RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 222893 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 19.02.2009 09713301.1 (13) (1) T3 Int.Cl. G01N 33/74 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 23..2013 Europejski Biuletyn Patentowy 2013/43 EP 222893 B1 (4) Tytuł wynalazku: Sposób wczesnego określenia nawrotu po leczeniu nowotworu gruczołu krokowego (30) Pierwszeństwo: 21.02.2008 US 30462 P 21.02.2008 US 66732 P 22.02.2008 US 30718 P (43) Zgłoszenie ogłoszono: 24.11.20 w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 20/47 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 31.03.2014 Wiadomości Urzędu Patentowego 2014/03 (73) Uprawniony z patentu: Iris International, Inc., Chatsworth, US (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP 222893 T3 MARK J. SARNO, Encinitas, US ROBERT E. KLEM, Rancho Santa Fe, US RUSS SAUNDERS, Carlsbad, US EDWARD JABLONSKI, Escondido, US THOMAS ADAMS, Rancho Santa Fe, US (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Alicja Rumpel RUMPEL SP. K. Al. Marszałka E. Śmigłego-Rydza 29 m. 11 93-281 Łódź Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
1 1 20 2 30 Sposób wczesnego określenia nawrotu po leczeniu nowotworu gruczołu krokowego Opis Przedmiot wynalazku [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy sposobów wykrywania wczesnego stadium nawrotu biochemicznego lub stabilizacji choroby. Podstawy i wprowadzenie do tematyki wynalazku [0002] Na całym świecie wykrywa się około 670.000 nowych przypadków nowotworu gruczołu krokowego rocznie. Statystyki zachorowań na nowotwór gruczołu krokowego w Zjednoczonym Królestwie, http://info.cancerresearchuk.org/cancerstats/types/prostate/incidence/ (ostatni dostęp 23 stycznia 2009). W Europie w 2004 r. zdiagnozowano 237.800 nowych przypadków i odnotowano 8.200 zgonów z powodu nowotworu gruczołu krokowego. Boyle, P i in. Annals of Oncology 16:481-488 (200). Oprócz klinicznych czynników ryzyka, takich jak historia przypadków raka w rodzinie, palenie tytoniu, wiek, rasa, wczesne wykrywanie raka stercza jest oparte zwykle na badaniu wyników stężenia w obiegu białka, zwanego swoistym antygenem sterczowym (PSA), neutralnej proteazy serynowej wytwarzanej przez normalne, łagodne i złośliwe komórki nabłonka gruczołu krokowego. PSA produkowane przez komórki gruczołu krokowego jest obecne zarówno w postaci wolnej, jak i w postaci związanej, w płynie nasiennym, surowicy, osoczu i moczu i może być w tych płynach zmierzony. Jednoczesny pomiar formy wolnej i związanej nazywany jest pomiarem "całkowitego PSA" i może być oznaczany jako "tpsa" lub "PSA". Stężenie PSA we krwi wzrasta w różnych chorobach stercza, szczególnie u pacjentów z nowotworem gruczołu krokowego, a to zwiększone stężenie jest odzwierciedlone w pomiarach PSA w surowicy. Valsanen i in., Prostate Cancer and Prostatic Disease 2:91-97 (1999). Dlatego też, w ciągu ostatnich dwóch dekad, we wczesnym wykrywaniu nowotworu gruczołu krokowego stosowane są testy, takie jak konwencjonalne oznaczenia immunologiczne PSA w surowicy. Yu et al., J. Urology 17:913-918 (1997). [0003] Na ogół, jeżeli u pacjenta obserwuje się wzrost stężenia PSA, w celu potwierdzenia obecności nowotworu i w celu scharakteryzowania patologii nowotworowych wykonywana jest biopsja prostaty. Około dwóch trzecich pacjentów,
2 1 20 2 30 u których potwierdzono nowotwór gruczołu krokowego, leczonych jest poprzez radykalną prostatektomię (RP, pełne chirurgiczne usunięcie gruczołu krokowego) lub napromieniowanie, hormonalnie, chemioterapią lub różnymi sposobami. Jednakże u nawet do 40% z tych leczonych pacjentów mogą pojawiać się nawroty choroby. Patrz Moul, J. Urology 163:1632-1642 (2000 ). Nawrót nowotworu gruczołu krokowego jest związany ze złym rokowaniem przeżycia. Jednakże, rokowanie może być lepsze, jeśli nawrót zostanie wykryty na tak wczesnym etapie, że można będzie rozpocząć odpowiednie leczenie, w tym zabiegi ratujące. Niestety, istniejące metody oceny prawdopodobieństwa nawrotu są niewystarczające dla wczesnego wykrywania nawrotów. Obserwacje kliniczno-patologiczne wykonane przed, lub w czasie RP, dotyczące np. stadium raka, punktacji w skali Gleasona, wieku w chwili diagnozy, udziału marginesu chirurgicznego (obecności raka w marginesie chirurgicznym), zaatakowania przez raka tkanek miejscowych, torebki stercza, pęcherzyków nasiennych, szyi pęcherza, przerzutów nowotworu do węzłów chłonnych i całkowitej objętości guza są sygnałami pozwalającymi w pewien sposób na ocenę prawdopodobieństwa nawrotu choroby, ale nie zawsze pozwalają je przewidzieć i nie mogą być stosowane do dokładnego określenia czasu nawrotu. W celu potwierdzenia nawrotu choroby, można stosować biopsję lub różnego rodzaju metody obrazowania, ale wadą tych metod jest niska czułość. Ogólnie rzecz biorąc, w chwili gdy za pomocą biopsji lub badania obrazowego wykryje się nowe guzy, nawrót jest już na późnym etapie, kiedy rokowanie jest szczególnie słabe. Tak więc, te metody są niewystarczające dla wczesnego wykrywania i opartego na nim agresywnego leczenia. [0004] Z uwagi na braki w diagnozowaniu nawrotu choroby na podstawie wyników klinikopatologicznych i badań biopsji i obrazowania, nawrót choroby jest teraz rozpoznawany przede wszystkim na podstawie stwierdzenia wzrostu stężenia PSA w surowicy u pacjentów po leczeniu. Na przykład, po radykalnej prostatektomii, w której nie pozostawia się tkanek prostaty wydzielających PSA i po upływie czasu koniecznego dla fizjologicznego spadku przedoperacyjnego poziomu PSA, stężenie PSA spada do najniższego poziomu (nadir). Wzrost stężenia PSA po punkcie nadiru, może wskazywać na nawrót choroby. Tego typu nawrót jest określany jako "nawrót biochemiczny" (BCR), ponieważ nawrót odzwierciedla się tylko zwiększeniem
3 1 20 2 30 poziomu PSA w obiegu, a nie wystąpieniem nowych nowotworów lokalnych lub odległych. Biochemiczny nawrót PSA stał się obecnie standardem opieki medycznej leczenia nowotworu gruczołu krokowego, po leczeniu takim jak RP. [000] Opublikowano różne progi, pozwalające określić w którym momencie uważa się, że występuje nawrót, Cookson MS, i in. J Urology 177:40-4 (2007). Zazwyczaj, wykorzystywana jest wartość 200 pg/ml (0,2 ng/ml), występująca po najniższej wartości PSA. Id. Konwencjonalne testy PSA mają granice wykrywalności w zakresie 0 pg/ml z prawdopodobnie wyższą wrażliwością funkcjonalną. Średni czas wykrycia nawrotu biochemicznego przy użyciu konwencjonalnych testów PSA z granicą wykrywalności 0 pg/ml wynosi ponad 38,4 miesięcy. Vassilikos i i in., Clinical Biochemistry 33(2): 11-123 (2000). Witherspoon i Lapeyrolerie, J. Urology 17, 1322-1328 (1997); Seto i in., Luminescence 16, 28-290 (2001); Doherty i in., Br. J. Cancer 83, 1432-1436 (2000); Ellis i in., Adult Urology 0, 73-79 (1997); Klee i in., Urology 44, 76-82 (1994); Taylor i in., BJU International 98, 40-43 (2006); Prott i in., Anticancer Research 23, 979-982 (2003); Manetti i in., J. Endocrinol. Invest. 2, RC29-RC31 (2002); opisy patentowe WO2004/042030,WO2006/137932, WO 02/06869 opisują oznaczanie PSA. Skrót opisu wynalazku [0006] Niniejszy wynalazek przedstawia sposób wykrywania, czy pacjent ma wczesne stadium nawrotu biochemicznego (ES-BCR) lub czy ma stabilną chorobę, obejmujący: a) dostarczenie dwóch lub więcej próbek pobranych od pacjenta w ciągu 18 miesięcy po leczeniu raka gruczołu krokowego; b) mierzenie poziomu PSA w próbkach z użyciem heterogennego testu immunologicznego PSA typu sandwich o granicy wykrywalności wynoszącej przynajmniej 2,0 pg/ml, przy czym test immunologiczny typu sandwich wykorzystuje reakcję łańcuchowej polimerazy (PCR) do generowania sygnału; c) określenia wartości PSA za pomocą poziomu PSA z próbek; znamienny tym, że ES-BCR jest wykrywany, gdy wartość PSA jest co najmniej równa lub przewyższa wskaźnik PSA, a stabilna choroba zostanie wykryta, gdy wartość PSA nie przekracza wskaźnika PSA, przy czym wskaźnikiem PSA jest szybkość wzrostu [PSA] około 2,0 pg/ml/miesiąc.
