BUD ETY JEDNOSTEK SAMORZ DU TERYTORIALNEGO w województwie œwiêtokrzyskim w 2013 r.

BUD ETY JEDNOSTEK SAMORZ DU TERYTORIALNEGO w województwie œwiêtokrzyskim w 2013 r. Kielce, paÿdziernik 2014

Zespół redakcyjny: Przewodniczący Agnieszka Piotrowska-Piątek Redaktor główny Beata Bielewicz-Kosińska Członkowie Sekretarz Teresa Wójcik, Agata Prokopowicz, Anna Rudnicka, Ewa Tomczyk, Małgorzata Sobieraj, Olga Szymocha, Anna Drecka, Mateusz Orzechowski Bożena Molus Opracowanie publikacji Świętokrzyski Ośrodek Badań Regionalnych: Ewa Morąg, Sylwia Świtoń Skład komputerowy i grafika Ireneusz Rusak Projekt okładki Aneta Łyżwa ISBN: 978-83-89612-69-4 Publikacja dostępna w Internecie http://kielce.stat.gov.pl/ Przy publikowaniu danych US prosimy o podanie źródła

PRZEDMOWA Publikacja Budżety jednostek samorządu terytorialnego w województwie świętokrzyskim w 2013 r. jest kolejną edycją opracowania z zakresu tematyki finansów publicznych. W niniejszej publikacji zaprezentowano informacje o budżetach jednostek samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego w latach 2012 2013. W opracowaniu zamieszczono uwagi metodyczne, uwagi analityczne oraz część tabelaryczną, w której zawarte zostały podstawowe informacje o poziomie, strukturze dochodów i wydatków oraz wyniku finansowym budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Ujęte w tablicach wyniki pokazują zróżnicowanie wynikające z odmiennego podziału zadań realizowanych na poszczególnych szczeblach samorządu. Całość opracowania wzbogaca graficzna ilustracja wybranych cech i zjawisk w postaci wykresów. Dane przedstawiono w podziale na ważniejsze działy i rodzaje oraz w podziale terytorialnym na powiaty, miasta na prawach powiatu i gminy. Przekazując niniejsze opracowanie wyrażam nadzieję, że spełni ono oczekiwania Czytelników, przybliży wiedzę o strukturze finansów publicznych oraz zachęci do dalszej analizy tej tematyki. Dyrektor Urzędu Statystycznego w Kielcach dr Agnieszka Piotrowska - Piątek Kielce, październik 2014 r.

PREFACE The publication Local self-government entities budgets in Świętokrzyskie voivodship in 2013 is the next edition of elaboration concerning public finance. In the publication information regarding local self-government entities budgets in Świętokrzyskie voivodship in the years 2012 2013 were presented. The elaboration consists of the methodological notes, analytical notes and tabular part, in which the basic information about the level and structure of revenue, expenditure and financial result of local self-government entities, were published. The results in the tables show the diversification resulting from division of tasks realised on different self-government levels. The elaboration is enriched by graphic illustration of some features and phenomena in the form of charts. Data were presented by major divisions and types as well as by territorial division by powiats, cities with powiat status and gminas. Presenting this elaboration I hope that it will fulfil the expectations of the Readers, expand the knowledge about structure of public finance and encourage to further analysis of this subject. Director of Statistical Office in Kielce Agnieszka Piotrowska Piątek, PhD Kielce, October 2014

SPIS TREŚCI Str. Przedmowa... 3 Uwagi ogólne... 9 Wyniki badań-synteza... 11 Budżety jednostek samorządu terytorialnego... 11 Budżety gmin... 15 Budżety powiatów i miasta na prawach powiatu... 18 Budżet samorządu województwa... 22 Tabl. SPIS TABLIC Tablice przeglądowe 1. Dochody i wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego w latach 2000-2013... 24 2. Dochody i wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego na 1 mieszkańca w latach 2000-2013.... 26 3. Budżety jednostek samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego na tle kraju w 2013 r.... 28 4. Budżety jednostek samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego na tle pozostałych województw w 2013 r.... 30 Tablice 1. Dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego według rodzajów... 32 2. Dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego według działów... 34 3. Wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego według rodzajów... 35 4. Wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego według działów... 36 5. Dochody budżetów gmin według rodzajów... 37 6. Dochody budżetów gmin według działów... 45 7. Wydatki budżetów gmin według rodzajów... 53 8. Wydatki budżetów gmin według działów... 61 9. Dochody, wydatki i wynik finansowy budżetów gmin... 69 10. Dochody budżetów powiatów i miasta na prawach powiatu według rodzajów... 77 11. Dochody budżetów powiatów i miasta na prawach powiatu według działów... 78 12. Wydatki budżetów powiatów i miasta na prawach powiatu według rodzajów... 79 13. Wydatki budżetów powiatów i miasta na prawach powiatu według działów... 80 14. Dochody, wydatki i wynik finansowy powiatów i miasta na prawach powiatu... 81 15. Dochody i wydatki budżetów gmin na 1 mieszkańca... 82 16. Dochody i wydatki budżetów powiatów i miasta na prawach powiatu na 1 mieszkańca... 90 17. Przychody i rozchody samorządowych zakładów budżetowych... 91

6 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. SPIS WYKRESÓW Dynamika dochodów jednostek samorządu terytorialnego w latach 2000-2013... 11 Struktura dochodów i wydatków budżetów jednostek samorządu terytorialnego w 2013 r.... 12 Struktura dochodów budżetów jednostek samorządu terytorialnego według rodzajów w 2013 r.... 13 Dynamika wydatków jednostek samorządu terytorialnego w latach 2000-2013... 13 Struktura wydatków budżetów jednostek samorządu terytorialnego według rodzajów w 2013 r.... 14 Dochody budżetów gmin według rodzajów... 15 Dochody budżetów gmin na 1 mieszkańca w 2013 r.... 16 Struktura wydatków budżetów gmin według działów w 2013 r.... 17 Wydatki budżetów gmin na 1 mieszkańca w 2013 r.... 18 Struktura dochodów budżetów powiatów według rodzajów w 2013 r.... 19 Wydatki inwestycyjne powiatów i miasta na prawach powiatu w 2013 r.... 20 Struktura wydatków budżetu miasta na prawach powiatu (Kielce) według działów w 2013 r.... 21 Struktura wydatków budżetu województwa według rodzajów w 2013 r.... 22 Dochody, wydatki i wynik finansowy budżetu województwa... 23

CONTENTS Page Preface... 3 General notes... 9 Survey results-synthesis... 11 Local self-government entities budgets... 11 Budgets of gminas... 15 Budgets of powiats and city with powiat status... 18 Budget of voivodship... 22 Tab. LIST OF TABLES Review tables 1. Revenue and expenditure of local self-government entities budgets in the years 2000-2013... 24 2. Revenue and expenditure of local self-government entities budgets per capita in the years 2000-2013.... 26 3. Budgets of local self-government entities of Świętokrzyskie voivodship against the background of Poland in 2013... 28 4. Budgets of local self-government entities of Świętokrzyskie voivodship against the background of other voivodships in 2013... 30 Tables 1. Revenue of local self-government entities budgets by types... 32 2. Revenue of local self-government entities budgets by divisions... 34 3. Expenditure of local self-government entities budgets by types.... 35 4. Expenditure of local self-government entities budgets by divisions... 36 5. Revenue of gminas budgets by types... 37 6. Revenue of gminas budgets by divisions... 45 7. Expenditure of gminas budgets by types... 53 8. Expenditure of gminas budgets by divisions... 61 9. Revenue, expenditure and financial result of budgets of gminas... 69 10. Revenue of powiats and city with powiat status budgets by types... 77 11. Revenue of powiats and city with powiat status budgets by divisions... 78 12. Expenditure of powiats and city with powiat status budgets by types... 79 13. Expenditure of powiats and city with powiat status budgets by divisions... 80 14. Revenue, expenditure and financial result of budgets of powiats and city with powiat status 81 15. Revenue and expenditure of gminas budgets per capita... 82 16. Revenue and expenditure of powiats and city with powiat status budgets per capita... 90 17. Income and outgoing of local self-government budgetary enterprises... 91

