Elementarne pojęcia ekonomiczne z zakresu gospodarki rynkowej lekcja powtórzeniowa Autor: Leokadia Wróbel
Lekcji z Wiedzy o społeczeństwie przygotowana na warsztatach Jak uczyć ekonomii wprowadzenie zagadnień ekonomicznych do programów szkolnych, realizowanych przez CODN w ramach Programu Edukacji Ekonomicznej NBP. Skrócony opis lekcji Podczas lekcji uczniowie powtarzają i utrwalają poznane pojęcia ekonomiczne metodą gry dydaktycznej- formą konkursu. Cele lekcji Po zakończeniu lekcji uczeń powinien: utrwalić wiedzę zdobytą w trakcie realizowania modułu Wychowanie do aktywnego udziału w życiu gospodarczym, ocenić, czy opanował podstawowe pojęcia ekonomiczne i mieć samodzielny stosunek do poznanych wiadomości, wiedzieć, jak ważną rolę odgrywa umiejętność koncentracji, mieć motywację do systematycznej nauki i pracy oraz rozumieć, że ta droga daje możliwość osiągnięcia sukcesu, rozumieć, że rywalizacja musi polegać na respektowaniu ściśle określonych reguł, a zdrowa rywalizacja daje wiele przyjemności i zadowolenia. Uwagi dla prowadzącego Na lekcji wprowadzającej moduł Wychowanie do aktywnego udziału w życiu gospodarczym nauczyciel informuje uczniów, iż po zrealizowaniu treści programowych odbędzie się lekcja powtórzeniowa na wzór telewizyjnego turnieju Jeden z dziesięciu. Pytania sformułowane będą w oparciu o podręcznik i treści przekazywane na lekcjach. Propozycje pytań mogą składać uczniowie przez cały okres zajmowania się problemami przedsiębiorczości u nauczyciela prowadzącego przedmiot. Tu należy zachęcić uczniów do systematycznej pracy, której efektem może być zwycięstwo w konkursie. Szczegółowy regulamin konkursu należy wywiesić w gablocie, tak by każdy uczeń mógł się z nim zapoznać. Ważnym jest także, by uczniowie wiedzieli, że nagrodą za udział w finale jest ocena celująca jako ocena cząstkowa, zaś zwycięzca otrzymuje ocenę o jeden stopień wyższą od przewidywanej na koniec semestru. 2
Do realizacji lekcji potrzebny jest zestaw pytań, które ostatecznie przygotowuje nauczyciel. Na małych kartkach tego samego formatu umieszcza się pytanie i odpowiedź (w tej sytuacji lekcję może prowadzić uczeń). Pytania przygotowane są tak, by odpowiedzi były krótkie i jednoznaczne, np. Jak nazywa się pierwszy posiadacz weksla? odp. remitent Musimy pamiętać, że należy przygotować dużo pytań. Na początku dajemy serię pytań łatwiejszych, tak by stworzyć możliwość poprawnej odpowiedzi wszystkim uczniom. W kolejnych turach stopień trudności rośnie. Do realizacji lekcji potrzebne są jeszcze zielone kółka wycięte z twardego papieru. Każdy uczeń otrzymuje 3 takie kółka jako szanse, które zachowuje, gdy odpowie poprawnie, bądź traci, gdy nie zna odpowiedzi albo odpowie błędnie. Przygotować należy także 3 zestawy numerów od 1 do 20 jako punktację dla finalistów. Metody realizacji zajęć zestaw pytań i odpowiedzi, zielone koła jako tzw. szanse ( 3 razy ilość uczniów), 3 zestawy numerów od 1 do 20 potrzebne do finału. Proponowany przebieg zajęć Nauczyciel przypomina uczniom regulamin konkursu i rozdaje każdemu po 3 zielone kółka. Prosi o przestrzeganie wszystkich zasad tak, by każdy uczeń miał możliwość skoncentrowania uwagi podczas odpowiedzi. Pytania czyta z kartek kolejno tak, jak uczniowie siedzą w ławkach. Po zadaniu pytania odlicza w myśli do 5 i jeżeli w tym czasie uczeń odpowiedział