STANDARDY WYMAGAŃ z informatyki dla klas V VI szkoły podstawowej opracowana na podstawie programu edukacji informatycznej KOMPUTEROWE OPOWIEŚCI (DKOS-4014-40/02) oraz podręcznika KOMPUTEROWE OPOWIEŚCI dla starszych klas szkoły podstawowej (171/05) POSTAWY UCZNIÓW Taksonomia/pkt. A Uczestnictwo w działaniu (1 pkt) B Podejmowanie działania (2 pkt.) C Nastawienie na działanie (3 pkt.) Charakterystyka postawy ucznia Rzadko jest przygotowany do zajęć. Podczas wykonywania ćwiczeń i zadań potrzebuje mobilizowania i pomocy ze strony nauczyciela i innych uczniów. Tylko czasami przestrzega zasad ustalonych w regulaminie szkolnej pracowni komputerowej. Jego praca cechuje się niewielką samodzielnością, wykonane ćwiczenia i zadania są niezbyt estetyczne. Choć słabo zaangażowany w pracę klasy czy grupy, stara się jednak dostosować do powstałych sytuacji. Rzadko wspiera dobrą komunikację w grupie i nie umie okazywać szacunku innym członkom grupy. Bywa, że nie zawsze przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Często zdarza się, że jest nieprzygotowany do zajęć. Podczas wykonywania ćwiczeń i zadań zazwyczaj stara się być samodzielny, jednak brak mu jeszcze staranności i systematyczności w działaniu. Zazwyczaj przestrzega zasad ustalonych w regulaminie szkolnej pracowni komputerowej. Wybiera z dostępnych zbiorów informacji te, które wolno wykorzystać w pracy. Zazwyczaj zaangażowany w pracę klasy, grupy, stara się być aktywny i odpowiedzialny. Czasami zachęca do dobrej komunikacji w grupie, nie zawsze jednak umie okazać szacunek innym członkom grupy. Jeszcze niezbyt efektywnie wykorzystuje czas pracy. Dostosowuje się do obowiązujących zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Wystąpiły sporadyczne przypadki nieprzygotowania do zajęć. Podczas wykonywania ćwiczeń i zadań jest samodzielny, nie zawsze jednak dość staranny, brak jeszcze czasem spójności w jego działaniu. Zawsze przestrzega zasad ustalonych w regulaminie szkolnej pracowni komputerowej. Zaangażowany w pracę klasy i grupy, zachęca innych do działania, zazwyczaj odpowiedzialny i aktywny. Często zachęca do dobrej komunikacji w grupie, zwykle odnosi się z szacunkiem do innych, jest skłonny do kompromisu. Racjonalnie wykorzystuje czas pracy. Prawidłowo organizuje stanowisko pracy z komputerem oraz przeprowadza krótką gimnastykę relaksacyjną. 1
D System działań (4 pkt.) Zawsze przygotowany do zajęć, często posiada informacje z innych źródeł niż podręcznik. Samodzielnie wykonuje wszystkie ćwiczenia i zadania przewidziane w programie oraz jest operatywny w wykorzystaniu wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań trudnych, w nowych sytuacjach. Bierze udział w ustalaniu zasad obowiązujących w pracowni komputerowej i jednocześnie dba o ich przestrzeganie przez innych uczniów. Mocno zaangażowany w pracę klasy, grupy, bardzo aktywny i odpowiedzialny, skutecznie motywuje innych uczestników zajęć do pokonywania trudności. Zachęca do dobrej komunikacji w grupie, wyraża uznanie dla cudzych pomysłów i ich autorów. Podczas wykonywania zadań wykazuje się dużą starannością i sumiennością. Dąży do samodoskonalenia i twórczego rozwoju własnych uzdolnień. Dostosowuje stanowisko pracy z komputerem do potrzeb, przestrzegając przy tym wszelkich zasad bezpieczeństwa, higieny i organizacji pracy. Przejawia inicjatywę, nauczyciel może na niego zawsze liczyć jest niezawodny. Wykorzystuje z własnej inicjatywy umiejętności informatyczne na lekcjach innych przedmiotów. Przygotowuje na zajęcia informacje dodatkowe o wysokich walorach edukacyjnych.* Wykonuje prace nadobowiązkowe.* Przejawia dużą aktywność w zajęciach pozalekcyjnych związanych z przedmiotem.* Startuje, a bywa nawet, że odnosi sukcesy, w konkursach informatycznych.* * Działania umożliwiające otrzymanie przez ucznia oceny celującej za postawę. 2
WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW Klasa V Zakres lekcji Dział lub zagadnienie programowe Rodzaj wymagań UMIEJĘTNOŚCI Osiągnięcia ucznia WIADOMOŚCI 1 11 Komputer jako narzędzie pracy Podstawowe Dostosowuje stanowisko pracy do wymagań bezpiecznej i higienicznej pracy. Obsługuje szkolny sprzęt komputerowy zgodnie z poznanymi zasadami. Wykorzystuje klawiaturę jako narzędzie do pisania tekstów (pisanie małych i wielkich liter). Korzysta ze wskazanych zbiorów informacji. Przestrzega zasad zgodnego z prawem korzystania z oprogramowania. Wymienia zasady prawidłowej organizacji pracy z komputerem. Objaśnia zasady prawidłowego uruchamiania i wyłączania komputera. Omawia zastosowanie elementów podstawowego zestawu komputerowego (jednostka centralna, monitor, klawiatura, mysz). Wymienia przykłady urządzeń współpracujących z komputerem. Dokonuje podziału urządzeń współpracujących na urządzenia wejścia i wyjścia. Wymienia przykłady nośników pamięci zewnętrznych komputera (dyskietka, dysk twardy, płyta CD-ROM, płyta DVD). Nazywa urządzenia do zapisywania i odczytywania danych na nośnikach pamięci. Wyjaśnia pojęcia: licencja, piractwo komputerowe. Ponadpodstawowe Charakteryzuje prawidłowo zorganizowane stanowisko pracy z komputerem. Dostrzega zagrożenia i przewiduje skutki wynikające z łamania zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Klasyfikuje poznane nośniki i napędy pamięci zewnętrznych komputera. Analizuje różnice między pamięcią operacyjną a pamięciami zewnętrznymi komputera. Porównuje programy, z których można korzystać bezpłatnie. Wyróżnia podstawowe grupy klawiszy na klawiaturze. Charakteryzuje możliwości wykorzystania komputera w procesie nauczania i uczenia się. Wyjaśnia różnicę między urządzeniami wejścia i urządzeniami wyjścia współpracującymi z komputerem. Omawia funkcje wybranych urządzeń współpracujących z komputerem (np.: głośników, słuchawek, mikrofonu, drukarki, skanera). Omawia najważniejsze elementy budowy wewnętrznej komputera (procesor, płyta główna, pamięć operacyjna). Wymienia prawa i przywileje użytkownika oprogramowania wynikające z licencji. 3