8 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. LIST OF CHARTS Dynamics of local self-government entities revenue in 2000-2013... 11 Structure of revenue and expenditure of local self-government entities budgets in 2013... 12 Structure of revenue of local self-government entities budgets by types in 2013... 13 Dynamics of local self-government entities expenditure in 2000-2013... 13 Structure of expenditure of local self-government entities budgets by types in 2013... 14 Revenue of gminas budgets by types... 15 Revenue of gminas budgets per capita in 2013... 16 Structure of expenditure of gminas budgets by divisions in 2013... 17 Expenditure of gminas budgets per capita in 2013... 18 Structure of revenue of powiats budgets by types in 2013... 19 Investment expenditure of powiats and city with powiat status in 2013... 20 Structure of expenditure of city with powiat status budget (Kielce) by divisions in 2013... 21 Structure of expenditure of voivodship budget by types in 2013... 22 Revenue, expenditure and financial result of voivodship budget... 23 21

UWAGI OGÓLNE 1. Przez gospodarkę finansową jednostek samorządu terytorialnego rozumie się procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności: pobieraniem i gromadzeniem dochodów, wydatkowaniem środków publicznych, finansowaniem deficytu, zaciąganiem zobowiązań angażujących środki publiczne, zarządzaniem środkami publicznymi, zarządzaniem długiem publicznym oraz rozliczaniem z budżetem Unii Europejskiej. 2. Prezentowane dane obejmują informacje dotyczące budżetów jednostek samorządu terytorialnego (gmin, miasta na prawach powiatu, powiatów, województwa). 3. Podstawę prawną gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego stanowią: - do 2009 r. ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późniejszymi zmianami), - od 2010 r. ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 885 z późniejszymi zmianami), - ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 562 z późniejszymi zmianami), - ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późniejszymi zmianami), - ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 595 z późniejszymi zmianami), - ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 596 z późniejszymi zmianami), - rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 20, poz. 103), - rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 38, poz. 207). 4. Dochody i wydatki budżetów gmin, miast na prawach powiatu, powiatów i województwa uchwalane są przez właściwe rady na okres roku kalendarzowego, w terminach i na zasadach określonych w ustawach o samorządzie terytorialnym. Miasto na prawach powiatu realizuje jednocześnie zadania z zakresu działania gminy oraz powiatu i sporządza jeden budżet, w którym określone są poszczególne dochody z uwzględnieniem źródeł dochodów gminy i powiatu oraz wydatki realizowane łącznie przez gminę i powiat. Dlatego też w tablicach dochody i wydatki gmin podane są bez dochodów i wydatków gmin mających również status miasta na prawach powiatu, natomiast dochody i wydatki miast na prawach powiatu podane są łącznie z dochodami i wydatkami części gminnej i powiatowej.

10 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. 5. Na dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego składają się: 1) dochody własne, tj.: a) dochody z tytułu udziałów we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych i osób fizycznych, b) wpływy z podatków ustalanych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw, tj.: podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny oraz podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od środków transportowych, podatek od spadków i darowizn, c) wpływy z opłat ustalanych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw, np.: skarbowej, eksploatacyjnej, targowej, d) dochody z majątku jednostek samorządu terytorialnego, w tym dochody z najmu i dzierżawy, e) pozostałe dochody jednostek samorządu terytorialnego, np. odsetki od środków gromadzonych na rachunkach bankowych, odsetki za nieterminowo wnoszone opłaty, oraz środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskane z innych źródeł; 2) dotacje: a) z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej, własne oraz realizowane na podstawie porozumień z organami administracji rządowej, b) dotacje otrzymane z funduszy celowych, c) przekazane w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz innych środków zagranicznych niepodlegających zwrotowi, płatności w ramach budżetu środków europejskich (paragrafy 200 i 620 według szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r., Dz. U. Nr 38, poz. 207), d) pozostałe dotacje, 3) subwencja ogólna z budżetu państwa przekazywana wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego dla uzupełnienia ich własnych dochodów składająca się z części wyrównawczej, oświatowej, rekompensującej, równoważącej, regionalnej. 6. Na wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego składają się: 1) wydatki majątkowe, w tym inwestycyjne; 2) wydatki bieżące, w tym: a) wydatki na wynagrodzenia (wraz z pochodnymi), b) wydatki na zakup materiałów i usług, c) dotacje dla jednostek organizacyjno-prawnych działających w budżetach jednostek samorządu terytorialnego, d) wydatki na obsługę długu publicznego, e) wydatki z tytułu udzielania poręczeń i gwarancji. 7. Informacje dotyczące budżetów jednostek samorządu terytorialnego opracowano na podstawie sprawozdań Ministerstwa Finansów. 8. Przy przeliczaniu dochodów i wydatków jednostek samorządu terytorialnego na 1 mieszkańca przyjęto liczbę ludności w dniu 30 VI.

WYNIKI BADAŃ-SYNTEZA BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Województwo świętokrzyskie zgodnie z podziałem administracyjnym podzielone jest na 14 powiatów (w tym 1 miasto mające status miasta na prawach powiatu) i 102 gminy, w tym 5 gmin miejskich, 71 wiejskich oraz 26 miejsko-wiejskich. W 2013 r. łączne dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego, tj. gmin, powiatów, miasta na prawach powiatu oraz województwa wyniosły 5883,3 mln zł i były o 3,4% wyższe od uzyskanych w 2012 r. W kraju dochody ogółem zwiększyły się w skali roku również o 3,4% (183458,3 mln zł w 2013 r. wobec 177413,5 mln zł w roku 2012). Łączne dochody jednostek samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego, podobnie jak w 2012 r., stanowiły 3,2% zagregowanych dochodów wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w kraju. W 2013 r. największe dochody spośród jednostek samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego zrealizowały gminy 3209,2 mln zł (wzrost o 2,6% w porównaniu z 2012 r.), następnie miasto na prawach powiatu 1025,5 mln zł oraz powiaty 1009,0 mln zł (wzrost odpowiednio o 4,5% i 1,9%). Dochody budżetu województwa ukształtowały się na poziomie 639,6 mln zł, tj. o 7,8% wyższym niż w 2012 r. DYNAMIKA DOCHODÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W LATACH 2000-2013 Niewielkie zmiany, w odniesieniu do 2012 r., odnotowano w strukturze dochodów według kategorii jednostek samorządowych województwa świętokrzyskiego. W 2013 r. największy udział w dochodach jednostek samorządu terytorialnego zanotowały gminy 54,5% wobec 54,9% w 2012 r. W strukturze dochodów budżetowych zmniejszył się również udział dochodów powiatów (z 17,4% w 2012 r. do 17,2% w 2013 r.), przy jednoczesnym wzroście udziału dochodów miasta na prawach powiatu (z 17,2% do 17,4%) i województwa (z 10,4% do 10,9%).

