Warszawa, dn. 16 lipca 2012 r. Prof, dr hab. inz. Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Oddzial w Warszawie Recenzja 1 rozprawy doktorskiej mgr inz. Lukasza Koziola pt...metoda oceny infrastruktury technicznej przeznaczonej do piel^gnacji drzew owocowych" 1. Uklad pracy Cz?sc zasadnicza ocenianej rozprawy zostala podzielona na 7 rozdzialow. Jednostronicowy rozdzial 1. Wst^p zawiera ogolna, charakterystyk? systemu produkcji sadowniczej. jego materialnych i niematerialnych elementow, przedstawia rol? i cele sadownictwa w Polsce i koficzy si? konkluzja^ uzasadniaj^cz} podjecie szczegolowych badari w tym zakresie z uwzgl?dnieniem odpowiednich kryteriow oceny. W podzielonym na pi?c podrozdzialow rozdziale 2., zatytutowanym System produkcji sadowniczej i jego ogniwa podlegajijce ocenie" (47 stron) Autor omawia szczegolowo potencjal biologiczny (lacznie z potencjalem ludzkim), techniczny i technologiczny produkcji sadowniczej, a takze zasady uprawy w sadach oraz piel?gnacji i ochrony drzew owocowych. W podsumowaniu tego rozdzialu zawarto przeslanki stanowiace podstaw? sformulowania problemu badawczego. Na podstawie analizy stanu w obszarze dzialalnosci. jakim jest piel?gnacja sadu, w niedostatecznym stopniu rozpoznana pozostaje dotychczas mala" mechanizacja, zwiazana z ci?ciem drzew i ich formowaniem, Autor w rozdziale 3. (3 strony) formuluje problem badawczy, ktorym jest kompleksowa oeena infrastruktury technicznej w systemie rqcznej pielqgnacji drzew owocowych z uwzgle^dnieniem przesianek idenlyjikujqcych efektywnosc eksploatacji sprzqtu". Zgodnie z tytulem rozdzial ten zawiera tez eel pracy, ktorym bylo opracowanie melody sluzqeej wyznaczaniu i ocenie obszarow najwyzszej efektywnosci zwiqzanej z doborem i eksploatacjq technicznego potencjaiu i jego innowacyjnych rozwiqzah w danym systemie produkcyjnym" oraz jej zakres, obejmuj^cy zestaw srodkow technicznych ' Recenzja zostala wykonana w zwiazku z pismem nr WIP-91/X/2015 Dziekana Wydzialu Inzynierii Produkcji Szkoty Glownej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z dnia 24 czerwea 2015 r.
majqcych zastosowanie w rqcznej pielqgnacji drzew owocowych i ich ocene_ w kategoriach techniczno-funkcjonalnych". W rozdziale 4. pt. Przeslanki tworzenia koncepcji oceny infrastruktury technicznej" na siedmiu stronach Autor. na podstawie przegladu odpowiedniej literatury, przedstawil istniejace koncepcje i zasady wielokryterialnej oceny infrastruktury technicznej i postejm w tym zakresie. Analiza tego materialu stanowila podstaw? opracowania wlasnej metody realizacji przyjetego celu pracy. Rozdzial 5. pt.,.koncepcja metody oceny infrastruktury technicznej'" (12 stron) zawiera opis procedury b?dqcej wynikiem wlasnych przemysleri Autora i Jego propozycja, poszerzenia dotychczasowego zestawu metod oceny potencjalu technicznego w zakresie infrastruktury technicznej w systemie r?cznej piel?gnacji drzew owocowych. Jest w nim tez sformulowana hipoteza badawcza o brzmieniu: efektywnosc aplikacji potencjalu technicznego jest proporcjonalna do poziomu jego doskonalosci (zalet) i odwrotnie proporcjonalna do jego niedoskonalosci (wad), co moze zostac wyrazone wskaznikiem efektywnosci