PROGRAM ROZWOJU TRANSPORTU ZIEMI DZIERŻONIOWSKIEJ NA LATA 2014-2020

PROGRAM ROZWOJU TRANSPORTU ZIEMI DZIERŻONIOWSKIEJ NA LATA 2014-2020 MAJ 2015 z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007 2013

PROGRAM ZOSTAŁ OPRACOWANY PRZEZ: PRZY WSPÓŁPRACY Z: Strona 1

Strona 2 Spis treści Wprowadzenie... 4 1 Diagnoza stanu systemu transportu, pomiary natężenia ruchu... 6 1.1 Diagnoza stanu systemu transportu... 6 1.1.1 Układ drogowy... 6 1.1.2 Układ torowy... 9 1.1.3 Transport lotniczy... 10 1.1.4 Drogi rowerowe... 10 1.2 Pomiary natężenia ruchu wielkość potoków... 17 1.3 Bezpieczeństwo w ruchu drogowym... 19 1.4 Czasy przejazdu transportem publicznym między ośrodkami... 20 1.5 Generatory ruchu... 20 1.6 Dojazdy do pracy... 22 2 Analiza SWOT... 24 3 Prognozy ruchu i przewozów... 27 3.1 Założenia ogólne... 27 3.2 Prognoza ruchu drogowego... 28 3.3 Prognoza ruchu dla transportu zbiorowego... 28 4 Uwarunkowania środowiskowe... 29 4.1 Obszary chronione... 29 4.2 Inwestycje transportowe mające wpływ na środowisko... 30 5 Cele strategiczne rozwoju transportu... 32 6 Priorytetowe kierunki działań... 33 6.1 Określenie warunków bezpośredniego połączenia kolejowego Ziemi Dzierżoniowskiej z aglomeracją wrocławską... 33 6.2 Budowa drogi krajowej S8 (Wrocław Łagiewniki Ząbkowice Śląskie Kłodzko granica państwa)... 35 6.3 Podniesienie jakości komunikacji zbiorowej, standaryzacja przystanków36 6.3.1 Zwiększenie dostępu do infrastruktury przystankowej... 36 6.3.2 Uwzględnienie w standardzie usług dostępu osób niepełnosprawnych lub osób z ograniczoną zdolnością poruszania do publicznego transportu zbiorowego... 37 6.3.3 Standaryzacja przystanków komunikacji zbiorowej... 37 6.3.4 Tabor wykorzystywany w organizowanej komunikacji zbiorowej... 39 6.4 Integracja komunikacji zbiorowej na całym obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej, dostosowanie rozkładów jazdy do potrzeb mieszkańców... 39 6.5 Rola i funkcje centrum przesiadkowego w Dzierżoniowie... 42 6.5.1 Funkcje centrum przesiadkowego... 45 6.6 Przeniesienie ruchu tranzytowego na obrzeża gmin, określenie korytarzy dla pojazdów wysokotonażowych... 46

6.7 Potrzeby remontowo modernizacyjne sieci dróg Ziemi Dzierżoniowskiej47 6.7.1 Obecne potrzeby modernizacyjne sieci drogowej na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej48 6.8 Określenie potrzeb miejsc parkingowych na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej... 50 6.8.1 Obliczenie potrzeb miejsc parkingowych... 52 6.9 Drogi rowerowe koncepcja dróg rowerowych... 54 6.9.1 Kryteria wyboru rodzaju drogi rowerowej... 57 6.9.2 Parametry techniczne projektowania... 58 6.9.3 Proponowane nawierzchnie dróg rowerowych... 59 7 Poprawa dostępności komunikacyjnej terenów rekreacyjnych - katalog atrakcji turystycznych Ziemi Dzierżoniowskiej... 60 7.1 Katalog atrakcji turystycznych Ziemi Dzierżoniowskiej... 62 8 Wdrażanie programu... 63 9 Monitoring programu... 64 10 Inwestycje przewidziane do realizacji w ramach wieloletnich planów inwestycyjnych... 65 11 Spisy... 66 11.1 Spis map... 66 11.2 Spis rysunków... 66 11.3 Spis tabel... 66 11.4 Spis wykresów... 67 11.5 Spis fotografii... 67 Załącznik nr 1... 68 Załącznik nr 2... 94 Strona 3

Wprowadzenie Program Rozwoju Transportu Ziemi Dzierżoniowskiej na lata 2014-2020 opracowano w ramach projektu pn. Partnerstwo JST Ziemi Dzierżoniowskiej wspólnie w stronę zrównoważonego rozwoju. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach konkursu na działania wspierające jednostki samorządu terytorialnego w zakresie planowania współpracy w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych (edycja 2) z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013. W skład obszaru Ziemi Dzierżoniowskiej wchodzą następujące jednostki terytorialne: Dzierżoniów Bielawa Pieszyce Piława Górna Gmina Dzierżoniów Gmina Niemcza Gmina Łagiewniki Ziemia Dzierżoniowska obejmuje cały obszar powiatu dzierżoniowskiego. MAPA 1. OBSZAR OBJĘTY PROGRAMEM ROZWOJU TRANSPORTU ZIEMI DZIERŻONIOWSKIEJ Źródło: opracowanie własne Dokument opracowano w celu umożliwienia realizacji ponadlokalnych, wspólnych działań rozwojowych, wychodzących poza granice jednej gminy, powiatu czy też subregionu. Strona 4 Przdstawiony dokument jest zgodny z założeniami dokumentów wyższego rzedu, międy innymi z: Białą Księgą Transportu, Krajową Strategią Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.), Strategią Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020, Strategią Rozwoju Ziemi Dzierżoniowskiej na lata 2014 2020, Planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Dolnośląskiego,

Planem zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla gmin, dla których organizatorem publicznego transportu zbiorowego jest Gmina Bielawa. Głównym celem opracowania Programu Rozwoju Transportu Ziemi Dzierżoniowskiej jest stworzenie na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej (dalej również jako: powiatu dzierżoniowskiego) efektywnego systemu transportu, który będzie umożliwiał sprawne przemieszczanie się mieszkańców obszaru oraz przewóz towarów przy zachowaniu wysokiej jakości usług. Program będzie stanowił podstawę decyzji inwestycyjnych w zakresie systemu transportu na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej oraz ma ułatwić samorządom lokalnym przygotowanie i realizację wspólnych przedsięwzięć w oparciu o zasoby własne, jak i pojawiające się różnorodne możliwości wsparcia zewnętrznego. Rozpoczęcie realizacji działań zapisanych w programie będzie poprzedzone szczegółowymi projektami, które będą poddawane ocenie oddziaływania na środowisko. Podjęcie przedsięwzięć infrastrukturalnych i organizacyjnych, które będą mogły przyczynić się do osiągnięcia strategicznych celów rozwoju systemu transportu na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej zależne będzie od możliwości organizacyjnych oraz pozyskania odpowiednich funduszy, a rozpoczęcie ich wdrażania przewiduje się w perspektywie czasowej do 2020 roku. Strona 5

