Budowa przedmiotu/modułu dla programu studiów (w oparciu o efekty kształcenia)

Budowa przedmiotu/modułu dla programu studiów (w oparciu o efekty kształcenia) Tomasz Saryusz Wolski Uniwersytecka Komisja Akredytacyjna, Poznań 23.02.2012

Dostosowanie modułów, przedmiotów do potrzeb zmienionego programu studiów Efekty kształcenia dla programu kształcenia zatwierdzane przez SENAT Uczelni OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA OBSZARÓW KSZTAŁCENIA i inne punkty odniesienia Macierz efektów kształcenia dla programu studiów Nowy opis przedmiotu w tym EFEKTY KSZTAŁCENIA nowy przedmiot Stary opis przedmiotu treści kształcenia Jeśli zmiany nie przekraczają 30% to nawet przy braku uprawnień hab. nie trzeba występować o zgodę MNiSzW Na tym etapie musi nastąpić dopasowanie starych PRZEDMIOTÓW do wymagań nowego PROGRAMU STUDIÓW 2

Zawartość nowego opisu modułu kształcenia, przedmiotu Efekty kształcenia uzyskiwane przez studentów Sposób, metody sprawdzania osiągnięcia efektów kształcenia Formy prowadzenia zajęć pomocy studentom w osiąganiu efektów uczenia się (z odniesieniem do poszczególnych efektów) Liczba punktów ECTS wraz z ich wyliczeniem Treści programowe, kształcenia Odniesienie efektów kształcenia modułu, przedmiotu do efektów kształcenia zapisanych dla programu studiów, programu kształcenia Dodatkowe wyliczenia potrzebne do wyznaczenia wskaźników dla programu studiów 3

Co to są efekty kształcenia? Określają, co uczący się powinien wiedzieć, rozumieć i potrafić wykonać po zakończeniu procesu uczenia się ( w ramach przedmiotu, modułu, programu itp.) Efekty uczenia się zostały ujęte w trzech kategoriach: Wiedzy wiedza teoretyczna i faktograficzna zasób powiązanych ze sobą faktów, zasad, teorii i doświadczeń przyswojonych przez osobę uczącą się. Umiejętności Kognitywne i psychomotoryczne zdolność wykorzystania wiedzy oraz wyćwiczonych sprawności do wykonywania zadań oraz rozwiązywania problemów. Kompetencji społecznych zdolność do autonomicznego i odpowiedzialnego wykonywania powierzonych zadań; gotowość do uczenia się przez całe życie 4

Dlaczego zdefiniowanie efektów kształcenia jest konieczne? Uczyłem mojego psa gwizdać Nie słyszę, żeby umiał gwizdać Powiedziałem, że go uczyłem gwizdać a nie, że on umie gwizdać 23.02.2012 Tomasz Saryusz Wolski 5

Cele i efekty kształcenia WEJŚCIE Cele kształcenia Działania proces kształcenia, prowadzenia przedmiotu WYJŚCIE Efekty kształcenia Cel kształcenia intencje nauczyciela, twórcy przedmiotu przedstawiają, jaki zakres informacji zostanie przedstawiony słuchaczom, czego nowego będą się mogli dowiedzieć i jakie umiejętności będą kształtowane Efekty kształcenia określają, co uczący wie, rozumie i potrafi wykonać po zakończeniu procesu uczenia się Cele dotyczą tego co się będzie działo w trakcie trwania procesu kształcenia, efekty kształcenia są wynikiem procesu kształcenia, dotyczą tego co się zmieni u studenta po zakończeniu procesu kształcenia. 23.02.2012 Tomasz Saryusz Wolski 6

Cele i efekty kształcenia Przykład Cel kształcenia : Zapoznanie studentów z zasadami pracy w grupie i wykształcenie podstawowych umiejętności pracy w zespole Efekty Kształcenia : Po zakończeniu modułu student potrafi: dzielić równo i wypełniać obowiązki w grupie, słuchać innych członków grupy, analizować tok rozumowania innych członków zespołu i oceniać jego słuszność, rozwijać koncepcje innych członków zespołu. wspomagać pracę i dzielić się osiągnięciami z pozostałymi członkami zespołu 7

