Plan wynikowy dla klasy II do programu i podręcznika To jest fizyka Wymagania Temat lekcji ele operacyjne uczeń: Kategoria celów podstawowe Ponad podstawowe konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Temat 1. Praca Rozdział I. Praca i energia wskazuje przykłady wykonania pracy; demonstruje wykonanie pracy w sensie fizycznym; podaje, że w sensie fizycznym praca jest wykonywana wówczas, gdy działaniu siły towarzyszy przemieszczenie lub odkształcenie ciała; podaje jednostkę pracy w układzie SI; oblicza pracę, gdy kierunek i zwrot stałej siły jest zgodny z kierunkiem i zwrotem przemieszczenia; wyraża jednostkę pracy przez inne jednostki układu SI; zapisuje w postaci wzoru definicję pracy, gdy kierunek i zwrot stałej siły jest zgodny z kierunkiem i zwrotem przemieszczenia; podaje definicję 1 J; określa pracę siły tarcia; podaje, że gdy siła jest prostopadła do przesunięcia praca nie jest wykonywana; przekształca wzór na pracę; podaje, że podczas obliczania pracy trzeba uwzględnić tę składową siły, której kierunek jest zgodny z kierunkiem przemieszczenia; rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności, stosując wzór opisujący pracę. 1
Temat 2. Energia Temat 3. Energia potencjalna grawitacji Temat 4. Energia kinetyczna Temat 5. Przemiany energii podaje, że ciało ma energię, gdy jest zdolne do wykonania pracy; wymienia rodzaje energii; podaje, że energię kinetyczną mają ciała, które są w ruchu; podaje, że energia potencjalna ciężkości zmienia się wraz z odległością ciała od Ziemi; opisuje przypadki, w których ciało ma energię potencjalną sprężystości, wewnętrzną, chemiczną, elektryczną, jądrową, promieniowania; omawia na prostym przykładzie przemiany energii; podaje przykłady zachodzących w przyrodzie, nieustannych przemian energii. definiuje pojęcie energii potencjalnej; demonstruje sytuację, kiedy ciało ma energię potencjalną; oblicza energię potencjalną grawitacji; podaje, że energię potencjalną grawitacji obliczamy zawsze względem wybranego poziomu; przekształca wzór opisujący energię potencjalną grawitacji. podaje wzór opisujący energię kinetyczną; oblicza energię kinetyczną; wyjaśnia związek między pracą a energią kinetyczną; wyjaśnia związek między pędem a energią kinetyczną; przekształca wzór opisujący energię kinetyczną; rozwiązuje zadania z zastosowaniem poznanych wzorów opisujących energię. podaje treść zasady zachowania energii; demonstruje doświadczenie, w którym ciało ma jednocześnie energię potencjalną i kinetyczną; 2
kinetycznej i potencjalnej Temat dodatkowy. Energia, człowiek i środowisko Temat 6. Moc stosuje zasadę zachowania energii przy opisie typowych sytuacji w życiu codziennym; wykonuje doświadczenie przedstawiające przemianę energii potencjalnej w kinetyczną i odwrotnie; rozwiązuje zadania, wykorzystując zasadę zachowania energii mechanicznej. podaje, że energia jest niezbędna do życia; podaje, że w spożywanych produktach żywnościowych jest zawarta energia; podaje, że energię możemy wyrazić w dżulach i kaloriach; przelicza dżule na kalorie i odwrotnie; podaje źródło informacji o wartości energetycznej spożywanych pokarmów; wymienia przykłady źródeł energii niezbędnych do funkcjonowania naszej cywilizacji; informuje, jakie zagrożenia dla środowiska powoduje korzystanie z różnych źródeł energii. podaje definicję mocy; podaje jednostkę mocy w układzie SI; oblicza moc; przekształca wzór opisujący moc; posługuje się 1 kilowatogodziną; wyjaśnia, co to znaczy, że moc urządzenia wynosi 100 W; rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności, stosując wzory dotyczące pracy, mocy i energii. 3
Temat dodatkowy. źwignie Temat dodatkowy. źwignie i praca Temat dodatkowy. Równia pochyła wskazuje elementy dźwigni dwustronnej; wskazuje przykłady dźwigni dwustronnej w swoim otoczeniu; demonstruje doświadczenie, w którym dźwignia pozostaje w stanie równowagi; podaje warunek równowagi dla dźwigni dwustronnej; rozwiązuje zadania z zastosowaniem warunku równowagi dla dźwigni dwustronnej; rozwiązuje proste zadania dotyczące dźwigni. podaje przykłady zastosowań dźwigni w życiu codziennym; podaje, co to jest dźwignia jednostronna; podaje, że za pomocą dźwigni nie możemy zmniejszyć wykonywanej pracy; wskazuje elementy dźwigni jednostronnej; wyjaśnia cel stosowania dźwigni; informuje, że maszyny proste ułatwiają wykonywanie pracy. wskazuje elementy równi pochyłej; wyjaśnia cel stosowania równi pochyłej; rysuje siły działające na ciało, które znajduje się na równi pochyłej; wymienia siły działające na ciało, które jest umieszczone na równi pochyłej; rozkłada siłę grawitacji na składowe; rozwiązuje proste zadania dotyczące ruchu ciał po równi pochyłej; wymienia rodzaje maszyn prostych. Rozdział II. ząsteczki i ciepło Temat 7. ząsteczki informuje, że substancje zbudowane są z cząsteczek, a cząsteczki z atomów; informuje, że cząsteczki są w nieustannym, bezładnym ruchu; 4