1 Diagnoza stanu systemu transportu, pomiary natężenia ruchu 1.1 Diagnoza stanu systemu transportu Transport zarówno pasażerski jak i towarowy na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej odbywa się przede wszystkim z wykorzystaniem infrastruktury drogowej. Uzupełnieniem przewozów drogowych są pasażerskie i towarowe przewozy kolejowe. Punktem centralnym dla całego obszaru jest miasto powiatowe Dzierżoniów, w którym krzyżują się lokalne szlaki drogowe oraz przechodzi linia kolejowa, a także stanowi główny cel podróży większości mieszkańców Ziemi Dzierżoniowskiej. Ważnymi generatorami ruchu na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej są również strefy przemysłowe zlokalizowane w Dzierżoniowie i Bielawie. 1.1.1 Układ drogowy Infrastrukturę drogową na terenie powiatu dzierżoniowskiego tworzy sieć 496 km dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych. Łączna długość dróg w podziale na kategorie wynosi: krajowe - 23 km wojewódzkie - 63 km powiatowe - 200 km gminne - 210 km 13% 5% 42% krajowe 40% wojewódzkie powiatowe gminne WYKRES 1. PROCENTOWY UDZIAŁ DRÓG KRAJOWYCH, WOJEWÓDZKICH, POWIATOWYCH I GMINNYCH W CAŁKOWITEJ SIECI DROGOWEJ POWIATU DZIERŻONIOWSKIEGO Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane ze strony: www.pow.dzierzoniow.pl/pow/drogi-powiatowe Strona 6 Układ drogowy powiatu dzierżoniowskiego: drogi gminne, zarządzane przez poszczególne gminy, drogi powiatowe, których zarządcą na terenie gmin: Bielawa, Dzierżoniów, Niemcza, Piława Górna, Pieszyce i Łagiewniki jest Zarząd Dróg Powiatowych w Dzierżoniowie (wykaz dróg powiatowych znajduje się w tabeli poniżej), drogi wojewódzkie: o droga wojewódzka nr 382 Stanowice Świdnica Mościsko Dzierżoniów Piława Górna Ząbkowice Śląskie Kamieniec Ząbkowicki Paczków Gościce (granica polsko-czeska), o droga wojewódzka nr 383 Dzierżoniów Pieszyce Walim Jugowice Olszyniec Jedlina-Zdrój, Rościszów, o droga wojewódzka nr 384 Łagiewniki Sieniawka Uciechów Dzierżoniów Bielawa Wolibórz, drogi krajowe: o droga krajowa nr 8 stanowiąca element korytarza europejskiego E67 (Finlandia Estonia Łotwa Litwa Polska Czechy). Łączy Budzisko (granica polsko-litewska),

Białystok, Warszawę, Piotrków Trybunalski, Wrocław, Kłodzko i Kudowę Zdrój na granicy polsko-czeskiej. Na terenie powiatu dzierżoniowskiego przebiegająca przez gminy Łagiewniki i Niemcza (przecina się z drogami nr 39 i 384). o droga krajowa nr 39 Łagiewniki Strzelin Wiązów Brzeg Namysłów Kamienna Baranów Kępno. Układ drogowy Ziemi Dzierżoniowskiej został przedstawiony również na mapie poniżej. MAPA 2. UKŁAD DROGOWY W POWIECIE DZIERŻONIOWSKIM NA TLE GĘSTOŚCI ZALUDNIENIA W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH Źródło: opracowanie własne według danych z GUS oraz strony internetowej http://www.pow.dzierzoniow.pl/ Tabela poniżej przedstawia wykaz dróg powiatowych na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej. TABELA 1. WYKAZ DRÓG POWIATOWYCH POWIATU DZIERŻONIOWSKIEGO Lp. Nr Klasa Kategoria Kilometraż Przebieg 1. 3004D G P 22,125 2. 3005D G P 10,466 3. 3006D Z P 5,594 Jodłownik od skrz. dr. woj 384 - Ostroszowice - Kietlice - Owiesno -skrz. dr. woj. 382 Pilawa Górna - ul. Groszowiecka - ul. Piastowska - ul. Bolesława Chrobrego - skra. dr. kr. Nr 8 Przerzeczyn Zdrój - Podlesie - gr. pow. (Ciepłowody) Dobrocin - Byszów, Byszów- Gilów -gr. adm. gmin -gr. adm. gmin - do skrz. z dr. nr 8 Niemcza ( droga na Gilów ) Bielawa od skrz. z dr. woj. 384 ul Piastowska - ul. Ostroszowicka -ul. Szewska - gr. gminy Jozefowek -Ostroszowice - gr. pow. Grodziszcze (Stoszowice) Strona 7

Lp. Nr Klasa Kategoria Kilometraż Przebieg Strona 8 4. 3007D Z P 7,260 Bielawa Od skrz z ul. Wolności dr. Pow. 3017D - ul. Wojska Polskiego - Myśliszów - Kietlice - Owiesno do skrz. z dr pow 3008D 5. 3008D L P 6,793 Od skrz. z dr. woj. 382 Pilawa Dolna - Owiesno -gr. pow. (Różana) 6. 3009D Z P 6,314 Od skrz. z dr. pow. 2878D Kiełczyn -Tuszyn - Włóki - gr admin. Miasta Dzierżoniów 7. 3010D L P 11,438 Od skrz.z dr. pow. 3014D Słupice - skrz. dr. pow. 2878D - Stoszów -Kołaczów - gr. gmin. gr. gmin. skrz. dr. woj. 384 - Roztocznik - skrz. dr. 3011D -Byszów - do skrz. z dr. pow. 3005D 8. 3011D L P 4,070 Od skrz. z dr. pow. 3005D Dobrocin - Roztocznik skrz. dr. pow. 3011D- Dobrocinek 9. 3012D L P 8,927 Od skrz. z dr. Pow. 2878D Jaźwina gr.gminy - gr. gminy Uciechów - skrz. dr. woj. 384 skrz. dr. woj. 384 - Dobrocin do skrz. z dr. 30050 10. 3013D L P 10,420 11. 3014D L P 7,291 Od skrz.z dr. pow. 3028D Oleszna - skrz. dr. woj. 384 Ratajno -Ligota Wielka - skrz. dr. pow. 3023D - do skrz. z dr. Woj.. 384 Dębowa Góra Od skrz. z dr pow 2878D Jaźwina - Uliczno - Stupice skrz. dr. pow. 3010D-Młynica- do skrz. dr. pow. 2028D Oleszna 12. 3015D L P 6,359 Od skrz. z dr. pow. 3005D Gilów - Gola Dzierżoniowska - Kietlin - do skrz. dr.kr. nr 8 13. 3016D G P 13,093 Od skrz z dr. woj. 383 Pieszyce - ul. Ogrodowa - ul. Lipowa - ul. Kopernika - Kamionki - gr. pow. Przełęcz Jugowska - (Sokolec) 14. 3017D L P 4,745 Od skrz. z dr. pow.2877d ul Bohaterów Getta Bielawa - ul. Wolności - ul. Pilawska -w administracji m. Dz-ów - Pilawa Dolna skrz. dr. woj. 382 15. 3018D D P 5,241 Od skrz. z dr. pow. 2904D Mościsko - gr. gminy Bratoszów Bratoszów- gr.gminy Dzierżoniów 16. 3019D L P 6,300 Od skrz. z dr.woj.382 Mościsko - Tuszyn - skrz. z dr. pow. 2009D -Jaźwina do skrz. z dr. Pow. 2878D 17. 3020D D P 2,050 (Piotrówek) - gr. pow. - nawierzchnia Gruntowa gr. pow. Sokolniki - do skrz. z dr. Kraj. nr 8 18. 3021D L P 5,026 Od skrz. z dr. kr. Nr 8 Niemcza - ul. Bolesława Chrobrego - ul. Strzelińska - Wojstawice - Piotrków - gr. pow. (Strzelin) 19. 3022D L P 3,374 Od skrz. z dr. kr. Nr 8 Łagiewniki - Sienice - gr. pow.- (Prusy) 20. 3023D L P 3,940 Od skrz. z dr pow. 301 3D Ligota Wielka - Przystronie - do skrz. z dr. kraj. Nr 8 21. 3024D L P 2,615 Od skrz. z dr. kraj. Nr 8 Wilków Wielki - gr. gmin, gr. gminy - Sienice do skrz. z dr pow. 3022D 22. 3025D D P 2,260 Od skrz. z dr. kraj. nr 8 Wilków Wielki - Chwalęcin 23. 3026D D P 2,920 Od skrz. z dr. pow. 3021D ul. Bolesława Chrobrego Niemcza -ul. Ogrodowa - gr. adm. Niemcza gr. adm. Niemcza - Podlesie do skrz. z dr. Pow. 30040 24. 3027D D P 1,350 Od skrz. z dr.pow. 3004D Podlesie - Ruszkowice 25. 3028D D P 1,150 Od skrz.z dr. pow. 3004D Przerzeczyn Zdrój - Ligota Mała 26. 3029D Z P 0,666 Od skrz z dr. pow. 3008D Owiesno - gr. pow. (Koziniec) 27. 3030D L P 1,016 Od skrz. z dr. kraj. Nr 8 - Trzebnik 28. 2879D L P 1,800 (Wierzbna) - gr. pow. Jedrzejowice - dr. pow. 2878D 29. 2878D G P 15,531 Od skrz. z dr woj. 382 (Boleścin) - gr. pow. - Książnica gr. gmin-gr. gmin Jaźwina - Kiełczyn - Janczowice - do skra. dr. woj. 384 Sieniawka 30. 2877D G P 7,323 ( Świdnica) gr. pow. - Piskorzów - Pieszyce ul. Piskorzowska - skrz. dr. woj. 383 ul Kościuszki -ul. Bielawska gr. gmin, gr. gmin - Bielawa ul. Bohaterów Getta - skrz. dr. woj. 384 ul. Żeromskiego - do skrz. z dr. pow. 3017D ul. Wolności Bielawa 31. 2904D L P 3,440 (Lutomia Dolna) gr. pow.- Mościsko - do skrz. z dr.woj.382 32. 2028D L P 7,999 (Świątniki) - gr. pow. - Oleszna, Oleszna- Łagiewniki skrz. dr. woj. 384 33. 1989D L P 1,430 ( Glinica ) - gr. pow. - Oleszna do skrz. z dr. pow. 2028D RAZEM: 200,326 Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane ze strony: www.pow.dzierzoniow.pl/pow/drogi-powiatowe