12 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. STRUKTURA DOCHODÓW I WYDATKÓW BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W 2013 R. a Bez gmin mających również status miast na prawach powiatu Z ogólnej kwoty dochodów jednostek samorządu terytorialnego na dochody własne przypadało 2168,0 mln zł (wzrost w skali roku o 2,5%; w kraju o 5,4%), które stanowiły 36,9% dochodów ogółem. Tworzyły je głównie wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych (35,7%), z podatku od nieruchomości (22,4%) oraz dochody z majątku (6,8%). W 2013 r. z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych do budżetów jednostek samorządowych województwa świętokrzyskiego wpłynęło 774,4 mln zł (o 6,7% więcej niż w 2012 r.). Wyższe niż w 2012 r. były również wpływy z podatku od nieruchomości. Z tego tytułu do budżetów gmin i budżetu miasta na prawach powiatu wpłynęło 486,6 mln zł, tj. o 9,7% więcej niż w 2012 r. Z kolei dochody z majątku, w stosunku do 2012 r., zmniejszyły się o 12,3% i osiągnęły poziom 148,3 mln zł. Jednostkom samorządu terytorialnego przekazano środki z tytułu subwencji ogólnej z budżetu państwa w kwocie 1994,1 mln zł (33,9% dochodów ogółem), czyli o 0,7% wyższe niż w 2012 r. oraz dotacje - 1721,2 mln zł (tj. 29,3% dochodów ogółem), które zwiększyły się w stosunku do 2012 r. o 7,7%. W kraju subwencja ogólna wzrosła o 1,2%, a dotacje o 1,9%. Najwyższe dochody we wszystkich trzech kategoriach uzyskały gminy, które osiągnęły odpowiednio: dochody własne 1294,3 mln zł (wzrost o 5,8% w porównaniu do 2012 r.), subwencja ogólna 1096,7 mln zł (spadek o 0,2%) oraz dotacje 818,2 mln zł (wzrost o 1,6%). Najniższe dochody własne i najmniej środków z tytułu subwencji ogólnej uzyskał samorząd województwa, tj. 114,2 mln zł (spadek o 16,4% w stosunku do roku 2012) i 134,2 mln zł (spadek w skali roku o 1,6%). Najmniejszy udział dotacji w dochodach ogółem odnotowano w budżecie miasta Kielce 24,1%, tj. 247,0 mln zł czyli o 14,9% więcej niż w 2012 r.

CZĘŚĆ ANALITYCZNA 13 STRUKTURA DOCHODÓW BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WEDŁUG RODZAJÓW W 2013 R. a Bez gmin mających również status miast na prawach powiatu W 2013 r. wydatki ogółem jednostek samorządu terytorialnego w województwie świętokrzyskim były niższe o 0,2% w porównaniu z wydatkami zrealizowanymi w 2012 r. i wyniosły 5976,8 mln zł. W kraju wydatki ogółem w skali roku wzrosły o 1,9%. Wydatki jednostek samorządu terytorialnego województwa stanowiły, podobnie jak w roku 2012, 3,3% zagregowanych wydatków wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w kraju. Największe wydatki spośród jednostek samorządu terytorialnego poniosły gminy 3154,1 mln zł (spadek o 1,0% w porównaniu z rokiem 2012), następnie miasto na prawach powiatu Kielce 1062,8 mln zł (spadek o 2,9%) oraz powiaty 1025,6 mln zł (wzrost w skali roku o 0,6%). Wydatki województwa ukształtowały się na poziomie 734,3 mln zł, tj. o 6,7% wyższym niż w roku 2012. DYNAMIKA WYDATKÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W LATACH 2000-2013 Głównym obciążeniem budżetów jednostek samorządu lokalnego były wydatki bieżące. W 2013 r. osiągnęły one kwotę 4687,4 mln zł i stanowiły 78,4% wydatków ogółem. W skali roku łączne wydatki bieżące wzrosły o 2,2% (w kraju o 2,8%).

14 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. Na wydatki majątkowe jednostki samorządu terytorialnego w 2013 r. przeznaczyły 1289,4 mln zł, tj. o 8,0% mniej niż w roku 2012 (w kraju mniej o 1,7%). Najwyższe wydatki bieżące i majątkowe odnotowano w gminach odpowiednio: 2638,6 mln zł i 515,5 mln zł. W porównaniu z rokiem 2012 wydatki bieżące gmin wzrosły o 1,5% a wydatki majątkowe obniżyły się o 12,0%. Najniższe wydatki majątkowe poniosły powiaty 132,1 mln zł (o 13,1% mniej niż 2012 r.), a wydatki bieżące województwo 306,4 mln zł (o 7,6% więcej niż w 2012 r.). STRUKTURA WYDATKÓW BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WEDŁUG RODZAJÓW W 2013 R. a Bez gmin mających również status miast na prawach powiatu Łącznie jednostki samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego zamknęły 2013 rok deficytem budżetowym w kwocie 93,5 mln zł (w 2012 r. poziom wydatków przekroczył uzyskane dochody o 294,4 mln zł). Największy deficyt odnotowano w budżecie samorządu województwa - 94,8 mln zł. Kwota niedoboru w budżecie miasta Kielce wyniosła 37,4 mln zł, a deficyt w budżecie powiatów osiągnął poziom 16,5 mln zł. Budżety gmin zamknęły się natomiast nadwyżką w wysokości 55,1 mln zł (w 2012 r. wystąpił deficyt w wysokości 57,2 mln zł). Kwota niedoboru w budżecie samorządu województwa stanowiła 14,8% dochodów województwa, w budżecie miasta Kielce 3,6% dochodów ogółem, a w budżecie powiatów 1,6%. Udział nadwyżki w dochodach budżetu gmin wyniósł 1,7%. W 2013 r. w województwie świętokrzyskim 71 jednostek samorządu terytorialnego osiągnęło nadwyżkę budżetową, a w 45 odnotowano deficyt. Wśród tych, które wypracowały nadwyżkę budżetową, najliczniejszą grupę stanowiły jednostki o relacji nadwyżki do wykonanych dochodów poniżej 5%. Ich udział w grupie wszystkich jednostek z nadwyżką budżetową wyniósł 59,2%. Udział jednostek wykazujących nadwyżkę budżetową, która stanowiła od 5% do 10% zrealizowanych dochodów, kształtował się na poziomie 29,6%, a w przedziale powyżej 10% znajdowało się 11,3% ogółu takich jednostek. W grupie jednostek samorządu terytorialnego z deficytem budżetowym najwięcej (57,8%) było takich, gdzie stosunek deficytu do dochodów nie przekroczył 5%. Udział jednostek wykazujących niedobór budżetowy, który stanowił od 5% do 10% zrealizowanych dochodów, kształtował się na poziomie 31,1%, a w przedziale powyżej 10% znajdowało się 11,1% ogółu takich jednostek.