Temat 8. Stan skupienia Temat 9. Temperatura a energia Temat 10. iepło właściwe informuje, że między cząsteczkami występują oddziaływania międzycząsteczkowe; określa, na czym polegają ruchy rowna; podaje informację o Marianie Smoluchowskim. wymienia stany skupienia; wymienia nazwy przemian stanu skupienia materii; podaje różnice w budowie ciał stałych, cieczy i gazów; odczytuje z tabeli temperaturę topnienia danej substancji; odczytuje z tabeli temperaturę wrzenia danej substancji; opisuje wpływ temperatury na zmianę objętości wody; wyjaśnia, że stan skupienia substancji zależy od jej temperatury. informuje, jaki wpływ na objętość ciał ma temperatura; opisuje zasadę budowy termometru; określa zasadę budowy skali elsjusza; określa związek między temperaturą ciała a prędkością cząsteczek wchodzących w jego skład; informuje, że energię wewnętrzną wyrażamy w dżulach; informuje, że zmiana temperatury ciała świadczy o zmianie jego energii wewnętrznej. podaje, że do ogrzania 1 kg wody o 1 potrzeba 4200 J energii; podaje, że ciepła właściwe różnych substancji są różne; podaje, że do ogrzania 1 kg różnych substancji o 1 potrzeba różnych ilości energii; podaje jednostkę ciepła właściwego; uzasadnia wpływ dużej wartości ciepła właściwego wody na życie na Ziemi; podaje wzór opisujący przyrost energii wewnętrznej ciała; 5
Temat 11. Przewodnictwo cieplne Temat 12. Konwekcja i promieniowani e Temat 1 3. Pierwsza zasada termodynamiki Temat 14. Topnienie i krzepnięcie oblicza przyrost energii wewnętrznej ciała; przekształca wzór opisujący przyrost energii wewnętrznej ciała. opisuje jakościowo zjawisko przewodnictwa cieplnego; informuje, że po zetknięciu ciał następuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze; wyjaśnia wpływ materiału oddzielającego ciała na przepływ energii; rozróżnia dobre i złe przewodniki ciepła; podaje przykłady zastosowania dobrych przewodników ciepła; podaje przykłady złych przewodników ciepła; uzasadnia, dlaczego do określenia temperatury trzeba stosować termometr, a nie nasze zmysły. omawia zjawisko konwekcji; wyjaśnia jakościowo zjawisko promieniowania; opisuje wpływ konwekcji w atmosferze i wodzie na kształtowanie klimatu na Ziemi; opisuje wpływ konwekcji w powietrzu na ogrzewanie mieszkań; omawia wpływ promieniowania na rozwój życia na Ziemi. podaje sposoby zmiany energii wewnętrznej ciała; podaje treść pierwszej zasady termodynamiki; oblicza przyrost energii wewnętrznej ciała; demonstruje wzrost energii wewnętrznej ciała w wyniku zetknięcia ciał o różnych temperaturach; demonstruje wzrost energii wewnętrznej ciała w wyniku wykonanej pracy. opisuje jakościowo zjawisko topnienia lodu; podaje temperaturę topnienia lodu; opisuje jakościowo zjawisko topnienia stearyny; 6
Temat 15. Parowanie i skraplanie opisuje różnice w budowie ciał krystalicznych i ciał bezpostaciowych; opisuje budowę ciał bezpostaciowych; podaje, że ciała krystaliczne topią się w ściśle określonej temperaturze, gdy jest dostarczana energia; objaśnia, dlaczego podczas topnienia i krzepnięcia temperatura pozostaje stała; wyjaśnia zmiany energii wewnętrznej ciała w czasie topnienia. opisuje istotę zjawiska parowania; opisuje jakościowo zjawisko skraplania; podaje temperaturę wrzenia wody; opisuje jakościowo zjawisko wrzenia; opisuje przemiany energii substancji w czasie przejścia ze stanu stałego do stanu gazowego. Rozdział III. Wypór i ciśnienie Temat 1 6. Wyznaczanie objętości Temat 17. Gęstość podaje, o czym informuje nas objętość ciała; wyznacza objętość ciał o regularnych kształtach (sześcian, prostopadłościan); podaje jednostkę objętości; wyznacza objętości ciał o nieregularnych kształtach; podaje, że gaz zawsze zajmuje całą objętość naczynia; przelicza jednostki objętości; oblicza objętości różnych ciał, np. przedmiotów codziennego użytku. wyjaśnia sens fizyczny pojęcia gęstości; wyjaśnia, że gęstość substancji to masa jednostki objętości tej substancji; objaśnia, że różne substancje mają różną gęstość; podaje wzór na gęstość; 7
