II. UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU LOKALNEJ ENERGETYKI Zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w energię regulują dwa podstawowe dokumenty:

Transkrypt

1 II. UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU LOKALNEJ ENERGETYKI Zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w energię regulują dwa podstawowe dokumenty: Ustawa o samorządzie gminnym z dn wraz z późniejszymi nowelizacjami, Ustawa Prawo energetyczne z dn wraz z późniejszymi nowelizacjami. (+ Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dn r. ) 1. Ustawa o samorządzie gminnym pdf Rozdział 2: Zakres działania i zadania gminy Art. 7.1.: Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty naleŝy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,[ ] 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, [ ] 1

2 2. Ustawa Prawo energetyczne USTAWA z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne Rozdział 1: Przepisy ogólne Rozdział 2: Dostarczanie paliw i energii Rozdział 3: Polityka energetyczna Rozdział 4: Organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i energią Rozdział 5: Koncesje i taryfy Rozdział 6: Urządzenia, instalacje, sieci i ich eksploatacja Rozdział 7: Kary pienięŝne Rozdział 8: Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe Rozdział 1: Przepisy ogólne Art.1.1. Ustawa określa zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i uŝytkowania paliw i energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych, a takŝe określa organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią. 2

3 Art.1.2. Celem ustawy jest tworzenie warunków do zrównowaŝonego rozwoju kraju, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i racjonalnego uŝytkowania paliw i energii, rozwoju konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz równowaŝenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii. Rozdział 3: Polityka energetyczna Art Naczelnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach polityki energetycznej jest Minister gospodarki. Art Zadania Ministra Gospodarki w zakresie polityki energetycznej obejmują: - przygotowanie projektu polityki energetycznej państwa i koordynowanie jej realizacji;[...] Art Polityka energetyczna państwa jest opracowywana zgodnie z zasadą zrównowaŝonego rozwoju kraju i zawiera: 1) ocenę realizacji polityki energetycznej państwa za poprzedni okres; 2) część prognostyczną obejmującą okres nie krótszy niŝ 20 lat; 3) program działań wykonawczych na okres 4 lat zawierający instrumenty jego realizacji. 3

4 Art Politykę energetyczną państwa opracowuje się co 4 lata. Art.15a.1. Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, przyjmuje politykę energetyczną państwa. Art.15a.2. Minister właściwy do spraw gospodarki ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski, przyjętą przez Radę Ministrów politykę energetyczną państwa. Art Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe naleŝy: 1) planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy; 2) planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy; 3) finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy. Art Gmina realizuje zadania, o których mowa w ust.1, zgodnie z polityką energetyczną państwa, miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego albo ustaleniami zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. 4

5 Art Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt załoŝeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej projektem załoŝeń. 2. Projekt załoŝeń sporządza się dla obszaru gminy lub jej części. 3. Projekt załoŝeń powinien określać: a) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; b) przedsięwzięcia racjonalizujące uŝytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; c) moŝliwości wykorzystania istniejących nadwyŝek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; d) zakres współpracy z innymi gminami. 5

6 c.d. Art [Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt załoŝeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej projektem załoŝeń.] 4. Przedsiębiorstwa energetyczne udostępniają nieodpłatnie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) plany, o których mowa w art.16 ust.1, w zakresie dotyczącym terenu tej gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu załoŝeń. 5. Projekt załoŝeń podlega opiniowaniu przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną państwa. 6. Projekt załoŝeń wykłada się do publicznego wglądu na okres 21 dni, powiadamiając o tym w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości. 7. Osoby i jednostki organizacyjne zainteresowane zaopatrzeniem w ciepło, energie elektryczna i paliwa gazowe na obszarze gminy maja prawo składać wnioski, zastrzeŝenia i uwagi do projektu załoŝeń. 8. Rada gminy uchwala załoŝenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe rozpatrując jednocześnie wnioski, zastrzeŝenia i uwagi zgłoszone w czasie wyłoŝenia projektu załoŝeń do publicznego wglądu. 6

