ZZAAŁŁOOEENNI IAA DDOO PPLLAANNUU ZZAAOOPPAATTRRZZEENNI IAA W CCI IEEPPŁŁOO,,, EENNEERRGGI I EELLEEKKTTRRYYCCZZNN I PPAALLI IWAA GGAAZZOOWEE MIAASSTTAA RRZZEESSZZÓÓW
W-544.02 1 Spis treci: 2.1 Załoenia polityki energetycznej Pastwa... 2 2.1.1 Główne cele oraz zasady polityki energetycznej... 2 2.1.2 Długoterminowe kierunki działa... 5 2.1.3 Ocena realizacji dotychczasowej polityki energetycznej... 8 2.1.4 Prognoza zapotrzebowania na energi... 9 2.2 Wpływ polityki energetycznej pastwa na kształtowanie si systemów zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe na szczeblu gminy.... 11 2.3 Polityka energetyczna pastwa odnonie ródeł energii odnawialnej... 16 2.4 Komentarz do art.17, ust.2 Prawa energetycznego... 22
W-544.02 2 2.1 Załoenia polityki energetycznej Pastwa 2.1.1 Główne cele oraz zasady polityki energetycznej W okresie akcesyjnym Polski do Unii Europejskiej polityka energetyczna kraju realizowana była na podstawie rzdowych dokumentów programowych: - Załoenia polityki energetycznej Rzeczypospolitej Polskiej na lata 1990 2010 z sierpnia 1990 roku, - Załoenia polityki energetycznej Polski do 2010 roku, przyjte przez Rad Ministrów w dniu 17 padziernika 1995r., - Załoenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku, przyjte przez Rad Ministrów w dniu 22 lutego 2000r., - Ocena realizacji i korekta Załoe polityki energetycznej Polski do 2020 roku wraz z załcznikami, przyjta przez Rad Ministrów w dniu 2 kwietnia 2002r. W zwizku ze zmianami w gospodarce, zwizanymi z wstpieniem Polski do Unii Europejskiej, przyjty został w dniu 4 stycznia 2005r. przez Rad Ministrów dokument: Polityka energetyczna Polski do 2025 r. Potwierdza on zasadno kontynuacji polityki energetycznej, której celem jest: - zapewnienie bezpieczestwa energetycznego kraju - wzrost konkurencyjnoci gospodarki i jej efektywnoci ekonomicznej - ochrona rodowiska przed negatywnymi skutkami działalnoci energetycznej, zwizanej z wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucj energii elektrycznej. Polityka energetyczna Polski musi by ponadto zgodna z załoeniami i kierunkami polityki energetycznej Unii Europejskiej, której jednym z celów strategicznych jest ujednolicenie rynku energii elektrycznej i gazu. Opracowujc Polityk energetycznej Polski do 20 25 r. kierowano si przyjtymi zasadami i załoeniami stanowicymi doktryn polityki energetycznej.
W-544.02 3 Najistotniejsze zasady doktryny polityki energetycznej to: 1. Kontynuacyjna zasada postpu w gospodarce opartego na idei zrównowaonego rozwoju (ujta w Narodowym Planie Rozwoju). 2. Pełna integracja polskiej energetyki z europejsk i wiatow. 3. Podstawowymi mechanizmami funkcjonowania energetyki s mechanizmy rynku konkurencyjnego, z niezbdn administracyjn regulacj w tych jego obszarach, gdzie zaistnienie konkurencji jest obecnie znacznie ograniczone. 4. Wypełnienie zobowiza traktatowych Polski w okrelonych terminach i w przyjtych wielkociach. 5. Wspomaganie rozwoju Odnawialnych ródeł Energii i pracujcych w skojarzeniu, w tym generacji rozproszonej przy uyciu mechanizmów rynkowych. 6. Autonomiczne wykonywanie zada polityki energetycznej zgodnie z posiadanymi kompetencjami i tym samym odpowiedzialnoci przez administracj rzdow i przez administracj samorzdow, a take ich współdziałanie w rozwizywaniu wspólnych problemów. 7. Podejmowanie przez administracj publiczn wobec przedsibiorstw energetycznych działa inspirujcych i wspierajcych, z reguły o systemowym charakterze, a w jednostkowych przypadkach udzielanie pomocy publicznej na ogólnych zasadach. 8. Upowszechnianie idei partnerstwa publiczno prywatnego na szczeblu regionalnym i lokalnym, w przedsiwziciach wiadczenia usług dystrybucyjnych i zapewnienia dostaw energii i paliw, szczególnie dla rozwoju Odnawialnych ródeł Energii oraz skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. 9. Konsekwentna realizacja zasady regulowanego Dostpu Strony Trzeciej (TPA) jako podstawowego narzdzia demonopolizacji i liberalizacji naturalnego monopolu przedsibiorstw sieciowych. 10. Udostpnianie przez operatorów systemów przesyłowych zdolnoci przesyłowych połcze transgranicznych w formie aukcji, z których przychody bd przeznaczane na rozbudow tych połcze. 11. Dokonywanie wymiany energii elektrycznej z ssiednimi systemami elektroenergetycznymi na zasadach rynkowych, przy załoeniu braku negatywnego oddziaływania tej wymiany na funkcjonowanie krajowego systemu
W-544.02 4 elektroenergetycznego oraz ze wzgldu na jego niezawodno i bezpieczestwo dostaw energii dla odbiorców. 12. Utrzymywanie włacicielskiego nadzoru pastwa nad operatorami systemów przesyłowych. 13. Realizacja doktryny polityki energetycznej przy otwartej kurtynie. Z doktryny polityki energetycznej wynikaj kierunki działa rzdu w zakresie polityki energetycznej. W horyzoncie najbliszych czterech lat za najwaniejsze priorytety i kierunki działa rzdu przyjmuje si: 1. kształtowanie zrównowaonej struktury paliw pierwotnych, z uwzgldnieniem zasobów wgla; 2. monitorowanie poziomu bezpieczestwa energetycznego przez wyspecjalizowane organy pastwa; 3. konsekwentn budow konkurencyjnych rynków energii elektrycznej i gazu, zgodnie z polityk energetyczn Unii Europejskiej; 4. działanie nakierowane na redukcj kosztów funkcjonowania energetyki, zapewnienie odbiorcom racjonalnych cen energii i paliw oraz zwikszenie efektywnoci energetycznej; 5. ustawowe wzmocnienie pozycji administracji samorzdowej wobec przedsibiorstw energetycznych; 6. propodaowe modyfikacje dotychczasowych sposobów promowania energii z odnawialnych ródeł i energii elektrycznej, wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzanym ciepłem; 7. równowaenie interesów przedsibiorstw energetycznych i odbiorców kocowych; 8. aktywne kształtowanie struktury organizacyjno funkcjonalnej sektora energetyki.