Komunikowanie się z komputerem w środowisku Windows Podstawowe Prawidłowo rozpoczyna i kończy pracę w systemie operacyjnym Windows. Charakteryzuje elementy środowiska Windows. Sprawnie wykonuje operacje za pomocą myszy (wskazywanie, klikanie, wybieranie, przeciąganie). Obsługuje okno programu według wskazówek. Zmienia rozmiary okna, korzystając z przycisków sterujących. Odszukuje folder lub plik o wskazanej lokalizacji, korzystając z okna Mój komputer. Uruchamia programy, korzystając z ikony skrótu na Pulpicie oraz z menu Start. Zapisuje plik na dysku, we wskazanym folderze. Otwiera plik za pomocą polecenia Otwórz. Tworzy nową wersję pliku na dysku za pomocą polecenia Zapisz jako ze zmianą lokalizacji lub nazwy pliku. Wykorzystuje polecenie z menu podręcznego do tworzenia na Pulpicie skrótu do programu. Objaśnia pojęcia: program, oprogramowanie, system operacyjny, środowisko pracy, nazwa pliku. Wskazuje najważniejsze elementy środowiska Windows: Pulpit, ikony, pasek zadań, przycisk Start, okno programu. Rozpoznaje w oknie programu: obszar roboczy, paski przewijania, przyciski sterujące, menu okna programu. Rozpoznaje kursor myszy. Wymienia operacje wykonywane za pomocą myszy (wskazywanie, klikanie, wybieranie, przeciąganie). Rozpoznaje ikony dysku, folderu i pliku. Omawia sposoby uruchamiania programów. Rozpoznaje pliki tekstowe (txt) i graficzne (bmp) na podstawie ikony pliku. Wskazuje nazwę oraz rozszerzenie nazwy pliku. Ponadpodstawowe Obsługuje okna i menu programów oraz okna dialogowe z wykorzystaniem poznanych elementów. Dostosowuje parametry okna programu do własnych potrzeb. Przegląda zawartość folderów na różnych poziomach ich struktury, korzystając z okna Mój komputer. Charakteryzuje stan zawieszenia się komputera. Objaśnia pojęcia: pliku, folderu, rozszerzenia nazwy pliku, menu podręcznego, skrótu do programu. Opisuje przeznaczenie poznanych elementów okna programu. Omawia przeznaczenie okna Mój komputer. Wyjaśnia znaczenie częstego zapisywania tworzonego dokumentu w pliku na dysku. Objaśnia sposób zapisywania dokumentu w pliku za pomocą polecenia Zapisz jako i za pomocą polecenia Zapisz. Wyjaśnia różnicę między poleceniami Zapisz jako i Zapisz. Objaśnia sposób otwierania pliku z wykorzystaniem polecenia Otwórz. Rozpoznaje pliki tekstowe i graficzne na podstawie rozszerzenia jego nazwy (txt, bmp). Dostrzega związek między rozszerzeniem nazwy pliku, ikoną i programem, w którym plik powstał. 4
Praca z programem Notatnik Podstawowe Uruchamia program Notatnik. Rozpoznaje kursor tekstowy. Pisze prosty tekst z zastosowaniem małych i wielkich liter oraz polskich znaków. Wpisuje cyfry, korzystając z górnego rzędu klawiszy ze znakami lub klawiatury numerycznej. Pisze tekst z zachowaniem zasad poprawnego wpisywania tekstu. Przemieszcza kursor tekstowy w obszarze tekstu przy użyciu myszy lub za pomocą klawiszy do sterowania kursorem. Wyszukuje usterki w gotowym tekście i wprowadza poprawki. Uzupełnia tekst, wpisując nowe fragmenty w miejscu wskazanym przez kursor. Omawia zadania programu Notatnik. Wskazuje klawisze edycyjne i klawisz Enter na klawiaturze. Rozróżnia kursor tekstowy i kursor myszy. Wyjaśnia funkcję klawiszy Backspace i Delete. Ponadpodstawowe Sprawnie pisze na klawiaturze. Umiejętnie poprawia tekst. Omawia zastosowanie prawego klawisza Alt do pisania polskich liter. Opisuje przeznaczenie klawisza Num Lock. Objaśnia sposób wpisywania cyfr za pomocą klawiatury numerycznej. Omawia funkcję kursora tekstowego. Wyjaśnia użycie klawisza Enter w trakcie pisania tekstu. Omawia sposoby usuwania z tekstu usterek. Praca z edytorem grafiki Paint Podstawowe Otwiera plik graficzny w programie Paint. Wypełnia kolorami gotowy rysunek. Zmienia kolor zamalowanego obszaru. Uzupełnia rysunki, wykorzystując narzędzia: Ołówek, Pędzel, Prostokąt, Linia. Wykorzystuje różne powiększenia Lupy do wprowadzania poprawek w rysunkach. Usuwa z rysunku drobne usterki za pomocą narzędzia Gumka/Gumka kolorowa, odpowiednio dobierając jego wielkości. Wykorzystuje klawisz Shift podczas rysowania kwadratów. Ustala grubość linii. Omawia przeznaczenie edytora grafiki. Wskazuje elementy okna edytora grafiki. Rozróżnia w oknie programu Paint: Przybornik, Paletę kolorów i Wskaźnik kolorów. Wskazuje w Przyborniku narzędzia: Wypełnianie kolorem, Lupę, Ołówek, Pędzel, Gumka/Gumka kolorowa, Prostokąt, Linia. 5
