Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku. Katedra Promocji Zdrowia Zakład Rekreacji i Turystyki kwalifikowanej

Transkrypt

1 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra Promocji Zdrowia Zakład Rekreacji i Turystyki kwalifikowanej Teoria sportu Osoby prowadzące przedmiot: 1. Krzysztof Prusik, prof. nadzw. dr hab., prusik@hot.pl Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

2 Trening (training) specjalna, racjonalna i systematyczna aktywność mająca na celu doskonalenie kompetencji motorycznych jednostki.

3 Trening proces polegający na poddawaniu organizmu stopniowo rosnącym obciąŝeniom, w wyniku czego następuje adaptacja i wzrost poziomu poszczególnych cech motorycznych. Pojęcie treningu obejmuje takŝe naukę nawyków ruchowych związanych z daną dyscypliną sportu. Poprzez odpowiedni trening połączony z właściwym odŝywianiem moŝna równieŝ kształtować pewne cechy morfologiczne np. zwiększać masę mięśniową czy redukować poziom tkanki tłuszczowej.

4 Trening wytrzymałościowy powoduje natomiast zmiany w czynności układu krąŝenia, układu oddechowego oraz w procesach metabolicznych. Pod wpływem regularnych ćwiczeń wzrasta pojemnośćŝyciowa płuc oraz ich moŝliwa maksymalna wentylacja. Dzięki treningowi wzrost wentylacji jest mniejszy niŝ przed nim, przy tym samym obciąŝeniu organizmu. Poprawia się pobieranie tlenu, głównie poprzez pogłębienie oddechów bez zwiększania ich częstości, a takŝe zdecydowanie lepsze jest wykorzystywanie tlenu zawartego we wdychanym powietrzu

5 Trening sportowy Trening sportowy to wieloletni, specjalnie zorganizowany proces pedagogiczny, w ramach którego zawodnik uczy się techniki i taktyki swojej dyscypliny i doskonali je, kształtuje sprawność fizyczna, a takŝe cechy wolicjonalne i osobowość oraz nabywa wiedzę na temat prowadzonej przez siebie działalności sportowej.

6 Trening - to wieloletni, zorganizowany proces zmierzający do osiągnięcia mistrzostwa sportowego. Jest on uporządkowany w ramach określonej struktury. Efektem środków i metod stosowanych w poszczególnych jego rodzajach są obciąŝenia treningowe, podlegające celowym zmianom w kolejnych fazach procesu. (Sozański, 1999)

7 Celem treningu jest optymalizacja funkcji ustroju i rozwinięcie specyficznej adaptacji wysiłkowej, umoŝliwiającej uzyskiwanie maksymalnych wyników i osiągnięć w uprawianej specjalności ruchowej.

8 Adaptacja Adaptacja to zdolność przystosowania się człowieka do róŝnorodnych warunków środowiskowych. Mówimy o adaptacji genotypowej (polegającej na wytworzeniu zmian anatomicznych i fizjologicznych w puli genetycznej, a więc przekazywanych z pokolenia na pokolenie) lub fenotypowej (reakcje fizjologiczne na działające bezpośrednio bodźce środowiska).

9 Transgresja - to inaczej przekraczanie, przekraczanie zawierające w sobie to, co przekraczane.

10 Wczesna specjalizacja to dąŝenie do moŝliwie najwcześniejszego przygotowania organizmu do specyficznych wymogów wąskiej specjalizacji ruchowej i funkcjonalnej.

11 Pojęciem całkiem przeciwstawnym jest tzw. trening ogólnorozwojowy, którego celem miałby być równomierny rozwój cech i dyspozycji stanowiących fundament pod przyszłą specjalizację.

12 Prawidłowe rozwiązania treningowe muszą być oparte na prawach rozwoju biologicznego młodego organizmu, w szczególności zaś rozwoju wydolności i sprawności fizycznej, co wynika z całokształtu zjawisk wzrastania, dojrzewania i róŝnicowania ustroju.