7 3. Polityka energetyczna Polski do 2025 r. Załącznik do obwieszczenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2005 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2025 r.: POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI DO 2025 r. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 r. ( Główne cele zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju, wzrost konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej, ochrona środowiska przed negatywnymi skutkami działalności energetycznej, związanej z wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii i paliw. bezpieczeństwo energetyczne stan gospodarki umoŝliwiający pokrycie bieŝącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska 7

8 Odpowiedzialni za bezpieczeństwo energetyczne: administracja rządowa (m.in. zapewnienie odpowiedniej dywersyfikacji źródeł energii i kierunków dostaw, utrzymanie odpowiednich zapasów paliw, utrzymanie rezerw mocy wytwórczych, zapewnienie zdolności przesyłowych umoŝliwiających w/w dywersyfikację), wojewodowie oraz samorządy województw (m.in. koordynacja rozwoju energetyki w gminach), gminna administracja samorządowa jest odpowiedzialna za zapewnienie energetycznego bezpieczeństwa lokalnego, w szczególności w zakresie zaspokojenia zapotrzebowania na energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe, z racjonalnym wykorzystaniem lokalnego potencjału odnawialnych zasobów energii i energii uzyskanej z odpadów, operatorzy systemów sieciowych - przesyłowych i dystrybucyjnych (m.in. efektywne zarządzanie systemem i stałe monitorowanie niezawodności pracy systemu oraz bieŝące bilansowanie popytu i podaŝy). Mechanizmy i narzędzia zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego wykorzystywane przez organy administracji rządowej, samorządowej oraz operatorów systemów sieciowych 8

9 3.2. Wybrane cele szczegółowe wspomaganie rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) i pracujących w skojarzeniu, w tym generacji rozproszonej, przy uŝyciu mechanizmów rynkowych, upowszechnianie idei partnerstwa publicznoprywatnego na szczeblu regionalnym i lokalnym, w przedsięwzięciach świadczenia usług dystrybucyjnych i zapewnienia dostaw energii i paliw, szczególnie dla rozwoju OZE oraz skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. odnawialne źródło energii źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a takŝe biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych Czynniki decydujące o moŝliwościach wykorzystania OZE: zasoby OZE, rozwój i dostępność odpowiednich technologii. 9

10 Potencjalne moŝliwości wykorzystania OZE w Polsce: biomasa (uprawy energetyczne, drewno opałowe, opady rolnicze, przemysłowe i leśne, biogaz), energia wiatru, energia wodna (MEW), energia geotermalna. Przewidywane działania mające na celu wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii: Utrzymanie stabilnych mechanizmów wsparcia wykorzystania odnawialnych źródeł energii; Wykorzystanie biomasy do produkcji energii elektrycznej i ciepła technologie wykorzystujące biomasę stanowić będą nadal podstawowy kierunek rozwoju OZE; Intensyfikacja wykorzystania małej energetyki wodnej; Wzrost wykorzystania energetyki wiatrowej; Zwiększenie udziału biokomponentów w rynku paliw ciekłych; Rozwój przemysłu na rzecz energetyki odnawialnej. 10

11 4. Polityka ekologiczna państwa POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata (projekt z grudnia 2006 r.) ROZDZIAŁ 5. ZRÓWNOWAśONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII 5.2. Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych Istniejące instrumenty wspierające rozwój źródeł odnawialnych: subwencje do kosztów inwestycyjnych, przepisy regulujące dostęp do sieci energetycznej i obowiązek zakupu przez dystrybutorów energii wyprodukowanej w oparciu o źródła odnawialne, obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw pochodzenia energii elektrycznej, zwolnienie z akcyzy energii elektrycznej pozyskiwanej z OZE, dopłaty do upraw energetycznych: wierzby i róŝy. Kierunki działań na lata : 1. Wspieranie budowy nowych instalacji OZE, tak by udział energii z tych źródeł w strukturze zuŝycia nośników pierwotnych oraz produkcji energii elektrycznej osiągnął w 2010r. poziom co najmniej 7,5%. 11