Ponadpodstawowe Charakteryzuje przeznaczenie poznanych narzędzi oraz ich rodzaje (cechy). Koloruje rysunki, wykorzystując kolor pierwszoplanowy i drugoplanowy. Dokonuje trafnego wyboru kolorów. Uzupełnia rysunki, trafnie dobierając narzędzia edytora grafiki i ich rodzaje. Posługuje się poleceniem Cofnij w celu wprowadzania zmian do wykonywanej pracy. Dba o estetykę wykonywanych prac. Wyjaśnia pojęcia: edytor grafiki i grafika komputerowa. Objaśnia zastosowanie elementów okna programu Paint. Wyjaśnia rolę klawisza Shift podczas wykonywania rysunków za pomocą narzędzia Prostokąt. Omawia rolę przycisków myszy w wyborze oraz operowaniu kolorem pierwszo- i drugoplanowym. Objaśnia różne rodzaje wypełnienia prostokąta. Korzystanie z programów edukacyjnych Podstawowe Sprawnie porusza się w programie Komputerowe opowieści z płyty CD-ROM. Poprawnie kończy pracę z programem Komputerowe opowieści. Uruchamia z menu programu Komputerowe opowieści programy edukacyjne: Poznajemy komputer, Ćwiczenia na klawiaturze. Wybiera materiały do ćwiczeń, korzystając z menu programu Komputerowe opowieści. Wykonuje ćwiczenia według instrukcji zawartej w programie edukacyjnym. Zatrzymuje automatyczne uruchamianie programu z płyty CD-ROM. Zdobywa wiadomości, pracując z programem edukacyjnym. Ćwiczy pisanie na klawiaturze, korzystając z programu edukacyjnego. Omawia menu główne i menu poszczególnych grup materiałów w programie Komputerowe opowieści z płyty CD-ROM. Nazywa poznane programy edukacyjne. Ponadpodstawowe Przedstawia zalety programów edukacyjnych. Wykorzystuje programy edukacyjne do samodzielnego uzupełniania swoich wiadomości i rozwijania umiejętności z różnych dziedzin. Objaśnia pojęcie: program edukacyjny. Omawia budowę programu Komputerowe opowieści z płyty CD-ROM. 6
12 22 Komunikowanie się z komputerem w środowisku Windows Podstawowe Kopiuje plik z dysku twardego na dyskietkę, korzystając z poleceń Kopiuj i Wklej z menu Edycja. Tworzy nowy folder we wskazanym miejscu, korzystając z menu podręcznego lub menu Plik. Zmienia nazwę folderu, pliku lub skrótu. Zmienia rozmiary i położenie okna programu. Kopiuje i przenosi pliki, foldery metodą przeciągania lub za pośrednictwem Schowka z wykorzystaniem menu Edycja. Usuwa foldery. Odczytuje godzinę i datę, korzystając z zegara systemu Windows. Omawia sposób kopiowania pliku z dysku twardego na dyskietkę. Porównuje sposoby zmiany nazwy folderu, pliku, skrótu. Rozpoznaje pliki utworzone w edytorze tekstu Word na podstawie ikony oraz rozszerzenia nazwy pliku. Ponadpodstawowe Tworzy strukturę folderów dostosowaną do potrzeb. Utrzymuje porządek na dysku, segregując pliki według ustalonego kryterium, np. według ich zawartości. Przenosi, kopiuje, usuwa pliki lub foldery różnymi metodami. Dowolnym sposobem zmienia nazwę folderu, pliku lub skrótu. Odzyskuje usunięte pliki lub foldery. Opróżnia Kosz, bezpowrotnie usuwa z dysku dane. Dokonuje zmian w ustawieniu zegara i kalendarza w środowisku Windows. Objaśnia sposoby tworzenia nowego folderu za pomocą menu podręcznego lub wykorzystując menu Plik. Wskazuje elementy wspólne w wykonaniu czynności tworzenia folderu i zmiany jego nazwy. Objaśnia sposoby kopiowania i przenoszenia plików, folderów metodą przeciągania lub z wykorzystaniem Schowka. Wyjaśnia potrzebę tworzenia folderów i porządkowania plików na dysku. Wyjaśnia funkcjonowanie systemowego Kosza. Wskazuje na bezpowrotne usuwanie danych z dyskietki. Opisuje podobieństwa w sposobie wykonywania operacji kopiowania fragmentów rysunku, fragmentu tekstu, pliku lub folderu. Wyjaśnia pojęcie Schowka. 7
Praca z edytorem tekstu Word Podstawowe Otwiera dokument tekstowy edytora Word, korzystając z menu Ćwiczenia programu Komputerowe opowieści lub za pomocą przycisku Otwórz z paska standardowego edytora. Zamyka okienko zadań. Poprawia błędy występujące w tekście. Dopisuje na końcu dokumentu nowy akapit tekstu. Wpisuje znaki z górnych części klawiszy. Poprawnie wpisuje znaki interpunkcyjne. Anuluje ostatnio wykonane czynności za pomocą polecenia Cofnij lub przycisku Edycja Cofnij. Zaznacza fragment tekstu metodą przeciągania. Zastępuje zaznaczony fragment tekstu innym tekstem. Usuwa zaznaczony fragment tekstu klawiszem Delete. Przenosi fragmenty tekstu w inne miejsce za pośrednictwem Schowka, wybierając polecenia Wytnij i Wklej z menu Edycja lub korzystając z przycisków umieszczonych na pasku narzędzi. Kopiuje fragment tekstu poprzez Schowek za pomocą poleceń z menu Edycja lub przycisków z paska narzędzi edytora tekstu. Wstawia puste wiersze między akapitami tekstu lub usuwa zbędne puste wiersze. Wyjaśnia pojęcie i zastosowanie edytora tekstu. Odczytuje nazwę programu, w którym dokument został otwarty. Wskazuje i nazywa paski narzędzi (standardowy i formatowania) w oknie edytora tekstu Word. Opisuje sposób wpisywania znaku z górnej części klawisza. Wskazuje w oknie programu Word okienko zadań. 8