4 1 20 2 30 [0007] W korzystnym wykonaniu wynalazek przedstawia sposób, znamienny tym, że wskaźnikiem PSA jest prędkość wzrostu [PSA] około 4,0 pg/ml/miesiąc. [0008] W innym korzystnym wykonaniu wynalazek przedstawia sposób, znamienny tym, że wskaźnikiem PSA jest prędkość wzrostu [PSA] około 6, 8 pg/ml/miesiąc. [0009] Niniejszy wynalazek jest użyteczny w monitorowaniu pacjentów leczonych na choroby prostaty, oraz wykrywaniu raka prostaty i nawrotu raka lub stabilizacji choroby po terapii, lub w następstwie decyzji nie o niepodejmowaniu terapii po prostatektomii, w zależności od obserwacji klinicznych i poziomów PSA oraz wartości wskaźników PSA według wynalazku. Wynalazek ma przewagę nad konwencjonalnymi oznaczeniami PSA w surowicy w celu identyfikacji nawrotu biochemicznego raka prostaty następującego po leczeniu, poprzez dostarczenie nowych testów, w których ograniczenia wykrywania i wrażliwości funkcjonalne na PSA przewyższają standardowe oznaczenia. Wynalazek jest zatem użyteczny w monitorowaniu pacjentów leczonych z powodu chorób prostaty i wykrywaniu nawrotu raka, jako przeciwieństwa do stabilnej choroby (brak nawrotów) po pierwotnym leczeniu, takim jak RP. [00] Sposoby opisane w niniejszym dokumencie są użyteczne, na przykład, do wykrywania wczesnego stadium nawrotu nowotworu gruczołu krokowego lub wczesnego oznaczenia, że pacjent jest stabilny po zabiegu radykalnej prostatektomii z powodu nowotworu gruczołu krokowego Sposoby według niniejszego wynalazku pozwalają na wczesne wykrycie nawrotu i, w stosownych przypadkach, umożliwiają wczesne rozpoczęcie terapii ratującej nawracającego raka. [0011] Leczenie raka prostaty może polegać na radykalnej prostatektomii, radioterapii, chemioterapii, albo leczeniu anty-androgenowemu. Wczesne wykrycie stabilnej choroby może pozwolić uniknąć niepotrzebnych terapii leczenia uzupełniającego u stosunkowo młodych pacjentów z małym marginesem i punktacją Gleasona, którzy w przeciwnym razie podlegali by leczeniu, o ile nie zostałaby wykryta stabilizacja choroby. Z drugiej strony, pacjentów, u których za pomocą sposobów według wynalazku wykryto wczesny etap nawrotu, można poddać wcześniejszemu leczeniu. Tak więc, zdolność do wykrywania niskich poziomów PSA pozwoli na ograniczenie terapii u niektórych pacjentów w trakcie leczenia, prowadzonego z uwagi na wysokie prawdopodobieństwo nawrotu, ponieważ można będzie stwierdzić, że nie mają BR,
1 20 2 30 ponieważ ich poziom PSA jest niski. Wczesne wykrywania BR doprowadzi również do wczesnej terapii. Nilsson i i in., Acta Oncologica Vol. 43, No. 4, str. 316-381, 2004. [0012] W jednym przykładzie wykonania poziom stężeń całkowitego PSA (tpsa lub PSA) może być monitorowany u pacjenta po terapii, przez pobranie, od pacjenta po terapii, jednej lub więcej próbek i określenie poziomu PSA w każdej próbce przy użyciu testu PSA o granicy wykrywalności co najmniej od 1 pg/ml i funkcjonalnej czułości niższej niż pg/ml. W innym wykonaniu, w celu określenia nawrotu nowotworu gruczołu krokowego u pacjenta po leczeniu, stosuje się test PSA o granicy wykrywalności i funkcjonalnej czułości poniżej 1 pg/ml, przez określenie, czy wartość PSA przekracza wartość odpowiadającą wartości odcięcia wskaźnika PSA. W bardziej korzystnym wykonaniu test PSA ma granicę wykrywalności wynoszącą co najmniej od 0,2 pg/ml i funkcjonalną czułość równą lub mniejszą niż 0, pg/ml. [0013] Oznaczenia PSA o ulepszonej granicy wykrywalności i funkcjonalnej czułości, stosowane w sposobach według niniejszego wynalazku, pozwalają na wykrywanie nawrotu biochemicznego lub wznowy na wcześniejszym etapie. To wykrywanie wczesnego stadium nawrotu biochemicznego powinno pozwolić na zastosowanie terapii ratujących na wcześniejszym etapie, kiedy jest mniej komórek nowotworowych i komórki takie mogą być bardziej wrażliwe na leczenie. Zabiegi ratujące mogą obejmować miejscową radioterapię i mogą być stosowane z lub bez równoczesnego leczenia anty androgenowego. Na przykład wykazano, że radioterapia ratująca ma korzystny wpływ w przypadku stosowania w leczeniu ludzi z czasami podwojenia PSA (czas w dniach lub miesiącach, lub latach, gdy występuje podwojenie stężenia PSA) wynoszącymi co najmniej 6 miesięcy, gdy leczenie podawano <2 lata po nawrocie biochemicznym, określonym za pomocą standardowych testów konwencjonalnych. Trock i i in., ASCO 2008 Urogenitary Cancers Symposium, Abstract nr 8. Ponadto, wykrywanie wczesnego stadium nawrotu biochemicznego może wyeliminować potrzebę prowadzenia dalszego kosztownego leczenia u pacjentów, którzy mają stabilną chorobę, lub uniknąć konieczności stosowania u tych pacjentów zbędnych terapii uzupełniających i ratujących. [0014] W innym przykładzie wykonania niniejszego wynalazku, do wykrywania nawrotu biochemicznego na wczesnym etapie, następującego po leczeniu nowotworu
