Gimnazjum nr 1 im. Adama Mickiewicza w Zamościu PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Wiedza o społeczeństwie to przedmiot, który składa się z trzech modułów: wychowania obywatelskiego, wychowania do aktywnego udziału w życiu gospodarczym, wychowania do życia w rodzinie. Zasady pracy ucznia na lekcji: systematyczne przygotowanie do lekcji /powinien posiadać podręcznik, zeszyt przedmiotowy, przybory do pisania /, systematycznie prowadzenie zeszytu, odrabianie prac domowych, dyscyplina na lekcji, czynny udział w zajęciach, aktywność w pracach na rzecz klasy, szkoły i środowiska lokalnego, prawo nie przygotowania do zajęć bez podania przyczyny raz w semestrze, nie dotyczy to zapowiedzianych wcześniej sprawdzianów pisemnych i referowania bieżących wiadomości, sprawdzanie wiedzy i umiejętności bieżącej obejmuje trzy tematy i może być w formie pisemnej lub ustnej, sprawdziany pisemne z większej części materiału, obejmującego więcej niż trzy ostatnie lekcje, są zapowiedziane, jeżeli uczeń otrzymał ocenę niedostateczną ze sprawdzianu, zobowiązany jest sprawdzian poprawić w uzgodnionym terminie do dwóch tygodni, uczeń nieobecny na sprawdzianie zalicza go na kolejnej lekcji, w przypadku odmowy otrzymuje ocenę niedostateczną, jeżeli uczeń otrzymał nie satysfakcjonującą go ocenę ze sprawdzianu pisemnego ma prawo go poprawić w uzgodnionym terminie do dwóch tygodni, uczniowie z dysfunkcjami oceniani są wg odrębnych zasad zalecanych przez Poradnię Psychologiczno- Pedagogiczną.
Kontrola i ocena osiągnięć uczniów: ocenie podlegają; A) wiadomości, stopień rozumienia i zapamiętania nabytych informacji oraz korelowania ich z wiedzą wyniesioną z innych przedmiotów, B) umiejętności, wykorzystanie w praktyce zdobytej wiedzy, udział w dyskusji, wyciąganie wniosków, obrona własnego zdania, korzystanie z różnych źródeł, w tym: z podręcznika, słowników, encyklopedii, prasy, tekstów źródłowych, Internetu, C) aktywność podczas zajęć i w życiu społeczności szkolnej, D) orientacja w bieżących wydarzeniach życia politycznego, społecznego i gospodarczego w Polsce i na świecie, E) obowiązkowość i systematyczność w pracy. Zasady sprawdzania osiągnięć ucznia z przedmiotu wiedza o społeczeństwie: - wypowiedzi ustne polegające na zadawaniu jednostkowych pytań wymagających przypomnienia oraz pytania wymagające rozumienia przyczyn i skutków, - pisemny sprawdzian składający się z kilku pytań, sprawdzian zawierający pytania problemowe lub test sprawdzający wiadomości i umiejętności po zakończeniu bloku tematycznego, - zadanie domowe, które przeważnie jest pisemną pracą dającą uczniowi możliwość poszerzenia wiadomości, zainteresowanie tematyką, - ćwiczenia doskonalące umiejętności ucznia i utrwalające poznane treści programowe, - aktywne uczestniczenie w lekcji, gdzie uczeń będzie prezentował znajomość problematyki, prezentował własne opinie, /w trakcie semestru: 3 plusy za aktywność ocena bardzo dobra/, - pisemna praca np. referat lub prezentacja multimedialna /uczeń zaprezentuje umiejętność syntezy i analizy różnych źródeł na dany temat/. Ocenę semestralną i końcowo roczną nauczyciel wystawia na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych przez ucznia.