CZĘŚĆ ANALITYCZNA 15 BUDŻETY GMIN W 2013 r. łączne dochody gmin (bez miasta na prawach powiatu) w województwie świętokrzyskim wyniosły 3209,2 mln zł i stanowiły 54,5% dochodów ogółem wszystkich jednostek samorządu terytorialnego. W odniesieniu do 2012 r. dochody te wzrosły o 2,6% (w kraju o 2,1%), przy czym dochody gmin miejskich wzrosły o 0,3%, gmin wiejskich o 2,9%, a dochody gmin miejskowiejskich o 3,3%. Największy udział w dochodach gmin ogółem miały gminy wiejskie 48,0%, dochody gmin miejsko-wiejskich kształtowały się na poziomie 35,0% a gmin miejskich 17,0%. W kraju największy udział odnotowano dla gmin wiejskich (44,2%). W 2013 r. głównym źródłem wpływów do budżetów gmin były dochody własne, które wzrosły w skali roku o 5,8% a ich udział w dochodach ogółem zwiększył się w porównaniu do roku 2012 o 1,2 p.proc., (tj. do poziomu 40,3%). W kraju dochody własne w 2013 r. stanowiły 48,2% ogółu dochodów. Udział dochodów własnych w poszczególnych budżetach gmin był zróżnicowany i wahał się od 16,6% w Bielinach do 72,1% w Połańcu. Wysokim poziomem tego wskaźnika charakteryzowały się także: Sitkówka-Nowiny (70,3%), Sandomierz (68,2%), Skarżysko-Kamienna (61,7%) oraz Starachowice (57,4%). Odsetek ten przekraczał 50% w 12 gminach. Największą część dochodów własnych gmin stanowił podatek dochodowy od osób fizycznych (33,1%; w kraju 33,3%). Wpływy z tego tytułu w 2013 r. wyniosły 428,0 mln zł i były o 8,0% wyższe niż przed rokiem. Dochód z podatku od nieruchomości, który w strukturze dochodów własnych gmin zajmuje także istotną pozycję wyniósł 390,2 mln zł. Po wzroście o 10,7 p.proc. w stosunku do roku 2012 stanowił on 30,1% (w kraju 29,3%) dochodów własnych gmin. W 2013 r. gminy województwa świętokrzyskiego otrzymały z budżetu państwa subwencję ogólną w wysokości 1096,7 mln zł i jej udział w strukturze dochodów ogółem wyniósł 34,2% (w kraju 31,0%). Główną składową subwencji ogólnej jest część oświatowa, na którą w 2013 r. przypadało 67,3%. Udział subwencji ogólnej w dochodach ogółem kształtował się pomiędzy 14,1% w Połańcu a 60,3% w Kluczewsku. Wysoki udział tego źródła dochodów odnotowano również w gminach: Słupia (Konecka) - 58,4%, Pawłów (55,6%), Radoszyce (55,3%) i Iwaniska (54,9%). DOCHODY BUDŻETÓW GMIN a WEDŁUG RODZAJÓW

16 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. Dochody gmin z tytułu dotacji wyniosły w 2013 r. 818,2 mln zł i ich wartość zwiększyła się w skali roku o 1,6% (w kraju zmniejszyła się o 3,1%). Dotacje kształtowały się na poziomie 25,5% dochodów ogółem (w kraju 20,9%). Największy udział w ogólnej kwocie dotacji miały dotacje celowe z budżetu państwa i ich wartość wyniosła 600,7 mln zł (18,7% dochodów ogółem). Rola dotacji celowych z budżetu państwa także była zróżnicowana. Najmniejszy udział w dochodach ogółem dotacje celowe osiągnęły w gminach: Sitkówka-Nowiny (11,1%) i Michałów (12,2%) natomiast największy w gminach: Działoszyce i Zawichost (po 29,4%), Samborzec (29,2%) oraz Wilczyce (27,8%). W 2013 r. w województwie świętokrzyskim dochody ogółem na 1 mieszkańca gmin wyniosły 2999 zł (wobec 3099 zł w kraju), tj. o 88 zł więcej niż przed rokiem. Najwyższy dochód na 1 mieszkańca odnotowano w gminie Sitkówka-Nowiny 5840 zł (w 2012 r. także 5840 zł) oraz w gminach: Solec-Zdrój 5443 zł (w 2012 r. 5941 zł) i Połaniec 4907 zł (w 2012 r. 5579 zł). Na kolejnych miejscach uplasowały się gminy: Michałów 4402 zł, Tuczępy 4050 zł, Nagłowice 4011 zł, Imielno 3933 zł i Ożarów 3868 zł. Najniższy poziom tego wskaźnika wystąpił w gminach: Suchedniów 2203 zł, Stąporków 2318 zł, Sadowie 2372 zł i Skarżysko-Kościelne 2496 zł. DOCHODY BUDŻETÓW GMIN a NA 1 MIESZKAŃCA W 2013 R. Wydatki gmin w 2013 r. wyniosły łącznie 3154,1 mln zł i stanowiły 52,8% wydatków ogółem jednostek samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego. W odniesieniu do 2012 r. ich wartość zmniejszyła się o 1,0% (w kraju wzrosła o 1,2%). Spadek wydatków w skali roku odnotowano w gminach miejskich (o 7,1%) oraz miejsko-wiejskich (o 0,7%), natomiast w gminach wiejskich wydatki ogółem wzrosły o 1,2%. W strukturze wydatków najwyższy udział miały wydatki gmin wiejskich (48,1%). Udział wydatków gmin miejsko-wiejskich i gmin miejskich wyniósł odpowiednio: 35,2% i 16,7%. W kraju w wydatkach gmin ogółem, podobnie jak w dochodach, największy udział osiągnęły gminy wiejskie (44,1%). Wydatki bieżące budżetów gmin województwa świętokrzyskiego stanowiły 83,7% wydatków ogółem (w kraju 83,4%), a ich wartość wzrosła w odniesieniu do 2012 r. o 1,5%. W strukturze wydatków bieżących 39,7% stanowiły wynagrodzenia, których udział zmniejszył się o 0,6 p.proc. w porównaniu z rokiem 2012. Największy udział wynagrodzeń w wydatkach ogółem odnotowano w gminach: Moskorzew 44,8%, Suchedniów - 44,3%, Sobków - 43,8% oraz Miedziana Góra 43,4%. Najmniej na ten cel przeznaczono w Solcu-Zdroju 20,4% i Baćkowicach 23,2%.

CZĘŚĆ ANALITYCZNA 17 Duże znaczenie wśród wydatków bieżących gmin miały świadczenia na rzecz osób fizycznych. W 2012 r. gminy województwa świętokrzyskiego przeznaczyły na ten cel 16,7% ogółu wydatkowanych środków. Wydatki majątkowe w 2013 r. wyniosły 515,5 mln zł i były o 12,0% mniejsze w stosunku do roku poprzedniego (w kraju zmniejszyły się o 7,1%). Wydatki majątkowe budżetów gmin stanowiły 16,3% wydatków ogółem i w zdecydowanej większości (97,0%) zostały przeznaczone na inwestycje. W 2013 r. poziom wydatków inwestycyjnych osiągnął wartość 499,9 mln zł i zmniejszył się w skali roku o 12,9% (w kraju o 7,2%). W gminach udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem był bardzo zróżnicowany i kształtował się od 47,6% w Solcu Zdroju do 0,2% w Moskorzewie. Poza gminą Solec- Zdrój najwięcej ze swojego budżetu przeznaczyły na inwestycje gminy: Bejsce 40,3%, Chęciny 38,3%, Morawica - 34,4% oraz Stopnica 34,0%, a najmniej: Miedziana Góra 1,3%, Suchedniów 3,2% i Nowa Słupia 4,0%. W strukturze wydatków budżetów gmin województwa świętokrzyskiego według działów dominuje oświata i wychowanie. W 2013 r. przeznaczono na ten cel 1113,3 mln zł, tj. 35,3% wydatków ogółem. Najwięcej na oświatę i wychowanie przeznaczyły gminy wiejskie 548,2 mln zł (36,2% wydatków ogółem), następnie gminy miejsko-wiejskie 398,1 mln zł (35,8%) oraz miejskie 167,1 mln zł (31,7%). STRUKTURA WYDATKÓW BUDŻETÓW GMIN a WEDŁUG DZIAŁÓW W 2013 R. Wydatki ogółem na 1 mieszkańca gmin w województwie świętokrzyskim w 2013 r. ukształtowały się na poziomie 2948 zł (wobec 3076 zł w kraju) i były o 17 zł mniejsze niż w 2012 r. Najwyższe wydatki w przeliczeniu na 1 mieszkańca poniosły gminy: Solec-Zdrój (5942 zł), Sitkówka Nowiny (5605 zł) oraz Połaniec (5052 zł), natomiast najmniejsze kwoty wydatkowały: Suchedniów (2141 zł), Miedziana Góra (2236 zł) i Stąporków (2253 zł).