6 1 20 2 30 gruczołu krokowego, stosuje się testy PSA o funkcjonalnej czułości mniejszej niż 1 pg/ml. Do wykrywania wczesnego stadium nawrotu biochemicznego stosowane są wskaźniki oparte na pomiarach PSA. Wskaźniki te obejmują maksymalny obserwowany poziom PSA w trakcie monitorowania, nadir poziomu PSA, mnożnik nadiru poziomu PSA, stosunek maksimum obserwowanego poziomu PSA do nadiru poziomu PSA, lub liczbę podwojeń. Stosować można także wskaźniki tempa wzrostu PSA, takie jak prędkość wzrostu nachylenia krzywej ln [PSA] w zależności od czasu, drugi z kolei wzrost (pg/ml/miesiąc) i czas podwojenia. Każdy z tych wskaźników można stosować pojedynczo lub w kombinacji, w celu ustalenia, czy pacjent ma wczesne stadium nawrotu biochemicznego (ES-BCR), czy stabilizację choroby. [001] Testy PSA według niniejszego wynalazku stosuje się w celu określenia, czy pacjent ma wczesne ryzyko nawrotu nowotworu gruczołu krokowego, tj., w celu wykrywania wczesnej fazy nawrotu biochemicznego (ES-BCR), lub czy pacjent ma większe prawdopodobieństwo przejawiania stabilnych cech choroby, tj. do wykrywania stabilizacji choroby. Jeśli maksymalna obserwowana wartość [PSA] jest równa lub większa od wskaźnika [PSA], stwierdza się, że pacjent ma ES-BCR, a jeśli maksymalna obserwowana wartość [PSA] jest mniejsza niż wskaźnik [PSA], stwierdza się, że pacjent ma stabilizację choroby. [0016] Oznaczenia PSA mogą być używane do pomiaru poziomu stężenia PSA w kolejnych próbkach, pobranych od pacjenta, po radykalnej prostatektomii nowotworu gruczołu krokowego. Pomiary mogą być wykorzystane do określenia wartości stężenia PSA. Przez określenie, czy wartość tempa wzrostu PSA jest równa lub większa niż wartość wskaźnika tempa wzrostu PSA, możliwe jest wykrywanie, czy pacjent ma ES- BCR, czy stabilizację choroby. Jeśli tempo wzrostu PSA jest równe lub przekracza wskaźnik tempa wzrostu, stwierdza się, że pacjent ma ES-BCR, a jeżeli tempo wzrostu PSA spada poniżej progu, stwierdza się, że pacjent ma stabilną chorobę. [0017] Dalsza analiza w oparciu o jeden lub więcej wskaźników PSA umożliwia klasyfikację pacjentów na dodatkowe podtypy, co pozwala lekarzom na dostosowanie leczenia odpowiedniego dla danego podtypu i wykorzystanie tych terapii we wcześniejszym momencie niż obecnej praktyce klinicznej. Wczesne rozpoczęcie leczenia ratującego może polepszać wyniki pacjentów.
7 1 20 2 [0018] Niniejszy wynalazek zostanie teraz opisany bardziej szczegółowo w odniesieniu do załączonych figur i przykładów, które mają być odczytywane zarówno w związku z tym streszczeniem, szczegółowym opisem i dowolnie wybranym i/lub konkretnym przykładem wykonania, z omówionych szczegółowo lub inaczej ujawnionych. Opis rysunków [0019] Fig. 1 pokazuje wyniki jednej z postaci wykonania wynalazku, a w szczególności pokazuje wykres testu immunologicznego wykrywania kwasów nukleinowych, NADIA [PSA] (stężenie PSA) w pg/ml w zależności od dni po radykalnej prostatektomii, u pacjenta numer 11, z gwałtownym nawrotem. [PSA] z testu NADIA to [PSA] określane w badaniu testem NADIA, opisanym w szczegółowym opisie. [0020] Fig. 2 przedstawia wykres NADIA [PSA] w pg/ml w zależności od dni po radykalnej prostatektomii u pacjenta 31 z nawrotem. [0021] Fig. 3 przedstawia wykres NADIA [PSA] w pg/ml w zależności od dni po radykalnej prostatektomii u pacjenta 38 z nawrotem. [0022] Fig. 4 przedstawia wykres NADIA [PSA] w pg/ml w zależności od dni po radykalnej prostatektomii u stabilnego pacjenta 86. [0023] Fig. przedstawia wykres NADIA [PSA] w pg/ml w zależności od dni po radykalnej prostatektomii u stabilnego pacjenta 120. [0024] Fig. 6 przedstawia wykres NADIA [PSA] w pg/ml w zależności od dni po radykalnej prostatektomii u stabilnego pacjenta 126. [002] Fig. 7 przedstawia wykresy w pg/ml w zależności dni po radykalnej prostatektomii dla wszystkich 43 pacjentów z nawrotami, pokazanymi na rysunku. [0026] Fig. 8 przedstawia wykres dla 43 pacjentów z nawrotami, [PSA] w pg/ml w zależności od czasu po prostatektomii z poziomem PSA ograniczonym do 00 pg/ml. [0027] Fig. 9 przedstawia wykres pierwszego oznaczenia całkowitego [PSA] po prostatektomii w zależności od subpopulacji pacjentów (nawrót raka prostaty (1) lub ze stabilną chorobą (0)).
8 1 20 2 30 [0028] Fig. przedstawia wykres najniższego poziomu całkowitego [PSA] w zależności od subpopulacji pacjentów (nawrót raka prostaty (1) lub ze stabilną chorobą (0)). [0029] Fig. 11 przedstawia wykres maksymalnego obserwowanego poziomu [PSA] w zależności od subpopulacji pacjentów (nawrót raka prostaty (1) lub ze stabilną chorobą (0)). [0030] Fig. 12 przedstawia wykres maksymalnego/najniższego poziomu [PSA] w zależności od subpopulacji pacjentów (nawrót raka prostaty (1) lub ze stabilną chorobą (0)). [0031] Fig. 13 przedstawia wykres drugiego z kolei wzrostu poziomu [PSA] (pg/ml/miesiąc) w zależności od subpopulacji pacjentów (nawrót raka prostaty (1) lub ze stabilną chorobą (0)). [0032] Fig. 14 przedstawia wykres czasu podwojenia, w zależności od subpopulacji pacjentów (nawrót raka prostaty (1) lub ze stabilną chorobą (0)). [0033] Fig. 1A-C przedstawiają nałożone wykresy pacjentów z nawrotem, o czasach podwojenia < dni, -400 dni, lub> 400 dni, odpowiednio. [0034] Fig. 1A przedstawia nałożone wykresy pacjentów z nawrotami [PSA] pg/ml w zależności od dni po zabiegu z czasami podwojenia <, o zakresie ograniczonym do 00 pg/ml. [003] Fig. 1B przedstawia nałożone wykresy pacjentów z nawrotami [PSA] pg/ml w zależności od dni po zabiegu z czasami podwojenia -400, o zakresie ograniczonym do 00 pg/ml. [0036] Fig. 1C przedstawia nałożone wykresy pacjentów z nawrotami [PSA] pg/ml w zależności od dni po zabiegu z czasami podwojenia > 400, o zakresie ograniczonym do 00 pg/ml [0037] Na Fig. 16A-D przedstawiono nałożone wykresy podklas pacjentów z nawrotami przez czas podwajania, o zakresie ograniczonym do 00 pg/ml. Pacjenci z nawrotami, z czasami podwojenia > 400 dni, zostali dodatkowo podzieleni, w zależności od tego, czy maksymalne obserwowane PSA wynosi powyżej lub poniżej 200 pg/ml.