Temat 18. iśnienie Temat 19. iśnienie cieczy Temat 20. Prawo Pascala podaje jednostkę gęstości; przekształca wzór na gęstość; doświadczalnie wyznacza gęstość ciał stałych i cieczy; przelicza jednostki gęstości; rozwiązuje proste zadania rachunkowe, stosując wzór opisujący gęstość. podaje, że ciśnienie oblicza się, dzieląc wartość siły nacisku przez pole powierzchni; oblicza ciśnienie; podaje jednostkę ciśnienia w układzie SI; przekształca wzór na ciśnienie; wyjaśnia, dlaczego ciśnienie wywierane przez ciało zależy od jego położenia; podaje sposoby zmniejszania i zwiększania ciśnienia. wyjaśnia, dlaczego w naczyniach połączonych woda dąży do wyrównywania poziomów; wymienia przykłady zastosowania naczyń połączonych; podaje wzór opisujący ciśnienie wywierane przez słup cieczy; oblicza ciśnienie hydrostatyczne; przekształca wzór opisujący ciśnienie słupa cieczy; omawia działanie urządzenia, w którym są wykorzystane naczynia połączone; wyjaśnia, od czego zależy ciśnienie hydrostatyczne; wyjaśnia, co jest przyczyną powstawania ciśnienia hydrostatycznego i ciśnienia atmosferycznego. projektuje i demonstruje doświadczenie ilustrujące prawo Pascala; formułuje prawo Pascala; opisuje doświadczenie Pascala; 8
Temat 21. Prawo rchimedesa Temat dodatkowy. Prawo rchimedesa trudniejsze zagadnienia Temat 22. iśnienie atmosferyczne wyjaśnia, na czym polega wywieranie przez ciecz ciśnienia. wykazuje doświadczalnie istnienie siły wyporu; określa cechy siły wyporu; podaje, od czego zależy siła wyporu; formułuje prawo rchimedesa; udowadnia doświadczalnie słuszność prawa rchimedesa; podaje warunek pływania ciał; podaje wzór na obliczanie siły wyporu; objaśnia, od czego zależy siła wyporu; rozwiązuje zadania dotyczące prawa rchimedesa; objaśnia, do czego służy i jak jest zbudowany aerometr. rozwiązuje zadania problemowe dotyczące prawa rchimedesa. wykazuje doświadczalnie istnienie ciśnienia atmosferycznego; opisuje, od czego zależy ciśnienie atmosferyczne; podaje, do czego służy barometr; opisuje wpływ ciśnienia na temperaturę wrzenia wody. Wymagania 9
Temat lekcji ele operacyjne uczeń: Kategoria podstawowe ponadpodstawowe celów konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Rozdział I. Elektrostatyka Temat 23 wymienia rodzaje ładunków Ładunki elektrycznych; i siły elektryczne wyjaśnia, na czym polega zjawisko elektryzowania ciał; podaje zasadę zachowania ładunku elektrycznego; podaje jednostkę ładunku elektrycznego; opisuje budowę i zasadę działania elektroskopu; posługuje się elektroskopem; porównuje na podstawie wskazań elektroskopu ładunki elektryczne; podaje treść prawa oulomba; porównuje jakościowo siły elektryczne i grawitacyjne. Temat 24. opisuje budowę atomu; Elektryczność i atomy wie, co to są jony; wyjaśnia, dlaczego jądro atomu się nie rozpada. Temat 25. podaje, co to jest przewodnik Przewodniki i izolatory elektryczny; wyjaśnia, co to jest izolator elektryczny; definiuje prąd elektryczny; opisuje zachowanie przewodnika elektrycznego w pobliżu ciała naładowanego elektrycznie; opisuje zachowanie izolatora elektrycznego w pobliżu ciała naładowanego elektrycznie; wyjaśnia elektryzowanie ciał przez indukcję elektryczną; 10
Temat 26 Pole elektryczne Napięcie Temat 27. Wyładowania elektryczne wskazuje w swoim otoczeniu przewodniki elektryczności; wskazuje w swoim otoczeniu izolatory elektryczne. definiuje pole elektryczne; podaje przykłady innych pól; wyjaśnia, od czego zależy energia potencjalna w polu elektrycznym; definiuje napięcie elektryczne; podaje jednostkę napięcia elektrycznego; nazywa bieguny baterii (np. płaskiej). opisuje zjonizowane powietrze; wyjaśnia, na czym polega przepływ prądu elektrycznego w zjonizowanym powietrzu; wyjaśnia, dlaczego żarówka świeci; wyjaśnia, dlaczego świetlówka świeci; podaje przyczynę wyładowań atmosferycznych; opisuje działanie metalowego ostrza (na wybranym przykładzie); wyjaśnia, jaką funkcję pełni piorunochron; wyjaśnia, jak należy zachowywać się podczas burzy. 11