1.1.2 Układ torowy Przez obszar objęty niniejszym planem transportowym przebiegają linie kolejowe: linia kolejowa nr 137, tzw. Podsudecka Magistrala Kolejowa Katowice Kędzierzyn-Koźle Nysa Ząbkowice Śląskie Piława Górna Dzierżoniów Świdnica Jaworzyna Śląska Strzegom Jawor Legnica, nieczynna (nieistniejąca w wykazie linii PKP PLK SA) linia kolejowa nr 304 Brzeg Strzelin Łagiewniki Dzierżoniowskie, nieczynna (nieistniejąca w wykazie linii PKP PLK SA) linia kolejowa nr 310 Kobierzyce Łagiewniki Dzierżoniowskie Piława Górna, nieczynna (nieistniejąca w wykazie linii PKP PLK SA) linia kolejowa nr 327 Bielawa Srebrna Góra Radków, nieczynna (nieistniejąca w wykazie linii PKP PLK SA) linia kolejowa nr 341 Dzierżoniów Bielawa. Jedyną czynną linią kolejową przebiegającą przez obszar Ziemi Dzierżoniowskiej jest linia kolejowa nr 137. Punkty dostępu do kolei to trzy stacje kolejowe: Dzierżoniów Śląski, Mościsko Dzierżoniowskie, Piława Górna. Na stacji Dzierżoniów Śląski znajduje się tor ładunkowy o długości użytkowej 561 metrów z przyległym placem i frontem ładunkowym o długości 173 metry. W Piławie Górnej znajdują się dwa tory ładunkowe o długościach 278 i 322 metry, przy obu znajduje się plac i front ładunkowy długości 40 metrów. Poniższa mapa przedstawia sieć aktualnie eksploatowanych w ruchu pasażerskim linii kolejowych przebiegających przez obszar Ziemi Dzierżoniowskiej. MAPA 3. SIEĆ AKTUALNIE EKSPLOATOWANYCH W RUCHU PASAŻERSKIM LINII KOLEJOWYCH PRZEBIEGAJĄCYCH PRZEZ OBSZAR ZIEMI DZIERŻONIOWSKIEJ Źródło: opracowanie własne na podstawie rozkład.plk-sa.pl Strona 9

1.1.3 Transport lotniczy Dla połączeń odległych istotne znaczenie ma komunikacja powietrzna. Najbliższe lotnisko to Port Lotniczy Wrocław-Strachowice, który obsługuje rejsy wewnątrzkrajowe i międzynarodowe. Od miasta powiatowego Dzierżoniowa oddalony jest o ok. 65 km. Ponadto w oddalonych o ok. 97 km Pardubicach (Republika Czeska) znajduje się międzynarodowe lotnisko Letiště Pardubice. Obecnie transport lotniczy nie odgrywa znaczącej roli w rozwoju Ziemi Dzierżoniowskiej. 1.1.4 Drogi rowerowe Rower jako proekologiczny, komplementarny środek przewozowy stanowi jedną z możliwości poruszania się po sieci komunikacyjnej. Zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260, z późn. zm.) jako drogę rowerową rozumie się drogę przeznaczoną do ruchu rowerów albo rowerów i pieszych, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem. Na potrzeby ninjeszego opracowania wyodrębiono również trasy rowerowe o charakterze turystycznokrajobrazowym. Podsystem dróg rowerowych powinien być zgodnie z ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym uwzględniony w opracowaniach planistyczno-programowych. Aktualną sieć dróg rowerowych w powiecie dzierżoniowskim pokazuje poniższa mapa. Strona 10

MAPA 4. DROGI ROWEROWE W POWIECIE DZIERŻONIOWSKIM - STAN ISTNIEJĄCY Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów otrzymanych od gmin terytorialnego w zakresie planowania współpracy w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych (edycja 2) z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007 2013

Główną turystyczną trasą rowerową jest transeuropejski szlak EuroVelo 9. Trasa częściowo jest drogą asfaltową, a w niektórych miejscach, szczególnie pomiędzy miejscowościami (np. między Bielawą a Pieszycami) jest to droga gruntowa, która może być nieprzejezdna w przypadku gorszych warunków pogodowych. Docelowo trasa ma być oznakowana wraz z zainstalowaniem na niej punktów wypoczynkowych w postaci wiat, stołów i ławek. Ponadto poniższe dwie tabele zawierają wykaz tras rowerowych o charakterze turystycznokrajobrazowym. TABELA 2. WYKAZ ROWEROWYCH TRAS TURYSTYCZNO-KRAJOBRAZOWYCH W POWIECIE DZIERŻONIOWSKIM Trasa Długość Oznakowanie Stopień trudności Bielawa Owiesno Kietlice Ostroszowice Myśliszów Trasa dobrze średni, przeznaczona dla 15,9 km Bielawa oznakowana całej rodziny Dzierżoniów Bielawa Owiesno Piława Dolna Dobrocin Uciechów Włóki Nowizna Dzierżoniów Pieszyce Rościszów Potoczek Kamionki - Pieszyce Bielawa Pieszyce Bratoszów Piskorzów Dorotka Pieszyce Bielawa Przerzeczyn Zdrój Podlesie Niemcza Gilów Piława Górna Ligota Mała Przerzeczyn Zdrój Przełęcz Jugowska przez rezerwat Bukowa Kalenica Przełęcz Jugowska Dzierżoniów Uciechów Albinów Jaźwina Kiełczyn Książnica Włóki - Dzierżoniów 32,4 km 22,4 km 23,9 km 22,2 km 10 km 30,0 km Trasa dobrze oznakowana Trasa dobrze oznakowana Trasa dobrze oznakowana Trasa dostatecznie oznakowana Trasa dobrze oznakowana Trasa dobrze oznakowana średni bardzo trudny zwłaszcza odcinek górski, przeznaczona dla osób z dobrą kondycją średni średni, dla całej rodziny trasa górska bardzo malownicza, dla całej rodziny średni Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów dostępnych na stronie internetowej powiatu dzierżoniowskiego TABELA 3. TRASY ROWEROWE MTB Nazwa Przebieg Długość Czarna Bielawa Bielawa-Zbiornik Sudety Stara Jodła Wielka Sowa Kozie Siodło Przełęcz Jugowska Schronisko Bukowa Chata Schronisko Zygmuntówka Bielawska Polana Kalenica Bielawa-Zbiornik Sudety 45,2 km Czerwona Bielawa Niebieska Bielawa Żółta Bielawa Pomarańczowa Bielawa Zielona Głuszyca Walim Bielawa-Zbiornik Sudety Jodłownik Przełęcz Woliborska Wigancicka Polana Bielawa-Zbiornik Sudety Bielawa-Zbiornik Sudety Trzy Buki Przełęcz Jugowska Kozia Równia Kalenica Bielawska Polana Bielawa-Zbiornik Sudety Przełęcz Waliborska Bielawska Polana Przełęcz Jugowska Bielawska Polana Przełęcz Waliborska Kozie Siodło Przełęcz Walimska Przełęcz Sokola Schronisko Orzeł Schronisko Sowa Lisie Skały Kozie Siodło Przełęcz pod Wawrzyniakiem Przełęcz Marcowa Kompleks Moszna Kompleks Włodarz Walim Przełęcz Walimska Schronisko Sowa Przełęcz Sokola Przełęcz pod Czarnochem Przełęcz pod Szpiczakiem Schronisko Andrzejówka Zamek Rogowiec Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów dostępnych na stronie internetowej www.strefamtbsudety.pl/tt/trasy 31,3 km 28,5 km 20,9 km 18,8 km 72,5 km Wykaz pozostałych istniejących dróg rowerowych znajduje się w poniższej tabeli. z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007 2013

