujemy w pływaniu na dystansie 200 m. Medalistki zawodów w Dębicy popłynęły wolniej od uczestniczek zawodów w Melbourne tylko o 5,86 s. Na dystansie krótszym pływaczki polskie (medalistki i finalistki) uzyskały średnie wyniki gorsze, odpowiednio, o ponad 5,94 i 6,74%. Analiza wyników w stylu zmiennym nie jest w pełni obiektywna, bowiem na Mistrzostwach Polski nie startowała Katarzyna Baranowska. Mimo to, w stosunku do najlepszych pływaczek świata, różnica wyników nie była zbyt duża oscylowała w granicach 6% (tab. 1). Odstęp dzielący osiągnięcia polskich pływaczek (biorąc pod uwagę wszystkie analizowane konkurencje) od najlepszych waha się w granicach 5,12% w przypadku zwyciężczyń i 6,63% w grupie pływaczek zajmujących lokaty 1-8 (ryc. 1).

3 Poziom osiągnięć czołowych pływaków polskich na tle wyników światowych Tabela 1 Porównanie osiągnięć czołowych pływaczek polskich z wynikami najlepszych na świecie na rok przed Igrzyskami Olimpijskimi w Pekinie. Dystans Gru- Mistrzostwa Polski Mistrzostwa Świata Różnica pa x _ Sx _ min-max x _ Sx _ min-max d (s) d (%) 50 m I m 26,29 24,53 1,76 6,69 M 26,57 0,50 24,61 0,17 1,96 7,37 F 27,04 0,56 1,73 24,84 0,24 0,78 2,2 8, m I m 57,00 53,40 3,5 6,14 M 57,38 0,92 53,61 0,34 3,77 6,57 F 58,28 0,90 2,69 54,05 0,47 1,37 4,23 7, m I m 1:59,15 1:55,52 3,63 3,04 M 2:01,81 4,82 1:56,05 1,45 5,76 4,72 F 2:04,39 2,62 7,82 1:57,78 1,97 6,01 6,61 5, m I m 4:12,83 4:02,61 10,22 4,04 M 4:16,71 7,36 4:04,01 2,58 12,7 4,94 F 4:21,98 5,43 16,36 4:05,69 1,70 5,03 16,29 6, m I m 8:46,36 8:18,52 27,84 5,29 M 8:51,61 9,45 8:21,24 7,89 30,37 5,71 F 9:06,11 13,21 34,81 8:27,35 6,06 16,44 38,76 7,1 100 m I m 1:03,68 59,44 4,24 6,65 grzb M 1:04,38 1,28 59,90 0,96 4,48 6,96 F 1:05,25 0,82 2,27 1:00,71 0,98 3,24 4,54 6, m I m 2:16,45 2:07,16 9,29 6,8 grzb M 2:16,67 0,34 2:07,74 1,38 8,93 6,53 F 2:20,73 4,89 12,31 2:09,57 1,64 4,25 11,16 7, m I m 1:09,55 1:05,72 3,83 5,5 klas M 1:11,44 2,88 1:06,44 1,55 5,0 7,0 F 1:12,75 1,70 6,17 1:07,62 1,16 3,24 5,13 7,05

4 34 Ryszard Karpiński, Wojciech Rejdych Dystans Gru- Mistrzostwa Polski Mistrzostwa Świata Różnica pa x _ Sx _ min-max x _ Sx _ min-max d (s) d (%) 200 m I m 2:30,03 2:21,84 8,19 5,45 klas M 2:33,31 4,96 2:24,57 4,1 8,74 5,70 F 2:35,82 2,92 9,35 2:26,56 2,20 6,83 9,26 5, m I m 59,62 57,15 2,47 4,14 mot M 1:00,86 1,91 57,24 0,19 3,62 5,95 F 1:02,33 1,50 5,14 58,13 0,79 2,07 4,2 6, m I m 2:07,23 2:06,39 0,84 0,66 mot M 2:12,52 9,25 2:06,66 0,51 5,86 4,42 F 2:17,17 4,82 14,48 2:08,45 2,41 7,22 8,72 6, m I m 2:17,59 2:10,13 7,46 5,42 zm M 2:19,08 2,38 2:10,77 1,29 8,31 5,97 F 2:21,41 2,37 7,27 2:13,19 2,10 5,15 8,22 5, m I m 4:52,88 4:32,89 19,99 6,82 zm M 4:53,85 2,39 4:38,07 8,3 15,78 5,37 F 4:58,65 4,84 12,83 4:41,83 4,32 14,08 16,82 5,63 Wyróżnienie ustanowiony na Mistrzostwach Świata w Melbourne nowy rekord świata. Ryc. 1. Globalne różnice w poziomie sportowym kobiet.