Ponadpodstawowe Dostosowuje wygląd okna programu Word do własnych potrzeb. Dokładnie odtwarza tekst według wzoru, dzieląc go na akapity. Zaznacza fragment tekstu różnymi metodami, odpowiednio je wybiera. Analizuje treść dokumentu, ustala jakie zmiany wnieść do tekstu. Usuwa, przenosi lub kopiuje fragmenty tekstu różnymi sposobami. Dba o estetyczny, jednolity wygląd tekstu. Omawia możliwości edytora tekstu. Wyjaśnia, na czym polegają czynności redagowania tekstu w edytorze tekstu. Objaśnia przeznaczenie pasków narzędzi standardowego i formatowania oraz umieszczonych na nich przycisków. Omawia sposób, w jaki edytor Word interpretuje i zaznacza błędnie napisane wyrazy. Definiuje pojęcie akapitu. Podaje zasady poprawnego wpisywania znaków interpunkcyjnych. Omawia zastosowanie okienka zadań. Objaśnia sposoby zaznaczania różnych fragmentów tekstu. Objaśnia sposoby przenoszenia lub kopiowania fragmentów tekstu w inne miejsce za pośrednictwem Schowka, za pomocą poleceń Wytnij (Kopiuj) i Wklej z menu Edycja lub z wykorzystaniem przycisków z paska narzędzi edytora tekstu. Praca z edytorem grafiki Paint Podstawowe Rysuje kształty owalne, okręgi i koła za pomocą narzędzia Elipsa. Rysuje fale i podobne kształty za pomocą narzędzia Krzywa. Uzupełnia rysunki narzędziem Elipsa i Krzywa. Zaznacza fragment rysunku wybranym narzędziem. Usuwa z rysunku jego fragment. Przenosi fragment rysunku w inne miejsce metodą przeciągania. Zmienia rozmiary fragmentów rysunku. Ustala rozmiary kartki. Kopiuje fragment rysunku poprzez Schowek lub za pomocą przeciągania z zastosowaniem klawisza Ctrl. Wykonuje rysunek według opisu, posługując się poznanymi narzędziami. Ogląda rysunek na podglądzie wydruku. Ustala orientację strony. Omawia sposób ustalania rozmiaru kartki w edytorze Paint. Podaje kolejność czynności podczas usuwania i przenoszenia fragmentów rysunków. Rozróżnia rodzaje zaznaczania. Wyjaśnia pojęcie orientacja strony. 9
Ponadpodstawowe Rysuje krzywe zamknięte. Charakteryzuje narzędzia i ich rodzaje służące do zaznaczania fragmentów rysunku. Tworzy rysunek lub komponuje go z gotowych elementów z wykorzystaniem poznanych narzędzi i operacji na fragmentach rysunku. Wykorzystuje operację zmiany rozmiarów fragmentów rysunku do uzyskania efektu perspektywy. Dba o estetykę tworzonego rysunku. Przygotowuje rysunek do druku, dokonując ustawień strony i korzystając z podglądu wydruku. Dobiera parametry wydruku odpowiednio do rodzaju drukowanej pracy. Opisuje rodzaje wypełnienia Elipsy. Wyjaśnia rolę klawisza Shift podczas wykonywania rysunków za pomocą narzędzia Elipsa. Wyjaśnia dobór rodzaju zaznaczenia; zaznaczenie bez tła. Omawia różne sposoby usuwania i przenoszenia fragmentów rysunku. Objaśnia sposób kopiowania fragmentów rysunku w inne miejsce za pośrednictwem Schowka, za pomocą poleceń Kopiuj i Wklej z menu Edycja lub poprzez przeciąganie z zastosowaniem klawisza Ctrl. Objaśnia, jakich zmian w wydruku można dokonać w oknie Ustawienia strony. Korzystanie z programów edukacyjnych Podstawowe Zdobywa wiadomości, pracując z multimedialnym programem edukacyjnym Fryderyk Chopin i jego muzyka z płyty CD-ROM. Weryfikuje swoją wiedzę, wykorzystując multimedialny program edukacyjny. Odtwarza muzykę, korzystając z multimedialnego programu Fryderyk Chopin i jego muzyka. Wyszukuje informacje w komputerowym leksykonie Zwierzęta naszych lasów z płyty CD-ROM, korzystając z alfabetycznego uporządkowania haseł. Wyszukuje w komputerowym leksykonie informacje według podanego kryterium. Omawia funkcje multimedialnych elementów programu edukacyjnego. Objaśnia pojęcie hasła w encyklopediach, słownikach i leksykonach. Ponadpodstawowe Steruje samodzielnie przebiegiem odtwarzania muzyki. Formułuje kryterium i według niego wyszukuje w komputerowym leksykonie informacje na zadany temat. Wykorzystuje informacje z komputerowego leksykonu we własnej nauce. Omawia budowę komputerowego leksykonu Zwierzęta naszych lasów. Objaśnia pojęcie kryterium wyszukiwania w komputerowym leksykonie. 10
23 33 Zdobywanie informacji i komunikowanie się za pośrednictwem Internetu Podstawowe Korzysta z przeglądarki w trybie offline. Uruchamia przeglądarkę internetową (Internet Explorer) według wskazówek. Wpisuje podany adres strony internetowej i otwiera daną stronę. Przegląda witryny internetowe, korzystając z odsyłaczy i przycisków paska narzędzi przeglądarki. Wyszukuje informacje na zadany temat, przeglądając strony internetowe o podanych adresach. Korzysta z listy adresów wcześniej oglądanych stron, rozwijanej na pasku adresu. Wykorzystuje encyklopedie lub słowniki z internetowych stron, w celu wyszukania znaczenia podanych haseł. Nazywa program, w którym została otwarta strona WWW (program Internet Explorer). Podaje przykłady zastosowania Internetu. Rozpoznaje pasek adresu przeglądarki internetowej oraz adres internetowy. Omawia budowę adresu WWW. Rozpoznaje stronę główną witryny internetowej. Wskazuje umieszczone na stronie WWW odsyłacze. Wyjaśnia rolę przycisków Wstecz i Dalej paska narzędzi przeglądarki internetowej. Objaśnia sposób wyszukiwania haseł w encyklopedii lub słowniku. Ponadpodstawowe Swobodnie posługuje się przeglądarką internetową w celu przeglądania zasobów Internetu. Samodzielnie korzysta z internetowych encyklopedii lub słowników. Analizuje zalety komputerowych encyklopedii i słowników. Dokonuje rzeczowej analizy informacji zawartych na stronach internetowych pod kątem ich przydatności w wykonywanych zadaniach. Wykorzystuje informacje zgromadzone na stronach internetowych do rozwiązywania zadań, redagowania tekstów oraz rozwijania zainteresowań. Wyjaśnia pojęcia: Internet, strona internetowa (strona WWW), przeglądarka