TABELA 4. WYKAZ ISTNIEJĄCYCH DRÓG I TRAS ROWEROWYCH W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH POWIATU DZIERŻONIOWSKIEGO Jednostka Drogi rowerowe stan istniejący terytorialna Miasto Dzierżoniów Gmina Dzierżoniów Miasto Bielawa Złota - od ul. Akacjowej do ul. Piastowskiej, Strefowa - wzdłuż drogi, Zachodnia - wzdłuż drogi, Piastowska - od skrzyżowania z ul. Świdnicką do Ronda Kresów II Rzeczpospolitej (skrzyżowanie z ul. Daszyńskiego), Sikorskiego - od Ronda Grudzińskiego (skrzyżowanie z ul. Piastowską) wzdłuż odcinka prostego ul. Sikorskiego), łącznik Różane -Jasne - odcinek pomiędzy Osiedlem Różanym a Osiedlem Jasnym wzdłuż ogrodzenia ZG3, Batalionów Chłopskich - od ul. Paderewskiego do granic miasta, Kilińskiego - od ul. Ciepłowniczej do granic miasta, łącznik Piastowska-Świdnicka - łącznik pomiędzy ul. Piastowską a Świdnicką wzdłuż Osiedla Kolorowego, Świdnicka - Od skrzyżowania z ul. Daszyńskiego do Ronda Niemieckiego (skrzyżowanie z ul. Złotą), Daszyńskiego - wzdłuż drogi, Os. Jasne (łącznik do ul. Przesmyk) - Od Osiedla Jasnego do ul. Przesmyk wzdłuż Osiedla Jasnego, Ciepłownicza-Pieszycka - od ul. Kilińskiego do ul. Pieszyckiej, Brzegowa - od przejazdu kolejowego do ronda (skrzyżowanie z ul. Strefową), Rzeźnicza - wzdłuż drogi, Kopernika - od ul. Batalionów Chłopskich do ul. Sienkiewicza, Strumykowa - wzdłuż drogi, Piastowska-Świdnicka - od ul. Piastowskiej do ul. Kasztanowej, Wrocławska-Bielawska - od Cmentarza Komunalnego do ronda Żołnierzy Wyklętych (skrzyżowanie z ul. Piastowską). - Istniejące drogi rowerowe w pasie drogowym: Odcinek I: ul. Dzierżoniowska, al. Jana Pawła II, ul. Gen. Władysława Sikorskiego do skrzyżowania z ul. Stefana Żeromskiego. Odcinek II: ul. Dzierżoniowska, al. Jana Pawła II, ul. Ks. Romana Biskupa, ul. Wojska Polskiego do skrzyżowania z ul. Wolności wraz z łącznikiem ul. Parkową oraz po przeciwnej stronie do skrzyżowania z ul. Gen. Władysława Sikorskiego. Odcinek III: ul. Dzierżoniowska, al. Jana Pawła II, ul. Gen. Władysława Sikorskiego, ul. Gen. Zygmunta Berlinga do skrzyżowania z ul. Gen. Stefana Grota Roweckiego. Odcinek IV: wzdłuż nowo wybudowanych dróg wewnątrz obwodnicy miejskiej Odcinek V: ul. Wysoka od skrzyżowania ulic Wysokiej, Kasztanowej i Przodowników Pracy do skrzyżowania z ul. Janusza Korczaka. Wymienione odcinki dróg rowerowych znajdują się wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych i są odseparowane od ruchu samochodowego. Na przeważającej długości są one ciągami pieszo - rowerowymi. Miejscami występują lokalne przewężenia lub przeszkody. Nawierzchnia wykonana jest głównie z kostki brukowej. Alternatywne drogi rowerowe: Odcinek I: ul. Grunwaldzka na odcinku od skrzyżowania z ul. Dzierżoniowską do planowanej drogi rowerowej wzdłuż ul. Grunwaldzkiej. Odcinek II: ul. Piastowska, ul. Ludwika Waryńskiego, ul. Nowobielawska w kierunku Gór Sowich Odcinek III: ul. Jana Hempla, ul. Lotnicza, wokół zbiornika OWW Sudety, ul. Nowobielawska, ul. Wysoka, przedłużenie ul. Wysokiej w kierunku Gór Sowich. Wymienione odcinki jezdni nie posiadają pobocza, ani pasa rowerowego. Podczas jazdy należy uważać na przeszkody drogowe (nierówności, uskoki, wysokie krawężniki, zwężenia) oraz parkujące wzdłuż jezdni samochody. Turystyczno-krajobrazowe trasy rowerowe: Odcinek I: ul. Grunwaldzka na odcinku od skrzyżowania z ul. Dzierżoniowską do planowanej drogi rowerowej wzdłuż ul. Grunwaldzkiej. Odcinek II: ul. Piastowska, ul. Ludwika Waryńskiego, ul. Nowobielawska w kierunku Gór Sowich Odcinek III: ul. Jana Hempla, ul. Lotnicza, wokół zbiornika OWW Sudety, ul. Nowobielawska, ul. Wysoka, przedłużenie ul. Wysokiej w kierunku Gór Sowich. Wymienione odcinki jezdni nie posiadają pobocza, ani pasa rowerowego. Podczas jazdy należy uważać na przeszkody drogowe (nierówności, uskoki, wysokie krawężniki, zwężenia) oraz parkujące wzdłuż jezdni samochody. Strona 13

Jednostka Drogi rowerowe stan istniejący terytorialna Miasto Pieszyce Droga rowerowa Pieszyce Dzierżoniów (przy drodze woj. 383) Turystyczno-krajobrazowe trasy rowerowe: Bratoszów Piskorzów Dorotka Rościszów Potoczek przełęcz Walimska Pieszyce Kamionki przełęcz Jugowska Pieszyce (Pałac) Piskorzów Stachowice Lutomia Bystrzyca Górna Zagórze Wymienione odcinki jezdni nie posiadają pobocza ani pasa rowerowego. Podczas jazdy należy uważać na przeszkody drogowe (nierówności, uskoki, wysokie krawężniki, zwężenia). Pieszyce Góra Zameczna Lasocin Pieszyce (ul.hermana ) Bielawa zbiornik Sudety Pieszyce trasa wzdłuż Pieszyc po byłym nasypie kolejowym Wymienione odcinki prowadzone są po drogach gruntowych. Gmina Piława - Górna Gmina Niemcza ciąg rowerowo-pieszy przy drodze powiatowej Piława Górna Przerzeczyn, ciąg rowerowo-pieszy przy drodze powiatowej Dzierżoniów Niemcza w Gilowie Gmina Łagiewniki Wydzielona droga rowerowa, w ciągu pieszo rowerowym wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 384 na odcinku Łagiewniki Sieniawka Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów otrzymanych od gmin Podczas inwentaryzacji stwierdzono, że w wielu miejscach sieć dróg rowerowych jest fragmentaryczna, niepowiązana ze sobą, jednak są to drogi nowopowstałe, o parametrach odpowiadających potrzebom użytkowników. Poniżej na fotografiach przedstawione są niektóre z istniejących dróg rowerowych w powiecie dzierżoniowskim. FOTOGRAFIA 1. DROGA ROWEROWA W BIELAWIE, UL. SIKORSKIEGO Źródło: materiały własne FOTOGRAFIA 2. CIĄG PIESZO-ROWEROWY W BIELAWIE, PRZY RONDZIE MIAST PARTNERSKICH Strona 14

FOTOGRAFIA 3. DROGA ROWEROWA W DZIERŻONIOWIE, UL. STASZICA Źródło: materiały własne FOTOGRAFIA 4. PRZEJAZD DLA ROWERZYSTÓW W BIELAWIE, PRZY RONDZIE POCHYŁYM Źródło: materiały własne Strona 15