18 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. WYDATKI BUDŻETÓW GMIN a NA 1 MIESZKAŃCA W 2013 R. Budżety wszystkich gmin łącznie zamknęły się nadwyżką budżetową, która wyniosła 55,1 mln zł. Nadwyżka budżetowa gmin miejskich stanowiła 33,8% zagregowanego wyniku budżetów gmin, gmin miejsko-wiejskich 22,2%, a gmin wiejskich 44,0%. W 2013 r. spośród 101 gmin województwa świętokrzyskiego (bez miasta na prawach powiatu) 65 gmin uzyskało dodatni wynik finansowy (tj. łączna kwota dochodów przeważała nad wydatkami budżetowymi). Pozostałe 36 gmin zamknęło rok budżetowy deficytem środków finansowych. Wśród gmin, które wypracowały nadwyżkę budżetową najliczniejszą grupę (87,7%) stanowiły gminy o relacji wyniku do dochodów poniżej 10%. Natomiast wśród gmin, których budżety zamknęły się deficytem najwięcej 52,8% charakteryzowało się relacją wyniku do dochodów poniżej 5%. BUDŻETY POWIATÓW I MIASTA NA PRAWACH POWIATU W 2013 r. powiaty (bez miasta na prawach powiatu) województwa świętokrzyskiego osiągnęły łączne dochody w wysokości 1009,0 mln zł. W porównaniu do dochodów z 2012 r. były one wyższe o 1,9% (w kraju o 2,5%) i stanowiły 4,4% dochodów wszystkich powiatów w kraju. Najwyższe dochody w 2013 r. uzyskały powiaty: kielecki (124,5 mln zł) oraz ostrowiecki (119,0 mln zł), a najniższe pińczowski (39,6 mln zł) i włoszczowski (43,9 mln zł). W 2013 r. w budżetach świętokrzyskich powiatów najbardziej znaczący udział (49,6%) miała subwencja ogólna z budżetu państwa, która wyniosła 500,5 mln zł, tj. o 1,7% więcej niż w 2012 r. (w kraju o 0,5% więcej). Jej udział w dochodach poszczególnych powiatów był zróżnicowany od 40,0% w powiecie kieleckim do 57,5% w powiecie sandomierskim. Na część oświatową przeznaczono 377,3 mln zł, tj. 75,4% subwencji ogólnej i 37,4% dochodów ogółem (w kraju odpowiednio: 78,1% i 34,8%). Największy udział subwencji oświatowej w dochodach ogółem odnotowano w powiatach: sandomierskim (49,4%) i skarżyskim (47,2%), natomiast najmniejszy, podobnie jak w roku 2012, w powiecie kieleckim (18,3%). W 2013 r. powiaty w województwie świętokrzyskim otrzymały dotacje w wysokości 264,9 mln zł, które stanowiły 26,3% ogółu dochodów powiatów (w kraju 25,6%). Najwięcej otrzymano dotacji celowych (21,8% dochodów ogółem), zwłaszcza dotacji z budżetu państwa przeznaczonych na zadania z zakresu administracji rządowej (12,0%). Najwyższy udział dotacji celowych z budżetu

CZĘŚĆ ANALITYCZNA 19 państwa w dochodach ogółem wystąpił w powiatach: kazimierskim (31,5%) i opatowskim (29,6%), a najniższy, podobnie jak w roku 2012, w powiecie sandomierskim (16,6%). Pozostałe 24,1% dochodów budżetów powiatów stanowiły dochody własne, które w 2013 r. ukształtowały się na poziomie 243,6 mln zł, tj. o 1,6% wyższym niż w 2012 r. (w kraju wzrost o 4,3%). Na wyższe dochody własne wpłynęły przede wszystkim zwiększone wpływy z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, którego udział w dochodach własnych w 2013 r. ukształtował się na poziomie 48,1%. Do budżetu powiatów wpłynęło z tego źródła 117,2 min zł, tj. o 7,5% więcej niż w 2012 r. Najwyższy udział dochodów własnych zanotowano w powiatach: kieleckim (33,8%) i pińczowskim (27,0%), a najniższy, podobnie jak w 2012 r., w kazimierskim (15,3%) i buskim (19,4%). STRUKTURA DOCHODÓW BUDŻETÓW POWIATÓW WEDŁUG RODZAJÓW W 2013 R. W 2013 r. dochody powiatów w województwie świętokrzyskim w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosły 943 zł (wobec 922 zł w 2012 r.). W kraju dochody na 1 mieszkańca wzrosły z 868 zł w 2012 r. do 893 zł w 2013 r. Najwyższy dochód ogółem przypadał na 1 mieszkańca powiatu opatowskiego (1410 zł), a najniższy - powiatu kieleckiego (601 zł). W omawianym roku wydatki powiatów (bez miast na prawach powiatu) zamknęły się kwotą 1025,6 mln zł, co oznacza wzrost w skali roku o 0,6% (w kraju wzrost o 2,0%). W strukturze wydatków powiatów przeważały wydatki bieżące, które w 2013 r. wyniosły 893,5 mln zł, czyli 87,1% wydatków ogółem, natomiast wydatki majątkowe wyniosły 132,1 mln zł, a ich udział osiągnął poziom 12,9%. Wydatki bieżące powiatów przeznaczono głównie na wynagrodzenia (52,7%), zakup materiałów i usług (18,4%) oraz dotacje (5,4%). Wydatki majątkowe niemal w całości (99,5%) przeznaczone zostały na realizację zadań inwestycyjnych. Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem osiągnął najwyższe wartości w powiatach: kieleckim (23,0%) i kazimierskim (18,7%), podczas gdy w powiecie ostrowieckim jego udział stanowił zaledwie 4,3%.