W-544.02 5 2.1.2 Długoterminowe kierunki działa Polityka energetyczna Polski okrela równie długoterminowe kierunki działa do roku 2025 oraz zadania wykonawcze do 2008r. dla obszarów obejmujcych: - zdolnoci wytwórcze krajowych ródeł paliw i energii; - wielkoci i rodzaje zapasów paliw; - zdolnoci przesyłowe, w tym połczenia transgraniczne; - efektywno energetyczn gospodarki; - ochron rodowiska; - wykorzystanie odnawialnych ródeł energii; - restrukturyzacj i przekształcenia własnociowe sektora paliwowo energetycznego; - prace naukowo badawcze; - współprac midzynarodowa. Poniej przedstawiono główne kierunki działa w zakresie polityki energetycznej dla poszczególnych obszarów. Zdolnoci wytwórcze krajowych ródeł paliw i energii 1. Zapewnienie bezpieczestwa i efektywnoci dostaw wgla kamiennego dla polskiej oraz wspólnotowej gospodarki 2. Utrzymanie udziału gazu ziemnego pochodzenia krajowego w wolumenie gazu zuywanego w Polsce 3. Zapewnienie pokrycia wzrastajcego zapotrzebowania na energie elektryczn 4. Utrzymanie znacznego udziału krajowej produkcji paliw ciekłych w rynku oraz poprawa jakoci paliw ciekłych 5. Umacnianie lokalnego charakteru zaopatrzenia w ciepło. Zadania w tym zakresie nalee bd przede wszystkim do zada własnych gmin lub zwizków gmin.
W-544.02 6 Wielkoci i rodzaje zapasów paliw 1. Skuteczne zarzdzanie zapasami paliw ciekłych, w tym posiadanie 90 dniowych zapasów i opracowanie kompleksowego programu działa w sytuacjach kryzysowych na rynku naftowym. 2. Opracowanie i wdroenie zasad funkcjonowania oraz organizacji systemu zapasów i magazynowania gazu ziemnego. 3. Kształtowanie odpowiedniej struktury zapasów wgla kamiennego i brunatnego. Zdolnoci transportowe i połczenia transgraniczne 1. Rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej wraz z połczeniami transgranicznymi oraz tworzenie alternatywnych metod i kierunków dostaw importowanych paliw i energii. 2. Rozbudow i modernizacj sieci dystrybucyjnych Efektywno energetyczna gospodarki 1. Zmniejszenie energochłonnoci wyrobów w trakcie ich projektowania, wytwarzania, uytkowania i utylizacji. 2. Zwikszenie sprawnoci wytwarzania energii poprzez midzy innymi zwikszenie wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu z produkcj ciepła, stosowanie w elektrociepłowniach zasobników ciepła zamiast szczytowych kotłów wodnych, stosowanie wysokosprawnych bloków energetycznych opalanych wglem oraz obiegów parowo gazowych. W budynkach mieszkalnych i obiektach uytecznoci publicznej zakłada si wymian nieefektywnych kotłów na wysokosprawne. 3. Zmniejszenie energochłonnoci procesów przemysłowych 4. Zmniejszenie strat energii w przesyle i dystrybucji 5. Wdroenie systemów zarzdzania popytem na energi w celu zwikszenia efektywnoci wykorzystania energii.