FOTOGRAFIA 5. DROGA ROWEROWA WZDŁUŻ DROGI WOJEWÓDZKIEJ NR 383 NA TRASIE DZIERŻONIÓW PIESZYCE Źródło: materiały własne FOTOGRAFIA 6. NOWOPOWSTAŁA DROGA ROWEROWA PRZY DRODZE WOJEWÓDZKIEJ NR 384 NA TRASIE ŁAGIEWNIKI SIENIAWKA Źródło: materiały własne Strona 16 Sprawnie funkcjonująca sieć dróg rowerowych umożliwi częściową rezygnację z transportu samochodowego na rzecz rowerów przyczyniając się do mniejszego zatłoczenia na drogach, zdrowszego trybu życia mieszkańców, jak również do rozwoju turystyki i rekreacji. W rozdziale 6.9 została przedstawiona koncepcja dróg rowerowych. Infrastruktura rowerowa to nie tylko drogi, ale również parkingi rowerowe. Brak bezpiecznego miejsca, w którym rowerzysta może pozostawić swój rower jest niewątpliwie barierą w rozwoju ruchu rowerowego. Liczba stojaków powinna być proporcjonalna do liczby osób korzystających z danej instytucji. Na przykładzie Bielawy - stojaki zamontowane są m.in. przed: budynkiem Urzędu Miejskiego w Bielawie, Pływalnią Miejską AQUARIUS, budynkami szkół (LO, Zespół Szkół Zawodowych, gimnazja, Szkoły Społecznej, SP 10), Ośrodkiem Pomocy Społecznej, przy bankach, urzędach pocztowych oraz marketach spożywczych. Dużym udogodnieniem jest możliwość przewozu rowerów środkami komunikacji zbiorowej, co umożliwia m.in. planowanie wycieczek rowerowych na szerszą skalę i podróżowanie dalej od miejsca zamieszkania. 1.09.2014 r. Koleje Dolnośląskie wprowadziły Promocję

Dzierżoniowską, która pozwala na transport roweru na odcinku Wrocław Główny Dzierżoniów Śląski po uiszczeniu opłaty w wysokości 1zł. W regulaminie ZKM Bielawa nie widnieją żadne zapiski dotyczące przewozu rowerów w pojazdach. 1.2 Pomiary natężenia ruchu wielkość potoków Pomiar natężenia ruchu na drogach oraz napełnień pojazdów został wykonany w środę, 26 listopada 2014 roku, w godzinach 6:00-18:00. Pomiar został przeprowadzony w sposób bezpośredni poprzez policzenie pojazdów przejeżdżających przez przekrój drogi z podziałem na kierunki. Poniższa tabela zawiera wykaz punktów pomiarowych wraz z wyszczególnionymi kierunkami, na których dokonano pomiarów. TABELA 5. WYKAZ PUNKTÓW POMIAROWYCH Nr punktu pomiarowego 1 2 3 4 5 6 7 7b 8 9 10 11 12 z Kierunek do Suma pojazdów Suma napełnień Dzierżoniów Łagiewniki 2533 3724 Łagiewniki Dzierżoniów 2460 3779 Świdnica Dzierżoniów 3704 4711 Dzierżoniów Świdnica 3584 4652 Dzierżoniów Pieszyce 3029 4705 Pieszyce Dzierżoniów 2980 4501 Bielawa Dzierżoniów 4171 6345 Dzierżoniów Bielawa 4202 6574 Piława Dolna Bielawa 322 400 Piława Dolna Dzierżoniów 3099 4493 Dzierżoniów Bielawa 156 192 Dzierżoniów Piława Dolna 3093 4562 Bielawa Dzierżoniów 146 172 Bielawa Piława Dolna 299 325 Niemcza Dzierżoniów 902 1542 Dzierżoniów Niemcza 995 1717 Bielawa Nowa Ruda 1176 1831 Nowa Ruda Bielawa 1212 1908 Nowa Ruda Dzierżoniów 751 1183 Dzierżoniów Nowa Ruda 729 1135 Przerzeczyn-Zdrój Piława Górna 997 1350 Piława Górna Przerzeczyn-Zdrój 891 1235 Ząbkowice Śląskie Piława Dolna 1529 2142 Ząbkowice Śląskie Piława Górna 31 43 Piława Dolna Ząbkowice Śląskie 1472 1972 Piława Górna Ząbkowice Śląskie 27 38 Piława Górna Piława Dolna 1094 2065 Piława Dolna Piława Górna 1066 1939 Bielawa Pieszyce 1949 2764 Pieszyce Bielawa 1998 2931 Walim Pieszyce 604 927 Pieszyce Walim 570 867 Piława Górna Ząbkowice Śląskie 438 644 Ząbkowice Śląskie Piława Górna 307 573 Źródło: opracowanie własne Poniższa mapa przedstawia lokalizację punktów pomiarowych wraz z uzyskanymi wartościami liczby pojazdów. Strona 17

MAPA 5. LOKALIZACJA PUNKTÓW POMIAROWYCH WRAZ Z WIELKOŚCIAMI POTOKÓW W PODZIALE NA KIERUNKI Źródło: opracowanie własne Podczas pomiaru zauważono tendencję, że im dalej od siedziby powiatu, tym ruch na drogach charakteryzuje się mniejszą intensywnością. Ponadto największe natężenie ruchu związane jest z podróżami w godzinach szczytu i dotyczy przede wszystkim miejscowości bezpośrednio sąsiadujących z Dzierżoniowem. Zbadane wartości dowodzą, że wielu mieszkańców gmin sąsiadujących z Dzierżoniowem dojeżdża w dni robocze do stolicy powiatu do pracy i szkoły. Strona 18

MAPA 6. WIELKOŚCI POTOKÓW MIĘDZY POSZCZEGÓLNYMI MIEJSCOWOŚCIAMI Źródło: opracowanie własne Sumarycznie największą liczbę pojazdów zaobserwowano na trasie Dzierżoniów Bielawa, a także: Dzierżoniów Świdnica, Dzierżoniów Piława Dolna oraz Dzierżoniów Pieszyce. Dzierżoniów charakteryzuje się dość silnym ciążeniem w regionie, wykraczającym także poza granice powiatu, o czym świadczy duży ruch w dzień roboczy na trasie Dzierżoniów Świdnica. Badanie wykazało również stosunkowo duże natężenie ruchu na odcinku Dzierżoniów Łagiewniki, na drodze wojewódzkiej nr 384, prowadzącej do drogi krajowej nr 8 w kierunku Wrocławia. Najmniejsze natężenie ruchu zaobserwowano na drodze z Piławy Górnej w kierunku Ząbkowic Śląskich, gdzie przez 12 godzin zaobserwowano 745 pojazdów, a także na trasie Piława Dolna Bielawa (923 pojazdy). Na mapie nr 6 nie uwzględniono DK 8, ponieważ nie było pomiarów na tej drodze. Droga ta łączy Wrocław i Pragę, jest także obecnie jedynym łącznikiem drogowym gmin Niemcza i Łagiewniki. 1.3 Bezpieczeństwo w ruchu drogowym W 2014 r. jednym z priorytetów w pracy Komendy Powiatowej Policji w Dzierżoniowie była: poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym poprzez ograniczenie kolizji, wypadków oraz ofiar. Strona 19