5 Poziom osiągnięć czołowych pływaków polskich na tle wyników światowych Mężczyźni (tab. 2) U mężczyzn różnice dzielące wyniki naszych pływaków od czołówki światowej są wyraźnie mniejsze niż u kobiet. W pływaniu stylem olnym poziom sportowy zawodników polskich nie odbiega znacznie od osiągnięć najlepszych pływaków świata. W konkurencji najkrótszej, tj. na 50 m, zwycięzców dzieli ok. 2,3%, a medalistów niewiele ponad 3,5%. Większą różnicę zauważamy wśród finalistów. Oczywiście, na ocenę poziomu najlepszych polskich sprinterów wpływają postawa i wyniki Bartosza Kizierowskiego. Na 100 m odstęp dzielący kraulistów polskich zwycięzców i medalistów od czołowych pływaków świata jest również stosunkowo mały. Wyniki finalistów Mistrzostw Polski świadczą, że nie mamy zawodników na miarę Kizierowskiego. Nietypowa, ale dość korzystna, sytuacja występuje na dystansie 200 m. Mimo braku zawodnika liczącego się na arenie światowej różnica dzieląca zwycięzcę zawodów rozegranych w Dębicy od wyniku najlepszego kraulisty z Mistrzostw Świata wynosi 5,01%, a rezultaty osiągane przez bezpośrednie Tabela 2 Porównanie osiągnięć czołowych pływaków polskich z wynikami najlepszych na świecie na rok przed Igrzyskami Olimpijskimi w Pekinie. Dystans Gru- Mistrzostwa Polski Mistrzostwa Świata Różnica pa x _ Sx _ min-max x _ Sx _ min-max d (s) d (%) 50 m I m 22,41 21,88 0,53 2,36 M 22,73 0,51 21,93 0,09 0,8 3,51 F 23,28 0,53 1,61 22,05 0,13 0,40 1,23 5, m I m ,43 1,56 3,12 M 50,51 0,93 48,44 0,04 2,07 4,09 F 51,59 1,13 3,66 48,56 0,14 0,38 3,03 5, m I m 1:49,44 1:43,86 5,58 5,01 M 1:50,28 1,52 1:45,62 2,87 4,66 4,22 F 1:51,76 1,59 4,99 1:46,99 1,53 5,27 4,77 4, m I m 3:50,09 3:44,30 5,79 2,51 M 3:52,34 4,53 3:44,95 1,13 7,39 3,18 F 3:55,10 2,98 9,94 3:46,43 1,61 4,19 8,67 3,68

6 36 Ryszard Karpiński, Wojciech Rejdych Dystans Gru- Mistrzostwa Polski Mistrzostwa Świata Różnica pa x _ Sx _ min-max x _ Sx _ min-max d (s) d (%) 1500 m I m 15:09,76 14:44,94 24,82 2,72 M 15:23,01 31,26 14:48,14 5,27 34,87 3,77 F 15:45,03 21,08 58,35 14:55,01 7,19 21,82 50,02 5, m I m 55,97 52,98 2,99 5,34 grzb M 56,46 1,19 53,36 0,63 3,1 5,49 F 58,54 1,77 4,33 53,98 0,70 2,06 4,56 7, m I m 2:00,94 1:54,32 6,62 5,47 grzb M 2:02,87 3,67 1:55,04 1,7 7,83 6,37 F 2:05,52 2,71 8,09 1:57,12 1,95 5,09 8,4 6, m I m 1: ,80 2,52 4,04 klas M 1:02,58 0,66 1:00,11 0,78 2,47 3,94 F 1:04,65 1,84 4,76 1:00,73 0,63 1,87 3,92 6, m I m 2: :09,80 3,51 2,63 klas M 2:16,20 6,0 2:10,60 1,23 5,6 4,11 F 2:20,32 3,83 10,78 2:11,31 0,73 2,36 9,01 6, m I m ,77 3,2 5,92 mot M 54,83 1,42 51,13 1,05 3,7 6,75 F 55,57 0,77 2,33 51,93 0,75 1,93 3,64 6, m I m 1:55,99 1:52,09 3,9 3,36 mot M 1:58,73 4,36 1:54,14 3,13 4,59 3,86 F 2:01,17 2,70 9,31 1:55,51 1,69 6,06 5,66 4, m I m 2:04,14 1:54,98 9,16 7,37 zm M 2:05,30 2,90 1:56,03 1,94 9,27 7,4 F 2:08,06 2,59 7,02 1:58,33 2,03 5,75 9,73 7,6 400 m I m 4:21,11 4:06,22 14,89 5,7 zm M 4:25,27 6,38 4:08,61 3,66 16,66 6,28 F 4:31,69 5,95 16,87 4:12,77 3,99 11,10 18,92 6,96 Wyróżnienie ustanowiony na Mistrzostwach Świata w Melbourne nowy rekord świata.