W-544.02 7 Ochrona rodowiska 1. Pełne dostosowanie ródeł energetycznego spalania do wymogów prawa w zakresie ochrony rodowiska. 2. Zmiana struktury noników energii poprzez midzy innymi zwikszenie udziału odnawialnych ródeł energii oraz paliw wglowodorowych w ogólnym bilansie energii pierwotnej. 3. Stosowanie czystych technologii wglowych 4. Zmniejszanie oddziaływania zwizanego z wydobyciem wgla kamiennego i brunatnego na rodowisko 5. Stosowanie w transporcie drogowym oraz do celów opałowych paliw ciekłych o polepszonych własnociach ekologicznych. 6. Wprowadzenie mechanizmów umoliwiajcych ograniczenie emisji zanieczyszcze do powietrza. Wzrost wykorzystania odnawialnych ródeł energii 1. Utrzymanie stabilnych mechanizmów wsparcia wykorzystania odnawialnych ródeł energii 2. Wykorzystanie biomasy do produkcji energii elektrycznej i ciepła 3. Intensyfikacja wykorzystania małej energetyki wodnej 4. Wzrost wykorzystania energetyki wiatrowej 5. Zwikszenie udziału biokomponentów w rynku paliw ciekłych 6. Rozwój przemysłu na rzecz energetyki odnawialnej Restrukturyzacja i przekształcenia własnociowe 1. Budowa konkurencyjnych rynków paliw i energii 2. Kształtowanie warunków umoliwiajcych powstanie konkurencyjnych podmiotów na rynkach paliw i energii 3. Stopniowe zmniejszanie bezporedniego wpływu organów pastwa na funkcjonowanie przedsibiorstw energetycznych
W-544.02 8 Kierunki bada naukowych i prac rozwojowych 1. Zapewnienie wkładu nauki polskiej do globalnego rozwoju technologii i ekonomii energetycznej dziki koncentracji rodków na priorytetowe kierunki bada 2. Sprawne wdraanie nowoczesnych rozwiza technologicznych i menederskich 3. Upowszechnianie w społeczestwie wiedzy o problemach energetyki. Współpraca midzynarodowa 1. udział w pracach organów Unii Europejskiej kształtujcych wspóln polityk energetyczn 2. Zacienienie midzynarodowej współpracy regionalnej 3. Promowanie rozbudowy połcze transgranicznych słucych budowie jednolitego rynku energii elektrycznej i gazu w Unii Europejskiej 4. Promowanie polskich przedsibiorstw energetycznych za granic 5. Współpraca midzy narodowa na rzecz wypełniania przez Polsk celów zawartych w Protokole z Kioto w zakresie ograniczenia emisji oraz rozwoju handlu emisjami. 2.1.3 Ocena realizacji dotychczasowej polityki energetycznej Polityka energetyczna Polski do 2025r. zawiera ocen dotychczasowej polityki energetycznej, która pozwala na sformułowanie nastpujcych wniosków: 1. Cele polityki energetycznej s prawidłowe i społecznie akceptowane 2. Mimo postpu w osiganiu celów polityki energetycznej, jej realizacja wymaga cigłego monitorowania oraz szczególnej uwagi 3. Uzyskanie członkostwa Polski w Unii Europejskiej zaostrzenie wymaga, pojawienie si nowych wyzwa wymaga wskazania priorytetów i nowych zada 4. Zagroeniem dla bezpieczestwa energetycznego kadego kraju nie jest sam fakt importu paliw, moe nim by natomiast zła struktura tego importu, nierzetelni dostawcy, niekorzystne ceny lub niekorzystne klauzule kontraktów.
W-544.02 9 5. Konieczne jest kontynuowanie prac nad wzmocnieniem warunków technicznych, organizacyjnych i prawnych dla zapobiegania zakłóceniom i przerwom w zaopatrzeniu w paliwa i energi. 6. W procesie liberalizacji rynków paliw i energii działania administracji powinny by skierowane na tworzenie warunków prawnych do sprawnego funkcjonowania mechanizmów konkurencji oraz rozwiza systemowych. 7. Prowadzona dotychczas polityka koncesjonowania działalnoci przedsibiorstw energetycznych jest oceniana pozytywnie i w zwizku z tym nie wymaga odmiennych od dotychczas prowadzonych działa. 8. Naley kontynuowa prace nad rozwizaniami systemowymi i prawnymi zapewniajcymi zmniejszenie emisji zanieczyszcze. 9. Korzystne tendencje w zakresie poprawy efektywnoci energetycznej s głównie wynikiem znacznego wzrostu cen paliw i energii oraz wykorzystania rezerw. Rezerwy te jednak stopniowo si wyczerpuj. Dalszy postp nie bdzie najprawdopodobniej moliwy bez istotnych działa stymulacyjnych, w tym inwestycji. 10. Konieczne jest kontynuowanie procesów restrukturyzacji górnictwa wgla kamiennego. 11. Naley rozway tworzenie bardziej efektywnych struktur kapitałowych w sektorze elektroenergetycznym. 2.1.4 Prognoza zapotrzebowania na energi Nieodłcznym elementem polityki energetycznej jest prognozowanie zapotrzebowania na energi. Zmiany zapotrzebowanie na energi w perspektywie długoterminowej zale przede wszystkim od tempa rozwoju gospodarczego oraz od efektywnoci wykorzystania energii oraz jej noników. Prognoz wykonano przy załoeniach: - stabilizacji na scenie politycznej, - do dobrej koniunktury gospodarczej u najwaniejszych partnerów gospodarczych, - wysoki wzrost gospodarczy Polski do 2025r. (tempo wzrostu PKB w okresie do 2025r. redniorocznie wyniesie około 5,2%).
W-544.02 10 Prognoza zapotrzebowania na energi do 2025 roku obejmuje cztery warianty: - Wariant Traktatowy uwzgldniajcy postanowienia Traktatu Akcesyjnego ( 7,5% zuycia energii elektrycznej ze ródeł odnawialnych do 2010r., osignicie wskanika 5,75% udziału biopaliw w ogólnej sprzeday benzyn i olejów napdowych w 2010r, ograniczenie emisji całkowitej z duych obiektów spalania), - Wariant Podstawowy Wglowy przesuwa termin realizacji wymaga emisyjnych ustalonych w Traktacie Akcesyjnym zgodnie z Krajowym Planem Redukcji Emisji na 2020r., zakłada brak ogranicze w dostawach wgla kamiennego, - Wariant Podstawowy Gazowy róni si od wariantu Podstawowego Wglowego tylko tym, e dostawy wgla kamiennego do produkcji energii elektrycznej s utrzymywane na dotychczasowym poziomie, a paliwem do produkcji dodatkowej bdzie przede wszystkim gaz ziemny, - Wariant Efektywnociowy zakładajcy dodatkowo w stosunku do Wariantów Podstawowych popraw efektywnoci energetycznej w obszarach wytwarzania, przesyłu i zuycia energii elektrycznej ( wzrost redniej sprawnoci wytwarzania energii elektrycznej o 1,3 punktu procentowego, spadek strat sieciowych o 1,5 punktu procentowego, spadek energochłonnoci o 5% i elektrochłonnoci o 7%). Najwaniejsze wnioski wypływajce z prognoz: 1. Do 2025 r. prognozowany jest wzrost krajowego zuycia energii finalnej o 48 55%. energii pierwotnej o 41 50 %, a energii elektrycznej o 80 93 %. 2. W kadym wariancie prognozowana jest zmiana struktury krajowego zuycia energii na korzy gazu ziemnego i paliw ciekłych. 3. We wszystkich wariantach nastpuje dua poprawa w zakresie efektywnoci energetycznej gospodarki. 4. We wszystkich wariantach przewidziane jest uruchomienie pierwszej elektrowni jdrowej około 2021 2022r. 5. We wszystkich wariantach prognozy spełnione s wymogi ekologiczne ustalone przez Protokół z Kioto, II Protokół Siarkowy, II Protokół Azotowy i KPRE, wymogi udziału energii odnawialnej ustalone w Traktacie Akcesyjnym. Spełnienie wymogów emisyjnych do roku 2009 ma miejsce tylko w wariancie Traktatowym prognozy.