prawidłowo przechodzi do kolejnego i zadaje następne pytanie, jeśli uczeń nie odpowie, bądź udzieli odpowiedzi nieprawidłowej, traci zielone kółko (szansę), a pytanie przechodzi na następnego ucznia (w takich sytuacjach nie ma problemu podpowiadania). Gdy w klasie z szansami pozostanie kilku uczniów, np. 7-8, nauczyciel prosi ich o wstanie i wtedy zmienia sposób prowadzenia konkursu. Czyta głośno pytanie, a uczeń, który zna odpowiedź podnosi zielone koło do góry. Jeśli odpowie prawidłowo, wskazuje do odpowiedzi wybranego kolegę, który zachował jeszcze szansę. Kiedy w klasie z szansami pozostanie tylko 3 uczniów organizujemy 3
finał. Uczniowie wychodzą z ławek i siadają przy specjalnie przygotowanym stoliku twarzą do klasy. Przed każdym z finalistów nauczyciel kładzie 3 nowe szanse i numerki od 1 do 20. Do finału uczniowie wchodzą z taką punktacją, jaką ilość szans zachowali w rozgrywkach klasowych. Za każdą dobra odpowiedź uczeń otrzymuje jeden punkt, za błędną lub brak odpowiedzi traci szansę. Nauczyciel rozpoczynając finał czyta pytanie, a uczeń, który zna odpowiedź uderza ręką w stół. Za poprawną odpowiedź otrzymuje jeden punkt i ma prawo wskazywać do odpowiedzi swoich kolegów, bądź prosić o pytanie dla siebie za 2 punkty. Wygrywa ten uczeń, który najdłużej zachowa szanse. Na koniec nauczyciel wpisuje finalistom oceny celujące jako oceny cząstkowe z przedmiotu i przypomina, że laureat otrzyma na koniec semestru ocenę o jeden stopień wyższą od przewidywanej. KOMENTARZ Prowadzone tą metodą lekcje powtórzeniowe dają ogromną aktywność uczniów przez cały czas nauki. Młodzież oczekuje na te lekcje z niecierpliwością, nie zaś z niechęcią czy strachem jak to często bywa przy lekcjach powtórzeniowych. 4
Materiały dla uczniów Materiał pomocniczy nr 1 Przykłady pytań zadawanych na lekcji powtórzeniowej 1. Sposób podnoszenia płac według przyjętego wskaźnika, np. wzrostu cen to? indeksacja 2. Kto jest autorem powiedzenia Podstawą bogactwa narodów jest praca? ekonomista angielski z XVIII wieku Adam Smith 3. Jak nazywa się papier wartościowy stwierdzający uczestnictwo w Programie Powszechnej Prywatyzacji i mający pokrycie w majątku przedsiębiorstw włączonych do tego programu? Powszechne Świadectwo Udziałowe 4. Czy prywatyzacja bezpośrednia może być realizowana przez likwidację? Tak 5. Jak nazywa się dochód z akcji? Dywidenda 6. Proces przekształcania banków w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa to? Komercjalizacja 7. Jak nazywa się osoba posiadająca akcje? Akcjonariusz 8. Jak nazywamy wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce danego kraju i spadek wartości pieniądza? Inflacja 9. Co oznacza skrót PPP? Program Powszechnej Prywatyzacji 10. Jak nazywamy osobę wystawiającą papiery wartościowe i ogłaszającą ich sprzedaż? Emitent 11. Jak nazywa się wskaźnik procentowy inflacji obliczany zwykle w skali roku? stopa inflacji 12. Papiery wartościowe nie przeznaczone do obiegu giełdowego to... Weksle 13. Nabywca weksla to? Indosariusz 14. Siedziba NBP znajduje się w? Warszawie 15. Jak nazywa się opłata pobierana przez banki od dokonywanych czynności? Prowizja 5