9 1 20 2 30 [0038] Fig. 16A pokazuje nałożone wykresy pacjentów z nawrotami o czasie podwojenia < dni z [PSA] pg/ml w zależności od dnia po operacji. [0039] Fig. 16B pokazuje nałożone wykresy pacjentów z nawrotami o czasie podwojenia - 400 dni z [PSA] pg/ml w zależności od dnia po operacji. [0040] Fig. 16C pokazuje nałożone wykresy pacjentów z nawrotami o czasie podwojenia >400 dni z maksimum [PSA] 200 pg/ml w zależności od dnia po operacji. [0041] Fig. 16D pokazuje nałożone wykresy pacjentów z nawrotami [PSA] pg/ml w zależności od dnia po operacji. [0042] Fig. 17 przedstawia nałożone wykresy [PSA] pg/ml w zależności od dnia po operacji, w których, z nielicznymi wyjątkami, stabilni pacjenci z chorobą zwykle mają maksima PSA, które nie przekraczają 1 pg/ml. [0043] Fig. 18 przedstawia wykres mozaikowy danych pokazujących liczbę podwojeń, w zależności od subpopulacji pacjentów (nawrót raka prostaty (1) lub ze stabilną chorobą (0)). [0044] Fig. 19 przedstawia wykres mozaikowy danych pokazujących liczbę kolejnych podwojeń, w zależności od subpopulacji pacjentów (nawrót raka prostaty (1) lub ze stabilną chorobą (0)). [004] Fig. 20A i 20B przedstawiają wielowymiarową krzywą ROC w porównaniu do krzywej ROC dla NADIA maksymalnego obserwowanego poziomu [PSA]. Fig. 20A przedstawia wielowymiarową krzywą ROC. Fig. 20B przedstawia jednowymiarową krzywą ROC dla maksymalnego obserwowanego poziomu NADIA [PSA] (czarna linia) w zależności od wielowymiarowej krzywej ROC (linia przerywana). [0046] Fig. 21 A i 21B przedstawiają wielowymiarową krzywą ROC w porównaniu do jednowymiarowej krzywej ROC maksymalnego obserwowanego poziomu [PSA]NADIA ]. Fig. 21A przedstawia wielowymiarową krzywą ROC. Fig. 21B przedstawia jednowymiarową krzywą ROC dla maksymalnego/najniższego poziomu całkowitego NADIA [PSA] (czarna linia) w zależności od wielowymiarowej krzywej ROC (linia przerywana). [0047] Fig. 22A i 22B przedstawiają wieloczynnikową krzywą ROC w porównaniu do jednowymiarowej krzywej ROC dla podwojenia poziomu [PSA]. Fig. 22B przedstawia wielowymiarową krzywą ROC. Fig. 22A przedstawia jednowymiarową krzywą ROC
1 20 2 30 dla podwojenia poziomu NADIA [PSA] (czarna linia) w zależności od wielowymiarowej krzywej ROC (linia przerywana). Tabela 22 przedstawia wyniki obliczeń regresji logicznej i obliczeń ROC. [0048] Fig. 23A-C przedstawiają analizę jednowymiarową maksymalnego poziomu całkowitego [PSA], wskaźniki drugiego wzrostu (pg/ml/miesiąc) i maksymalne całkowite [PSA]/najniższe całkowite [PSA]. [0049] Fig. 24 przedstawia dopasowanie liniowe krzywej dla stabilnego pacjenta poziomu [PSA] (pg/ml) w funkcji czasu (miesiące) w okresie około ośmiu lat. [000] Fig. 2 przedstawia dopasowanie liniowe krzywej dla pacjenta z nawrotem, poziomu [PSA] (pg/ml) w funkcji czasu (miesiące) w okresie około pięciu lat. Szczegółowy opis wynalazku [001] Zgodnie z niniejszym wynalazkiem, do monitorowania pacjentów po leczeniu nowotworu gruczołu krokowego i do wykrywania wczesnej fazy nawrotu biochemicznego po leczeniu, w odróżnieniu od stabilnej choroby po operacji, można wykorzystać oznaczenia całkowitego stężenia PSA w surowicy (całkowite PSA w surowicy jest jednoczesnym pomiarem wolnych i skompleksowanych form PSA w surowicy) o granicy wykrywalności co najmniej od 1 pg/ml i czułości funkcjonalnej na mniejszej niż pg/ml. [002] Stosowanie nawrotu biochemicznego jako wskaźnika nawrotu nowotworu gruczołu krokowego, jest ograniczone, gdy stosuje się konwencjonalne oznaczenia PSA. Najniższe wartości stężenia PSA w surowicy po radykalnej prostatektomii są często poniżej granicy wykrywalności, gdy stosuje się konwencjonalne testy do pomiaru PSA. Patrz Junker i in., Anticancer Research 19:262-268 (1999). Tak więc, w standardowych badaniach, wyniki pomiarów mogą wskazywać wartości PSA w surowicy po RP jako zero nanogramów/mililitr (ng/ml), gdy tymczasem w rzeczywistości PSA jest obecne w obiegu. Patrz Stamey, Clin. Chem. 42(6) 849-82. Nawet jeżeli wartość PSA jest powyżej granicy wykrywalności konwencjonalnego testu, to stężenie może jednak znajdować się poniżej "czułości funkcjonalnej" testu, zdolności dokładnego i precyzyjnego określenia niskich stężeń PSA w surowicy. Oznacza to, że przy użyciu konwencjonalnych testów, prawdziwy najniższy poziom stężenia PSA w surowicy, nie może być wykryty albo nie może być dokładnie
11 1 20 2 30 oznaczony. Jest to niefortunne, ponieważ najniższe stężenie samo w sobie może być prognostykiem nawrotu, niższe najniższe wartości stężenia związane są z niższym prawdopodobieństwem nawrotu. Ponadto, jeśli stężenie PSA zaczyna rosnąć, to wykrycie tego wzrostu, za pomocą konwencjonalnych oznaczeń, może być niemożliwe aż do chwili, w której nawrót jest na takim etapie, że rokowania stają się niepomyślne. [003] Agresywne nowotwory mogą powtarzać się znacznie szybciej, ale standardowe badania nie będą zdolne do wykrycia tych nawrotów z powodu ich granic wykrywania i niskiej czułości funkcjonalnej. Nawet nie agresywne nowotwory mogą wykazywać wzrost stężenia PSA w surowicy, nie wykrywany w standardowych badaniach. Tak więc, konwencjonalne oznaczenia stężenia PSA w surowicy nie są w stanie pomóc lekarzom we wczesnym wykrywaniu nawrotu nowotworu gruczołu krokowego. [004] Większość obecnych, zaaprobowanych przez FDA, standardowych oznaczeń PSA, wykrywa od około 0 pg/ml, a ta granica wykrywalności odzwierciedlona jest w definicji nawrotu biochemicznego zalecanej obecnie przez American Urological Association Prostate Cancer Guideline Panel ([PSA] większe niż 0,2 ng/ml (200 pg/ml), z drugim poziomem potwierdzenia PSA powyżej 0,2 ng/ml). Patrz Cookson, i in., J. Urology 177:40-4 (2007). Ze względu na ograniczenia czułości funkcjonalnej, konwencjonalne testy PSA wykazują brak PSA w próbkach, w których poziom [PSA] jest poniżej funkcjonalnej czułości oznaczeń. Np. Stamey (1996); Vassilikos i in., Clinical Biochemistry 33 (2).: 11-123 (2000). [00] W przypadku wykrywania wczesnego stadium nawrotu po zakończeniu leczenia, z klinicznego punktu widzenia jest ważne, aby dowiedzieć się, czy w próbkach po terapii jest zawarte PSA, w stężeniach w ramach funkcjonalnej czułości testu. W przeciwnym razie, lekarze i pacjenci nie wiedzą, czy ujemny wynik odzwierciedla "brak" PSA, czy też granice wykrywalności metody, mimo obecności komórek produkujących PSA. [006] W sposobach według niniejszego wynalazku, w celu pomiaru wartości PSA w próbkach surowicy pobranych od kobiet, do zakresu 0,2-0, pg/ml, zostały użyte oznaczenia, mające niską granicę czułości funkcjonalnej, jak opisano w niniejszym dokumencie. Czułość funkcjonalna oznaczenia wynosząca 0, pg/ml pozwoliła na stwierdzenie, że poziomy PSA w surowicy kobiet, zawarte są w zakresie od 0, do 3