Pierwsze pytania jakie powinien sobie zadać nauczyciel opracowujący swój przedmiot/moduł 1. Jakie efekty kształcenia osiągnie student? 2. Jak student zademonstruje osiągnięcie określonych efektów? 3. Jak ocenię czy student osiągnął założone efekty kształcenia i w jakim stopniu? Związek Lo La Learning outcomes Learning assessment 8

Myślenie nauczyciela o przedmiocie (w kategoriach efektów uczenia się) Jakie chcę mieć, mam mieć! rezultaty mojej pracy ze studentami efekty kształcenia studentów? Jak sprawdzę czy student osiągnął efekty uczenia się i w jakim stopniu? Jakich treści programowych użyję, aby studenci osiągnęli efekty uczenia się? Ile pracy musi włożyć student aby osiągnąć efekty uczenia się? ECTS W jaki sposób będę pomagał studentom osiągnąć założone efekty uczenia się? 9

Różne taksonomie ten sam cel Taksonomia B. Blooma Taksonomia Marzano's Taksonomia Dave a Taksonomia celów nauczania wg B. Niemierki. Jedna z konkluzji z konferencji Walidacja akademicka w kontekście Europejskich Ram Kwalifikacji Warszawa, 8 10 listopada 2011 r. Taksonomia Blooma jest dziś szeroko używana. i w chwili obecnej nie ma lepszego narzędzia.. 10

Educational objectives a efekty kształcenia Educational objectives to cele wynikowe kształcenia Cele wynikowe kształcenia to efekty kształcenia 11

Bloom s Taxonomy of Educational Objectives KOMPETENCJE Domena Kognitywna -dotycząca wiedzy Domena Afektywna -uczucia i postawy Domena Psychomotoryczna -dotycząca umiejętności 12

DOMENA KOGNITYWNA (dotycząca wiedzy) 6.ocena 5.synteza 4.analiza 3.zastosowanie 2.zrozumienie 1.wiedza 13

DOMENA KOGNITYWNA (dotycząca wiedzy zmodyfikowana przez L. ANDERSONA) TWORZENIE Poziom zaawansowania OCENIANIE ANALIZOWANIE STOSOWANIE ROZUMIENIE ZAPAMIĘTYWANIE 14

Trzeci wymiar piramidy domeny kognitywnej taksonomii Blooma Andersona Tworzenie złożonych produktów lub form Tworzenie wiedzy Poziom operowania wiedzą 6 Tworzenie prostych produktów lub form 7 8 tworzenie ocenianie analizowanie stosowanie pojmowanie zapamiętywanie I II III 23.02.2012 Tomasz Saryusz Wolski 15

Domena Afektywna (uczucia i postawy) 5. CHARAKTER YZOWANIE 4. ORGANIZOWANIE 3. WARTOŚCIOWANIE 2. ODPOWIADANIE 1. OTRZYMYWANIE 16

DOMENA PSYCHOMOTORYCZNA (dotycząca umiejętności korzystanie z metod, materiałów, narzędzi) Poziom zaawansowania Tworzenie nowych wzorców Działanie w sytuacjach nietypowych Działanie w sytuacjach typowych Wykonywanie Odtwarzanie Przygotowanie Postrzeganie 17

WIEDZA a UMIEJĘTNOŚCI W Europejskiej Ramie Kwalifikacji dla Uczenia się przez Całe Życie i Polskiej Ramie Kwalifikacji wiedza jest rozumiana jako Faktograficzna Teoretyczna Wyższe poziomy domeny kognitywnej Taksonomii Blooma Andersona (stosowanie, analizowanie, ocenianie, tworzenie) mieszczą się w kategorii UMIEJĘTNOŚCI razem z umiejętnościami domeny psychomotorycznej 18