7 Poziom osiągnięć czołowych pływaków polskich na tle wyników światowych zaplecze czołówki polskiego pływania, tj. medalistów i finalistów, odbiegają już tylko o ok. 4,2 % od średnich wartości wyników uczestników zawodów rozegranych w Melbourne. Warto tu dodać, że szeroka grupa 200-metrowców, prezentujących relatywnie wysoki poziom sportowy, pozwala z pewnymi nadziejami myśleć o udziale w najbliższych Igrzyskach Olimpijskich sztafety 4 x 200 m stylem olnym. Polscy zawodnicy bardzo dobre wyniki uzyskują na najdłuższych dystansach w pływaniu stylem olnym, gdzie różnica porównywanych rezultatów jest bardzo mała. Jest to przede wszystkim zasługą złotych medalistów Mistrzostw Świata Mateusza Sawrymowicza (1500 m) i Pawła Stańczyka (800 m) oraz dobrych wyników uzyskiwanych przez pozostałych kraulistów (między innymi Pawła Korzeniowskiego). Polscy pływacy stosunkowo niski poziom sportowy prezentują w stylu grzbietowym nie widać tu aktualnie następców Bartosza Sikory (finalisty Igrzysk Olimpijskich z Atlanty) czy Mariusza Siembidy (jednego z najlepszych grzbiecistów Europy). Wyniki osiągnięte w Dębicy przez zwycięzców na obu dystansach są słabsze o blisko 5,4% od rezultatów czołowych pływaków świata. Nie widać również ich następców, mogących wydatnie poprawić rezultaty w pływaniu tym stylem, bowiem finalistów dzieli od czołówki światowej ponad 4,56 s, co stanowi prawie 8% (100 m stylem grzbietowym) oraz 8,4 s (6,7%) na dystansie dłuższym. W stylu klasycznym na krótszym dystansie różnice wynoszą ok. 4% w przypadku zwycięzców i medalistów oraz 6% u finalistów. Mimo znaczących sukcesów, jakie w przeszłości odnieśli na tym dystansie nasi pływacy (rekordy świata Marka Petrusewicza, udział w finałach olimpijskich Andrzeja Kłopotowskiego i Marka Krawczyka), trudno się dopatrzyć kontynuatorów tych tradycji. Znacznie wyższy poziom pływacy prezentują na dystansie 200 m. Jest to zasługą wąskiej grupy zawodników, wśród których największe sukcesy na arenie międzynaroej odnosi Sławomir Kuczko. W stylu motylkowym pływacy polscy prezentują dość niski poziom na dystansie 100 m różnica między zwycięzcami wyniosła 3,2 s, co stanowi 5,92%. Na dłuższym dystansie jest ona mniejsza tylko 3,36%. Należy tu wspomnieć, że do dziś nie został poprawiony rekord Polski Rafała Szukały na dystansie 100 m. Taki układ na dystansie 100 m może mieć przełożenie na dystans 200 m, z którym wiążemy nadzieje na Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie. Słabsze wyniki Pawła Korzeniowskiego w krótszej konkurencji świadczą o niskim poziomie szybkości podstawowej, co może uniemożliwić mu (nawet przy stosunkowo dobrym przygotowaniu wytrzymałościowym) odniesienie sukcesów na koronnym dystansie 200 m. Podczas ubiegłorocznych Mistrzostw Świata Korzeniowski nie zdołał uzyskać lokaty medalowej, przegrywając wyraźnie ze światową czołówką. Dystans dzielący polskich pływaków (zajmujących na Mistrzo-