12 2. Wspieranie budowy nowych instalacji zapewniających, Ŝe udział biokomponentów w rynku paliw ciekłych w 2010r. wyniesie 5,75%, ze szczególnym uwzględnieniem biopaliw ciekłych. 3. Współpraca z partnerami społecznymi i gospodarczymi dla zapewnienia stabilnych podstaw prawnych i organizacyjnych rozwoju OZE. 4. Identyfikacja barier utrudniających rozwój OZE i podjęcie działań mających na celu ich likwidację. 5. Stworzenie systemu pozyskiwania informacji o wytwarzaniu ze źródeł odnawialnych energii innej niŝ elektryczna. 6. Prowadzenie działań edukacyjnych oraz popularyzujących OZE. 7. Określenie potrzeb w zakresie prac naukowobadawczych w obszarze OZE. 8. Wspieranie i aktywizacja samorządów lokalnych w kierunku wykorzystania lokalnych zasobów OZE. 9. Rozwój energetycznego wykorzystania biomasy i biogazu, energetyki wodnej, geotermalnej, słonecznej i wiatrowej. 10. Utrzymanie systemów wsparcia dla OZE przy istotnym udziale Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a takŝe korzystanie z funduszy europejskich, zarówno w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, jak i programów regionalnych. 12

13 5. Raport Ministra Gospodarki zawierający analizę realizacji celów ilościowych i osiągniętych wyników w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii (Monitor Polski Nr 31, poz. 343, r.) (inne akty prawne) Tabela II.1. udział procentowy energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii w całkowitym krajowym zuŝyciu energii elektrycznej brutto według załoŝonych celów OZE oferujące największy potencjał do wykorzystania w Polsce przy obecnych cenach energii i warunkach pomocy publicznej: biomasa, wiatr i woda. (od 2004 r. wzrost udziału technologii współspalania biomasy z paliwami kopalnymi w elektrowniach i elektrociepłowniach zawodowych i przemysłowych) 13

14 Tabela II.2. Moc zainstalowana w elektrowniach wytwarzających energię elektryczną ze źródeł odnawialnych w latach ,6 % Tabela II.3. Udział energii elektrycznej z OZE w krajowym zuŝyciu energii elektrycznej brutto Tabela II.4. Ilość energii elektrycznej wyprodukowana w poszczególnych technologiach OZE w latach [GWh] 14

15 Rys.II.1. Ilość energii elektrycznej wyprodukowana w poszczególnych technologiach OZE w latach [GWh] wykorzystanie OZE przyczynia się m.in. do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych co jest zgodne ze zobowiązaniami Polski w zakresie ochrony klimatu (emisja CO 2 w 2004 r. w Polsce: energetyka zawodowa 56,8 %, przemysł włókienniczy i budownictwo 14,5 %, transport 9,6 %, pozostałe sektory 16 %) Rys.II.2. Całkowita emisja gazów cieplarnianych w Polsce w latach wyraŝona w ekwiwalencie dwutlenku węgla 15

16 mechanizmy wspierające produkcję energii elektrycznej z wykorzystaniem odnawialnych zasobów: - obowiązek zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii, nałoŝony na przedsiębiorstwa sprzedające energię elektryczną odbiorcom końcowym, - moŝliwość pozyskania dotacji i preferencyjnych kredytów, udzielanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Środki z tych funduszy zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska przeznaczane są m.in. na wspomaganie działalności wspierającej wykorzystanie lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc przy wprowadzaniu bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, - moŝliwość skorzystania ze środków finansowych Fundacji Ekofundusz, - moŝliwość skorzystania z funduszy unijnych. 16