Europejskie Ramy Kwalifikacji poziomy 6 do 8 WIEDZA efekt przyswajania informacji poprzez ERK Poziom 6 Poziom uczenie 7 się Poziom 8 W kontekście europejskich Wysoce ram wyspecjalizowana kwalifikacji wiedza, wiedzę której opisuje część się jako teoretyczną stanowi najnowsza wiedza w danej dziedzinie lub faktograficzną Wiedza Umiejętności Zaawansowana wiedza w danej dziedzinie pracy i nauki obejmująca krytyczne rozumienie jej teorii i zasad. Zaawansowane umiejętności wykazywania się biegłością i innowacyjnością potrzebną do rozwiązywania złożonych i nieprzewidywalnych problemów w specjalistycznej dziedzinie pracy lub nauki. pracy lub nauki, będąca podstawą oryginalnego myślenia lub badań. Krytyczna świadomość zagadnień w zakresie wiedzy w danej dziedzinie oraz na styku różnych dziedzin Specjalistyczne umiejętności rozwiązywania problemów rozwiązywania potrzebne do badań problemów. lub działalności innowacyjnej w celu tworzenia nowej wiedzy i procedur oraz integrowania wiedzy z różnych dziedzin Wiedza na najbardziej zaawansowanym poziomie w danej dziedzinie pracy lub nauki oraz na styku różnych dziedzin UMIEJĘTNOŚCI zdolność do stosowania wiedzy i korzystania z know how w celu wykonywania zadań i Najbardziej zaawansowane i wyspecjalizowane umiejętności i techniki w tym synteza i ocena, potrzebne do rozwiązywania krytycznych problemów badaniach lub działalności innowacyjnej oraz do poszerzania i ponownego określania istniejącej wiedzy lub praktyki zawodowej umiejętności określa się jako kognitywne (obejmujące myślenie logiczne, intuicyjne i kreatywne) oraz praktyczne (obejmujące sprawność i korzystanie z metod, materiałów, narzędzi i instrumentów) (Inne) Kompetencje Zarządzanie złożonymi technicznymi lub zawodowymi działaniami lub projektami, ponoszenie odpowiedzialności za podejmowane decyzje w nieprzewidywalnych kontekstach związanych z pracą lub nauką, ponoszenie odpowiedzialności za zarządzanie rozwojem zawodowym jednostek i grup. 23.02.2012 Zarządzanie i przekształcanie kontekstów związanych z pracą lub nauką, które są złożone, nieprzewidywalne i wymagają nowych podejść strategicznych. Ponoszenie odpowiedzialności za przyczynianie (INNE) się KOMPETENCJE do rozwoju wiedzy i praktyki zawodowej lub za dokonywanie przeglądów udowodniona zdolność stosowania wiedzy, umiejętności i zdolności osobistych kompetencje określane są w kategoriach odpowiedzialności i autonomii strategicznych wyników zespołów. Tomasz Saryusz Wolski Wykazywanie się znaczącym autorytetem, innowacyjnością, autonomią, etyką naukową i zawodową oraz trwałym zaangażowaniem w rozwój nowych idei i procesów w najważniejszych kontekstach pracy zawodowej lub nauki, w tym badań. 19

Efekty kształcenia koncepcja SMART KAŻDY EFEKT KSZTAŁCENIA (zapisany dla modułu/przedmiotu) MUSI MIEĆ WSZYSTKIE PONIŻSZE CECHY: S specific szczegółowy, konkretny efekty kształcenia powinny być szczegółowo opisane, dotyczyć konkretnych oczekiwań co do tego jaką wiedzę i umiejętności student powinien osiągnąć po zakończeniu modułu/przedmiotu. M measurable mierzalny Do każdego zdefiniowanego efektu kształcenia muszą pojawić się sposoby weryfikacji i jasne kryteria oceny czy i w jakim stopniu został osiągnięty. A acceptable/accurate akceptowalny/trafny Każdy efekt powinien być porównany z efektami kształcenia zapisanymi dla programu, wytycznymi zewnętrznymi dla przedmiotu R realistic realistyczny możliwy do osiągnięcia poprzez realizację przedmiotu definiowane efekty kształcenia nie mogą się odnosić do działań ( treści, form dydaktycznych), których dany przedmiot nie obejmuje. T time scaled Efekty kształcenia dla danego przedmiotu powinny być osiągalne w zdefiniowanym przez program czasie. 20

Opis efektu kształcenia a zapis efektu kształcenia Student ma elementarną wiedzę w zakresie. Student posiada umiejętności pozwalające na.. Jest to opis efektu kształcenia, dobrze służący do opisania efektów kształcenia na poziomie opisów obszarowych i efektów kształcenia dla programu kształcenia Opis jest zarysowaniem obszaru wiedzy i umiejętności w ramach których będą generowane efekty. Zapis jest zdefiniowaniem konkretnych, mierzalnych efektów musi być SMART 21