W-544.02 11 6. Wykonanie duych inwestycji proekologicznych w sektorze wytwarzania energii elektrycznej w latach 2005 2008 wymaga ogromnych nakładów inwestycyjnych, których realizacja dopiero zapewni wypełnienie załoe z wariantu Traktatowego. 7. Wyniki prac prognostycznych wskazuj, e kluczowym zagadnieniem dla polityki energetycznej jest uzgodnienie z Komisja Europejska wypełnienia przepisów dyrektywy 2001/80 w oparciu o Krajowy Plan Redukcji Emisji. W zwizku z tym za realistyczny naley uzna tylko warianty Podstawowe i wariant Efektywnociowy. 8. Wariant Podstawowy Wglowy byłby taszy w realizacji od wariantu Gazowego 9. Wariant Podstawowy Gazowy zapewnia wikszy stopie dywersyfikacji zaopatrzenia kraju w paliwa ni wariant Wglowy, ale kosztem wikszego uzalenienia importowego. Wariant Gazowy umoliwiłby głbsza redukcj emisji dwutlenku siarki i dwutlenku wgla. 10. Zaleta wariantu Efektywnociowego jest nisze zuycie energii oraz niszy poziom emisji zanieczyszcze. 11. Prawdopodobiestwo faktycznego zrealizowania wariantów Podstawowego Wglowego, Podstawowego Gazowego i Efektywnociowego uwaa si za jednakowe. 12. Rzeczywisty rozwój krajowej gospodarki paliwowo energetycznej moe by kombinacj trzech scenariuszy. Wypadkowa zalee bdzie od tempa rozwoju gospodarczego. 2.2 Wpływ polityki energetycznej pastwa na kształtowanie si systemów zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe na szczeblu gminy. Ustalenia zawarte w Polityce energetycznej Polski do 2025r w zakresie odpowiedzialnoci za bezpieczestwo energetyczne Polityka energetyczna Polski do roku 2025 okrela jednostki odpowiedzialne za bezpieczestwo energetyczne oraz zakres ich odpowiedzialnoci. Odpowiedzialno za bezpieczestwo energetyczne w obszarze swojego działania ponosz:
W-544.02 12 - administracja rzdowa - wojewodowie oraz samorzdy województw - gminna administracja samorzdowa - operatorzy systemów Administracja rzdowa odpowiedzialna jest midzy innymi za: - stałe prowadzenie prac prognostycznych i analitycznych w zakresie strategii bezpieczestwa energetycznego - takie realizowanie polityki energetycznej pastwa, które zapewnia przede wszystkim bezpieczestwo energetyczne, - tworzenie mechanizmów rynkowych zapewniajcych rozwój mocy wytwórczych oraz zdolnoci przesyłowych systemu elektroenergetycznego Wojewodowie oraz samorzdy województw odpowiedzialni s głównie za zapewnienie warunków dla rozwoju infrastrukturalnych połcze midzyregionalnych i wewntrz regionalnych, w tym przede wszystkim na terenie województwa i koordynacje rozwoju energetyki w gminach. Gminna administracja samorzdowa jest odpowiedzialna za zapewnienie energetycznego bezpieczestwa lokalnego, w szczególnoci w zakresie zaspokajania zapotrzebowania na energi elektryczn, ciepło i paliwa gazowe, z racjonalnym wykorzystaniem lokalnego potencjału odnawialnych zasobów energii i energii uzyskiwanej z odpadów. Operatorzy systemów sieciowych (przesyłowych i dystrybucyjnych) s odpowiedzialni midzy innymi za: - zapewnienie równomiernego dostpu uczestników rynku do infrastruktury sieciowej - utrzymanie infrastruktury sieciowej w stałej gotowoci do pracy, zgodnie ze standardami bezpieczestwa technicznego oraz jakoci i niezawodnoci dostaw - efektywne zarzdzanie systemem i stałe monitorowanie niezawodnoci pracy systemu oraz biece bilansowanie popytu i poday,
W-544.02 13 - planowanie rozwoju infrastruktury sieciowej Polityka energetyczna Polski do 2025r. okrela równie mechanizmy i narzdzia zapewnienia bezpieczestwa energetycznego, które mog by wykorzystywane przez organy administracji publicznej: rzdowej i samorzdowej. Organy administracji publicznej w swoich działaniach na rzecz zapewnienia bezpieczestwa energetycznego mog stosowa narzdzia prawno - organizacyjne o charakterze administracyjnym oraz wspomagajce rozwój stosunków i mechanizmów rynkowych (regulacje prawne, programy gospodarcze, konkretne zamierzenia inwestycyjne). Działania administracji powinny by skierowane na tworzenie warunków dla poprawy efektywnoci ekonomicznej systemów zaopatrzenia w energi poprzez wykorzystanie konkurencji lub skuteczn regulacj gdy wprowadzenie konkurencji jest mocno utrudnione. W ramach polityki włacicielskiej ministra Skarbu Pastwa oraz samorzdów w zakresie restrukturyzacji i prywatyzacji przedsibiorstw elektroenergetycznych, gazowniczych i ciepłowniczych moliwa do realizowania bdzie strategia włczania w budow nowoczesnego sektora usług publicznych całej infrastruktury technicznej (zintegrowane przedsibiorstwa zwizane z nonikami energii, gospodark wodno kanalizacyjna, usługami telefonicznymi itp.). Polityka energetyczna okrela równie zakres odpowiedzialnoci za bezpieczestwo energetyczne w rónych horyzontach czasowych. Za bezpieczestwo długoterminowe odpowiada administracja publiczna: rzdowa i samorzdowa. Jej rola polega na tworzeniu takich warunków funkcjonowania sektora energii by stanowiły one zacht dla inwestorów do kalkulowania i podejmowania długookresowego ryzyka rozpoczynania, prowadzenia i rozwoju działalnoci gospodarczej w tym sektorze. Kształtowanie systemów zaopatrzenia w energi na szczeblu gminy