20 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. WYDATKI INWESTYCYJNE POWIATÓW I MIASTA NA PRAWACH POWIATU W 2013 R. W 2013 r. najwięcej środków finansowych wydatkowano w następujących działach klasyfikacji budżetowej: oświata i wychowanie (30,8%), transport i łączność (13,5%), pomoc społeczna (13,0%) i administracja publiczna (12,5%). Najwyższy udział wydatków na oświatę i wychowanie odnotowano w powiecie staszowskim (39,2%) i ostrowieckim (38,3%), natomiast najniższy w powiecie kieleckim (11,9%). Na transport i łączność najwięcej środków finansowych wydatkowano w powiatach opatowskim (21,5%) i kieleckim (20,0%); najmniej w buskim (5,4%). Na pomoc społeczną najwięcej przeznaczyły powiaty: konecki (19,6%) i opatowski (18,7%) a najmniej staszowski (4,5%). W 2013 r. wydatki powiatów na 1 mieszkańca wyniosły 958 zł wobec 949 zł przed rokiem. W kraju wydatki powiatów w przeliczeniu na 1 mieszkańca wzrosły z 866 zł w 2012 roku do 887 zł w 2013 r. Największą kwotę wydatków na 1 mieszkańca odnotowano w powiatach: opatowskim (1366 zł), kazimierskim (1259 zł) i skarżyskim (1255 zł), a najmniejszą w powiecie kieleckim (654 zł). W 2013 r. budżety powiatów województwa świętokrzyskiego łącznie zamknęły się deficytem w kwocie 16,5 mln zł. Dodatnie wyniki finansowe uzyskało 6 powiatów (w 2012 r. 3 powiaty), natomiast pozostałe powiaty wykazały niedobór budżetowy. Powiaty, które osiągnęły nadwyżkę budżetową charakteryzowały się relacją wyniku do dochodów poniżej 5%. Wśród 7 powiatów, które wykazały niedobór budżetowy, największy (85,7%) był udział tych (6 powiatów), gdzie wynik w relacji do dochodów był mniejszy od 5%. W budżecie miasta na prawach powiatu (Kielce) osiągnięto w 2013 r. dochody w wysokości 1025,5 mln zł, czyli o 4,5% więcej niż w roku poprzednim (w kraju dochody miast na prawach powiatu wzrosły w skali roku o 4,8%). Dochody te, podobnie jak w 2012 r., stanowiły 1,6% dochodów wszystkich miast na prawach powiatu w Polsce. W strukturze dochodów miasta Kielce dominowały dochody własne (50,3% dochodów ogółem), które w 2013 r. osiągnęły kwotę 515,9 mln zł, tj. o 0,2% większą niż przed rokiem (w kraju wzrost o 7,1% ).

CZĘŚĆ ANALITYCZNA 21 Na dochody własne składały się przede wszystkim wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych, które w 2013 r. wyniosły 204,0 mln zł, tj. 39,5% dochodów własnych (w kraju 37,6%). Duży udział miały także wpływy z podatku od nieruchomości, które w wysokości 96,4 mln zł stanowiły 18,7% dochodów własnych (w kraju - 18,5%). W skali roku wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych wzrosły o 3,6% (w kraju o 4,6%), a dochody z podatku od nieruchomości o 6,0% (w kraju o 6,1%). W ramach subwencji ogólnej miasto Kielce otrzymało w 2013 r. 262,6 mln zł, co stanowiło 25,6% dochodów ogółem. W porównaniu do 2012 r. dochody z tego tytułu wzrosły o 4,3% (w kraju wzrost o 2,0%). Na zadania oświatowe przeznaczono 250,8 mln zł czyli 95,5% subwencji ogólnej. Dalsze 24,1% wpływów do budżetu stanowiły dotacje, tj. 247,0 mln zł, czyli o 14,9% więcej niż w roku 2012 (w kraju wzrost o 0,5%). Dochody Kielc na 1 mieszkańca zwiększyły się w skali roku o 5,1% do poziomu 5121 zł. W kraju przeciętny dochód na 1 mieszkańca miast na prawach powiatu ukształtował się na poziomie 5067 zł, tj. o 4,2% wyższym niż w 2012 r. W 2013 r. wydatki ogółem miasta Kielce zamknęły się kwotą 1062,8 mln zł i zmniejszyły się w stosunku do wydatków z poprzedniego roku o 2,9% (w kraju wzrost o 1,9%). W strukturze rodzajowej wydatków miasta Kielce przeważały wydatki bieżące, które w 2013 r. wyniosły 849,0 mln zł (tj. o 1,7% więcej niż w roku poprzednim) i stanowiły 79,9% wydatków ogółem (w kraju 80,9%). Istotną część wydatków bieżących przeznaczono na wynagrodzenia (38,2%), zakup materiałów i usług (25,5%) oraz na świadczenia na rzecz osób fizycznych (12,8%). Na wydatki majątkowe miasto Kielce przeznaczyło 213,9 mln zł, czyli o 17,5% mniej niż w 2012 r. (w kraju spadek o 2,0%). Środki te wydatkowano niemal w całości (91,9%) na zadania inwestycyjne. STRUKTURA WYDATKÓW BUDŻETU MIASTA NA PRAWACH POWIATU (KIELCE) WEDŁUG DZIAŁÓW W 2013 R. W 2013 r. z budżetu miasta Kielce najwięcej środków wydatkowano na następujące działy: oświata i wychowanie (27,5% wydatków ogółem), transport i łączność (20,2%) oraz na pomoc społeczną (17,4%). W 2013 r. wydatki miasta Kielce w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosły 5308 zł, czyli o 2,3% mniej niż w roku poprzednim. W kraju wydatki miast na prawach powiatu na 1 mieszkańca ukształtował się na poziomie 5125 zł, tj. o 1,2% wyższym niż w 2012 r.

22 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. W 2013 r. miasto Kielce zamknęło rok budżetowy deficytem w wysokości 37,4 mln zł (w 2012 r. deficyt wyniósł 112,4 mln zł). Relacja wyniku finansowego do dochodów budżetu miasta Kielce wyniosła 3,6%. BUDŻET SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA W 2013 r. dochody samorządu województwa świętokrzyskiego wyniosły 639,6 mln zł i w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosły o 7,8%. W kraju dochody ogółem samorządów województw zwiększyły się w ciągu roku o 5,8%. Ponad połowa (61,2%) dochodów województwa pochodziła z dotacji, które w 2013 r. wyniosły 391,1 mln zł i były o 22,2% wyższe niż w 2012 r. (w kraju wyższe o 16,1%). Dotacje przekazane w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz innych środków zagranicznych niepodlegających zwrotowi oraz płatności z budżetu środków europejskich stanowiły 81,0% kwoty dotacji ogółem (w kraju 65,7%). Dochody własne stanowiły 17,9% dochodów województwa (w kraju 39,1%), które w 2013 r. wyniosły 114,2 mln zł, tj. o 16,4% mniej niż przed rokiem (w kraju spadek o 3,8%). Największy udział w strukturze dochodów własnych miały wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych (54,3%), które w 2013 r. wyniosły 62,0 mln zł i były o 13,2% mniejsze niż w 2012 r. (w kraju o 7,4%). Dochody z tytułu subwencji ogólnej ukształtowały się na poziomie 134,2 mln zł, tj. o 1,6% niższym niż w 2012 r., a ich udział w dochodach ogółem województwa wyniósł 21,0% (w kraju 16,4%). Największa kwota subwencji ogólnej województwa przypadała na część wyrównawczą 73,1 mln zł, co stanowiło 54,5% subwencji ogólnej i 11,4% dochodów ogółem. W 2013 r. dochody ogółem samorządu województwa na 1 mieszkańca wyniosły 503 zł i były wyższe o 8,3% w porównaniu do 2012 r. W kraju przeciętny dochód na 1 mieszkańca ukształtował się na poziomie 419 zł (o 5,9% wyższym niż przed rokiem). Wydatki ogółem województwa świętokrzyskiego w 2013 r. zamknęły się kwotą 734,3 mln zł, tj. o 6,7% wyższą niż w roku poprzednim. W kraju wydatki ogółem budżetów województw zwiększyły się w skali roku o 4,9%. STRUKTURA WYDATKÓW BUDŻETU WOJEWÓDZTWA WEDŁUG RODZAJÓW W 2013 R.