Dlaczego wiedzieć, rozumieć, doceniać nie nadają się do zapisu efektów kształcenia modułu, przedmiotu Nie są mierzalne Nie są konkretne Nie są szczegółowe 22

Zapis efektów kształcenia za pomocą czasowników opisujących działanie action verbs Efekty kształcenia dla przedmiotu, modułu powinny być zapisane za pomocą czasowników opisujących działanie action verbs Zapis efektów za pomocą action verbs umożliwia spełnienie wymagania SMART mogą być szczegółowe i konkretne Powoduje że są one mierzalne może być spełniony związek Lo La W literaturze istnieje wiele przykładów czasowników opisujących działanie action verbs 23

Zwroty czasownikowe action verbs użyteczne w definiowaniu efektów kształcenia ( wg zaktualizowanej taksonomii Bloom a) Definicja WIEDZA 1. ZAPAMIĘTYWANIE umiejętność przywoływania informacji 2. ROZUMIENIE umiejętność interpretowania idei i koncepcji 3. STOSOWANIE umiejętność wykorzystania nabytych informacji w nowy sposób Zwroty czasownikowe dla danego poziomu Definiować, duplikować, listować, powtarzać, przywoływać, wymieniać, kopiować, odtwarzać, reprodukować klasyfikować,opisywać, dyskutować, wyjaśniać, zlokalizować, wybierać, raportować, rozpoznawać, tłumaczyć, parafrazować wybierać, demonstrować, przedstawiać, stosować, interpretować, operować, planować, schemtayzować, organizować,produkować, rozwiązywać, używać, zapisywać. Zwroty czasownikowe wersja angielska Define, duplicate, list, memorize, recall, repeat, reproduce, state Classify, describe, discuss, explain, identify, locate, recognize, report, select, translate, paraphrase Choose, demonstrate, dramatize, employ, illustrate, interpret, operate, schedule, sketch, solve, use, write 4. ANALIZOWANIE oceniać, oszacować, Appraise, compare, contrast, umiejętność rozróżniania poszczególnych składowych informacji analizować, krytykować, ułożyć, testować, rozpoznać, rozdzielać, podkreślać, criticize, differentiate, discriminate, distinguish, examine, experiment, question, 23.02.2012 oddzielać, Tomasz Saryusz Wolski egzaminować, test kwestionować, testować 24

Sprawdzenie prawidłowości budowy przedmiotu/modułu SPOSOBY WERYFIKACJI i OCENY EFEKTÓW OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA LICZBA PUNKTÓW ECTS EFEKTY KSZTAŁCENIA TREŚCI KSZTAŁCENIA Zgodność z efektami kształcenia zapisanymi dla programu studiów 23.02.2012 Tomasz Saryusz Wolski 25

Sposoby, metody weryfikacji/oceny efektów kształcenia Jak student zademonstruje osiągnięcie określonych efektów? Różne efekty różny sposób ich pokazania Jak ocenić czy student osiągnął założone efekty kształcenia i w jakim stopniu? Czy osiągnięcie każdego efektu kształcenia jest w dostatecznym stopniu sprawdzane? LO LA 26

Treści kształcenia Czy wszystkie zaplanowane treści programowe mają swoje odzwierciedlenie w efektach kształcenia? Czy wszystkie zdefiniowane efekty kształcenia znalazły odzwierciedlenie w treściach programowych? 27

Formy prowadzenia zajęć Czy zaplanowane formy prowadzenia zajęć są odpowiednie dla osiągnięcia założonych efektów kształcenia? Czy użycie zaplanowanych form, metod i narzędzi nie przyniesie dodatkowych nie zapisanych jeszcze efektów kształcenia? 28

Metody a kryteria oceny Metody weryfikacji osiągnięcia efektów kształcenia Jak student zademonstruje osiągnięcie określonych efektów? Kryteria oceny osiągnięcia efektów kształcenia Jak ocenię czy student osiągnął założone efekty kształcenia i w jakim stopniu? 29

Narzędzia weryfikacji/oceny EFEKT KSZTAŁCENIA EFKET 1 TEST x EGZAMIN USTNY SPRAWOZDANIE Z LABORATORIUM EFEKT 2 x x EFEKT 3 PROJEKT x PREZENTACJA 30