internetowa, witryna internetowa, serwer WWW, adres strony internetowej, strona startowa. Omawia budowę witryny internetowej. Wyjaśnia rolę odsyłaczy w przeglądaniu stron internetowych. Praca z edytorem tekstu Word Podstawowe Zmienia rodzaj czcionki, jej rozmiar, styl i kolor, korzystając z narzędzi dostępnych na pasku formatowania edytora Word. Przegląda kilkustronicowy tekst, korzystając z pasków przewijania lub przycisków zmiany strony. Uzupełnia treść dokumentu informacjami wyszukanymi w internetowych encyklopediach lub słownikach. Pracuje na przemian z edytorem tekstu i z prze- Objaśnia pojęcie formatowania dokumentu tekstowego. Omawia przeznaczenie narzędzi dostępnych na pasku formatowania edytora Word. Rozpoznaje w tekście rodzaj czcionki i inne jej cechy (atrybuty). 11
Ponadpodstawowe Formatuje tekst według opisu. Analizuje treść dokumentu tekstowego i określa źródło informacji potrzebnych do uzupełnienia tekstu. Samodzielnie redaguje dokument tekstowy, wykorzystując informacje zawarte na stronach internetowych oraz w internetowych encyklopediach i słownikach. Wyjaśnia pojęcie czcionki. Omawia jednostkę, w jakiej podaje się rozmiar czcionki. Opisuje sposób wyboru rodzaju czcionki i innych jej cech (atrybutów). Rozpoznaje czcionki zawierające polskie litery. Omawia sposoby przełączania się między oknami uruchomionych programów. Praca z edytorem grafiki Paint Podstawowe Koloruje fragmenty rysunku kolorami występującymi na rysunku, korzystając z narzędzia Wybierz kolor. Dodaje do rysunku efekt mgły za pomocą Aerografu. Tworzy rysunki według wzoru. Dołącza napisy do rysunku. Wykonuje kompozycję graficzną, korzystając z elementów graficznych znajdujących się w pliku. Wskazuje w przyborniku narzędzia: Wybierz kolor, Aerograf, Tekst. Omawia zasady tworzenia plamek z wykorzystaniem Aerografu. Objaśnia sposób dołączania napisu do rysunku. Rozróżnia style pisania tekstu w obszarze rysunku. Ponadpodstawowe Tworzy rysunki na zadany temat według własnego projektu. Wykorzystuje poznane narzędzia do uzyskania na rysunku ciekawych efektów. Starannie dobiera czcionkę i inne jej cechy (atrybuty), aby tekst dołączony do rysunku był estetyczny i czytelny. Projektuje i tworzy pomysłową kompozycję graficzną, umiejętnie stosuje dostępne w edytorze grafiki narzędzia i ich rodzaje. Dba o ciekawy wygląd i estetykę wykonywanej pracy. Opisuje sposób pokolorowania fragmentów rysunku kolorami, które nie występują w podstawowej palecie kolorów. Wskazuje na możliwość wyboru cech czcionki tylko podczas wpisywania tekstu (aktywna ramka). 12
Praca z programem PowerPoint Podstawowe Otwiera prezentację multimedialną z płyty CD- ROM, korzystając z menu programu Komputerowe opowieści. Uruchamia w programie PowerPoint pokaz prezentacji i steruje jej przebiegiem. Wykorzystuje treści zawarte w prezentacji do udzielenia odpowiedzi na zadane pytania. Nazywa program służący do tworzenia prezentacji multimedialnej i przeprowadzenia jej pokazu (program PowerPoint). Wymienia multimedialne cechy prezentacji. Wyjaśnia pojęcie slajdu. Rozpoznaje slajd w otwartym oknie programu. Opisuje występujące na slajdach elementy, które są nośnikami informacji. Wskazuje elementy prezentacji wpływające na jej atrakcyjność. Ponadpodstawowe Przegląda slajdy otwartej prezentacji różnymi sposobami. Charakteryzuje zastosowane w prezentacji efekty animacji różnych elementów. Ocenia, w jaki sposób różne elementy prezentacji sprawiają, że jest bardziej atrakcyjna dla odbiorcy. Analizuje treści zawarte w prezentacji i wykorzystuje je do rozwiązywania zadań. Wyjaśnia pojęcie prezentacji multimedialnej. Omawia budowę prezentacji multimedialnej. Omawia elementy okna programu. Omawia budowę slajdu i charakteryzuje jego elementy. 34 35 Technika komputerowa w życiu człowieka Podstawowe Określa przeznaczenie przykładowych urządzeń powszechnego użytku opartych na technice komputerowej. Prezentuje własną wizję komputera przyszłości. Ponadpodstawowe Charakteryzuje wybrane, nowoczesne urządzenia techniki komputerowej. Analizuje kierunki przyszłego rozwoju urządzeń techniki komputerowej. Wymienia przykłady urządzeń, w których wykorzystano technikę komputerową. Wyjaśnia pojęcie urządzenia opartego na technice komputerowej. 13
Klasa VI Zakres lekcji Dział lub zagadnienie programowe Rodzaj wymagań UMIEJĘTNOŚCI Osiągnięcia ucznia WIADOMOŚCI 1 11 Komunikowanie się z komputerem w środowisku Windows Podstawowe Rozbudowuje na dysku strukturę folderów na podstawie wzoru. Ponadpodstawowe Tworzy strukturę folderów według potrzeb. Stosuje skróty klawiszowe do wykonywania operacji na plikach. Omawia sposób tworzenia struktury folderów. Podaje przykłady skrótów klawiszowych stosowanych w operacjach na plikach oraz skojarzone z nimi czynności. Praca z edytorem grafiki Paint Podstawowe Przekształca fragmenty rysunków przez symetrię. Tworzy symetryczne rysunki. Zmienia rozmiary rysunków. Kopiuje fragmenty rysunku do rysunku zapisanego w innym pliku. Przekształca fragmenty rysunków przez obrót. Tworzy rysunki, wykorzystując przekształcone fragmenty rysunków. Zmniejsza rozmiary kartki, na której wykonuje rysunek. Wymienia etapy powstawania rysunku symetrycznego. Wyjaśnia sposób zmniejszania rozmiaru kartki w edytorze Paint. Ponadpodstawowe Tworzy ciekawe kompozycje graficzne z gotowych elementów, kopiowanych z różnych plików, wykorzystując operacje kopiowania, przesuwania, zmiany rozmiaru i przekształcania rysunków. Stosuje skróty klawiszowe do wykonywania operacji na fragmentach rysunków. Modyfikuje rysunki w celu uzyskania atrakcyjnych efektów, np. cienia, odbicia lustrzanego. Omawia poznane rodzaje przekształceń fragmentów rysunku. 14