CZĘŚĆ ANALITYCZNA 23 Największym obciążeniem budżetu samorządu województwa były wydatki majątkowe, które stanowiły 58,3% wydatków ogółem. W 2013 r. wyniosły 428,0 mln zł i w ciągu roku zwiększyły się o 6,0% (w kraju zanotowano wzrost o 10,2%). Środki te w całości wydatkowano na inwestycje. DOCHODY, WYDATKI I WYNIK FINANSOWY BUDŻETU WOJEWÓDZTWA Na wydatki bieżące samorząd województwa przeznaczył w 2013 r. kwotę 306,4 mln zł czyli o 7,6% większą niż w 2012 r. (w kraju więcej o 1,6%). W 2013 r. wydatki ogółem budżetu województwa na 1 mieszkańca wyniosły 578 zł i były o 7,1% wyższe niż przed rokiem. W kraju wydatki na 1 mieszkańca wyniosły średnio 429 zł, tj. o 4,9% więcej niż w 2012 r. Wyższy poziom wydatków niż dochodów budżetu samorządu województwa w 2013 r. skutkował deficytem w wysokości 94,8 mln zł, co stanowiło 14,8% dochodów.

24 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. TABL. 1 DOCHODY I WYDATKI BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W LATACH L.p. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 w tys. zł DOCHODY 1 O G Ó Ł E M... 2342951,8 2537826,0 2515885,9 2580547,6 2843509,9 3130164,7 2 Rok poprzedni = 100... 113,4 108,3 99,1 102,6 110,2 110,1 3 Budżety gmin a... 1207839,9 1296020,8 1377779,2 1481673,2 1630208,3 1837558,8 4 Rok poprzedni = 100... 106,3 107,3 106,3 107,5 110,0 112,7 5 Budżety powiatów... 556903,2 635161,9 555070,5 508754,5 566464,2 612374,4 6 Rok poprzedni = 100... 125,2 114,1 87,4 91,7 111,3 108,1 Budżet miasta na prawach powiatu 7 Kielce... 388848,8 422813,1 421071,2 414696,1 446369,1 507603,2 8 Rok poprzedni = 100... 109,6 108,7 99,6 98,5 107,6 113,7 9 Budżet województwa... 189360,0 183830,2 161965,0 175423,8 200468,3 172628,3 10 Rok poprzedni = 100... 146,0 97,1 88,1 108,3 114,3 86,1 WYDATKI 11 O G Ó Ł E M... 2417483,0 2595549,5 2545394 2569612,3 2866535,3 3172882,4 12 Rok poprzedni = 100... 117,0 107,4 98,1 101,0 111,6 110,7 13 Budżety gmin a... 1256421,9 1333307,3 1384962,5 1479719,7 1681359,2 1825025,5 14 Rok poprzedni = 100... 108,7 103,9 106,8 103,9 113,6 108,5 15 Budżety powiatów... 558078,0 638073,1 568775,9 519592,4 566773,3 628102,2 16 Rok poprzedni = 100... 126,1 114,3 89,1 91,4 109,1 110,8 Budżet miasta na prawach powiatu 17 Kielce... 414016,1 425617,4 429521,0 397697,1 438531,5 548107,0 18 Rok poprzedni = 100... 122,0 100,9 92,6 100,9 110,3 125,0 19 Budżet województwa... 188967,0 198551,7 162134,6 172603,1 179871,3 171647,7 20 Rok poprzedni = 100... 147,0 81,7 106,5 81,7 104,2 95,4 WYNIK FINANSOWY 21 O G Ó Ł E M... -74531,1-57723,5-29508,1 10935,3-23025,4-42717,7 22 Budżety gmin a... -48582,0-37286,5-7183,3 1953,5-51150,9 12533,3 23 Budżety powiatów... -1174,8-2911,2-13705,4-10837,9-309,1-15727,8 Budżet miasta na prawach powiatu 24 Kielce... -25167,3-2804,3-8449,8 16999,0 7837,6-40503,8 25 Budżet województwa... 393,0-14721,5-169,6 2820,7 20597,0 980,6 a Bez dochodów i wydatków gmin mających również status miasta na prawach powiatu.

CZĘŚĆ TABELARYCZNA 25 2000-2013 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 L.p. 3635935,2 3921927,5 4471061,4 5203180,7 5621198,9 5680474,4 5692347,6 5883251,8 1 116,2 107,9 114,0 116,4 108,0 101,1 100,2 103,4 2 2120061,3 2209501,0 2431558,7 2674019,3 3179123,2 3103900,3 3127377,1 3209197,0 3 115,4 104,2 110,1 110,0 118,9 97,6 100,8 102,6 4 659033,8 721660,6 815375,2 938516,6 1003076,4 1030698,0 990305,0 1009008,6 5 107,6 109,5 113,0 115,1 106,9 102,8 96,1 101,9 6 580387,6 646434,9 745667,9 806926,7 918231,3 1029867,9 981581,5 1025474,4 7 114,3 111,4 115,4 108,2 113,8 112,2 95,3 104,5 8 276452,5 344331,0 478459,6 783718,1 520768,0 516008,2 593084,0 639571,8 9 160,1 124,6 139,0 163,8 66,4 99,1 114,9 107,8 10 3787189,7 3816520,7 4328333,5 5528489,8 6264122,8 6057739,5 5986754,6 5976788,2 11 119,4 100,8 113,4 127,7 113,3 96,7 98,8 99,8 12 2182833,8 2174477,1 2408538,4 2918525,2 3644235,3 3334769,2 3184582,5 3154070,9 13 119,6 99,6 110,8 121,2 124,9 91,5 95,5 99,0 14 709683,1 724648,9 804457,9 966704,2 1076039,2 1063648,5 1019836,7 1025554,9 15 113,0 102,1 111,0 120,2 111,3 98,8 95,9 100,6 16 638566,1 604886,8 741262,5 888925,3 982945,9 1129714,8 1094018,2 1062831,6 17 116,5 94,7 122,5 119,9 110,6 114,9 96,8 97,1 18 256106,7 312507,9 374074,7 754335,1 560902,5 529607,0 688317,2 734330,8 19 149,2 122,0 119,7 201,7 74,4 94,4 130,0 106,7 20 deficyt (-) / nadwyżka (+) -151254,5 105406,8 142728,0-325309,2-642923,9-377265,1-294407,1-93536,5 21-62772,5 35023,9 23020,3-244506,0-465112,1-230868,9-57205,5 55126,2 22-50649,3-2988,3 10917,3-28187,6-72962,8-32950,5-29531,7-16546,4 23-58178,5 41548,1 4405,4-81998,6-64714,5-99846,9-112436,7-37357,2 24 20345,8 31823,1 104384,9 29383,0-40134,5-13598,8-95233,2-94759,0 25

26 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. TABL. 2 DOCHODY I WYDATKI BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO NA 1 MIESZ- L.p. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 w zł DOCHODY 1 Budżety gmin a... 1108,90 1167,00 1269,82 1369,20 1509,15 1705,66 2 Budżety powiatów... 510,70 571,90 511,58 470,13 524,40 568,42 Budżet miasta na prawach powiatu 3 Kielce... 1817,55 2005,70 1982,50 1964,59 2125,95 2428,06 4 Budżet województwa... 145,10 139,10 124,84 135,65 155,38 134,20 WYDATKI 5 Budżety gmin a... 1152,53 1200,60 1276,44 1366,04 1556,51 1694,03 6 Budżety powiatów... 511,70 574,50 524,21 480,15 524,69 583,02 Budżet miasta na prawach powiatu 7 Kielce... 1935,60 2019,00 2022,28 1884,06 2088,62 2621,81 8 Budżet województwa... 149,80 150,30 124,97 133,47 139,42 133,43 a Bez dochodów i wydatków gmin mających również status miasta na prawach powiatu.