Dwa typy oceny ewaluacj studenta i.. nauczyciela Ocena formująca Ocena formująca służy bezpośrednio procesowi kształcenia, jest również narzędziem które pomaga dobierać prowadzącemu przedmiot, odpowiednio dla specyfiki zespołu uczącego się, narzędzia i efektywnie poprowadzić proces kształcenia w ramach danego przedmiotu. PRZYKŁAD: krótki sprawdzian w którym studenci sami się oceniają na podstawie dyskusji z nauczycielem na temat prawidłowych i błędnych odpowiedzi/rozwiązań Ocena podsumowująca Ma miejsce zazwyczaj na końcu procesu kształcenia ( przedmiotu/modułu) i służy tylko ocenie tego jakie efekty kształcenia student osiągnął i w jakim stopniu. Ocena podsumowująca może nie sprawdzać wszystkich zdefiniowanych efektów kształcenia ale ich dowolną próbkę. 31

Przykład zapisu Tworzyć i powiązania portfel papierów elementów definiujących wartościowych (poprzedzone moduł/przedmiot Efekty kształcenia Powinno być student potrafi ) Metody Przykładowe lub weryfikacji efektu zadanie, Tworzy portfel papierów wartościowych kształcenia (poprzedzone pytanie po zaliczeniu przedmiotu student ) Treści Kształcenia omawiane w trakcie zajęć, wspomagające uzyskanie zakładanego efektu Metody i narzędzia dydaktyczne Tworzenie portfela papierów wartościowych. Wynik końcowy wirtualnej gry na giełdzie Studium przypadków Ustawa o instrumentach finansowych Wykład interaktywny z prezentacją multimedialną. Wyjazd terenowy. Gra symulacyjna. Podejmowanie decyzji inwestycyjnych o zakupie akcji na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw. Porównanie wartości akcji Analiza bilansu i rachunku zysków i start. Analiza wartości portfela Metody przeprowadzania analiz sprawozdań finansowych Analiza przypadków. Gra symulacyjna 32

Przykład zapisu i powiązania elementów definiujących moduł/przedmiot Efekty kształcenia Student potrafi Metody weryfikacji efektu kształcenia Przykładowe zadanie, pytanie Treści Kształcenia omawiane w trakcie zajęć, wspomagające uzyskanie zakładanego efektu Metody i narzędzia dydaktyczne Tworzyć portfel papierów wartościowych. Wynik końcowy wirtualnej gry na giełdzie Studium przypadków Ustawa o instrumentach finansowych Wykład interaktywny z prezentacją multimedialną. Wyjazd terenowy. Gra symulacyjna. Podejmowanie decyzji inwestycyjnych o zakupie akcji na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw. Porównanie wartości akcji Analiza bilansu i rachunku zysków i start. Analiza wartości portfela Powinno być udział w grze symulacyjnej Metody przeprowadzania analiz sprawozdań finansowych Analiza przypadków. Gra symulacyjna 33

Efekty kształcenia Student potrafi Tworzyć portfel papierów wartościowych. Przykład zapisu i powiązania elementów definiujących moduł/przedmiot Metody weryfikacji efektu kształcenia udział w grze symulacyjnej Przykładowe zadanie, pytanie Studium przypadków Treści Kształcenia omawiane w trakcie zajęć, wspomagające uzyskanie zakładanego efektu Ustawa o instrumentach finansowych Metody i narzędzia dydaktyczne Wykład interaktywny z prezentacją multimedialną. Wyjazd terenowy. Gra symulacyjna. Podejmowanie decyzji inwestycyjnych o zakupie akcji na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw. Porównanie wartości akcji Analiza bilansu i rachunku zysków i start. Analiza wartości portfela Stwórz portfel papierów wartościowych na podstawie danych podanych w.. Metody przeprowadzania analiz sprawozdań finansowych Analiza przypadków. Gra symulacyjna 34