Praca z edytorem tekstu Word Podstawowe Przenosi i kopiuje fragmenty tekstu poprzez Schowek, posługując się skrótami klawiszowymi. Formułuje krótką wypowiedź według podanego planu, wykorzystuje zgromadzone słownictwo. Zapisuje zmodyfikowany dokument pod nową nazwą w folderze przeznaczonym na swoje dokumenty tekstowe. Pisze tekst z podziałem na akapity. Formatuje akapit: ustala wcięcie pierwszego wiersza akapitu i wcięcia całego akapitu oraz wyrównanie tekstu w akapitach według opisu. Uzupełnia treść dokumentu tekstowego na podstawie informacji znalezionych w komputerowym atlasie. Zapisuje swoją pracę w czasie jej tworzenia. Kopiuje za pośrednictwem Schowka elementy graficzne do dokumentu tekstowego z pliku otwartego w edytorze grafiki. Ustala położenie elementu graficznego względem tekstu i rodzaj otaczania rysunku tekstem według opisu. Wstawia do tekstu rysunek z galerii klipartów. Wstawia do testu rysunek zapisany w pliku z wykorzystaniem polecenia Obraz z menu Wstaw. Otacza ramką element graficzny umieszczony w tekście. Zmienia rozmiar elementu graficznego umieszczonego w tekście. Wstawia do tekstu ozdobne napisy z galerii Word-Art. Zmienia styl oraz cechy czcionki obiektu WordArt. Zmienia układ, rozmiar i położenie obiektu Word- Art. Powiększa i pomniejsza widok dokumentu w podglądzie wydruku. Dokonuje zmian w ustawieniach strony według wskazówek. Drukuje dokument tekstowy. Opisuje cztery rodzaje wyrównania tekstu w akapicie. Rozpoznaje na pasku formatowania przyciski służące do wyrównywania tekstu w akapitach. Omawia rodzaje stosowanych w tekście wcięć. 15
Ponadpodstawowe Analizuje tekst dokumentu i samodzielnie wprowadza zmiany zmierzające do uporządkowania jego treści. Stosuje skróty klawiszowe do wykonywania różnych operacji, np. otwierania pliku. Projektuje i redaguje dokumenty tekstowe na zadany temat. Ilustruje dokumenty tekstowe elementami graficznymi. Formatuje dokumenty tekstowe, dobiera formę dokumentu stosownie do jego treści. Formatuje umieszczony w tekście element graficzny według własnego pomysłu. Dba o kompozycję tekstu i elementów graficznych, nadając dokumentowi czytelną, estetyczna formę. Analizuje różnice w przygotowaniu dokumentu do druku w programach Paint i Word. Ustala szerokość marginesów i orientację strony. Ustala liczbę kopii i jakość wydruku. Objaśnia sposób ustalania wcięć w tekście za pomocą polecenia Akapit z menu Format. Wyjaśnia potrzebę częstego zapisywania swojej pracy. Omawia sposób umieszczenia fragmentu rysunku w dokumencie tekstowym. Rozróżnia rodzaje otaczania rysunku tekstem (układ). Omawia sposób ustalania otoczenia rysunku tekstem. Wyjaśnia pojęcie klipartu. Opisuje sposób wyszukiwania klipartów w galerii klipartów. Omawia rodzaje obramowania wstawionego elementu graficznego i sposoby ich ustalania. Objaśnia zastosowanie narzędzi do edycji i formatowania napisu WordArt. Omawia etapy przygotowania dokumentu do druku. Korzystanie z programów edukacyjnych Podstawowe Obsługuje komputerowy atlas Rośliny łąk i ogrodów z płyty CD-ROM. Wyszukuje w atlasie informacje na określony temat. Korzysta z programu edukacyjnego Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc, uruchomionego z płyty CD-ROM, do utrwalenia swojej wiedzy z określonej dziedziny. Sprawdza swoją wiedzę, wykonując komputerowy quiz i analizując jego wyniki. Podaje przykładowe zakresy tematyczne atlasów komputerowych. Opisuje sposoby wyszukiwania haseł w komputerowym atlasie. Ponadpodstawowe Korzysta z komputerowego atlasu do poszerzania swoich wiadomości. Wykorzystuje programy edukacyjne do utrwalenia i sprawdzenia swojej wiedzy. Omawia zakres zawartości tematycznych atlasów komputerowych. 16
12 22 Komunikowanie się z komputerem w środowisku Windows Podstawowe Zaznacza grupę plików (folderów) z użyciem klawiszy Ctrl lub Shift. Kopiuje grupę plików (folderów) do wskazanego folderu. Rozpoznaje pliki dźwiękowe na podstawie rozszerzenia nazwy pliku (mp3 i wav). Rozpoznaje plik zawierający prezentację multimedialną utworzoną w programie PowerPoint, na podstawie ikony oraz rozszerzenia nazwy pliku (ppt). Ponadpodstawowe Zaznacza i kopiuje grupę plików (folderów) różnymi metodami. Wymienia przykładowe rozszerzenia nazw plików dźwiękowych. Opisuje sposoby zaznaczania grupy plików lub folderów. Zdobywanie informacji i komunikowanie się za pośrednictwem Internetu Podstawowe Korzysta z wyszukiwarki o podanym adresie w celu wyszukania informacji na zadany temat. Wyszukuje informacje w Internecie, formułując w wyszukiwarce internetowej zapytania z użyciem cudzysłowu. Zdobywa informacje, korzystając z serwisów tematycznych portalu internetowego. Wyszukuje informacje na zadany temat, korzystając z katalogu stron portalu internetowego według wskazówek. Korzysta z katalogu stron WWW portalu