12 1 20 2 30 pg/ml, a nie wynoszą zero, jak to się zwykle przyjmuje. Oczekuje się, że mężczyźni po radykalnej prostatektomii mają poziom PSA co najmniej równy poziomom jakie stwierdzono u kobiet. Tak więc testy z funkcjonalną czułością do 0, pg/ml są zdolne do pomiaru najniższego poziomu PSA, jakiego można oczekiwać u mężczyzn po radykalnej prostatektomii. [007] Pomiar wartości PSA za pomocą oznaczeń PSA o czułości funkcjonalnej mniejszej niż 0, pg/ml pozwala na dokładny pomiar niskich poziomów PSA u pacjentów po terapii nowotworu gruczołu krokowego. Pomiary [PSA] z wykorzystaniem testu immunologicznego wykrywania kwasów nukleinowych (test NADIA ) wykazały, że wielu pacjentów po radykalnej prostatektomii posiada stale niski poziom PSA, co wskazuje, że ci pacjenci mają bardzo wolno rozwijające się nowotwory lub są wyleczeni. W przypadku pacjentów wykazujących zwiększone stężenie PSA w czasie, poziomy PSA były dokładne. Poziomy PSA w surowicy pacjentów były wystarczająco dokładne, aby pozwolić na określenie krzywych wzrostu PSA i na generowanie powtarzalnych danych dla próbek zawierających poziomy PSA, które dotychczas były poniżej czułości funkcjonalnej stosowanych testów. Pomiar poziomu PSA odnosi się do pomiaru poziomu całkowitego PSA, inaczej tpsa. [008] Zastosowanie bardziej czułych testów PSA pozwoliło ustalić, że poziom PSA rośnie wykładniczo po najniższych poziomach (nadir) post-rp. Wyniki PSA uzyskane z testu NADIA wykazały, że komórki nowotworowe były obecne i narastały wykładniczo długo przed osiągnięciem przez [PSA] poziomu 200 pg/ml. Wyniki z retrospektywnej analizy zestawu danych pokazują, że komórki nowotworu gruczołu krokowego są obecne i rosną przez znaczny okres, zanim stężenie osiągnie obecnie uznawaną granicę nawrotu biochemicznego 200 pg/ml. [009] W niniejszym wynalazku, można przeprowadzić oznaczenie PSA o funkcjonalnej czułości przynajmniej od 0, pg/ml i/lub granicy wykrywalności 0,2 pg/ml, w celu określenia nawrotu nowotworu gruczołu krokowego we wczesnym stadium. Zmniejsza to również czas potrzebny do wykrycia wczesnego stadium nawrotu, do, na przykład, 30 miesięcy wcześniej niż w konwencjonalnych testach. Precyzyjne pomiary PSA w zakresie od 0, do 0 pg/ml za pomocą tych oznaczeń PSA pozwalają również na rozpoznanie wczesnego stadium nawrotu biochemicznego
13 1 20 2 30 i rozpoczęcie leczenia znacznie wcześniej, niż na podstawie aktualnej praktyki klinicznej. [0060] Wcześniejsze wykrywanie konieczności leczenia we wczesnym stadium nawrotu nowotworu gruczołu krokowego zmniejsza czas potrzebny do rozpoczęcia kontynuacji leczenia pacjentów, co na ogół obecnie ma miejsce tylko gdy poziom PSA przekracza 200 pg/ml. Jak opisano w niniejszym dokumencie, stosowanie testów PSA, posiadających funkcjonalną czułość 0, pg/ml, do monitorowania pacjentów, może prowadzić do oceny dalszego leczenia co najmniej 30 miesięcy wcześniej, niż przy użyciu obecnych pomiarów nawrotu biochemicznego. Umożliwia to zapewnienie wcześniejszego leczenia, gdy komórki są potencjalnie bardziej zlokalizowane i/lub podatne na leczenie. [0061] Sposoby według niniejszego wynalazku pozwalają na wcześniejszą i dokładniejszą identyfikację osób z ryzykiem progresji choroby oraz u pacjentów z wczesnym niepowodzenia leczenia. Sposoby według niniejszego wynalazku mogą być również stosowane do wcześniejszego określenia, że pacjent nie ma nawrotu. Dostępność bardziej czułych testów PSA zmniejsza zatem koszty systemu i lęki pacjenta, pozwalając na wcześniejszą klasyfikację pacjentów jako stabilnych lub z wczesnym stadium nawrotu biochemicznego. [0062] Wysoce czułe sposoby wczesnego wykrywania według niniejszego wynalazku mogą być stosowane do oceny możliwości leczenia po radykalnej prostatektomii. Wynalazek niniejszy może być stosowany do wykrywania tego, czy pacjent ma stabilną chorobę, czy i jak często pacjenci powinni być monitorowani pod kątem nawrotu, oraz czy i kiedy należy podjąć zabiegi ratujące, takie jak terapia anty-androgenowa, radioterapia lub chemioterapia. [0063] Leczenie po prostatektomii zostało określone w dużej mierze w oparciu o obserwacje kliniczne, takie jak punktacja Gleasona, wiek w momencie rozpoznania, marginesy chirurgiczne, stopień T, zaatakowanie tkanek, torebki, pęcherzyków, szyi pęcherza, przerzutów do węzłów chłonnych i objętości guza. Parametry kliniczne mające wartość predykcyjną dla nawrotu obejmują wysoką punktację Gleasona, wysokie PSA przy użyciu aktualnych testów (powyżej 200 ng/ml mierzone aktualnymi
14 1 20 2 30 testami), chorobę pt3, dodatnie marginesy chirurgiczne i zaatakowanie pęcherzyków nasiennych. Zobacz Nilsson na str. 346. [0064] Wysoki odsetek pacjentów z nowotworem gruczołu krokowego nie jest leczonych za pomocą RP, 27-3% będzie miało podwyższone [PSA] w ciągu lat. Nilsson i in., "A systematic overview of radiation therapy effects in prostate cancer," Acta Oncologica, 43(4):316-381 (2004). Jednakże między 30% i 70% pacjentów aktualnie poddawanych leczeniu uzupełniającemu nie będzie cierpieć z powodu nawrotu. Zatem podawanie leczenia uzupełniającego pacjentom po prostatektomii na podstawie obserwacji klinicznych, takich jak wiek, punktacja Gleasona i marginesy chirurgiczne, może narazić znaczny odsetek pacjentów, którzy mają stabilną chorobę, na niepotrzebne, kosztowne leczenie i potencjalne powikłania. [006] Na przykład leczenie uzupełniające może być podawane pacjentom wykazującym słabe objawy kliniczne. Pacjenci ci, to stosunkowo