W-544.02 14 Wybrane elementy Polityki energetycznej Polski majce wpływ na kształt Projektu załoe : a) bezpieczestwa energetycznego kraju Przez bezpieczestwo energetyczne naley rozumie stan gospodarki umoliwiajcy pokrycie biecego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energi w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy minimalizacji negatywnego oddziaływania sektora energii na rodowisko i warunki ycia społeczestwa. Innymi słowy konieczna jest ocena stanu istniejcego w zakresie ródeł ciepła, stacji redukcyjno-pomiarowych, stacji GPZ oraz sieci przesyłowych pod ktem moliwoci zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energi. b) mechanizmy rynku konkurencyjnego, z niezbdn administracyjn regulacj w tych jego obszarach, gdzie zaistnienie konkurencji jest obecnie znacznie ograniczone. Tworzenie warunków dla harmonijnego rozwoju konkurencji na rynku energii z uwzgldnieniem stanu istniejcego, koniecznych działa dla zrównowaenia szans (pamitajc e systemy te były projektowane w innych warunkach ekonomicznych szczególnie chodzi tutaj o system ciepłowniczy). Moliwe jest zatem wprowadzenie w wybranych obszarach ogranicze w rozwoju pełnej konkurencji rzecz jasna w z góry okrelonym czasie. c) wzrost efektywnoci systemów energetycznych (w tym zmniejszenie strat energii w przesyle i dystrybucji) midzy innymi poprzez działanie nakierowane na redukcj kosztów funkcjonowania energetyki, zapewnienie odbiorcom racjonalnych cen energii i paliw. Wzrost efektywnoci systemów energetycznych poprzez maksymalne wykorzystanie istniejcych rezerw w ródłach ciepła, stacjach redukcyjno-pomiarowych, stacji GPZ oraz systemach przesyłowych w sposób ekonomicznie uzasadniony. Koniecznym jest zatem zdefiniowanie istniejcych i przyszłych potrzeb energetycznych i zderzenie ich z istniejcymi rezerwami, co pozwoli na wskazanie optymalnego sposobu ich pokrycia. Działania takie pozwol w połczeniu z rozwojem konkurencji na optymalizacj ceny energii dla kocowego odbiorcy. d) wspomaganie rozwoju odnawialnych ródeł energii i pracujcych w skojarzeniu, w tym generacji rozproszonej Rozwój ródeł skojarzonych i odnawialnych jest kolejnym punktem optymalizacji funkcjonowania systemów energetycznych, w zwizku z tym konieczna jest ocena
W-544.02 15 stanu aktualnego w wyej wymienionym zakresie jak równie ocena potencjału moliwoci rozwoju gospodarki skojarzonej jak równie moliwoci lub nawet koniecznoci rozwoju ródeł ciepła i energii elektrycznej pracujcych w oparciu o paliwo odnawialne. e) Umacnianie lokalnego charakteru zaopatrzenia w ciepło Czyli stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju istniejcych systemów przesyłowych w tym głównie systemu ciepłowniczych. Naley zatem przewidzie konieczne działania rozwojowe dla pozyskania nowych rynków ciepła, jak równie podjcie działa modernizacyjnych dla zwikszenia konkurencji układów ciepłowniczych. Wane jest zatem wskazanie optymalnego sposobu rozwoju lokalnego rynku energetycznego, który bdzie ujmował stan obecny jak równie planowane kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego Miasta. Takie działania pozwol na spełnienie kolejnego zadania wynikajcego z Polityki energetycznej Polski jakim jest stworzenie warunków dla obnienia energochłonnoci wytwarzania i przesyłu energii. Pamitajmy, ze dla uzyskania spadku strat sieciowych o 1,5% konieczne jest podjcie działa zmierzajcych do docienia sieci ciepłowniczych, jako sieci, które w przypadku niedostatecznego obcienia generuj najwiksze straty. Ponadto polityka energetyczna gminy powinna by nakierowana na ochron rodowiska. Planujc zaopatrzenie w ciepło na swoim obszarze gmina powinna uwzgldnia proekologiczn polityk pastwa poprzez midzy innymi popieranie inwestycji proekologicznych zmierzajcych do ograniczania emisji do rodowiska oraz denie do racjonalnego wykorzystania energii elektrycznej i ciepła. Racjonalna polityka energetyczna gminy realizowana powinna by midzy innymi poprzez stosowanie energooszczdnego owietlenia dróg, w stosunku do obiektów gminnych: ocieplanie budynków, modernizacj instalacji centralnego ogrzewania, modernizacj ródeł ciepła zwizan z podwyszeniem ich sprawnoci oraz ze zmian paliwa na ekologiczne w tym odnawialne.