System motywacyjny i naprawczy: uczeń mający kłopoty z opanowaniem materiału może zwrócić się o pomoc do nauczyciela i jeżeli jest to pożądane, wspólnie ustalają program wspomagający np. pomoc nauczyciela przedmiotu, pomoc koleżeńska, uczestnictwo w dodatkowych zajęciach KLASA I Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania, nie potrafi, nawet przy znacznej pomocy nauczyciela, korzystać z prostych środków dydaktycznych, nie potrafi formułować nawet bardzo prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych ponieważ nie zna i nie rozumie podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach, nie prowadzi zeszytu. Ocenę dopuszczającą (2) otrzymuje uczeń, który: ma braki w wiadomościach, nie opanował także wszystkich umiejętności przewidzianych w programie, ale nie uniemożliwia mu to dalszego poznawania treści programowych w następnych etapach edukacji, zna podstawowe pojęcia i terminy związane z człowiekiem jako istotą społeczną, państwem, narodem, rozróżnia potrzeby człowieka, zna podstawowe cechy grupy społecznej, czynniki narodotwórcze, zna mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę, zna strukturę szkolnictwa w Polsce, zadania i polecenia, które uczeń wykonuje, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mają niewielki stopień trudności, zeszyt prowadzi niesystematycznie, nie wykonał wszystkich prac lekcyjnych i domowych. Ocenę dostateczną (3) otrzymuje uczeń, który: opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania, zna podstawowe pojęcia i terminy związane z człowiekiem jako istotą społeczną, narodem, państwem - symbole narodowe, zna podstawowe potrzeby ludzkie, zna klasyfikację grup społecznych i zna zasady podejmowania decyzji w grupie, zna najważniejsze czynniki narodotwórcze i mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę, zna strukturę szkolnictwa w Polsce, potrafi formułować schematyczne wypowiedzi ustne i pisemne, umie posługiwać się, często pod kierunkiem nauczyciela prostymi środkami dydaktycznymi wykorzystanymi na lekcji. Ocenę dobrą (4) otrzymuje uczeń, który:
nie opanował całego materiału określonego programem nauczania, ale nie utrudnia mu to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej, potrafi sklasyfikować potrzeby człowieka, rozumie klasyfikację grup społecznych i zna wady i zalety podejmowania decyzji w sprawach grupy, potrafi scharakteryzować więzi społeczne jakie zachodzą między jednostką a grupą, rozumie znaczenie tożsamości narodowej i zna prawa mniejszości narodowych w Polsce, zna strukturę szkolnictwa w Polsce, rozumie genezę, przebieg i skutki wielu zjawisk zachodzących we współczesnej Polsce i świecie, zna nazwiska najważniejszych osób ze sceny politycznej kraju, poprawnie posługuje się prostymi źródłami informacji, wykonuje samodzielnie typowe zadania polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu, wartościowaniu, uzasadnianiu, umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne. Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który: opanował w pełnym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania, sprawnie, samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy, rozumie i poprawnie stosuje poznaną terminologię dotyczącą człowieka jako istoty społecznej, narodu, państwa - symbole narodowe, potrafi przedstawić czynniki wpływające na potrzeby człowieka, rozumie zasady klasyfikacji grup społecznych oraz wady i zalety podejmowania decyzji w sprawach grupy, potrafi zinterpretować wybrane role społeczne, potrafi scharakteryzować przejawy tożsamości narodowej, potrafi wskazać prawa mniejszości narodowych, zna współczesne modele państw i potrafi wskazać ich najważniejsze cechy, zna kategorie praw człowieka oraz organizacje rządowe i pozarządowe powołane do ich ochrony, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, wykorzystując wiedzę zdobytą w szkole i poza nią, umie współpracować w grupie, aktywnie uczestniczy w lekcjach. Ocenę celującą (6) może otrzymać uczeń, który: wyróżnia się szeroką, samodzielnie zdobytą wiedzą, wybiegającą poza program nauczania wos, posiadł umiejętność samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, które są wzorowe pod względem merytorycznym, jak i językowym, nie boi się wypowiadać własnych, nawet kontrowersyjnych opinii i sądów, które potrafi prawidłowo, przekonująco uzasadnić, doskonale zna szeroką terminologię przedmiotową, swobodnie się nią posługuje,
wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. KLASA II Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania, nie potrafi, nawet przy znacznej pomocy nauczyciela, korzystać z prostych środków dydaktycznych, nie potrafi formułować nawet bardzo prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych ponieważ nie zna i nie rozumie podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach, nie prowadzi zeszytu. Ocenę dopuszczającą (2) otrzymuje uczeń, który: ma braki w wiadomościach, nie opanował także wszystkich umiejętności przewidzianych w programie, ale nie uniemożliwia mu to dalszego poznawania treści programowych w następnych etapach edukacji, zna podstawy demokracji i rozróżnia systemy władzy we współczesnych państwach, zna podstawowe prawa człowieka, zna fundamentalne zasady demokracji zawarte w Konstytucji RP, zna podstawowe pojęcia i terminy dotyczące struktury władzy w Polsce, zna sąsiadów Polski, zna podstawowe pojęcia i terminy z zakresu ekonomii, zadania i polecenia, które uczeń wykonuje, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mają niewielki stopień trudności, zeszyt prowadzi niesystematycznie, nie wykonał wszystkich prac lekcyjnych i domowych. Ocenę dostateczną (3) otrzymuje uczeń, który: opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania, zna fundamentalne zasady demokracji zawarte w Konstytucji RP, zna zasady wyboru najważniejszych organów władzy w Polsce, potrafi wskazać wszystkich polskich sąsiadów, zna podstawowe pojęcia i terminy z zakresu ekonomii, potrafi formułować schematyczne wypowiedzi ustne i pisemne, umie posługiwać się, często pod kierunkiem nauczyciela prostymi środkami dydaktycznymi wykorzystanymi na lekcji. Ocenę dobrą (4) otrzymuje uczeń, który: nie opanował całego materiału określonego programem nauczania, ale nie utrudnia mu to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej, umie scharakteryzować główne treści konstytucji, rozumie zasady wyboru i potrafi wskazać najważniejsze kompetencje organów władzy RP, rozumie podstawowe zasady demokracji,
potrafi wskazać modele państw we współczesnym świecie (np. królestwo - republika) i wskazać ich najważniejsze cechy, zna podstawowe kategorie praw człowieka i instytucje powołane do ich ochrony, zna nazwiska najważniejszych osób ze sceny politycznej kraju, zna podstawowe pojęcia i terminy z zakresu ekonomii, rozumie genezę, przebieg i skutki wielu zjawisk zachodzących we współczesnej Polsce i świecie, poprawnie posługuje się prostymi źródłami informacji, wykonuje samodzielnie typowe zadania polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu, wartościowaniu, uzasadnianiu, umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne. Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który: opanował w pełnym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania, potrafi przedstawić wady i zalety demokracji oraz wie czym różnią się jej podstawowe formy, zna współczesne modele państw i potrafi wskazać ich najważniejsze cechy, zna kategorie praw człowieka oraz organizacje rządowe i pozarządowe powołane do ich ochrony, potrafi scharakteryzować główne treści konstytucji: zasady ustrojowe, system organów państwowych, rozumie zasady wyboru i zna kompetencje organów władzy RP, zna podstawowe pojęcia i terminy z zakresu ekonomii, sprawnie, samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy, rozumie i poprawnie stosuje poznaną terminologię, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, wykorzystując wiedzę zdobytą w szkole i poza nią, umie współpracować w grupie, aktywnie uczestniczy w lekcjach. Ocenę celującą (6) może otrzymać uczeń, który: wyróżnia się szeroką, samodzielnie zdobytą wiedzą, wybiegającą poza program nauczania wos, posiadł umiejętność samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, które są wzorowe pod względem merytorycznym, jak i językowym, nie boi się wypowiadać własnych, nawet kontrowersyjnych opinii i sądów, które potrafi prawidłowo, przekonująco uzasadnić, doskonale zna szeroką terminologię przedmiotową, swobodnie się nią posługuje, wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. KLASA III
Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania, nie potrafi, nawet przy znacznej pomocy nauczyciela, korzystać z prostych środków dydaktycznych, nie potrafi formułować nawet bardzo prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych ponieważ nie zna i nie rozumie podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach, nie prowadzi zeszytu. Ocenę dopuszczającą (2) otrzymuje uczeń, który: ma braki w wiadomościach, nie opanował także wszystkich umiejętności przewidzianych w programie, ale nie uniemożliwia mu to dalszego poznawania treści programowych w następnych etapach edukacji, zna sąsiadów Polski, zna symbole Unii Europejskiej, zna instytucje czuwające nad bezpieczeństwem międzynarodowym, zna podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii, zna zasady funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej, zna najważniejsze problemy współczesnego świata, zadania i polecenia, które uczeń wykonuje, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mają niewielki stopień trudności, zeszyt prowadzi niesystematycznie, nie wykonał wszystkich prac lekcyjnych i domowych. Ocenę dostateczną (3) otrzymuje uczeń, który: opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania, zna symbole UE i jej główne organy, zna organizacje międzynarodowe do których należy Polska (NATO, ONZ), zna podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii, rozumie zasady funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej, zna zasady funkcjonowania gospodarstwa domowego, zna zasady funkcjonowania rynku pracy, potrafi wskazać najważniejsze problemy współczesnego świata ekonomiczne, ekologiczne i społeczne, potrafi formułować schematyczne wypowiedzi ustne i pisemne, umie posługiwać się, często pod kierunkiem nauczyciela prostymi środkami dydaktycznymi wykorzystanymi na lekcji. Ocenę dobrą (4) otrzymuje uczeń, który: nie opanował całego materiału określonego programem nauczania, ale nie utrudnia mu to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej, potrafi wskazać najważniejsze cele polskiej polityki zagranicznej, potrafi omówić działalność głównych organów UE, zna organizacje międzynarodowe i regionalne do których należy Polska, rozumie pojęcia z zakresu ekonomii i gospodarowania, rozumie zasady funkcjonowania różnego rodzaju gospodarek na przestrzeni wieków, potrafi wskazać główne instytucje ekonomiczne, rozumie zasady funkcjonowania gospodarstwa domowego i potrafi opracować prosty budżet rodzinny,
rozumie zasady funkcjonowania rynku pracy, potrafi opracować posty schemat związany z przedsiębiorczością, potrafi omówić najważniejsze problemy współczesnego świata ekonomiczne, ekologiczne i społeczne, zna nazwiska najważniejszych osób ze sceny politycznej kraju, rozumie genezę, przebieg i skutki wielu zjawisk zachodzących we współczesnej Polsce i świecie, poprawnie posługuje się prostymi źródłami informacji, wykonuje samodzielnie typowe zadania polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu, wartościowaniu, uzasadnianiu, umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne. Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który: opanował w pełnym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania, potrafi wskazać najważniejsze cele polskiej polityki zagranicznej i zmiany jakie nastąpiły po 1989 roku, potrafi przeanalizować korzyści i obawy wynikające z przynależności Polski do różnych instytucji międzynarodowych (UE, ONZ, NATO i regionalnych), rozumie i poprawnie stosuje poznaną terminologię z zakresu ekonomii, potrafi omówić zasady funkcjonowania różnego rodzaju gospodarek na przestrzeni wieków, rozumie zasady działania głównych instytucji ekonomicznych, potrafi opracować budżet gospodarstwa domowego, rozumie zasady funkcjonowania rynku pracy i zależność miedzy przedsiębiorczością jednostki a gospodarowaniem, potrafi opracować prosty schemat biznes-planu, potrafi wyjaśnić, jakie korzyści i zagrożenia może nieść za sobą rozwój postępu technicznego, rozwój ekonomiczny, globalizacja, zna nazwiska najważniejszych osób ze sceny politycznej i ekonomicznej kraju, sprawnie, samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, wykorzystując wiedzę zdobytą w szkole i poza nią, umie współpracować w grupie, aktywnie uczestniczy w lekcjach. Ocenę celującą (6) może otrzymać uczeń, który: wyróżnia się szeroką, samodzielnie zdobytą wiedzą, wybiegającą poza program nauczania wos, posiadł umiejętność samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, które są wzorowe pod względem merytorycznym, jak i językowym, nie boi się wypowiadać własnych, nawet kontrowersyjnych opinii i sądów, które potrafi prawidłowo, przekonująco uzasadnić, doskonale zna szeroką terminologię przedmiotową, swobodnie się nią posługuje, wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej.
