POJĘCIA PODSTAWOWE. zanieczyszczenia stałe. PYŁ (Zapylenie, opad pyłu) MGŁA- AEROZOLE GAZY, PARY. ATMOSFERA ciekłe. zanieczyszczenia gazowe

Transkrypt

1 POJĘCIA PODSTAWOWE Środowisko i jego elementy. Zanieczyszczenia środowiska. Klasyfikacja. 1. Podział ze względu na źródło emisji -antropogenne (sztuczne) -biogenne (naturalne). 2. Podział ze względu na sposób powstawania -pierwotne -wtórne 3. Podział ze względu na stan skupienia ATMOSFERA ciekłe zanieczyszczenia stałe zanieczyszczenia gazowe PYŁ (Zapylenie, opad pyłu) MGŁA- AEROZOLE GAZY, PARY Różnice w technologiach usuwania oraz w metodach oznaczania: -odpylacze, -odemglacze i demistery, -absorbery, adsorbery, katalizatory itp.

2 WODA (HYDROSFERA) zanieczyszczenie zawieszone zanieczyszczenie rozpuszczone zanieczyszczenie nierozpuszczone ZAWIESINA ROZTWÓR FILM OLEJOWY zanieczyszczenia GLEBA zaadsorbowane nowe składniki ZMIANA SKŁADU LUB ODCZYNU GLEBY dodatkowo wprowadzone celowo składniki PRODUKTY ŻYWNOŚCIOWE składniki powstałe w wyniku procesów wytwarzania żywności Składniki te mogą należeć do trzech stanów skupienia w zależności od rodzaju produktu żywnościowego. 4. Emisja zanieczyszczeń (zrzut). 5. Imisja w powietrzu atmosferycznym. 6. Transmisja- porównanie przenoszenia wyemitowanych zanieczyszczeń w poszczególnych elementach środowiska. 7. Depozycja (sucha i mokra).

3 ŹRÓDŁA EMISJI Można wyróżnić cztery GRUPY ŹRÓDEŁ EMISJI (emiterów) : - emitery punktowe. Najlepszym przykładem mogą być wysokie kominy elektrowni, elektrociepłowni oraz zakładów przemysłowych; - emitery liniowe (jednowymiarowe źródła emisji). Przykładem takiego typu źródła emisji mogą być autostrady albo kanały ściekowe; - emitery powierzchniowe (dwuwymiarowe źródła emisji). Jako przykład można podać zbiór otwartych zbiorników oczyszczalni ścieków czy też ogół małych kominów na dachach budynków w dzielnicy mieszkalnej; - emitery objętościowe (trójwymiarowe źródła emisji ). Przykłady tego typu emiterów można znaleźć w instalacjach przemysłowych. Można wymienić następujące ważne TECHNICZNE PARAMETRY danego źródła emisji: - położenie źródła emisji; - wielkość powierzchni emitera; - wysokość punktu emitera; - wielkość emisji (natężenie przepływu strumienia zanieczyszczeń); - rodzaj emitowanych zanieczyszczeń.

4 DEPOZYCJA MOKRA Obejmuje wszystkie formy opadów (np.. deszcze, śnieg, deszcz ze śniegiem,itp.). Depozycja taka może mieć POŚREDNI WPŁYW NA POWIERZCHNIĘ wielu materiałów i ich właściwości. Przede wszystkim może ona usunąć ochronną warstewkę cząstek zasadowych z powierzchni materiałów i konstrukcji. Cząstki zasadowe łatwiej ulegają osadzeniu na stałej powierzchni ze względu na ich większą średnicę w porównaniu do cząstek kwaśnych. Cząstki zasadowe rozpuszczone w warstewce rosy mogą neutralizować kwasy utworzone po suchej depozycji SO 2. Po drugie kwaśne opady mogą rozpuścić ochronną warstewkę tlenków lub węglanów (PRODUKTY KOROZJI) i w ten sposób powodując reekspozycję odnowionej (świeżej) powierzchni materiału na suchą lub mokrą depozycję kwasów. POJĘCIE WARSTWY GRANICZNEJ Pojęcie warstwy granicznej związanej z ruchem płynu nad stałym ciałem zostało wprowadzone przez PRANDTLA w Ustalił on, że wpływ tarcia płynu jest ograniczony do bardzo cienkiej warstwy w bezpośrednim sąsiedztwie ciała stałego. Na zewnątrz tej warstwy granicznej tarcie płynu może być pomijane.

5 POMIARY IMISJI Obecnie obowiązuje NDS zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego zostały określone w ROZPORZĄDZENIU MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia Teren Polski podzielono na: OBSZARY SPECJALNE CHRONIONE obejmujące: - teren uzdrowisk, - teren ochrony uzdrowiskowej, - tereny parków narodowych, - rezerwaty przyrody, - parki krajobrazowe ( za taki teren może być również uznany TEREN ZESPOŁU OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH - np. Obszar miasta KRAKOWA).