młodzi pacjenci z niskimi marginesami i niska punktacją Gleasona. Na przykład, pacjenci po pięćdziesiątym roku życia, z niskim marginesem i punktacją Gleasona > 7, zazwyczaj poddawani są terapii, takiej jak zewnętrzna radioterapia (RT). Leczenie radioterapią z zewnętrzna wiązką, pacjentów po prostatektomii, z chorobą w stadium pt3, przedłuża przeżycie biochemicznie wolne od choroby, a prawdopodobieństwo osiągnięcia stabilnej choroby u pacjentów, którzy nie są leczeni RP jest wyższe, gdy leczenie jest podane wcześniej, niż przy opóźnionej terapii ratującej. Patrz Nilsson i in.. 316. [0066] Jednakże, stosowanie wysoce wrażliwych oznaczeń i wartości i wskaźników [PSA] według wynalazku może być stosowany samodzielnie lub w połączeniu z obserwacjami klinicznymi w celu zapewnienia wczesnego wykrywania stabilizacji choroby, co może pozwolić uniknąć niepotrzebnej terapii uzupełniającej, u pacjentów obecnie jej poddawanych. Na przykład, wczesne wykrycie stabilnej choroby u stosunkowo młodych pacjentów, którzy w przeciwnym razie byliby leczeni, pozwala uniknąć konieczności zbędnych zabiegów oraz towarzyszącego im ryzyka skutków ubocznych. Skutki uboczne terapii po prostatektomii mogą obejmować nietrzymanie moczu, oddawanie moczu w nocy, zapalenie pęcherza moczowego, biegunki, krwawienia z odbytu, zmniejszenie libido i/lub impotencję. Wczesne wykrycie stabilnej choroby przy zastosowaniu sposobów wykrywania według wynalazku mogą pozwolić
1 1 20 2 30 uniknąć niepotrzebnego leczenia uzupełniającego u pacjentów, którzy obecnie są rutynowo poddawani leczeniu uzupełniającemu, na podstawie obserwacji klinicznych. Z drugiej strony, opóźnianie leczenie ratującego aż do momentu, gdy [PSA] oznaczone przy użyciu konwencjonalnych metod osiąga 200pg.ml, zmniejsza prawdopodobieństwo osiągnięcia stabilizacji choroby. Patrz Nilsson na str. 34. [0067] Tak więc w pewnych aspektach, wartości PSA i wskaźniki PSA według niniejszego wynalazku mogą być stosowane w połączeniu z obserwacjami klinicznymi w celu określenia, czy leczenie uzupełniające i/lub ratujące powinno być podawane. Na przykład, jeśli leczenie uzupełniające i/lub ratujące normalnie byłoby podawane pacjentowi na podstawie obserwacji klinicznych, ale jeden lub więcej pomiarów wartości PSA nie przekracza wskaźnika PSA i stwierdza się stabilną chorobę, to można uniknąć niepotrzebnego leczenia. Wartości i wskaźniki PSA, które mogą być stosowane w tych sposobach są opisane w opisie. Na przykład, gdy [PSA] jest mniejsze niż 1 pg/ml, a nachylenie ln [PSA] w zależności od czasu jest mniejsze niż nachylenie ln[psa] w zależności od wskaźnika czasu, to nawet jeśli stosunkowo młody pacjent ma mały margines i punktacje Gleasona > 7, można uniknąć leczenia uzupełniającego i monitorować pacjenta, dopóki jeden lub więcej wartości [PSA] nie przekracza wskaźnika [PSA]. [0068] W innych aspektach, jeżeli sposoby według niniejszego wynalazku są stosowane w połączeniu z obserwacjami klinicznymi w celu wykrywania wczesnego stadium nawrotu, pacjentów z ES-BCR można poddać wcześniejszemu leczeniu, co prowadzi do polepszenia rokowań. Napromieniowanie i chemioterapię można prowadzić według metod i protokołów znanych specjalistom w tej dziedzinie. Terapia anty-androgenowa może być przeprowadzona za pomocą leków i biologicznych kompozycji leku, postaci dawkowania i dawek znanych fachowcom o zwykłych umiejętnościach w tej dziedzinie, w terapii uzupełniającej lub ratunkowej w leczeniu pacjentów po prostatektomii. [0069] Przykładem oznaczenia PSA posiadającego funkcjonalną czułości około 0, pg/ml i granicę wykrywalności 0,2 pg/ml, zgodnie z niniejszym wynalazkiem jest test immunologiczny typu sandwich, za pomocą reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) w celu generowania sygnału. Przykład takiego oznaczenia, użytecznego w wykrywaniu
16 1 20 2 30 PSA w surowicy lub osoczu w sposobach według niniejszego wynalazku jest opisany poniżej. Formaty immuno - PCR oznaczeń białek są opisane w patencie US nr 6639. [0070] Jak omówiono bardziej szczegółowo poniżej, do dalszej klasyfikacji pacjentów we wczesnej fazie nawrotu, do różnych grup, można wykorzystywać wartości PSA, takie jak czas podwojenia i/lub maksymalne obserwowane stężenie PSA. Takie klasyfikacje mogą być potencjalnie wykorzystane do zlecania różnych terapii dla pacjentów w różnych podgrupach. Tak więc, zastosowanie sposobów według niniejszego wynalazku zapewnia klinicystom i pacjentom dokładne wskazania niepowodzenia leczenia lub wczesnego etapu nawrotu biochemicznego i pozwoli na szybszy i dokładniejszy wybór terapii w celu zwalczania choroby. Ponadto, wcześniejsza terapia, rozpoczęta w wyniku wczesnego wykrywania, może poprawić wyniki pacjenta i pozwolić uniknąć potrzeby bardziej kosztownego leczenia pacjentów ze stabilną chorobą. [0071] Oznaczenia PSA mogą być stosowane w celu określenia poziomu PSA w próbkach pobranych od pacjenta po leczeniu nowotworu gruczołu krokowego. Poziom PSA może obejmować ilości lub stężenia PSA w próbce. Próbką może być próbka osocza lub surowicy. Pomiary poziomów PSA mogą być stosowane do monitorowania i oceny, czy leczenie nowotworu gruczołu krokowego jest skuteczna w leczeniu tego zaburzenia. Korzystnie, oznaczenia PSA mają funkcjonalną czułość przynajmniej do poziomu 0, pg/ml, a granica wykrywalności wynosi 0,2 pg/ml. [0072] "Wartość PSA" jest parametrem, który jest funkcją obserwowanego poziomu PSA. Wartości PSA mogą obejmować, na przykład, obserwowany poziom PSA,mierzony po najniższym poziomie PSA (nadir), stosunek obserwowanego poziomu PSA lub maksymalnego obserwowanego poziomu PSA do najniższego poziomu PSA, nachylenie wykresu ln [PSA] w zależności od czasu, prędkość wzrostu poziomu PSA, czas podwojenia poziomu PSA lub drugi kolejny wzrost poziomu PSA. Obserwowanym poziomem PSA może być stężenie lub ilość. [0073] "Wskaźnik PSA " oznacza z góry określoną wartość graniczną, próg lub liczbę, która odróżnia ze statystyczną istotnością, subpopulacje pacjentów ze stabilną chorobę i pacjentów, u których nastąpił lub nastąpi nawrót biochemiczny i/lub nawrót choroby.