TABELA 6. BEZPIECZEŃSTWO W RUCHU DROGOWYM W POWIECIE DZIERŻONIOWSKIM 2013 r. 2014 r. zdarzenia drogowe 799 696 kolizje 734 648 wypadki 65 58 liczba rannych 67 58 liczba zabiltych 5 7 Źródło: www.dzierzoniow.policja.gov.pl Statystyki pokazują, że liczba zdarzeń drogowych zmniejszyła się o 103, w tym o 86 kolizji i 7 wypadków. Liczba rannych spadła o 9, a zabitych wzrosła o 2 osoby. Statystycznie najwięcej wypadków dochodzi na drodze krajowej nr 8. Budowa drogi ekspresowej na trasie Wrocław granica czeska wpłynęłaby pozytywnie na bezpieczteństwo podróżnych w tym rejonie. 1.4 Czasy przejazdu transportem publicznym między ośrodkami Poniższa tabela zawiera czasy przejazdów komunikacją autobusową pomiędzy siedzibami gmin w powiecie dzierżoniowskim. Przewoźnik ZKM Bielawa nie wykonuje kursów do Łagiewnik, dlatego niektóre połączenia zostały wyznaczone za pomocą portalu e-podróżnik w oparciu o usługi innych prywatnych przewoźników. ZKM Bielawa nie zapewnia bezpośrenich połączeń między wszystkimi siedzibami gmin powiatu dzierżoniowskiego i niektóre z nich wymagają przesiadki w Dzierżoniowie. Czasy takich połączeń zostały wyznaczone przy pomocy wyszukiwarki połączeń na stronie przewoźnika ZKM Bielawa, z uwględnieniem czasu oczekiwania na przesiadkę. TABELA 7. CZASY PRZEJAZDÓW KOMUNIKACJĄ AUTOBUSOWĄ POMIĘDZY SIEDZIBAMI GMIN W POWIECIE DZIERŻONIOWSKIM Niemcza Łagiewniki Pieszyce Bielawa Czasy przejazdów [min] Piława Górna Dzierżoniów 27 20 22** 10 14 Bielawa 54* 42* 39** 10 Pieszyce 72* 44* 24** Łagiewniki 10** 15** Piława Górna 18 * z przesiadką ** e-podróżnik najszybsze połączenie Źródło: opracowanie własne na podstawie http://rozkladbielawa.ovh.org/ i http://www.e-podroznik.pl/ Na uwagę zasługuje fakt, że z wszystkich miejscowości powiatu czas dojazdu do Dzierżoniowa nie przekracza 30 minut. Najdłużej trwają przejazdy uwzględniające przesiadki i dotyczą połączeń miast położonych na południe od Dzierżoniowa Bielawy i Pieszyc z siedzibami położonymi na wschodzie powiatu Piławą Górną i Niemczą. Strona 20 1.5 Generatory ruchu Zakłady przemysłowe są istotnym elementem przestrzeni z punktu widzenia przewozów towarowych i pracowniczych.

Wykonane pomiary natężenia ruchu wykazały wzmożony ruch transportu towarowego w okolicach strefy ekonomicznej INVEST-PARK - podstrefa Dzierżoniów (na drodze wojewódzkiej 383 między Dzierżoniowem a Pieszycami). Ponadto w najbliższych latach rozwinie się podstrefa Bielawa, zlokalizowana między Bielawą a Dzierżoniowem, przy drodze wojewódzkiej nr 384. W tabeli poniżej zawarte są największe zakłady przemysłowe w powiecie dzierżoniowskim, wraz z uwzględnieniem zakładów funkcjonujących w ramach podstref Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej INVEST-PARK dzierżoniowskiej i bielawskiej. TABELA 8. WYKAZ ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH GENERUJĄCYCH ZNACZĄCY RUCH Z PUNKTU WIDZENIA PRZEWOZÓW TOWAROWYCH I PRACOWNICZYCH W POWIECIE DZIERŻONIOWSKIM Nazwa obiektu Lokalizacja obiektu TAILOR Sp. z o.o. ul. Brzegowa 105A, 58-200 Dzierżoniów Frankonia-Poland Sp. z o.o. ul. Brzegowa 105A, 58-200 Dzierżoniów KamiTech ul. Parkowa 5, 58-200 Dzierżoniów GALWANIZER Sp. z o.o. ul. Świdnicka 38, 58-200 Dzierżoniów Hak-Hol ul. Brzegowa 90, 58-200 Dzierżoniów DIOTECH Sp. z o.o. ul. Świdnicka 38, 58-200 Dzierżoniów Ace Rico Poland Sp. z o.o. ul. Ostroszowicka 11, 58-260 Bielawa Lincoln Electric Bester ul. Jana III Sobieskiego 19A, 58-263 Bielawa Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna INVEST-PARK - podstrefa Dzierżoniów Henkel Polska Sp. z o.o. ul. Pieszycka 6, 58-200 Dzierzoniów Orion Polyurethanes Sp. z o.o. S.K.A ul. Pieszycka 4, 58-200 Dzierżoniów BROEN S.A. ul. Pieszycka 10, 58-200 Dzierżoniów LIBRA Sp. z o.o. ul. Pieszycka 3, 58-200 Dzierżoniów Ermosoga Sp. z o.o. ul. Pieszycka 8, 58-200 Dzierżoniów Pamax Sp. z o.o. ul. Bohaterów Getta 16, 58-200 Dzierżoniów Domex Sp. z o.o. ul. Pieszycka 11, 58-200 Dzierżoniów Cooper Standard Polska Sp. z o.o. ul. Pieszycka 2, 58-200 Dzierżoniów Harris Calorific International Sp. z o.o. ul. Strefowa 8, 58-200 Dzierżoniów Pentair Poland Sp. z o.o. ul. Strefowa 10, 58-200 Dzierżoniów Metalis Polska Sp. z o.o. ul. Strefowa 6, 58-200 Dzierżoniów MECFIL Sp. z o.o. ul. Strefowa 2, 58-200 Dzierżoniów HMP S.A. ul. Okszowska 27A, 22-100 Chełm SKC Haas Polska Sp. z o.o. ul. Strefowa 16, 58-200 Dzierżoniów Alphavision Polska Sp. z o.o. ul. Strefowa 16, 58-200 Dzierżoniów SKC europe pu Sp. z o.o. ul. Strefowa 16, 58-200 Dzierżoniów AHC Technologia Powierzchni Polska Sp. z o.o. ul. Strefowa 5, 58-200 Dzierżoniów Hartownia Hauck Polska Sp. z o.o. ul. Strefowa 5, 58-200 Dzierżoniów Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna INVEST-PARK - podstrefa Bielawa ECHSPRING Sp. z o.o. ul. Grunwaldzka 2, 58-260 Bielawa Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna INVEST-PARK - podstrefa Piława Górna Nova Polska - Majątek Rolny Zamczysko Sp. z o.o. ul. Sienkiewicza 96, 58-240 Piława Górna Źródło: invest-park.com.pl/wp-content/uploads/2014/12/lista-inwestorow-wsse.pdf Strona 21

Nasilony ruch przewozów pracowniczych generuje dowóz pracowników do dużych zakładów na strefach pod Wrocławiem, np. zakłady koncernów LG, Leoni Kabel, Cadburry itd. oraz strefach w Świdnicy i Wałbrzychu. 1.6 Dojazdy do pracy Informacja o dojazdach do pracy stanowi istotną wiedzę w opracowywaniu zagadnień transportowych celem optymalizacji funkcjonowania układu transportowego. Przeprowadzone badanie przepływów pracowniczych na terenie powiatu dzierżoniowskiego powstało na podstawie danych GUS nt. kierunków i wielkości migracji zarobkowych z 2011 r. Zebrano je analizując informacje z urzędów skarbowych i systemu POLTAX. W niniejszym badaniu przyjęto, że za osobę dojeżdżającą do pracy uważa się taką, która pracuje w gminie innej niż jednostka będąca miejscem zamieszkania oraz ponosi dodatkowe koszty uzyskania przychodu z tytułu tychże dojazdów. TABELA 9. PRZEPŁYWY PRACOWNICZE NA TERENIE POWIATU DZIERŻONIOWSKIEGO Jednostka administracyjna Przyjazdy Wyjazdy Saldo Miasto Dzierżoniów 4079 1963 2116 Bielawa 741 3085-2344 Pieszyce 394 962-568 Piława Górna 141 747-606 Gmina wiejska Dzierżoniów 261 1243-982 Łagiewniki 71 988-917 Niemcza 177 634-457 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Jedyną jednostką, która notuje dodatnie saldo dojazdów do pracy jest miasto Dzierżoniów, co dowodzi, że w ramach powiatu dzierżoniowskiego siedziba powiatu jest najczęściej wybieranym miejscem pracy, szczególnie ze względu na zlokalizowanie strefy ekonomicznej w granicach miasta. Na zróżnicowanie w zakresie zjawiska dojazdów do pracy przede wszystkim wpływ ma poziom rozwoju lokalnej gospodarki oraz liczba i wielkość funkcjonujących pracodawców na terenie gmin. Spośród analizowanych jednostek terytorialnych najwięcej wyjazdów do pracy zanotowano w Dzierżoniowie i Bielawie. Poniższe mapy pokazują jakie są cele podróży w ramach tych wyjazdów. Strona 22