internetowego w celu odnalezienia w Internecie stron zawierających informacje na określony temat. Zakłada konto pocztowe za pośrednictwem portalu internetowego, korzystając z instrukcji podanej przez dostawcę usługi pocztowej. Loguje się na swoje konto pocztowe utworzone za pośrednictwem portalu internetowego. Poprawnie wpisuje adres oraz temat listu w oknie pisania listu programu pocztowego. Redaguje, formatuje i wysyła list elektroniczny. Odbiera i odczytuje korespondencję elektroniczną. Omawia przeznaczenie wyszukiwarki internetowej. Wymienia przykłady nazw wyszukiwarek umożliwiających przeszukiwanie polskich stron WWW. Wymienia przykłady nazw portali internetowych. Wskazuje przykładowe usługi proponowane przez portale internetowe. Odczytuje grupy tematyczne (kategorie) przykładowego katalogu stron WWW portalu internetowego. Wyjaśnia, czym jest poczta elektroniczna i adres e-mail. Omawia przeznaczenie programu pocztowego. Podaje drogę, jaką przebywa list elektroniczny od nadawcy do adresata. Omawia, na czym polega korzystanie z poczty elektronicznej za pośrednictwem stron WWW. Wskazuje i nazywa podstawowe elementy okna programu pocztowego. 17
Ponadpodstawowe Wykorzystuje różne wyszukiwarki internetowe. Efektywnie wyszukuje informacje w Internecie na podstawie precyzyjnie sformułowanych zapytań. Korzysta z portalu internetowego i jego usług według własnych potrzeb. Swobodnie komunikuje się z innymi użytkownikami Internetu za pomocą poczty elektronicznej. Korzysta z książki adresowej programu pocztowego. Omawia pojęcie wyszukiwarki internetowej. Wyjaśnia pojęcia: słowo (słowa) kluczowe, portal internetowy, serwis tematyczny portalu internetowego, konto pocztowe (skrzynka pocztowa), serwer pocztowy. Omawia zasady korzystania z wyszukiwarki internetowej. Wyjaśnia zasady tworzenia zapytań w wyszukiwarce internetowej. Opisuje usługi oferowane przez portale. Omawia budowę katalogu stron WWW portalu internetowego. Wyjaśnia zasadę wyszukiwania stron internetowych, zawierających informacje na określony temat, za pomocą katalogu stron WWW wybranego portalu internetowego. Identyfikuje elementy adresu e-mail. Omawia kolejne kroki tworzenia konta pocztowego. Opisuje przeznaczenie elementów okna programu pocztowego: przycisków, zakładek i folderów. Objaśnia przeznaczenie książki adresowej programu pocztowego. Opisuje elementy okna, w którym redaguje list. Praca z edytorem tekstu Word Podstawowe Zgodnie z opisem uzupełnia tekst, redaguje krótką wypowiedź oraz formatuje dokument tekstowy. Ponadpodstawowe Redaguje i formatuje tekst na zadany temat z wykorzystaniem różnych narzędzi i funkcji poznanego edytora tekstu, nadając mu wygląd stosowny do jego treści. Wyjaśnia potrzebę różnicowania rodzajów czcionek w dokumencie oraz różnicowania wyglądu akapitów. Objaśnia zasady rozmieszczania tekstu na stronie w zależności od typu dokumentu. 18
Praca z edytorem grafiki Paint Praca z programem PowerPoint Podstawowe Projektuje kompozycję graficzną na zadany temat. Wykonuje kompozycję graficzną według projektu. W tworzonej kompozycji wykorzystuje elementy graficzne zapisane w osobnym pliku. Ponadpodstawowe Opracowuje projekt kompozycji o ciekawej formie graficznej. Tworzy kompozycje graficzne z zastosowaniem efektu perspektywy. Dba o estetykę wykonywanej pracy. Podstawowe Rozbudowuje w programie PowerPoint prezentację multimedialną zgodnie z opisem, dodając nowe slajdy, zapisane w osobnych plikach. Ustala tło wszystkich slajdów prezentacji. Zapisuje zmodyfikowaną prezentację we wskazanym folderze. Ogląda gotową prezentację i wyszukuje odpowiedzi na żądane pytania. Omawia charakterystyczne elementy kompozycji graficznej. Wskazuje, jakie czynniki wpływają na estetykę kompozycji graficznej. Omawia sposób zmiany tła dla wszystkich slajdów prezentacji. Ponadpodstawowe Rozbudowuje prezentację multimedialną w programie PowerPoint. Korzysta z rozszerzonej palety kolorów, spośród których wybiera kolor tła prezentacji. Wykorzystuje prezentacje multimedialne do zdobywania wiedzy. Omawia kolejne etapy wstawiania slajdów do prezentacji. Wyjaśnia sposób ustalania koloru tła dla aktualnie wyświetlanego slajdu. Praca z odtwarzaczem multimedialnym Windows Media Player Podstawowe Uruchamia program Windows Media Player. Otwiera w odtwarzaczu multimedialnym plik dźwiękowy i odtwarza go. Steruje odtwarzaniem utworów muzycznych z plików dźwiękowych. Wyjaśnia pojęcie odtwarzacza multimedialnego. Omawia zastosowanie odtwarzacza multimedialnego. Ponadpodstawowe Tworzy w programie Windows Media Player listy odtwarzania; ustala kolejność i odtwarza utwory muzyczne z listy. Omawia możliwości wykorzystania odtwarzacza multimedialnego. Objaśnia budowę okna programu Windows Media Player i przeznaczenie jego elementów. 19