Efekty kształcenia Student potrafi Tworzyć portfel papierów wartościowych. Podejmowanie decyzji inwestycyjnych o zakupie akcji na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw. Przykład zapisu i powiązania elementów definiujących moduł/przedmiot Metody weryfikacji efektu kształcenia udział w grze symulacyjnej Porównanie wartości akcji Przykładowe zadanie, pytanie Stwórz portfel papierów wartościowych na podstawie danych podanych w.. Analiza bilansu i rachunku zysków i start. Analiza wartości portfela Czy treści zawarte w ustawie wystarczą do rozwinięcia tego efektu kształcenia??? Treści Kształcenia omawiane w trakcie zajęć, wspomagające uzyskanie zakładanego efektu Ustawa o instrumentach finansowych Metody przeprowadzania analiz sprawozdań finansowych Metody i narzędzia dydaktyczne Wykład interaktywny z prezentacją multimedialną. Wyjazd terenowy. Gra symulacyjna. Analiza przypadków. Gra symulacyjna Może jeszcze inne narzędzia np. foldery emisyjne, specjalistyczna prasa 35

Przykład zapisu i powiązania elementów definiujących moduł/przedmiot Efekty kształcenia Pomylono metody Student potrafi weryfikacji i przykładowe zadania Tworzyć portfel papierów wartościowych. Metody weryfikacji efektu kształcenia udział w grze symulacyjnej Przykładowe zadanie, pytanie Stwórz portfel papierów wartościowych na podstawie danych podanych w.. Treści Kształcenia omawiane w trakcie zajęć, wspomagające uzyskanie zakładanego efektu Ustawa o instrumentach finansowych Metody i narzędzia dydaktyczne Wykład interaktywny z prezentacją multimedialną. Wyjazd terenowy. Gra symulacyjna. Podejmować decyzje inwestycyjne o zakupie akcji na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw. Porównanie wartości akcji Analiza bilansu i rachunku zysków i start. Analiza wartości portfela Metody przeprowadzania analiz sprawozdań finansowych Analiza przypadków. Gra symulacyjna 36

Przykład zapisu i powiązania elementów definiujących moduł/przedmiot Efekty kształcenia Pomylono metody Student potrafi weryfikacji i przykładowe zadania Tworzyć portfel papierów wartościowych. Metody weryfikacji efektu kształcenia udział w grze symulacyjnej Przykładowe zadanie, pytanie Stwórz portfel papierów wartościowych na podstawie danych podanych w.. Treści Kształcenia omawiane w trakcie zajęć, wspomagające uzyskanie zakładanego efektu Ustawa o instrumentach finansowych Metody i narzędzia dydaktyczne Wykład interaktywny z prezentacją multimedialną. Wyjazd terenowy. Gra symulacyjna. Podejmować decyzje inwestycyjne o zakupie akcji na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw. Porównanie wartości akcji Analiza bilansu i rachunku zysków i start. Analiza wartości portfela Metody przeprowadzania analiz sprawozdań finansowych Analiza przypadków. Gra symulacyjna 37

Przykład zapisu i powiązania elementów definiujących moduł/przedmiot Efekty kształcenia Tworzyć portfel papierów wartościowych. Metody weryfikacji efektu kształcenia Na jakim poziomie jest podejmowanie decyzji udział w grze symulacyjnej Przykładowe zadanie, pytanie Stwórz portfel papierów wartościowych na podstawie danych podanych w.. Treści Kształcenia omawiane w trakcie zajęć, wspomagające uzyskanie zakładanego efektu Ustawa o instrumentach finansowych Metody i narzędzia dydaktyczne Wykład interaktywny z prezentacją multimedialną. Wyjazd terenowy. Gra symulacyjna. Podejmować decyzje inwestycyjne o zakupie akcji na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw. Analiza bilansu i rachunku zysków i start oraz Analiza wartości portfela Porównaj wartość akcji danego przedsiębiorstwa, Metody przeprowadzania analiz sprawozdań finansowych Metody oceny wartości Zasady podejmowania decyzji Analiza przypadków. Gra symulacyjna Czy wykład też??? 38

Przykład zapisu i powiązania elementów definiujących moduł/przedmiot Efekty kształcenia Tworzyć portfel papierów wartościowych. Metody weryfikacji efektu kształcenia udział w grze symulacyjnej Przykładowe zadanie, pytanie Stwórz portfel papierów wartościowych na podstawie danych podanych w.. Treści Kształcenia omawiane w trakcie zajęć, wspomagające uzyskanie zakładanego efektu Ustawa o instrumentach finansowych Metody i narzędzia dydaktyczne Wykład interaktywny z prezentacją multimedialną. Wyjazd terenowy. Gra symulacyjna. Podejmować decyzje inwestycyjne o zakupie akcji na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstw. Analiza i ocena bilansu i rachunku zysków i start oraz Analiza i ocena wartości portfela jako podstawy do podjęcia decyzji. Porównaj wartość akcji danego przedsiębiorstwa, podejmij decyzję inwestycyjną i uzasadnij ją. Metody przeprowadzania analiz sprawozdań finansowych Metody oceny wartości Zasady podejmowania decyzji Analiza przypadków. Gra symulacyjna Czy wykład też??? 39