W-544.02 16 2.3 Polityka energetyczna pastwa odnonie ródeł energii odnawialnej. Jednym z elementów zrównowaonego rozwoju pastwa jest racjonalne wykorzystanie odnawialnych ródeł energii. Celem strategicznym polityki pastwa jest wspieranie rozwoju odnawialnych ródeł energii i uzyskanie 7,5% udziału energii pochodzcej z tych ródeł w bilansie energii pierwotnej do roku 2010. Dla zapewnienia odnawialnym ródłom energii właciwej pozycji w energetyce zgodnie z Polityk energetyczn Polski do 2025 r. powinny by podjte działania realizacyjne polityki energetycznej przedstawione na stronie 8 niniejszego Rozdziału. Do 2008 roku planuje si realizacje nastpujcych zada: 1. Analiza mechanizmów wsparcia rozwoju wykorzystania odnawialnych ródeł energii w celu ewentualnej modyfikacji rozwizania przyjtego w Polsce. 2. Opracowanie bilansu biomasy pod ktem jej dostpnoci na cele energetyczne, w tym ze wzgldu na wykorzystanie surowca drzewnego na cele przetwórcze oraz odległo od ródeł spalania. Podjcie inicjatywy dotyczcej objcia nowych krajów członkowskich UE systemem dopłat ze rodków unijnych do wszystkich upraw energetycznych. 3. Opracowanie koncepcji powizania rozwoju energetyki wiatrowej z elektrowniami szczytowo pompowymi. 4. Przeprowadzenie analizy wskazujcej optymalne lokalizacje terenów pod energetyk wiatrow. 5. Przygotowanie projektu regulacji zapewniajcej wdroenie dyrektywy 2003/30/WE o promocji wykorzystania biopaliw lub innych paliw odnawialnych w transporcie. W zakresie ochrony rodowiska Polityka energetyczna Polski do 2025r. uwzgldnia midzy innymi kierunek zmiany struktury noników energii w tym zwikszenie udziału odnawialnych ródeł energii w ogólnym bilansie energii pierwotnej oraz wprowadzenie mechanizmów umoliwiajcych ograniczenie emisji zanieczyszcze do powietrza poprzez wprowadzenie mechanizmów rynkowych polegajcych na handlu przyznanymi
W-544.02 17 uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Moe to spowodowa zmniejszenie kosztów dostosowania si przedsibiorstw do zaostrzonych wymaga. W tym celu przewiduje si do 2008 roku wprowadzenie zrónicowanych stawek podatków i opłat rodowiskowych, preferujcych zwikszenie zuycia paliw i energii przyjaznych dla rodowiska, wprowadzenie zrónicowanych stawek podatków i opłat rodowiskowych, preferujcych paliwa bardziej ekologiczne. Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej tworz odpowiednie akty prawne (przepisy), oraz dokumenty o charakterze strategicznym, planistycznym i politycznym. Najwaniejsze z aktów prawnych to: - Rozporzdzenie MGPiPS z 9 grudnia 2004r. w sprawie szczegółowego obowizku zakupu energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych ródeł energii, - Rozporzdzenie RM z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy publicznej na inwestycje zwizane z odnawialnymi ródłami energii. Podstawowymi aktami o charakterze strategicznym odnoszcych si do energetyki odnawialnej nale: - Strategia rozwoju energetyki odnawialnej uchwalona w sierpniu 2001r. - Załoenia polityki energetycznej Polski do 2025r. przyjty przez Rad Ministrów w dniu 4 stycznia 2005r. - II Polityk Ekologiczna Pastwa przyjt przez Sejm w 2001r. - Polityk Ekologiczn Pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010 przyjta przez Sejm 9 maja 2003r. Podstawowym mechanizmem wsparcia energetyki odnawialnej jest obowizek zakupu lub wytworzenia energii elektrycznej z odnawialnych ródeł energii oraz obowizek zakupu ciepła z odnawialnych ródeł energii.
W-544.02 18 Art. 9a ust. 1 Prawa energetycznego stanowi, i przedsibiorstwa energetyczne, które zajmuj si wytwarzaniem energii elektrycznej lub jej obrotem i sprzedajce t energi odbiorcom kocowym, s obowizane do zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych ródłach energii w iloci ustalonej w akcie wykonawczym i wytworzenia energii elektrycznej we własnych odnawialnych ródłach energii. Warunkiem niezbdnym jest aby energia wytwarzana była na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 9a ust. 3 okrela obowizek przedsibiorstw energetycznych w zakresie zakupu ciepła wytworzonego w przyłczonych do sieci odnawialnych ródeł znajdujcych si na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w iloci nie wikszej ni zapotrzebowanie odbiorców tego przedsibiorstwa. Szczegółowy zakres obowizków okrelony został w rozporzdzeniu z 9 grudnia 2004r. w sprawie szczegółowego zakresu obowizku zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych ródłach energii. Rozporzdzenie okrela szczegółowy zakres obowizku zakupu energii elektrycznej i ciepła w odnawialnych ródłach energii w tym: - rodzaje odnawialnych ródeł energii - parametry techniczne i technologiczne wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła z odnawialnych ródeł energii - wymagania dotyczce pomiarów, rejestracji i sposobu obliczania iloci energii elektrycznej lub ciepła z odnawialnych ródłach energii - wielko i sposób obliczania udziału energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych ródłach energii, do którego zakupu lub wytworzenia przedsibiorstwo energetyczne jest obowizane - sposób uwzgldnienia w kalkulacji cen kosztów zakupu lub wytworzenia energii elektrycznej i ciepła do których zakupu lub wytworzenia przedsibiorstwo jest zobowizane. Obowizek zakupu lub wytworzenia czystej energii uznaje si za spełniony, jeeli udział ilociowy zakupionej energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych ródłach energii