MAPA 7. LICZBA OSÓB WYJEŻDŻAJĄCYCH Z DZIERŻONIOWA DO PRACY WG GMIN Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS MAPA 8. LICZBA OSÓB WYJEŻDŻAJĄCYCH Z BIELAWY DO PRACY WG GMIN Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Analizując udział wyjeżdżających do pracy w liczbie zatrudnionych w gminie zamieszkania należy podkreślić, że największe powiązania w zakresie wyjazdów z miasta cechują gminy zlokalizowane w powiecie dzierżoniowskim. Duży udział liczby osób dojeżdżających z Dzierżoniowa oraz Bielawy charakteryzuje stolicę województwa dolnośląskiego Wrocław oraz silnie uprzemysłowioną, podwrocławską gminę Kobierzyce. To właśnie te dwie gminy stanowią punkty docelowe największych dojazdów dla mieszkańców powiatu dzierżoniowskiego. Powyższe aspekty powinny zostać uwzględnione przy planowaniu poprawy dostępności komunikacyjnej do poszczególnych regionów. Strona 23

2 Analiza SWOT W tabeli poniżej przedstawiono najistotniejsze czynniki zidentyfikowane w ramach systemu transportu. Podstawą zestawienia były wyniki badań, obserwacji oraz analiz dokumentów (analiza SWOT została podzielona na 4 obszary: transport drogowy, transport kolejowy, transport publiczny, transport rowerowy). TRANSPORT DROGOWY Czynniki wewnętrzne Mocne Strony Przebieg przez obszar Ziemi Dzierżoniowskiej drogi krajowej nr 8 Dobre skomunikowanie z siedzibami sąsiednimi powiatów Ząbkowickiego i Świdnickiego Lokalizacja na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej stref przemysłowych Łatwy dostęp do dróg dla wszystkich użytkowników Czynniki zewnętrzne Szanse Możliwość zewnętrznego finansowania projektów, w tym ze środków funduszy europejskich Plan przebudowy drogi krajowej numer 8 oraz budowa obwodnic Dzierżoniowa Zaprogramowanie działań dotyczących wdrażania inteligentnych systemów transportowych i bezpiecznych rozwiązań technicznych w planowaniu dróg potencjał gospodarczy obszaru Ziemi Dzierżoniowskiej Czynniki wewnętrzne Słabe Strony Skończona przepustowość układu drogowego Brak obwodnic Brak koordynacji w zarządzaniu infrastrukturą drogową (gmina powiat) Nieprzystosowanie parametrów technicznych dróg do obecnych i przyszłych obciążeń (w szczególności drogi Dzierżoniów Świdnica oraz Dzierżoniów Ząbkowice Śląskie) Wywieranie presji na środowisko (hałas, zanieczyszczenia powietrza, fragmentacja przestrzeni) Niedostosowanie infrastruktury transportowej do lokalizacji dużych zakładów przemysłowych Wysokie koszty budowy obwodnic Brak wystarczających środków własnych na remonty i inwestycje Czynniki zewnętrzne Zagrożenia Skomplikowane procedury zamówień publicznych powodujące opóźnienia w realizacji inwestycji oraz wpływające na ich jakość Wzrost liczby samochodów osobowych i ciężarowych Rosnące koszty funkcjonowania transportu Niestabilne ceny paliw TRANSPORT KOLEJOWY Czynniki wewnętrzne Mocne Strony Możliwość uruchomienia nowych odcinków linii kolejowych na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej między innymi wydłużenie linii do Bielawy Bezpieczeństwo przewozów Mniejsza uciążliwość dla środowiska Budowa centrum przesiadkowego w Dzierżoniowie Obecność generatorów ruchu towarowego Czynniki wewnętrzne Słabe Strony Zły stan techniczny infrastruktury kolejowej Ograniczona przepustowość linia jednotorowa Hałas w otoczeniu infrastruktury kolejowej Mała liczba połączeń kolejowych na obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej Brak wystarczających potoków dla uruchomienia wewnętrznej komunikacji kolejowej Brak bezpośredniego wpływu na ofertę Strona 24 Czynniki zewnętrzne Szanse Zmiany w prawie umożliwiające regionalizację (np. przejęcie przez samorządy dworców) Wyczerpująca się przepustowość dróg kołowych Możliwość wznowienia ruchu na Czynniki zewnętrzne Zagrożenia Lobbing transportu drogowego Postępująca degradacja infrastruktury i wyłączanie linii kolejowych z użytkowania Bariery formalne i proceduralne oraz wysoki koszt rozpoczęcia działalności w przewozach kolejowych

nieużytkowanych korytarzach kolejowych Możliwość uruchomienia większej liczby połączeń z miastem wojewódzkim Wrocławiem Wzrost znaczenia kolei w lokalnym i regionalnym ruchu pasażerskim TRANSPORT PUBLICZNY Czynniki wewnętrzne Mocne Strony Konkurencyjność kosztowa Transportu publicznego w stosunku do transportu indywidualnego Funkcjonowanie i organizacja transportu publicznego w formie związków i porozumień komunalnych, będących wyrazem woli współpracy samorządów, a także rozdzielanie funkcji organizatora i operatora Dostępność transportu publicznego Łatwość rozbudowania infrastruktury punktowej wzrost świadomości decydentów w zakresie transportu publicznego Czynniki zewnętrzne Szanse Możliwość zewnętrznego finansowania inwestycji, w tym ze środków funduszy europejskich Rosnące koszty transportu indywidualnego Realizacja wytycznych UE w zakresie polityk miejskich Czynniki wewnętrzne Słabe Strony Rosnące koszty utrzymania infrastruktury i taboru transportu publicznego Niedostatki w integracji między poszczególnymi przewoźnikami i organizatorami transportowymi Mała aktywność powiatu dzierżoniowskiego w organizacji publicznego transportu zbiorowego ograniczenia budżetowe Czynniki zewnętrzne Zagrożenia Niedostatek integracji na poziomie polityk transportowych wszystkich szczebli Rosnące koszty organizowania i korzystania z komunikacji publicznej Tendencja spadkowa w zakresie popytu tendencje demograficzne oraz zmiana preferencji ludności Rosnące oczekiwania pasażerów w stosunku do transportu publicznego Wzrost kosztów w transporcie publicznym (wynikający z rosnących wymagań dotyczących m.in. bezpieczeństwa i ekologii) TRANSPORT ROWEROWY Czynniki wewnętrzne Mocne Strony Prośrodowiskowy charakter transportu rowerowego w stosunku do innych podsystemów transportu Niska wrażliwość na kongestię mniejsze problemy z parkowaniem niż w komunikacji samochodowej Czynniki zewnętrzne Szanse Przyjęcie przez wszystkich jednolitych standardów oznakowania Stworzenie mechanizmów zachęcających gminy do współpracy przy przygotowywaniu tras rowerowych Możliwość zewnętrznego finansowania inwestycji, w tym ze środków funduszy europejskich Moda na poruszanie się rowerem Wzrost cen paliw Czynniki wewnętrzne Słabe Strony Brak spójności przestrzennej tras rowerowych Fragmentaryczność tras rowerowych o charakterze ponadlokalnym Stan techniczny tras uniemożliwiający lub znacznie utrudniający przejazd (dotyczy głównie dróg gruntowych oraz wskazanych w rozdziale 6.9 jako drogi przyjazne rowerzystom) Czynniki zewnętrzne Zagrożenia Warunki zagospodarowania przestrzennego ograniczające rozwój infrastruktury rowerowej Wąski przekrój pasa drogowego dróg istniejących, nie pozwalający na budowę tras rowerowych Wrażliwość na pogodę Strona 25

