MAGDALENA SZEWCZYK Dział programowy : Ekologia temat lekcji : Przyczyny i skutki kwaśnych deszczy Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów (cele operacyjne): WIADOMOŚCI Uczeń: - podaje definicje kwaśnych deszczy - wyjaśnia pojęcia depozycja sucha i depozycja mokra -wyjaśnia przyczyny kwaśnych deszczy - wyjaśnia od czego zależy stopień szkodliwości kwaśnych deszczy - wyjaśnia biologiczne skutki kwaśnych deszczy - podaje sposoby neutralizowania kwaśnych deszczy METODY: UMIEJĘTNOŚCI: Uczeń: - analizuje schemat i wykresy - umiejętnie wyszukuje informacje w internecie - potrafi zaprezentować wyniki swoich poszukiwań z internetu POSTAWY: Uczeń - rozwija zainteresowania ekologiczne - rozwija umiejętność samodzielnego myślenia i wnioskowania oraz czynnego udziału w lekcji - charakteryzuje się postawą współodpowiedzialności za przyrodę - aktywnie współpracuje w grupie 1. Pogadanka, praca nad wykresami i schematem, praca w grupach ŚRODKI DYDAKTYCZNE: - schemat i wykresy, dostęp do internetu 1
Przebieg lekcji I Faza wprowadzająca: 1. Przywitanie nauczyciela z uczniami i sprawdzenie listy obecności. 2. Odwołanie się do wiadomości z poprzedniej lekcji 3. Zapisanie tematu na tablicy i uświadomienie uczniom głównego celu lekcji. II Faza realizacyjna: 1. POGADANKA NA TEMAT PRZYCZYN I SKUTKÓW KWAŚNYCH DESZCZY Co to są KWAŚNE DESZCZE? Kwaśne deszcze to opady, których ph jest poniżej 5,65, powstają na skutek emitowania do atmosfery nadmiernych ilości tlenków siarki (a zwłaszcza SO 2 ) i tlenków azotu. 2. ANALIZA WYKRESÓW (w załączniku) Jakie jest źródło tych tlenków? Pochodzących one głównie ze spalania paliw zasiarczonych, a więc z elektrowni, elektrociepłowni, z silników samochodowych, zanieczyszczeń komunalnych oraz z przemysłu. 3. ANALIZA SCHEMATU (w załączniku) Co się może stać z gazami w momencie wydostania się z zakładów Opadają na ziemię w pobliżu emisji i nazywane są depozycją suchą. Reszta jest niesiona dalej i ulega przemianom chemicznym tworząc mocne kwasy. Kwasy te rozpuszczają się w kroplach deszczu, śniegu i jako kwaśny opad atmosferyczny spadają na ziemię i nazywany jest ten opad depozycją mokrą. Od czego zależy stopień szkodliwości kwaśnych deszczy? Od obszaru na jaki wpadną. Jeśli skała lub gleba nie ma związków neutralizujących kwasy to kwaśny deszcz jest bardziej niebezpieczny. W Europie takie słabo zneutralizowane obszary to część Polski, Niemiec, Anglii, Czech, Słowacji i Skandynawii. Jakie są metody na zniesienie skutków wpływu kwaśnych opadów na gleby? 2
Najlepszym sposobem na zniesienie skutków wpływu kwaśnych opadów na gleby (a także na zbiorniki wodne) jest ich wapnowanie. Nauczyciel omawia proces wapnowania. Wapno podwyższa ph oraz zwiększa rezerwy wymiennych kationów, a przy tym dodatkowo redukuje zawartość wolnych jonów glinu. Wapno zachowuje się jak filtr; w górnych warstwach gleby wychwytuje i neutralizuje produkty kwaśnej depozycji, zanim zdążą one wypłukać podstawowe kationy oraz uwolnić toksyczny glin. Wapno przenika wolno do głębszych warstw gleby (najwyżej 1 cm na rok), ale za to bardzo długo w niej pozostaje, dlatego też wapnowanie gleby pomaga ograniczyć zakwaszenie wód. Trzeba się jednak liczyć z tym, że takie działania są możliwe do zrealizowania przy dużym nakładzie kosztów i są tylko doraźnym rozwiązaniem. Jakie są inne metody neutralizowania wpływu kwaśnych deszczy? 1. wapniowanie zbiorników wodnych 2. odsiarczanie dymów 3. dopalanie spalin 4. wykorzystanie energetyki jądrowej 5. zastosowanie filtrów w oborach; 6. stosowanie nawozów naturalnych jedynie podczas deszczu 7. korzystanie z energii alternatywnej 4. PRACA W GRUPACH Klasa jest dzielona na 2 zespoły, które opracują zagadnienie wpływu kwaśnych deszczy na organizmy (jedna grupa ) i na środowisko (druga grupa ) korzystając z informacji z internetu. Następnie prezentują wyniki klasie. WPŁYW KWAŚNYCH DESZCZY NA ORGANIZMY powodują obumieranie dużej ilości drzew oraz niszczenie runa leśnego. uszkadzają drzewom liście, przez co następuje nadmierne parowanie wody a tym samym zakłócenia w procesie fotosyntezy, skutkiem czego jest mała odporność drzew na warunki klimatyczne. wymywany jest glin, który kumuluje się na skrzelach i uniemożliwia rybą oddychanie. WPŁYW KWAŚNYCH DESZCZY MATERIAŁY NA prowadzą także do uszkodzeń budynków, zabytków oraz pomników, ponieważ wymywają wapń składnik materiałów, z których tworzy się budowle. stanowią zagrożenie dla maszyn, tworzyw sztucznych, witraży, a nawet na metali, powodując ich korozję. korozja instalacji wodociągowych 3
zakwaszona woda pitna o dużej zawartości różnych metali ciężkich prowadzi do wielu chorób, np. Kadm (Cd) powoduje uszkodzenie układu wydalniczego, a ołów uszkadza układ nerwowy. II Faza podsumowująca: 1 Nauczyciel podsumowuje temat i pracę uczniów. 2 Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające zdobytą przez uczniów wiedzę na lekcji. 3. Aktywni uczniowie zostają nagrodzeni punktami. ZAŁĄCZNIK. Wykres I. Źródła emisji głównych składników kwaśnych deszczów. 6 5 4 3 2 1 8 6 4 2 energetyka przemysł 4 3 2 1 8 6 4 2 zanieczyszczenia komunalne transport legenda: 1 pyły; 2 tlenki siarki; 3 tlenki azotu; 4-tlenki węgla; 5-węglowodory 4
SCHEMAT 1. 5