W-544.02 19 lub wytworzonej we własnych odnawialnych ródłach energii w wykonanej całkowitej sprzeday energii elektrycznej przez przedsibiorstwo wynosi nie mniej ni: - 3,1 % w 2005r - 3,6 % w 2006r - 4,3 % w 2007r - 5,4 % w 2008r. - 7,0 % w 2009r - 9,0 % w latach 2010 2014. Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy publicznej na inwestycje zwizane z odnawialnymi ródłami energii (Dz.U. 2004, Nr 98, poz.996) okrela szczegółowe warunki udzielania pomocy publicznej przeznaczonej na inwestycje w zakresie ochrony rodowiska, zwizane z odnawialnymi ródłami energii udzielanej na podstawie Prawa ochrony rodowiska. W ramach pomocy mog by wspierane inwestycje polegajce na : - budowie lub modernizacji instalacji elektrowni wodnych, z wyjtkiem obiektów pitrzcych dla elektrowni wodnych o mocy powyej 10 MW e - budowie elektrowni wiatrowych - budowie lub modernizacji instalacji wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem biomasy lub zwizane ze współspalaniem - budowie lub modernizacji instalacji wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem biogazu uzyskiwanego w procesie fermentacji metanowej osadów ciekowych oraz odpadów komunalnych na składowiskach - budowie i modernizacji infrastruktury przyłczeniowej, niezbdnej do odbioru i przesyłu energii elektrycznej oraz ciepła ze ródeł odnawialnych oraz urzdze zwizanych z automatyk tych systemów - budowie lub modernizacji instalacji pozyskiwania wód termalnych - budowie kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltanicznych - budowie nowych lub przystosowaniu istniejcych instalacji energetycznych do wykorzystywania metanu pochodzcego z odmetanowania kopal wgla kamiennego i szybów wydobywczych ropy naftowej
W-544.02 20 - zastosowaniu pomp ciepła wykorzystujcych ciepło ziemi lub ciepło z otoczenia. Pomoc moe by udzielana w formie dotacji, poyczek preferencyjnych, preferencyjnych kredytów bankowych, dopłat do oprocentowania poyczek i kredytów bankowych, czciowych umorze poyczek i kredytów bankowych. Równie w Ustawie z 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsiwzi termomodernizacyjnych przewidziano zapisy okrelajce zasady wspierania projektów które maj na celu całkowit lub czciowa zamian konwencjonalnych ródeł energii na ródła niekonwencjonalne w tym odnawialne. Z tytułu takich działa inwestor moe otrzyma premi termomodernizacyjn za porednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego. Do najwaniejszych instytucji udzielajcych pomocy finansowej (przede wszystkim niskooprocentowanych kredytów) dla inwestorów prowadzcych działalno gospodarcz z zakresu Odnawialnych ródeł energii nale: - Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej - Bank Ochrony rodowiska - Ekofundusz - GEF/SGP Program Małych Dotacji Globalnego Funduszu rodowiska Ponadto mona pozyska rodki pomocowe Unii Europejskiej. Na terenie Unii Europejskiej istniej due rónice w rozwoju gospodarczym poszczególnych pastw członkowskich. Pastwa członkowskie podjły si zadania aby wspólnie wyrównywa rónice w rozwoju gospodarczym regionów. W tym celu Unia Europejska realizuje polityk strukturaln lub regionaln której celem jest zapewnienie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju całej Unii oraz zwikszenie stopnia spójnoci gospodarczej i społecznej krajów UE. Instrumentami polityki spójnoci s: Fundusze Strukturalne i Fundusze Spójnoci.
W-544.02 21 W latach 2004 2006 Polska partycypowa bdzie miedzy innymi w funduszach strukturalnych: - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego finansowane s midzy innymi inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego, jak te działalno małych i rednich przedsibiorstw, rentowne inwestycje produkcyjne umoliwiajce tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia, inwestycje w infrastruktur, rozwój turystyki, inwestycje w dziedzinie kultury, ochrony i poprawy stanu rodowiska oraz zwizane z rozwojem społeczestwa informatycznego. - Europejski Fundusz Społeczny z którego finansowane s szkolenia rozwijajce umiejtnoci zawodowe, działania majce na celu porednictwo pracy, programy majce na celu tworzenie nowych miejsc pracy, programy majce na celu walk z dyskryminacj zawodow. - Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej z którego dofinansowane s działania majce na celu: popraw konkurencyjnoci oraz rozwój sektora rolnego oraz przemysłu przetwórczego, rozwój obszarów wiejskich. - Finansowy Instrument Wsparcia Rybołówstwa który wspiera działania w obszarach: rozwoju hodowli ryb, rozwoju infrastruktury portów rybackich, restrukturyzacji i unowoczeniania floty rybackiej, podnoszenia konkurencyjnoci produktów rybnych. Z Funduszu Spójnoci współfinansowane bd projekty z dziedziny rodowiska naturalnego oraz w zakresie infrastruktury transportu. Głównym celem funduszu w zakresie transportu jest realizacja zada w zakresie rozwoju połcze ldowych i lotniczych głównych aglomeracji krajowych oraz z krajami UE. W zakresie ochrony rodowiska Fundusz Spójnoci przeznaczony bdzie na realizacj inwestycji zwizanych z popraw jakoci wód, powietrza, racjonalizacje gospodarki odpadami, popraw bezpieczestwa przeciwpowodziowego.