Wymagania na poszczególne stopnie z wiedzy o społeczeństwie, dla uczniów z obniżonymi wymaganiami: KLASA I Uczeń powinien: znać treści konieczne, niezbędne do kontynuowania nauki w następnych etapach edukacji, umieć wykonywać zadania i polecenia, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mające niewielki stopień trudności. W zakresie wiedzy uczeń powinien znać: najważniejsze pojęcia i terminy związane z życiem człowieka w społeczeństwie potrzeby ludzkie, grupa społeczna, społeczeństwo, naród, państwo, zasady tworzenia i przynależności do grup społecznych, podstawowe symbole narodowe (godło, flaga, hymn), podstawowe zasady tworzenia państw, strukturę szkolnictwa w Polsce, podstawowe prawa i obowiązki człowieka dziecka ucznia. W zakresie umiejętności uczeń powinien umieć: oceniać proste fakty i wydarzenia, formułować proste odpowiedzi ustne i pisemne, słuchać ze zrozumieniem i komunikować się z innymi, pracować w grupie, formułować pytania dotyczące omawianej problematyki. W zakresie postaw uczeń powinien: mieć szacunek wobec symboli narodowych, rozumieć znaczenie praw człowieka dziecka ucznia, znać podstawowe wartości w życiu człowiek, szanować poglądy innych ludzi, stosować normy współżycia w grupie społecznej. KLASA II Uczeń powinien: znać treści konieczne, niezbędne do kontynuowania nauki w następnych etapach edukacji, umieć wykonywać zadania i polecenia, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mające niewielki stopień trudności. W zakresie wiedzy uczeń powinien znać: podstawowe zasady tworzenia państw, podstawowe prawa i obowiązki człowieka dziecka ucznia.
najważniejsze pojęcia i terminy związane z życiem człowieka w państwie demokratycznym konstytucja, prawa obywateli, władza, sądy, najważniejsze zadania samorządu terytorialnego gminy, różne formy działania obywateli, najważniejsze postaci sceny politycznej prezydent, premier, W zakresie umiejętności uczeń powinien umieć: oceniać proste fakty i wydarzenia, formułować proste odpowiedzi ustne i pisemne, słuchać ze zrozumieniem i komunikować się z innymi, pracować w grupie, formułować pytania dotyczące omawianej problematyki. W zakresie postaw uczeń powinien: mieć szacunek wobec symboli narodowych, poszanować procedury demokratyczne w działaniu, znać podstawowe wartości w życiu człowiek, szanować poglądy innych ludzi, stosować normy współżycia w grupie społecznej. KLASA III Uczeń powinien: znać treści konieczne, niezbędne do kontynuowania nauki w następnych etapach edukacji, umieć wykonywać zadania i polecenia, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mające niewielki stopień trudności. W zakresie wiedzy uczeń powinien znać: podstawy istnienia i działania UE, elementarne pojęcia i terminy związane z życiem gospodarczym człowieka ekonomia, rynek, podatek, bezrobocie, działalność gospodarcza, podstawowe prawa rządzące rynkiem, zasady prowadzenia gospodarstwa domowego, swoje możliwości i predyspozycje zawodowe, podstawowe procedury obowiązujące w ubieganiu się o pracę. W zakresie umiejętności uczeń powinien umieć: oceniać proste fakty i wydarzenia, sporządzić prosty dokument niezbędny przy ubieganiu się o pracę, formułować proste odpowiedzi ustne i pisemne, pracować w grupie, formułować pytania dotyczące omawianej problematyki.
W zakresie postaw uczeń powinien: znać podstawowe zasady życia etycznego w gospodarce, umieć stosować posiadane umiejętności w życiu szkolnym (punktualność, rzetelna praca, uczciwość, odpowiedzialność za skutki), umieć trafnie rozpoznać swoje możliwości i predyspozycje, szanować poglądy innych ludzi, stosować normy współżycia w grupie społecznej. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o dysleksji, dysgrafii i dysortografii przy ocenie zadań i prac pisemnych błędy wynikające z orzeczonych dysfunkcji nie wpływają na ocenę. Opracowała: Anna Sawiniec - Szczech