Elementy opisu programu studiów Karta programu studiów Karty poszczególnych modułów/przedmiotów Karta(y) praktyk Matryca(e) efektów kształcenia Plan studiów Dodatkowe dokumenty karta warunków realizacji programu studiów karta wyjaśnień i uzasadnień 40

Matryca, lub matryce efektów kształcenia Dwie możliwości, warianty 1. Matryca efektów kształcenia pokazuje jakie moduły, przedmioty rozwijają poszczególne efekty kształcenia zapisane dla kierunku kształcenia 2. W matrycy efektów kształcenia definiowane są efekty dla programów studiów i do nich odnoszone są efekty uzyskiwane w poszczególnych modułach W takim przypadku potrzebne jest dodatkowo odniesienie efektów kształcenia programu studiów do efektów zapisanych dla kierunku Należy sprawdzić czy wszystkie efekty kierunkowe zostały wypełnione 41

Matryca efektów kształcenia wariant 1 Jeśli moduł nie rozwija żadnego z efektów kształcenia to znaczy, że nie może być obowiązkowy i wpisany do matrycy efekty kształcenia dla programu kształcenia moduły kształcenia (przedmioty) MK_1 MK_2 MK_3... MK_m K_W01: ma wiedzę w zakresie... + K_W02: zna i rozumie... +... K_U01: potrafi... + + K_U02: ma umiejętność...... K_K01: ma świadomość ważności... + Jeśli jakiś efekt kształcenia nie K_K02: wykazuje gotowość... + jest zaznaczony dla żadnego z modułów to należy zmienić efekty kształcenia modułów lub wprowadzić dodatkowe 42

Efekty kształcenia dla programu kształcenia I lub II stopnia, profilu ogólnoakademickiego lub praktycznego Program kształcenia nazwa dla Jeśli tworzymy tylko studia A i B to wystarczy matryca w wariancie 1 jeśli chcemy tworzyć programy X to trzeba się zastanowić nad wariantem 2 studiów I stopnia (lub II stopnia) dla studiów o profilu ogólnoakademickim (lub praktycznym) A Program studiów stacjonarnych Opis modułów kształcenia Plan studiów A B Program studiów niestacjonarnych Opis modułów kształcenia Plan studiów B X Program studiów Opis modułów kształcenia Plan studiów X 43

Matryca, lub matryce efektów kształcenia Wariant 2 daje możliwość zapisania efektów kształcenia za pomocą Dwie możliwości, warianty action verbs czasowników 1. Matryca efektów kształcenia opisujących pokazuje działanie. jakie Ułatwia moduły, to przedmioty rozwijają przejście poszczególne do opisu efekty poszczególnych kształcenia zapisane dla kierunku modułów kształcenia (które zawsze powinny 2. W matrycy efektów kształcenia być tak definiowane opisane) są efekty dla programów studiów i do nich odnoszone są efekty uzyskiwane w poszczególnych modułach W takim przypadku potrzebne jest dodatkowo odniesienie efektów kształcenia programu studiów do efektów zapisanych dla kierunku Należy sprawdzić czy wszystkie efekty kierunkowe zostały wypełnione 44

Matryca efektów kształcenia wariant 2 efekty kształcenia dla programu studiów PS_W01:potrafi wymienić + moduły kształcenia (przedmioty) MK_1 MK_2 MK_3... MK_m PS_W02: potrafi zdefiniować + +... PS_U01: potrafi krytycznie ocenić. + + PS_U02: potrafi zaprojektować... +... PS_K01: wykazuje się.. + + PS_K02: wykazuje gotowość... + Efekty kształcenia zapisane przy użyciu czasowników opisujących działanie 45