W-544.02 22 2.4 Komentarz do art.17, ust.2 Prawa energetycznego Ustawa Prawo Energetyczne (tekst jednolity z dnia 15 lipca 2003r. z póniejszymi zmianami) okrela zasady kształtowania polityki energetycznej pastwa oraz warunki zaopatrzenia i uytkowania paliw i energii. Ustawa okrela równie rol gminy, samorzdu województwa oraz wojewody w planowaniu energetycznym. Kompetencje samorzdu województwa oraz wojewody okrela art. 17. Prawa energetycznego, który stanowi: 1. Samorzd województwa uczestniczy w planowaniu zaopatrzenia w energi i paliwa na obszarze województwa w zakresie okrelonym w art.19 ust.5. 2. Wojewoda bada zgodno planów zaopatrzenia w energi i paliwa z polityk energetyczn pastwa oraz obowizujcymi przepisami. Zadania gminy okrelone s w art. 18. Prawa energetycznego. Naley do nich przede wszystkim planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe na obszarze gminy. Jednym z elementów planowania energetycznego jest opracowanie przez gminy Projektów załoe do planu zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe oraz Projektów Planów zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe o których mowa w art.19 i art.20 Prawa Energetycznego. Uczestnictwo w planowaniu zaopatrzenia w energi i paliwa na obszarze województwa przez samorzd wojewódzki wynika z zapisu art. 19 ust.5 Prawa energetycznego, który stanowi: Projekt załoe podlega opiniowaniu przez samorzd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz przez wojewod w zakresie zgodnoci z polityk energetyczn pastwa. Zadaniem samorzdu województwa w myl Prawa energetycznego jest wic koordynowanie współpracy pomidzy gminami w zakresie planowania zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe. Samorzd wojewódzki znajc tre
W-544.02 23 Projektów załoe poszczególnych gmin powinien popiera oraz wskazywa moliwoci wspólnych dla kilku gmin projektów w zakresie zaopatrzenia energetycznego. Rol samorzdu województwa byłoby równie ingerowanie w przypadku konfliktów midzy poszczególnymi gminami wynikajcymi z ich partykularnych interesów w zakresie zaopatrzenia energetycznego. Opiniowanie Projektów załoe przez samorzd województwa ma wic na celu zharmonizowanie oraz koordynacje planów poszczególnych gmin dotyczcych zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe. Koordynacja ta moe by jednak czasem utrudniona gdy samorzd województwa w myl Ustawy o samorzdzie województwa nie moe ingerowa w działalno poszczególnych gmin. Zakres działania samorzdu województwa nie moe narusza samodzielnoci powiatów i gmin (Ustawa o samorzdzie województwa) gdy jego organy nie stanowi wobec gmin i powiatów organów nadzorów i kontroli oraz nie s organami wyszego stopnia w postpowaniu administracyjnym. Prawo energetyczne nie okrela równie sposobu wyraenia opinii oraz terminu wyraenia opinii przez samorzd województwa na temat Projektu załoe oraz skutków jej wyraenia i niewyraenia. Ma to znaczenie poniewa gmina moe si posłuy zapisem art. 89. ust. 2 który mówi, e brak stanowiska organu, którego stanowisko jest konieczne dla wanoci rozstrzygnicia gminy, w terminie 14 dni od przedłoenia temu organowi, przedłoone rozstrzygnicie uwaa si za przyjte w brzmieniu przedstawionym przez gmin. Samorzd województwa ma poredni wpływ na plany przedsibiorstw energetycznych Prawo energetyczne w art.16 zobowizuje przedsibiorstwa energetyczne do sporzdzania planów rozwoju, które podlegaj uzgodnieniu z Prezesem Urzdu Regulacji Energetyki (Art. 23). Do uzgodnienia planów przedsibiorstw energetycznych przez Prezesa URE niezbdna jest opinia właciwego miejscowego samorzdu województwa. Samorzd województwa ma wic wpływ na plany przedsibiorstw energetycznych. Zadaniem wojewody w myl art. 17 ust.2 jest badanie zgodnoci planów zaopatrzenia w energi i paliwa z polityk energetyczn pastwa oraz obowizujcymi przepisami.
W-544.02 24 Zakres tego obowizku okrela art.19. ust.5 Prawa energetycznego który mówi o opiniowaniu projektu załoe przez wojewod w zakresie zgodnoci z polityk energetyczn pastwa, oraz art.20 ust.3 który mówi o sprawdzaniu projektu planu przedstawionego przez gminy pod ktem zgodnoci z Załoeniami. Zarówno na etapie opracowania Projektu załoe jak i na etapie opracowania Projektu planu gminy zobowizane s uzyska opini wojewody. Wojewoda ma obowizek zaopiniowania tylko pod ktem zgodnoci z polityk energetyczn pastwa oraz pod ktem zgodnoci i obowizujcymi przepisami. Obowizek wojewody wynika równie z ustawy o samorzdzie gminnym. Zgodnie z art. 86 tej ustawy organami nadzoru nad działalnoci gminn s Prezes Rady Ministrów i Wojewoda a w zakresie finansowym regionalna izba obrachunkowa. Jednak jedynym kryterium nadzoru nad działalnoci gminy jest zgodnie z art. 85 kryterium zgodnoci z prawem. Zatem wojewoda w ramach sprawowania nadzoru nad działalnoci gmin moe wypowiada si na temat Projektów załoe jak i Projektów planów. Jednak oceniajc te opracowania jedynym kryterium, którym powinien si kierowa jest kryterium zgodnoci z prawem. W przypadku braku opinii w cigu 14 dni gmina moe skorzysta zapisu art. 89 ustawy który mówi, e jeeli organ uzgadniajcy lub opiniujcy nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnicie uwaa si za przyjte w brzmieniu przedłoonym przez gmin z upływem terminu okrelonego w ustawie to jest 14 dni od daty dorczenia rozstrzygnicia lub projektu (w przypadku gdy zaopiniowanie wymagane jest od jednostki samorzdu terytorialnego termin ten wynosi 30dni). Podjte przez Rad Gminy Uchwały dotyczce Załoe i Planu zaopatrzenia w ciepło mog zosta przez wojewod uniewanione tylko wtedy gdy s one sprzeczne z prawem.