8 38 Ryszard Karpiński, Wojciech Rejdych Ryc. 2. Globalne różnice w poziomie sportowym mężczyzn. stwach Polski lokaty 1-3 oraz finalistów) od czołowych delfinistów na 100 m wahał się w granicach 6-7%. W stylu zmiennym różnica dzieląca naszych pływaków od najlepszych zawodników Mistrzostw Świata w Melbourne wynosi 7% i więcej na dystansie 200 m oraz 6-7% w konkurencji 400 m (tab. 2). Warto tu wspomnieć, że na tym dystansie pływacy polscy odnosili w przeszłości znaczące sukcesy lokaty finałowe podczas igrzysk olimpijskich zajmowali Leszek Górski oraz Marcin Maliński. Średnia różnica wartości wyników pływaków polskich w stosunku do najlepszych zawodników świata mieści się w przedziale od 4,27% (zwycięzcy) do 5,93% finaliści (ryc. 2). Podsumowanie W pływaniu kobiet stosunkowo wysoki poziom prezentują zawodniczki pływające dłuższe dystanse stylem olnym oraz stylem motylkowym. Najsłabsze rezultaty osiągały pływaczki zajmujące lokaty finałowe we wszystkich analizowanych konkurencjach, przede wszystkim na dystansach krótszych w danym stylu. Stosunkowo największa różnica dzieli je od czołówki światowej w stylu grzbietowym. Z tego względu aktualnie nie stać nas na wystawienie sztafety 4 x 100 m stylem zmiennym. Bardzo dobre wyniki osiągała Otylia Jędrzejczak, która w dalszym ciągu należy do czołówki światowej w stylu motylkowym, a także na dłuższych dystansach w stylu olnym. Właśnie ona oraz kontuzjowana w 2007 roku najlepsza polska zmiennistka, Katarzyna Baranowska, mają realne szanse na olimpijskie medale. Analiza konkurencji męskich odzi, iż zdecyanie słabsze wyniki polscy pływacy osiągają w konkurencjach, w których dominuje wysiłek krótkotrwały (o wynikach decydują dyspozycje szybkościowe). Aktualnie

9 Poziom osiągnięć czołowych pływaków polskich na tle wyników światowych brak w polskim pływaniu, poza Bartoszem Kizierowskim, zawodników osiągających znaczące wyniki w konkurencjach sprinterskich. Natomiast rezultaty na dystansach wytrzymałościowych takich zawodników, jak Mateusz Sawrymowicz, Przemysław Stańczyk, Paweł Korzeniowski czy Sławomir Kuczko, są na poziomie czołówki światowej. Warto przy tym zauważyć, że u naszego najlepszego delfinisty mieliśmy do czynienia z pewną stagnacją osiągnięć na jego koronnym dystansie. Na Mistrzostwach Europy w Eindhoven jednak poprawił wyraźnie swój najlepszy wynik. Grupa czołowych polskich pływaków, na rok przed Igrzyskami w Pekinie, prezentuje poziom, który pozwala realnie myśleć o medalowych szansach olimpijskich. W prognozach trzeba jednak zachować umiar, ponieważ najlepsi pływacy podczas zawodów w Melbourne ustanowili 13 rekordów świata. Badanie relacji pomiędzy osiągnięciami czołowych pływaków krajowych i światowych jest bardzo ważnym zadaniem szkoleniowców, ponieważ pozwala śledzić i obiektywnie oceniać miejsce naszych reprezentantów w hierarchii sportowej i ich szanse na najważniejszych zawodach, jakimi są Igrzyska Olimpijskie. Piśmiennictwo 1. Karpiński R.: Mistrzostwa Europy w pływaniu kobiet ocena i prognozowanie poziomu sportowego. Rocznik Naukowy AWF w Katowicach Karpiński R., Opyrchał Cz..: Pływanie na Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie wybrane parametry uczestników i ocena poziomu sportowego. Prognoza na rok Sport Wyczynowy 1997, nr Karpiński R., Opyrchał Cz., Sachnowski K.: Zmiany w szkoleniu pływaków najwyższej klasy. Sport Wyczynowy 2005, nr Opyrchał Cz., Karpiński R., Sachnowski K.: Proces wieloletniego szkolenia pływaków wysokiej klasy. Sport Wyczynowy 2005, nr Płatonow W. N.: Trening wyczynowy w pływaniu. Struktura i programy. Warszawa 1997, Sport i Turystyka. 6. Ryguła I.: Elementy teorii, metodyki, diagnostyki oraz optymalizacji treningu sportowego. Katowice AWF.