16. Gwałtowna zniżka cen na giełdzie to giełdowy? Krach 17. Gdy zobowiązania przekraczają aktywa ogłasza się? Upadłość 18. Ilość dóbr zaoferowana do sprzedaży w danym czasie i po określonej cenie to? Podaż 19. Jak nazywa się wartość jakiegoś dobra lub usługi wyrażona w pieniądzu? Cena 20. Jak nazwiesz łącznie środki pracy i przedmioty pracy? środki produkcji 21. Roczny plan finansowy państwa, obejmujący jego dochody i wydatki to? Budżet 22. Jak nazywa się dokument stwierdzający, jaka część majątku danego przedsiębiorstwa należy do osoby będącej właścicielem tego dokumentu? Akcja 23. Jak nazywa się miejsce, w którym spotykają się sprzedający i kupujący? Rynek 24. Ilość towarów i usług, którą chcą kupić nabywcy w danym czasie i po określonej cenie to? Popyt 25. Jak nazywa się papier wartościowy, będący świadectwem udzielenia pożyczki, który wypuszcza na rynek Skarb Państwa? Obligacje 26. Jak nazywa się osoba, która zajmuje się zawodowo pośrednictwem między chcącymi kupić lub sprzedać papiery wartościowe? Makler 27. Rynek, na którym realizowane są obroty towarami i papierami wartościowymi to? Giełda 28. Jak nazywa się pierwszy posiadasz weksla? Remitent 29. Jak nazywa się bank zajmujący się kasową obsługą budżetu państwa? bank centralny 6
Materiał pomocniczy nr 2 Regulamin lekcji powtórzeniowej z Wiedzy o społeczeństwie Moduł: Wychowanie do aktywnego udziału w życiu gospodarczym Temat: Elementarne pojęcie ekonomiczne z zakresu gospodarki rynkowej-lekcja powtórzeniowa i utrwalająca 1. Lekcja odbędzie się po zrealizowaniu materiału programowego dotyczącego wychowania do aktywnego udziału w życiu gospodarczym w klasie III gimnazjum. 2. Lekcje będzie prowadził nauczyciel uczący przedmiotu w danej klasie. 3. Pytania do konkursu piszą uczniowie przez cały czas realizowania wyżej wymienionego programu i składają je u nauczyciela uczącego. Pytania muszą być sformułowane tak, by odpowiedzi na nie były jednoznaczne, np.: Jak nazywają się najstarsze papiery wartościowe? odp. weksle Spadek kursu papierów wartościowych na giełdzie to? odp. bessa 4. Każdy uczeń otrzyma po 3 szanse, które traci odpowiadając błędnie, bądź zatrzymuje odpowiadając poprawnie. 5. Na udzielenie odpowiedzi uczeń ma 5 sekund. 6. Podczas konkursu uczniowie nie mogą się porozumiewać pod karą utraty szansy. 7. Pytanie, na które nie udzielono odpowiedzi przechodzi na kolejnego ucznia. 8. Do finału klasowego przechodzą trzej uczniowie, którzy zachowali szanse. Finał 9. Każdy finalista otrzymuje ponownie 3 szanse. Do finału wchodzi z taką ilością punktów, jaką ilość szans zachował dotychczas. 10. Nauczyciel czyta głośno pytanie, a ten z finalistów, który zna odpowiedź uderza lekko ręką w stół. Za poprawną odpowiedź otrzymuje 1 punkt i prawo wskazania do odpowiedzi siebie za 2 punkty lub jednego z kolegów za 1 punkt. Jeśli wskaże siebie i odpowie błędnie, traci szansę, a odpowiedzi udziela nauczyciel, po czym prowadzący czyta kolejne pytanie. Jeśli zaś wskaże kolegę i ten odpowie błędnie traci szansę, jeśli odpowie poprawnie zdobywa punkt i wskazuje do odpowiedzi. Finał przebiega podobnie jak w telewizyjnym turnieju Jeden z dziesięciu 11. Zwycięża ten kto najdłużej zachowa szanse. 12. Laureaci otrzymują ocenę celującą, jako ocenę cząstkową z WOS, a zwycięzca ocenę 1 stopień wyższą od przewidywanej na semestr. 13. Konkurs może obejmować dwie jednostki lekcyjne, zależnie od ilości uczniów i sytuacji w klasie. 7
UWAGA! Im więcej pytań przygotujesz, tym większa szansa, że trafisz na swoje!!! 8
www.nbp.pl