23 33 Komunikowanie się z komputerem w środowisku Windows Zdobywanie informacji i komunikowanie się za pośrednictwem Internetu Podstawowe Tworzy na dysku foldery przeznaczone na pliki różnego rodzaju, odpowiednio je nazywa. Zaznacza pliki jednego rodzaju i jako grupy plików przenosi je do odpowiednich folderów. Usuwa z dysku grupy plików za pomocą klawisza Delete. Ponadpodstawowe Uzasadnia potrzebę segregacji plików w zależności od ich zawartości. Kopiuje lub usuwa pliki lub foldery dowolnym sposobem. Podstawowe Wyszukuje w internetowym atlasie Na grzyby! informacje, korzystając ze skorowidza. Przełącza się między stronami internetowego atlasu za pomocą odsyłaczy. Wykorzystuje informacje zawarte w internetowym atlasie do poszerzenia swoich wiadomości. Odczytuje z witryny internetowej dane liczbowe i uzupełnia nimi arkusz kalkulacyjny. Ponadpodstawowe Samodzielnie wyszukuje w internetowym atlasie Na grzyby! informacje na określony temat. Rozpoznaje pliki utworzone w arkuszu kalkulacyjnym Excel na podstawie ikony oraz rozszerzenia nazwy pliku (xls). Omawia pojęcie skorowidzu. Wskazuje na zalety internetowych atlasów. 20
Praca z arkuszem kalkulacyjnym Excel Podstawowe Uruchamia program Excel. Otwiera plik zawierający arkusz kalkulacyjny. Porusza się w obszarze arkusza, uaktywnia wybraną komórkę. Odczytuje i analizuje dane przedstawione w tabeli arkusza i na wykresie kolumnowym lub kołowym. Uzupełnia arkusz danymi, wpisuje je lub kopiuje z pliku tekstowego. Usuwa błędy popełnione podczas wpisywania danych. Wykonuje w arkuszu obliczenia na podstawie formuł tworzonych według wzoru. Zmienia zawartość komórek arkusza. Zaznacza obszar komórek. Przełącza się za pomocą zakładek między różnymi arkuszami. Stosuje w formułach funkcję Suma. Sumuje zawartości komórek, korzystając z przycisku Autosumowanie. Wykonuje obliczenia w kolejnych komórkach, umieszczając w nich formuły metodą wypełniania lub kopiowania. Planuje rozmieszczenie tabeli w obszarze arkusza. Opisuje tabelę arkusza: wpisuje tytuł tabeli i nagłówki kolumn oraz liczby porządkowe, wypełniając kolumnę serią danych. Formatuje według wzoru czcionkę w komórkach zawierających opisy, dane i obliczenia. Zmienia szerokość kolumny oraz wysokość wiersza tabeli arkusza zgodnie z opisem. Wyróżnia fragmenty arkusza, stosując według opisu różne sposoby wyrównania zawartości komórek. Ustala obramowanie komórek. Zmienia tło komórek arkusza. Nadaje danym arkusza kalkulacyjnego format liczbowy i ustala ich dokładność. Wyjaśnia pojęcie arkusza kalkulacyjnego. Omawia przeznaczenie arkusza kalkulacyjnego. Odczytuje nazwę programu, w którym arkusz został otwarty. Rozróżnia arkusz kalkulacyjny program i arkusz kalkulacyjny dokument. Nazywa i wskazuje podstawowe elementy arkusza. Wyjaśnia pojęcie formuły. Wyjaśnia rolę wykresu w prezentowaniu danych arkusza kalkulacyjnego. Rozpoznaje podstawowe typy wykresów. 21
Ponadpodstawowe Interpretuje dane i wyniki obliczeń zawarte w arkuszu kalkulacyjnym. Samodzielnie uzupełnia arkusz danymi i formułami w celu rozwiązania zadania. Zapisuje wyrażenie arytmetyczne w postaci formuły. Wybiera optymalny sposób umieszczania formuł w komórkach arkusza. Porównuje sposoby interpretacji danych przedstawionych w tabeli i na wykresie arkusza. Wykonuje w arkuszu różnorodne obliczenia z zastosowaniem funkcji Suma. Analizuje zadanie, planuje sposób jego rozwiązania w arkuszu kalkulacyjnym. Samodzielnie rozwiązuje zadania w arkuszu. Tworzy prosty arkusz kalkulacyjny. Projektuje tabelę arkusza, dobierając jej postać do prezentowanych w niej danych. Opisuje i formatuje tabelę arkusza, czytelnie i przejrzyście prezentując dane i wyniki obliczeń. Ustala właściwy format danych arkusza. Formatuje opisy danych i wyników obliczeń. Modyfikuje tabelę arkusza kalkulacyjnego, zmieniając szerokość kolumn lub wysokość wierszy odpowiednio do ich zawartości. Wybiera właściwy rodzaj obramowania komórek, stylu i koloru krawędzi tabeli. Wyróżnia fragmenty arkusza poprzez zastosowanie zróżnicowanego tła komórek. Omawia budowę arkusza kalkulacyjnego. Wyjaśnia pojęcia: komórka, komórka aktywna, wiersz, kolumna, adres komórki, obszar. Omawia sposoby poruszania się po obszarze arkusza kalkulacyjnego. Opisuje sposób umieszczenia danych w komórkach arkusza. Opisuje różne sposoby wpisywania formuł do komórek arkusza. Opisuje operację wypełniania komórek arkusza. Wyjaśnia zasadę, według której postać formuły w wypełnionych komórkach ulega zmianie. Porównuje wypełnianie i kopiowanie komórek jako metody umieszczania formuł w komórkach. Objaśnia pojęcie wykresu w odniesieniu do arkusza kalkulacyjnego. Wyjaśnia, jakiego rodzaju dane należy ilustrować za pomocą wykresu kolumnowego, a jakiego za pomocą wykresu kołowego. Wyjaśnia pojęcie funkcji w arkuszu kalkulacyjnym. Omawia zalety zastosowania w formułach funkcji Suma. Opisuje różne sposoby zaznaczania obszaru komórek. Wyjaśnia pojęcie serii danych w arkuszu kalkulacyjnym, wskazuje przykłady ich zastosowania. 22
34 35 Zastosowania komputera w różnych dziedzinach; komputer źródłem rozrywki Podstawowe Uruchamia wskazaną grę komputerową i korzysta z niej według wskazówek. Określa zagrożenia, jakie mogą nieść gry komputerowe. Ponadpodstawowe Samodzielnie dokonuje wyboru gry komputerowej. Uruchamia wybraną grę i rozpoczyna zabawę po zapoznaniu się z zasadami i celem gry. Charakteryzuje zastosowanie komputerów w szkole. Podaje przykłady zastosowań komputera w różnych dziedzinach. Przedstawia własne spojrzenie na temat zastosowań komputerów na podstawie informacji pozyskanych z różnych źródeł. Opracowanie: Małgorzata Jakutowicz Wyd. CZARNY KRUK, Bydgoszcz 2006 Prowadzący zajęcia: Mariusz Witkowski, Tomasz Borowski 23
24