17 1 20 2 30 [0074] "Wczesny etapu nawrotu biochemicznego" zostanie wykryty, gdy jedna lub więcej wybranych wartości PSA uzyskanych w oznaczeniach PSA, o funkcjonalnej czułości wynoszącej przynajmniej od 1 pg/ml, przekracza odpowiedni wskaźnik PSA. Wartości i odpowiednie wskaźniki mogą być stosowane pojedynczo lub w połączeniu, w celu ustalenia, czy pacjent ma ES-BCR lub stabilizację choroby. [007] Nawrót choroby można określić biochemicznie, lub na podstawie obserwacji klinicznych, takich jak obrazowanie lub biopsja, choć metody te maja niską czułość wobec nawrotu. Jedna lub kilka wartości PSA i wskaźników PSA, uzyskanych przy użyciu sposobu według niniejszego wynalazku, mogą być również stosowane w połączeniu z obserwacjami klinicznymi, w celu ułatwienia lub określenia możliwości leczenia pacjentów. Na przykład, wykrywanie ES-BCR sposobami według niniejszego wynalazku może prowadzić do dalszej terapii, w tym radioterapii lub chemioterapii, lub terapii anty-androgenowej. W niektórych przypadkach, uzasadnione może być dalsze leczenie, jeśli wystąpi wczesny, szybki wzrost wartości [PSA] i/lub wcześnie zmierzona wartość PSA przekracza wskaźnik PSA. Innym przykładem jest sytuacja, gdy wczesne, wolniejsze tempo wzrostu [PSA] może lub nie prowadzić do dalszej terapii, w zależności od innych parametrów pacjenta w tym obserwacji klinicznych. Obserwacje kliniczne mogą obejmować punktację Gleasona, wiek w chwili rozpoznania, marginesy chirurgiczne, stopień T, naruszenie tkanek, torebki, pęcherzyków nasiennych, szyi pęcherza, przerzuty do węzłów chłonnych, biopsję lub objętość guza. W niektórych przykładach wykonania, parametry wspierające dalszą terapię to wiek niższy niż wiek graniczny, punktacja Gleasona przekraczająca wartość graniczną, wysoki PSA oznaczony sposobem według wynalazku, dodatnie marginesy chirurgiczne i zaatakowanie pęcherzyków nasiennych. Wiekiem granicznym może być, na przykład, 0, 1, 2, 3, 4,, 6, 7, 8, 9 lub 60, 6, 70, 7 lub 80. Graniczna punktacja Gleasona może wynosić na przykład, 4,, 6, 7, 8, 9,. [0076] W innym przykładzie, powolny wzrost wartości [PSA] może skutkować brakiem dalszej terapii, gdy jednocześnie stwierdza się obserwacje kliniczne wskazujące na brak nawrotu, takie jak niska punktacja Gleasona lub zaawansowany wiek (np. ponad 70 lub 80). Ponadto, w sytuacji gdy sposobami według niniejszego wynalazku wykrywana jest stabilna choroba, podawane będzie dalsze leczenie. W każdym przypadku, w którym
18 1 20 2 30 dalsze leczenie nie jest podawane, pożądane może być dalsze monitorowanie jednej lub więcej wartości PSA, z użyciem sposobów według wynalazku, samodzielnie lub w połączeniu z obserwacjami klinicznymi, w celu określenia, czy w późniejszym czasie powinno być podawane dalsze leczenie. [0077] Wskaźnik PSA oznacza z góry określoną wartość graniczną lub progu maksymalnego poziomu obserwowanego PSA, w szczególności, prędkość wzrostu [PSA]. Wskaźniki PSA są określone przy użyciu standardowych metod statystycznych, takich jak te opisane w niniejszym dokumencie. Wskaźnik poziomu PSA może być stosowany sam lub w połączeniu z innymi wskaźnikami PSA lub klinicznymi, w celu określenia pacjentów mających stabilną chorobę lub ES-BCR. [0078] Przez "najniższy poziom PSA (nadir)" należy rozumieć najniższą zmierzoną ilość PSA w próbce od pacjenta po terapii, jak np. po radykalnej prostatektomii. Nadir PSA jest skutkiem klirensu PSA produkowanego przez rozrostowe tkanki prostaty usunięte lub zabite w trakcie leczenia. PSA ma okres półtrwania 2,2 dni do 3, dni i jego usuniecie z krwiobiegu może trwać od 3 do 4 tygodni lub do 6-8 tygodni. Ellis i in., Adult Urology, 0 (4), 73-79, (1997). Po zakończeniu leczenia, takiego jak radykalna prostatektomia, stężenie PSA spada do nadiru, następującego po terapii, która usuwa lub zabija komórki rozrostowe prostaty. U pacjentów ze stabilną chorobą, poziomy PSA mogą pozostać płaskie po osiągnięciu najniższego poziomu. Próbka może pochodzić z szeregowego zestawu próbek surowicy krwi, w których mierzony jest poziom PSA. Szeregowy zestaw próbek surowicy krwi oznacza dwie lub więcej próbek pobranych w różnych chwilach u tego samego pacjenta po zakończeniu leczenia, takiego jak radykalna prostatektomia lub leczenia ratowniczego. [0079] Leczenie odnosi się do jednego lub większej liczby zabiegów wykonywanych w klinicznym leczeniu choroby prostaty. Leczenie choroby prostaty oznacza korzystnie leczenie nowotworu gruczołu krokowego. Leczenie nowotworu gruczołu krokowego oznacza korzystnie radykalną prostatektomię. Leczenie nowotworu gruczołu krokowego może również obejmować radioterapię, w tym radioterapię ratującą oraz terapie hormonalną lub chemioterapię. [0080] Oznaczenie całkowitego PSA korzystnie ma granicę wykrywania przynajmniej od 2,0 pg/ml. Oznaczenie PSA może korzystnie mieć funkcjonalną wrażliwość co
19 1 20 2 30 najmniej od około 2, 1, 0,9, 0,8, 0,7, 0,6, i 0, pg/ml. Oznaczenie PSA może korzystnie mieć granicę wykrywania, od 0,2 pg/ml i/lub funkcjonalną wrażliwość około 0, pg/ml. Granica wykrywania jest w niniejszym dokumencie alternatywnie nazywana funkcjonalną granicy wykrywalności lub granica wykrywalności. Granica wykrywalności (LOD) oznacza najniższą ilość analitu w próbce, która może być wykryta błędem typu I i II do % [0081] W niektórych wykonaniach granica wykrywania może wynosić co najmniej od 1, 0,9, 0,8, 0,7, 0,6, 0, i 0,2 pg/ml. Oznaczenie PSA może mieć granicę wykrywania, od 0, pg/ml, a funkcjonalną wrażliwość nawet 1 lub 2 pg/ml. W niektórych przykładach wykonania, oznaczenie PSA ma funkcjonalną granicę wykrywalności 0,2 pg/ml i funkcjonalną czułość 0, pg/ml, a ponadto obejmuje kontaktowanie próbki z koniugatem, zawierającym jednostkę wiążącą PSA, nie będącą kwasem nukleinowym i znacznik kwasu nukleinowego, który może być używany do generowania sygnału PCR. [0082] Powszechne obecnie przyjęta definicja nawrotu biochemicznego określa, że występuje on gdy [PSA] wynosi więcej niż 0,2 ng/ml (200 pg/ml), choć stosowane były poziomy w zakresie od 0 do 2000 pg/ml.. Doherty i in., J. Cancer 83(11): 1432-1436 (2000). Za pomocą oznaczenia PSA, posiadającego funkcjonalną czułość przynajmniej od 1,0 pg/ml, możliwe jest określenie, czy nastąpił wczesny etap nawrotu biochemicznego. Wykrywanie wczesnego stadium nawrotu biochemicznego odbywa się wcześniej niż wykrywanie nawrotu biochemicznego, wykonane przy użyciu konwencjonalnych PSA. [0083] W jednym aspekcie wynalazku, ES-BCR może być wykryty na podstawie poziomu PSA, przez porównanie maksymalnego obserwowanego poziomu PSA ze wskaźnikiem poziomu PSA. [0084] W innym przykładzie wykonania niniejszego wynalazku, oznaczenia PSA można wykorzystać do określenia PSA szeregowych próbek pobranych od pacjentów po leczeniu. Pomiary PSA z szeregowych próbek pobranych w pewnym czasie mogą być stosowane do obliczania wartości PSA w tym szybkości zmiany [PSA], nachylenia krzywej ln [PSA] w zależności od czasu lub czasu podwojenia wzrostu PSA
20 1 20 2 30 Porównanie prędkości wzrostu [PSA] i ewentualnie innych wartości tempa PSA do odpowiedniego wskaźnika, pozwala na określenie, czy doszło do ES-BCR. [008] W tym przykładzie wykonania, wynalazek może obejmować, na przykład, sposoby określania, czy pacjent ma wczesny etap nawrotu biochemicznego (ES-BCR), obejmujące: a) pobranie od pacjenta szeregu próbek; b) określenie poziomu PSA w każdej próbce za pomocą testu PSA posiadającego funkcjonalną czułość przynajmniej 1 pg/ml; c) określenie, że wartość tempa wzrostu PSA przekracza wskaźnik tempa wzrostu PSA, a tym samym wykrycie ES-BCR, lub określenie, że wartości tempa wzrostu PSA nie przekraczają wskaźnika tempa wzrostu, a tym samym wykrycie że choroba jest stabilna. [0086] Pierwsza próbka do stosowania w określaniu wartości PSA może być pobrana w każdym czasie po terapii, w chwili lub po wystąpieniu klirensu pre-terapeutycznego poziomu PSA i nadiru PSA. Na ogół, pierwsza próbka będzie pobrana w dowolnym czasie w zakresie od 2 tygodni do 8 tygodni po zakończeniu leczenia. Próbki mogą być pobierane w dowolnych odstępach stosowanych w klinicznym monitorowaniu chorób prostaty. Korzystnie pierwsza próbka zostanie pobrana 30 lub 4 dni po zakończeniu leczenia, a kolejnych próbki korzystnie zostaną pobrane w 3 miesięcznych odstępach. Cykl ten może zostać zmodyfikowany, jeśli wartość PSA próbki wskazują, że wystąpił ES-BCR lub wskazują niepowodzenie leczenia. [0087] Tempo wzrostu poziomu PSA należy mierzyć od punktu najniższego poziomu PSA (nadir). Pacjenci, u których szybkość wzrostu PSA osiąga wartości powyżej poziomu wskaźnika mogą zostać określeni jako znajdujący się we wczesnym stadium nawrotu biochemicznego Wskaźniki szybkości można uzyskać, ocenić, czy określić za pomocą analiz statystycznych, w tym wieloczynnikowej regresji logistycznej i krzywych operacyjnych odbiornika (ROC), analizy dwuwymiarowej lub analizy wielowymiarowej, lub innych odpowiednich metod statystycznych, w celu uzyskania wartości wskaźników, które zapewniają dobre rozróżnienie subpopulacji pacjentów o stabilnej chorobie i z ES-BCR.