13 Tak więc w funkcji celu, trening przebiegający w latach intensywnego naturalnego rozwoju winien być skierowany na rozbudowę potencjału ruchowego i wszechstronne doskonalenie funkcji oraz nabywanie róŝnorakich umiejętności ruchowych.

14 Trening jako proces W skali czasu wyróŝniamy trzy etapy szkolenia: wszechstronny, ukierunkowany i specjalistyczny.

15 Trening wszechstronny obejmuje wszelkie grupy środków rozwijających w sposób analityczny poszczególne cechy motoryczności bądź teŝ kompleksowo kształtuje potencjał ruchowy, wzbogacając umiejętności ruchowe w rozmaitych zadaniach.

16 Trening ukierunkowany grupuje środki słuŝące kształtowaniu celowo profilowanego potencjału ruchowego, w sposób analityczny i kompleksowy, przy zastosowaniu róŝnorakich metod oraz formowanie zespołu umiejętności charakterystycznych dla prognozowanego kierunku specjalizacji.

17 Trening specjalny oparty jest o wymogi techniczne i funkcjonalne wybranej specjalizacji. Rozbudowuje sprawność specjalną przy uŝyciu specjalnych metod, zawiera równieŝśrodki doskonalenia technicznego, taktycznego, wolicjonalnego i teoretycznego.

18 Struktura treningu

19 Struktura treningu to układ i rozmieszczenie elementów składowych procesu, sposoby ich wzajemnego podporządkowania i relacje między nimi oraz zasady sprzęŝenia w jeden system funkcjonujący jako całość. Sposób funkcjonowania systemu stanowi łączny efekt funkcji poszczególnych elementów oraz struktury jako systemu.

20 Struktura treningu charakteryzuje się: - racjonalnym systemem wzajemnych powiązań róŝnych składowych przygotowania w procesie treningu (sprawnościowe, techniczne, taktyczne, teoretyczne), - określoną zaleŝnością parametrów obciąŝeń wysiłkowych, obciąŝeń treningowych i startowych, faz pracy o róŝnym charakterze i wypoczynku, - uzasadnioną w funkcji celu kolejnością występowania składowych ogniw struktury czasowej, przejawiającą się fazowo w całościowym procesie szkolenia, zgodnie z zasadami rozwoju stanu wytrenowania i formy sportowej.

21 Trening jest procesem ujętym w ramy określonego strukturalnego porządku.

22 Odzwierciedla się on we wzajemnym celowym przenikaniu składowych: - struktury rzeczowej uwzględniającej róŝne rodzaje przygotowania (elementy składające się na stan wytrenowania, tzn. róŝne aspekty przygotowania zawodnika, jest to jakby katalog prac, które trzeba realizować dla budowania stanu wytrenowania i formy sportowej), - struktury czasowej ujmującej trening w cykle róŝnej długotrwałości (reguluje rozkład prac w czasie, w jej ramach umieszcza się zadania dotyczące kształtowania składowych stanu wytrenowania, czyli elementów struktury rzeczowej).

23 Czynnikami wpływającymi na strukturę treningu są: - biologiczne prawa rozwoju i funkcjonowania organizmu, - charakterystyka procesów fizjologicznych zachodzących w ustroju pod wpływem treningu, - uwarunkowania systemu szkolenia sportowego, - szczególne cechy modelu mistrzostwa sportowego w danej dyscyplinie, - zasady współzawodnictwa system startów, kalendarz imprez, - charakterystyki obciąŝeń treningowych objętość i intensywność pracy na róŝnych etapach i cyklach szkolenia cykliczność pracy i odnowy, - poziom wiedzy teoretycznej i doświadczeń praktyki w zakresie szeroko pojętego procesu szkolenia i jego uwarunkowań.

24 W strukturze treningu występują trzy wzajemnie się przenikające funkcje: - merytoryczna, - organizacyjna, -środowiskowa.

25 Struktura rzeczowa i jej składowe W rzeczowej strukturze treningu ujmujemy podstawowe rodzaje przygotowania (i treningu), tzn. przygotowanie: - sprawnościowe, - techniczne, - taktyczne, - psychiczne - teoretyczne.