Tabela powiązania efektów kształcenia dla programu studiów z kierunkowymi efektami kształcenia (efektami zapisanymi dla programu kształcenia) efekty kształcenia dla programu studiów PS_W01:potrafi wymienić PS_W02: potrafi zdefiniować Efekty kształcenia dla programu kształcenia K_W01, K_W05; K_W07 K_W02; K_W03...... PS_U01: potrafi krytycznie ocenić. PS_U02: potrafi zaprojektować... K_U01; K_U04 K_U02......... PS_K01: wykazuje się.. PS_K02: wykazuje gotowość... K_K01: K_K04 K_K02 46

Tabela wypełnienia efektów kształcenia dla programu kształcenia efektami kształcenia zapisanymi dla programu studiów Efekty kształcenia dla programu kształcenia K_W01 K_W02 efekty kształcenia dla programu studiów PS_W01:PS_U03;PS_U04 PS_W02:PS_U05...... K_U01 K_U02... PS_U01;PS_U03 programu kształcenia PS_U02: musi...... K_K01 K_K02 Każdy efekt kształcenia dla znaleźć swoje odzwierciedlenie PS_K01 w efektach kształcenia dla programu PS_K02 studiów 47

Elastyczność studiów a program studiów student powinien mieć możliwość wyboru modułów kształcenia w wymiarze nie mniejszym niż 30% punktów ECTS przypisanych programowi studiów moduły do wyboru mogą mieć inną formę realizacji, inną tematykę ale te same efekty kształcenia zapisane w matrycy jeśli efekty kształcenia modułów do wyboru nie są zgodne z efektami kształcenia zapisanymi w matrycy to nie powinno się ich tam umieszczać. 48

Przykład modułu do wyboru różne treści ten sam efekt ogólny GRA NA INSTRUMENCIE Założony efekt dla modułu: student po zakończeniu przedmiotu potrafi grać na instrumencie EFKET ZAPISANY NA POZIOMIE EFKET ZAPISANY NA POZIOMIE EFKET ZAPISAN Y NA PRZEDMIOTU: PRZEDMIOTU: POZIOMIE PRZEDMIOTU: student po zakończeniu student po zakończeniu przedmiotu potrafi grać przedmiotu potrafi grać student po zakończeniu na skrzypcach na flecie przedmiotu potrafi grać na akordeonie 49

Efekty kształcenia zapisane a realnie osiągane przez studentów Zdefiniowane przez uczelnię efekty kształcenia nie powinny odzwierciedlać oczekiwań i ambicji kadry, lecz realne możliwości osiągnięcia tych efektów przez najsłabszego studenta, który - według przyjętych przez uczelnię (wydział) kryteriów - powinien uzyskać dyplom Dobry program kształcenia to taki który zapewnia poziom efektów kształcenia zapisanych w Ramach kwalifikacji ale jednocześnie efekty są osiągane przez studentów odpowiednia proporcja pomiędzy rozległością i szczegółowością wiedzy a umiejętnościami kognitywnymi 50

Obciążenie pracą studentaprzypisanie punktów ECTS Forma aktywności Godziny kontaktowe z nauczycielem Przygotowanie się do laboratorium Przygotowanie się do zajęć SUMA SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA PRZEDMIOTU Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 51

Poziomy szczegółowości zapisu efektów kształcenia POZIOM IV Efekty kształcenia dla programu studiów POZIOM OGÓLNOŚCI POZIOM III Matryca efektów kształcenia dla programu POZIOM II Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu POZIOM I Efekty kształcenia dla poszczególnych form zajęć POZIOM 0 23.02.2012 Tomasz Saryusz Wolski Efekty kształcenia dla poszczególnych zajęćspotkań nauczyciela ze studentami 52

Uwagi Końcowe Przebudowa przedmiotu, odpowiednie zapisanie efektów kształcenia i ich powiązanie z ocenianiem jest podstawą, warunkiem koniecznym sukcesu wprowadzanych zmian Jest najtrudniejszym elementem przemian wszyscy nauczyciele akademiccy musza być w to zaangażowani Wymaga zmiany sposobu myślenia nauczyciela o swojej roli w procesie kształcenia Jest podstawą przejścia na system zorientowany na studenta student centered system 53

Dziękuję bardzo za uwagę Tomasz Saryusz Wolski tsw@p.lodz.pl 54