CZĘŚĆ TABELARYCZNA 27 KAŃCA W LATACH 2000-2013 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 L.p. 1973,84 2063,61 2276,80 2507,70 2938,98 2879,43 2911,50 2999,17 1 613,58 674,01 763,48 880,14 927,31 956,16 921,94 942,97 2 2794,11 3125,95 3625,82 3938,32 4521,26 5094,17 4874,69 5121,33 3 215,68 269,54 375,67 616,51 405,33 403,09 464,98 503,50 4 2032,29 2030,90 2255,25 2737,00 3368,95 3093,60 2964,75 2947,66 5 660,74 676,80 753,26 906,58 994,76 986,73 949,44 958,44 6 3074,20 2925,04 3604,40 4338,53 4839,90 5588,06 5433,06 5307,89 7 199,80 244,63 293,71 593,40 436,57 413,72 539,64 578,09 8

28 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. TABL. 3 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTKORZYS- KIEGO NA TLE KRAJU W 2013 R. Polska Województwo świętokrzyskie ogółem 2012= 100 ogółem 2012 = 100 Polska = 100 GMINY a Dochody: w mln zł... 80043,4 102,1 3209,2 102,6 4,0 dochody własne... 38546,0 105,5 1294,3 105,8 3,4 dotacje... 16704,3 96,9 818,2 101,6 4,9 subwencja ogólna... 24793,1 100,6 1096,7 99,8 4,4 na 1 mieszkańca w zł... 3098,94 102,5 2999,17 103,0 96,8 Wydatki: w mln zł... 79442,5 101,2 3154,1 99,0 4,0 wydatki majątkowe... 13172,2 92,9 515,5 88,0 3,9 wydatki bieżące... 66270,3 103,1 2638,6 101,5 4,0 na 1 mieszkańca w zł... 3075,68 101,7 2947,66 99,4 95,8 POWIATY Dochody: w mln zł... 23077,6 102,5 1009,0 101,9 4,4 dochody własne... 6893,8 104,3 243,6 101,6 3,5 dotacje... 5906,2 103,8 264,9 102,5 4,5 subwencja ogólna... 10277,5 100,5 500,5 101,7 4,9 na 1 mieszkańca w zł... 893,47 102,9 942,97 102,3 105,5 Wydatki: w mln zł... 22916,5 102,0 1025,6 100,6 4,5 wydatki majątkowe... 2854,1 101,9 132,1 86,9 4,6 wydatki bieżące... 20062,4 102,0 893,5 103,0 4,5 na 1 mieszkańca w zł... 887,23 102,4 958,44 100,9 108,0 a Bez dochodów i wydatków gmin mających również status miasta na prawach powiatu.

CZĘŚĆ TABELARYCZNA 29 TABL. 3 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTKORZYS- KIEGO NA TLE KRAJU W 2013 R. (dok.) Polska Województwo świętokrzyskie ogółem 2012= 100 ogółem 2012 = 100 Polska = 100 MIASTA NA PRAWACH POWIATU Dochody: w mln zł... 64216,6 104,8 1025,5 104,5 1,6 dochody własne... 40058,8 107,1 515,9 100,2 1,3 dotacje... 10610,6 100,5 247,0 114,9 2,3 subwencja ogólna... 13547,2 102,0 262,6 104,3 1,9 na 1 mieszkańca w zł... 5067,14 104,2 5121,33 105,1 101,1 Wydatki: w mln zł... 64952,6 101,9 1062,8 97,1 1,6 wydatki majątkowe... 12418,1 98,0 213,9 82,5 1,7 wydatki bieżące... 52534,5 102,9 849,0 101,7 1,6 na 1 mieszkańca w zł... 5125,22 101,2 5307,89 97,7 103,6 WOJEWÓDZTWO Dochody: w mln zł... 16120,7 105,8 639,6 107,8 4,0 dochody własne... 6303,1 96,2 114,2 83,6 1,8 dotacje... 7178,4 116,1 391,1 122,2 5,4 subwencja ogólna... 2639,2 105,3 134,2 98,4 5,1 na 1 mieszkańca w zł... 418,69 105,9 503,50 108,3 120,3 Wydatki: w mln zł... 16527,0 104,9 734,3 106,7 4,4 wydatki majątkowe... 6562,3 110,2 428,0 106,0 6,5 wydatki bieżące... 9964,7 101,6 306,4 107,6 3,1 na 1 mieszkańca w zł... 429,25 104,9 578,09 107,1 134,7

30 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2013 R. TABL. 4 BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTKORZYS- KIEGO NA TLE POZOSTAŁYCH WOJEWÓDZTW W 2013 R. Dochody Wydatki ogółem własne dotacje subwencja ogólna ogółem majątkowe w mln zł GMINY a Polska... 80043,4 38546,0 16704,3 24793,1 79442,5 13172,2 Dolnośląskie... 6477,7 3799,5 1208,5 1469,8 6419,5 1172,2 Kujawsko-pomorskie... 4148,2 1830,5 940,6 1377,1 4133,1 620,1 Lubelskie... 4789,0 1663,8 1248,6 1876,6 4702,1 760,4 Lubuskie... 2456,2 1275,2 542,4 638,6 2384,4 324,1 Łódzkie... 5158,2 2622,8 1040,4 1494,9 5088,8 890,3 Małopolskie... 7158,6 3039,1 1486,1 2633,3 7177,1 1300,3 Mazowieckie... 9913,8 5134,9 1763,1 3015,8 9899,6 1774,9 Opolskie... 2530,0 1353,6 438,9 737,5 2510,5 329,2 Podkarpackie... 5253,7 1984,8 1287,2 1981,7 5240,2 874,9 Podlaskie... 2332,4 991,2 535,6 805,5 2290,1 398,4 Pomorskie... 4854,2 2251,5 1059,9 1542,8 4833,3 806,6 Śląskie... 5921,9 3354,4 1041,3 1526,2 5982,1 1073,0 Świętokrzyskie... 3209,2 1294,3 818,2 1096,7 3154,1 515,5 Warmińsko-mazurskie... 3709,8 1593,9 939,4 1176,5 3618,1 468,5 Wielkopolskie... 8073,6 4157,9 1473,9 2441,9 7952,5 1175,9 Zachodniopomorskie... 4056,9 2198,5 880,3 978,0 4057,1 687,8 POWIATY Polska... 23077,6 6893,8 5906,2 10277,5 22916,5 2854,1 Dolnośląskie... 1881,7 601,5 494,7 785,5 1870,2 199,8 Kujawsko-pomorskie... 1203,9 323,3 313,9 566,7 1198,5 136,5 Lubelskie... 1394,0 342,7 389,9 661,4 1382,1 188,1 Lubuskie... 698,9 215,3 172,0 311,5 682,7 51,8 Łódzkie... 1430,3 466,3 326,0 637,9 1415,5 131,2 Małopolskie... 1890,6 572,2 471,5 847,0 1875,8 275,9 Mazowieckie... 2788,0 973,5 645,2 1169,4 2802,6 368,9 Opolskie... 757,0 243,7 178,1 335,3 731,5 67,1 Podkarpackie... 1659,1 364,5 564,4 730,3 1639,5 285,4 Podlaskie... 685,8 172,3 209,9 303,7 674,9 106,9 Pomorskie... 1337,5 395,9 298,3 643,3 1337,6 146,9 Śląskie... 1635,4 577,8 457,4 600,2 1627,2 241,2 Świętokrzyskie... 1009,0 243,6 264,9 500,5 1025,6 132,1 Warmińsko-mazurskie... 1246,8 297,5 325,7 623,6 1260,0 187,5 Wielkopolskie... 2236,3 761,6 477,7 997,0 2194,5 232,9 Zachodniopomorskie... 1223,3 342,3 316,7 564,4 1198,4 102,0 a Bez dochodów i wydatków gmin mających również status miasta na prawach powiatu.