6 POZOSTAŁE OBSZARY W obszarach specjalnie chronionych obowiązują zaostrzone w porównaniu z pozostałymi obszarami wartości NDS zanieczyszczeń powietrza. ZANIECZYSZCZENIE ATMOSFERY NA STANOWISKACH PRACY Dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń- NDS na stanowiskach pracy są określone rozporządzeniami MINISTRA PRACY, PLAC I SPRAW SOCJALNYCH. ZANIECZYSZCZENIE ATMOSFERY POMIESZCZEŃ ZAMKNIĘTYCH (pomieszczenia mieszkalne) Odpowiednie wartości NDS podawane są w zarządzeniach GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO

7 OCENA globalnej emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego ze źródeł naturalnych i sztucznych Lp. Zanieczyszczenie Emisja globalna Udział emisji ze źródeł sztucznych [%] 1 Tlenki siarki / / * Tlenek węgla /5-9/ * Węglowodory 5.7 * Dwutlenek węgla /20 5 Tlenki azotu /2.3-7/ * Siarkowodór 1 * Amoniak 5.9 *

8

9 Schematyczne przedstawienie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego EMISJA grupy źródeł ruch pojazdów mechanicznych, natężenie, sposób jazdy, typ pojazdów meteorologia prędkość wiatru, kierunek wiatru turbulencje stabilność atmosfery dyspersja rozpuszczanie TRANSMISJA ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO (IMISJA) chemia atmosfery tworzenie zanieczyszczeń fotochemicznych meteorologia promieniowanie krótkofalowe temperatura powietrza Wilgotność powietrza (RH) stężenie poszczególnych indywiduów chemicznych w powietrzu atmosferycznym DEPOZYCJA sucha, mokra

10

11

12

13

14 Wpływ ozonu na organizm ludzki w zależności od stężenia Stężenie ozonu Skutki oddziaływania 40 * 10-6 g/m 3 Próg zapachowy 110 * 10-6 g/m 3 Występowanie bólu głowy 130 * 10-6 g/m 3 U osób wrażliwych kaszel i pieczenie oczu. Duszności u astmatyków. U sportowców obniżenie wydolności 170 * 10-6 g/m 3 Zaburzenia w czynnościach płuc również u osób zdrowych 210 mg/m 3 Podrażnienie śluzówek, podrażnienie oczu i zaburzenia w czynności płuc u 10% osób wrażliwych i 5% całej populacji 260 * 10-6 g/m 3 Nasilenie się ataków astmy 320 * 10-6 g/m 3 Grupy szczególnego ryzyka doznają trwałych uszczerbków na zdrowiu 430 * 10-6 g/m 3 Trwałe uszczerbki na zdrowiu również wśród zdrowych, ograniczenie czynności mięśni gałek ocznych

15

16

17

18 CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POZIOM ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO I Wytwarzanie zanieczyszczeń pierwotnych Proces Spalanie Odparowanie Mechaniczne rozdrabnianie Typowe zanieczyszczenia NO, NO 2, CO, sadza, SO 2 Węglowodory Pył, aerozole II Wytwarzanie zanieczyszczeń wtórnych Proces Chemiczne reakcje w troposferze (głównie fotodysocjacja i utlenianie) Kondensacja i koagulacja Typowe zanieczyszczenia O rodniki OH, NO, aldehydy, PAN,H 2 SO 4 Substancja zawieszona (PM ) Pyły, aerozole Transport Dyfuzja Wiatry Turbulencje IV Procesy usuwania Reakcje chemiczne Depozycja mokra Depozycja sucha

19

20

21 Skład powietrza czystego Składnik Udział, vpm wg poz. 1 wg poz. 2 wg poz. 3 N 2 O 2 Ar CO 2 Ne He CH 4 Kr N 2 O H 2 Xe J 2 NO 2 CO O 3 SO 2 NH ślady ślady

22

23

24

25

26

27

28

29 Bariery ekologiczne związane z emisją SO 2 Klasa stężenia Zakres stężenia mikrogram /m 3 / rok Bariery ekologiczne I 0-10 Brak szkód Ekosystemy ochronne: Parki narodowe i rezerwaty II Zagrożone wrażliwe gatunki drzew iglastych, szczególnie w górach III Zagrożone ekosystemy leśne, wzrost zachorowalności ludności IV Zagrożone ekosystemy rolne, przekraczanie stężeń dopuszczalnych dla człowieka V > 100 Powstawanie strefy bezleśnej, degradacja ekosystemów rolnych, zagrożenie zdrowia i życia człowieka