21 1 20 2 30 [0088] Jak opisano poniżej, tempo wzrostu stężenia PSA w czasie jest dobrym wskaźnikiem tego, czy pacjent ma ES-BCR, czy stabilizację choroby. Ponadto, jako wskaźnik tego, czy pacjent ma ES-BCR, czy stabilizację choroby, może zostać zastosowany wskaźnik wzrostu, taki jak drugi wzrost z rzędu. Prędkość zmiany wskaźnika [PSA] lub wskaźnika drugiego wzrostu z rzędu może wynosić 2.0, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2., 2.6, 2.7, 2.8, 2.9, 3.0, 3.2., 3.4, 3.6, 3.8 lub 4.0 pg/ml/miesiąc, a jeszcze korzystniej 2,0 pg/ml na miesiąc, lub być przybliżeniem dowolnej z tych wartości. W innym przykładzie, wskaźnik nachylenia krzywej ln [PSA] w zależności od czasu, może mieć dowolny poziom między 0,042 do 0,01, korzystnie 0,01, 0,017, 0,020, 0,022, 0,02, 0,027, 0,030, 0,032, 0,03, 0,037, 0,040, 0,042 lub 0,04, a bardziej korzystnie 0,03. [0089] Ponadto, w przykładzie wykonania czas podwojenia będący wskaźnikiem tego, czy pacjent ma ES-BCR, może być dowolną liczbą dni pomiędzy 400-800 dni, bardziej korzystnie 400, 42, 4047, 00, 2, 0, 7, 600, 62, 60, 67, 700, 72, 70, 77 lub 800 dni, a najkorzystniej 0 dni. Gdy wartość tempa wzrostu PSA nie przekracza wskaźnika tempa wzrostu PSA, ustala się, że choroba jest stabilna, gdy wartość tempa wzrostu PSA jest równa lub większa od wskaźnika tempa wzrostu PSA, uznaje się, że wykryto ES-BCR. W przypadku wskaźnika czasu podwojenia, ES-BCR zostanie określony, jeśli czas podwojenia PSA w dniach jest równy lub mniejszy od wskaźnika czasu podwojenia. Dla wartości i wskaźnika czasu podwojenia, zostanie ustalone że wartość czasu podwojenia przekracza wskaźnik czasu podwojenia, gdy wartość czasu podwojenia jest mniejsza niż wskaźnik czasu podwojenia. [0090] W innych wykonaniach, w celu określenia, czy pacjent ma stabilną chorobę czy ES-BCR stosowane są w połączeniu: wskaźnik maksymalnego obserwowanego poziomu PSA i wskaźnik nachylenia ln [PSA] w zależności od czasu. Na przykład, sposób może ponadto zawierać c) określenie, że poziom PSA jest wyższy niż wskaźnik PSA 1 pg/ml, a wartość nachylenia ln [PSA] w zależności od czasu jest powyżej wskaźnika nachylenia ln [PSA] w zależności od czasu, wynoszącej około 0,03, w celu wykrycia ES-BCR. Z drugiej strony, jeżeli poziom PSA jest mniejszy niż 1 pg/ml lub tempo wzrostu poziomu PSA wynosi poniżej około 0,03, stwierdzona zostanie stabilna choroba. W tym przykładzie, stwierdza się ES-BCR, jeśli zarówno tempo wzrostu
22 1 20 2 30 poziomu PSA jest równe lub większe od wskaźnika tempa wzrostu, jak i obserwowana wartość PSA jest równa lub przekracza maksymalny obserwowano wskaźnik PSA. [0091] Ponadto w niniejszym dokumencie opisano sposób wykrywania, czy pacjent ma szybkie, średnie czy wolne wczesne stadium nawrotu biochemicznego (ES-BCR), obejmujący a) pobranie szeregu próbek surowicy krwi od pacjentów po leczeniu nowotworu gruczołu krokowego; b) pomiar poziomu PSA w każdej próbce za pomocą testu PSA posiadającego funkcjonalną czułość około 0, pg/ml; c) określanie wartości tempa wzrostu PSA; d) określenie, że wartość tempa wzrostu PSA jest równa lub mniejsza niż wskaźnik tempa wzrostu PSA, a w ten sposób stwierdzenie ES-BCR oraz e) klasyfikowanie ES-BCR, jako szybkie, średnie, lub powolne, na podstawie wskaźnika tempa wzrostu PSA. [0092] Pacjenci, u których czas podwojenia PSA jest równy lub przekracza próg tempa, w oparciu o czas podwojenia mogą być sklasyfikowani jako mający szybkie, średnie i wolne wczesne stadium nawrotu biochemicznego (ES-BCR). Na przykład, w niektórych przykładach wykonania, czas podwojenia równy lub krótszy iż około dziesięć miesięcy oznacza szybki lub nagły nawrót; czas podwojenia równy lub dłuższy niż około dziesięć miesięcy do około 24 miesięcy oznacza średnie ES-BCR, a czas podwojenia dłuższy niż około 24 miesięcy wskazuje powolny nawrót. [0093] Ponadto w niniejszym dokumencie opisano sposób wykrywania, czy pacjent ma szybkie, średnie czy wolne wczesne stadium nawrotu biochemicznego (ES-BCR), obejmujący 1. a) pobranie szeregu próbek surowicy krwi od pacjentów po leczeniu nowotworu gruczołu krokowego; 2. b) pomiar poziomu PSA w każdej próbce za pomocą testu PSA posiadającego funkcjonalną czułość około 0, pg/ml; 3. c) określenie wartości czasu podwojenia i maksymalnej obserwowanej wartości PSA;