Przeprowadzona analiza pokazuje ogólne cechy poszczególnych rodzajów transportu w ujęciu lokalnym Ziemi Dzierżoniowskiej. Transport drogowy z zasady cechuje się większą dostępnością niż kolejowy, jednakże powoduje to większą nieprzewidywalność czasów jazdy i zakłóceń w ruchu. W powiecie dzierżoniowskim dodatkowo nakłada się na to z jednej strony wysoki potencjał przemysłowy i gospodarczy, a z drugiej brak obwodnic i brak drogi w standardzie drogi ekspresowej lub wyższym, łączącej Ziemię Dzierżoniowską z Wrocławiem i resztą kraju. Dla przewozów kolejowych towarowych dodatkowym czynnikiem jest ich podrzędność względem przewozów pasażerskich, co w połączeniu z jednotorowością linii kolejowej między Kamieńcem Ząbkowickim a Świdnicą daje niższe prędkości handlowe, niż by to wynikało z parametrów ruchowych linii. W zakresie transportu publicznego uwagę zwraca fakt, że w dużej mierze mocne strony i szanse wynikają nie z zalet transportu publicznego, ale ze słabości pozostałych form. Główną przeszkodą w rozwoju transportu zbiorowego są trudności w utrzymaniu stabilnej oferty zintegrowanej pomiędzy przewozami różnych organizatorów. Rozwój transportu rowerowego wynika z jednej strony z rozwoju infrastruktury, a z drugiej ze świadomości korzyści wynikających z wykorzystania roweru i mody. Wzrost udziału transportu rowerowego jest możliwy przy pozytywnych zmianach obu tych aspektów. Należy pamiętać, że transport rowerowy na szeroką skalę w Polsce jest realny tylko przez kilka miesięcy w roku. Strona 26

3 Prognozy ruchu i przewozów 3.1 Założenia ogólne Zakłada się, że do 2020 roku: nie nastąpią znaczące zmiany w strukturze osadniczej Ziemi Dzierżoniowskiej, nastąpi spadek liczby ludności powiatu dzierżoniowskiego, poniżej na diagramie słupkowym została przedstawiona prognozowana liczba ludności. 100 000 100 512 99 966 99 424 98 889 98 350 97 811 97 300 50 000 0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 WYKRES 2. PROGNOZA LICZBY LUDNOŚCI POWIATU DZIERŻONIOWSKIEGO NA LATA 2014 2020 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Według prognozy Głównego Urzędu Statystycznego liczba mieszkańców powiatu dzierżoniowskiego zmniejszy się w latach 2014 2020 o 6,10% i wyniesie ostatecznie w roku 2020 97 300. Ponadto przewiduje się: na obszarze powiatu dzierżoniowskiego, podobnie jak w całym kraju a także w Unii Europejskiej, obserwowany będzie proces starzenia się społeczeństwa. Do roku 2020 seniorzy stanowić będą ok. 26,54% (24 849) mieszkańców. Wyraźnie zmniejszać się będzie również liczba osób w wieku produkcyjnym. W roku 2015 61 938, pięć lat później 56 572 mieszkańców powiatu dzierżoniowskiego będzie w wieku produkcyjnym, nastąpi wzrost przewozu ładunków w transporcie lądowym, nastąpi dalszy wzrost motoryzacji indywidualnej oraz wzrost wskaźnika motoryzacji. Poniżej na wykresie została przedstawiona prognoza wskaźnika motoryzacji w powiecie dzierżoniowskim. Pojazdów/1000 mieszk. [szt] 600 500 400 300 200 100 0 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 WYKRES 3. PROGNOZA WSKAŹNIKA MOTORYZACJI W POWIECIE DZIERŻONIOWSKIM Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Do 2020 r. przewiduje się równomierny wzrost wskaźnika motoryzacji. Ponadto, uwzględniając spadek liczby ludności prognozuje się wzrost liczby samochodów osobowych średnio o 0,5% Strona 27

rocznie. Prognozy te mogą spowodować zwiększenie się udziału komunikacji indywidualnej, co prowadzić może do spadku liczby pasażerów w transporcie zbiorowym kolejowym jak i autobusowym, przewiduje się, że: nastąpi wzrost mobilności społeczeństwa; wzrost podróży w obszarze Ziemi Dzierżoniowskiej, jak i podróży regionalnych oraz międzyregionalnych; polityka transportowa jednostek samorządowych będzie zgodna z zasadami zrównoważonego rozwoju transportu zakłada się lobbowanie na rzecz i promowanie transportu zbiorowego. 3.2 Prognoza ruchu drogowego Na podstawie analizy założeń ogólnych oraz dotychczas zaobserwowanych zmian w ruchu drogowym w okresie ostatnich 5 lat, prognozuje się do roku 2020 wzrost natężenia ruchu na drogach w powiecie dzierżoniowskim od ok. 3 do 7%. Natężenie ruchu wzrośnie głównie na drogach krajowych, wojewódzkich i powiatowych przewiduje się wzrost na odcinkach: Dzierżoniów Bielawa, Dzierżoniów Świdnica, Dzierżoniów Piława Górna Dzierżoniów Pieszyce, Dzierżoniów Łagiewniki, Dzierżoniów Ząbkowice Śląskie, Dzierżoniów Niemcza, Niemcza Strzelin. Nie przewiduje się znacznego wzrostu natężenia ruchu na drogach gminnych. Prognozuje się wzrost liczby pojazdów na drodze krajowej nr 8 Wrocław Kłodzko granica państwa. Wzrost ruchu samochodowego na tej drodze utrudni mieszkańcom Ziemi Dzierżoniowskiej skomunikowanie z siedzibą województwa (miastem Wrocław), co będzie skutkować ograniczeniem możliwości rozwoju obszaru Ziemi Dzierżoniowskiej. 3.3 Prognoza ruchu dla transportu zbiorowego W transporcie zbiorowym prognozuje się w przypadku zapewnienia mieszkańcom możliwie szerokiej obejmującej swoim zasięgiem wszystkie gminy i dostosowanej do potrzeb - oferty przewozowej popyt na poziomie zbliżonym do obecnego z tendencja wzrostową. Przy prowadzeniu polityki zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju transportu w kolejnych okresach planowania po roku 2020 prognozuje się, iż liczba realizowanych podróży będzie się zwiększać. W przypadku nie dostosowania oferty przewozowej do potrzeb mieszkańców prognozuje się znaczący spadek liczby pasażerów, co wpłynie negatywnie na rozwój komunikacji zbiorowej również w późniejszych okresach planowania (po 2020 roku). Strona 28

4 Uwarunkowania środowiskowe Ziemia Dzierżoniowska w swej większej części położona jest na Przedgórzu Sudeckim. Jest to obszar zróżnicowany, w zasadniczej części równinny (Kotlina Dzierżoniowska), z dobrymi glebami i łagodnym klimatem, przepleciony licznymi wzgórzami (Wzgórza Krzyżowe, Gilowskie, Bielawskie, Łagiewnickie). Na południowy zachód od Pieszyc i Bielawy teren obejmuje również stoki Gór Sowich, w północnej części fragment Masywu Ślęży z górą Radunią (obszary zalesione, o surowszym klimacie), natomiast na wschodzie obszaru część Wzgórz Niemczańsko- Strzelińskich. Lasy na terenie powiatu dzierżoniowskiego rozmieszczone są nierównomiernie. Tereny górskie charakteryzują się występowaniem rozległych kompleksów leśnych i wysokim stopniem lesistości. Natomiast na terenach podgórskich występuje niewiele lasów, w małych kilku-, kilkunastoi kilkudziesięcioarowych kompleksach, co powoduje znaczny spadek lesistości, nawet do ok. 0% w mieście Dzierżoniów. 4.1 Obszary chronione Obszary chronione są istotne z punktu rozwoju turystyki, co z kolei ściśle wiąże się z transportem. Na terenie powiatu dzierżoniowskiego dominują obszary siedliskowe Natura 2000. Obszary te na tle dróg krajowych i wojewódzkich przedstawione są na poniższej mapie. MAPA 9. OBSZARY SIEDLISKOWE NATURA 2000 W POWIECIE DZIERŻONIOWSKIM Źródło: opracowanie własne na podstawie serwisu mapowego GDOŚ (http://geoserwis.gdos.gov.pl/) Teren Ziemi Dzierżoniowskiej swym zasięgiem pokrywa się z następującymi obszarami Natura 2000: Ostoja Nietoperzy Gór Sowich, Kamionki, Kiełczyn, Wzgórza Kiełczyńskie, Wzgórza Niemczańskie, Masyw Ślęży. Formularz danych Natura 2000 jako zagrożenie średniego poziomu ze strony transportu wskazuje drogi przebiegające przez teren Ostoi Nietoperzy Gór Sowich. Na obszarze Kamionki nie zostały zaobserwowane negatywne oddziaływania transportu, zaś obszar Kiełczyn charakteryzuje się Strona 29