aplikacji potencjalu technicznego"". W rozdziale 6., zatytulowanym Wyniki badah infrastruktury technicznej przeznaczonej do pidegnacji drzew owocowych" (23 strony), Autor przedstawil rezultaty zastosowania opracowanej przez siebie metody na przykladzie oceny amatorskich i polprofesjonalnych pilarek czterech firm z uwzglednieniem cech technicznych i funkcjonalnych tych urz^dzeh. Rozdzial 7. pt. Wnioski i podsumowanie" (2 strony) zawiera tresc zgodnqz tytulem. W egzemplarzu pracy zamieszczono wymagane oswiadczenia Promotora i Autora, jak rowniez streszczenia i slowa kluczowe w jezyku polskim i angielskim. spelniajqc wymog Ustawy z dnia 18 marca 2011 r. Ponadto, praca zawiera spis tresci, wspomniana. juz bibliografie, spis rysunkow, spis tabel oraz zalacznik zawieraja^cy wyniki odpowiedzi osob uczestnicza^cych w badaniach. 3. Uwagi szczegolowe Rozprawa jest napisana na ogol poprawnie pod wzgl?dem jezykowym. Zdarzaj^ si? jednak takze uchybienia, jak na przykiad niepotrzebne uzycie slowa wielkosc w odniesieniu do masy (str. 10). Masa jest wielkosciq fizycznq, zatem mamy tu przykiad tautologii. Dose powszechnym uchybieniem, spotykanym w wielu tekstach drukowanych, jest niewlasciwe uzycie slowa ulegac. Czasownik ten ma zastosowanie wowczas, gdy mowimy o pogorszeniu 2
jakiejs sytuacji badz o jej zmianie w ogole, ale nie na korzysc. W zdecydowanej wi?kszosci przypadkow zastosowanie tego slowa w ocenianej pracy jest poprawne. Jednak na stronie 25. (wiersz 16. od gory) zamiast Jiczba ciqgnikow... ulem systematycznemu wzrostowi" nalezalo napisac: systematycznie zwi?ksza si?. Odnotowano przypadki niezgodnosci przypadkow deklinacji w zdaniu, jak na przykiad w wierszu 3. od gory na stronie 61, gdzie napisano: cech fizycznych, funkcjonalnych, sensorycznych, behawioralne, temporalne, i ergonomicznychr Na stronie 63. (wiersz 3. od gory zamiast:... jak wiedza jestpotrzebna..." powinno bye: jaka wiedza jest potrzebna. Na stronie 68 w punkcie 6. (wiersz 16 od gory) jest niezr?czne powtorzenie, w tym samym zdaniu. slow Jako przeslankf'. Sa^ tez w pracy drobne bl?dy literowe, przeoczone podczas korekty. Wykaz pismiennictwa, zamieszczony na stronach 104-113 zawiera pozyeje adekwatne do tematu rozprawy. Moim zdaniem niepotrzebnie zostaly one ponumerowane, bowiem w miejscach cytowan zastosowano form? nazwisko, rok. W tych warunkach numeracja nie jest konieczna. Nieprecyzyjne sq. odsylacze na stronie 11 do raportu IERiGZ-PIB Rynek owocow i warzyw stan i perspektywy". Pierwszy odsylacz ma fonn? [Analizy rynkowe 2014], a drugi - [IERiGZ-PIB 2014]. Domyslam si?, ze w obu przypadkach chodzi o t? samq_ prac?, bo innej w wykazie (str. 112) nie ma. Moim zdaniem w bibliografii nalezalo zastosowac form?: Analizy rynkowe 2014. Rynek owocow i warzyw stan i perspektywy. Nr 44. Warszawa. IERiGZ-PIB, ARR, MRiRW. ISSN 1231-2584 ss. 56. Byloby wowczas wiadomo, z ktorego zeszytu pochodzily cytowane informacje (w 2014 ukazaly si? dwa zeszyty tego raportu) i nie byloby podwojnej formy odsylacza. Poprawna bylaby pierwsza z podanych na stronie 11. W przypadku prac danego autora z tego samego roku Autor zastosowal wyrozniki a. b., ktore w ogromnej wi?kszosci zostaly uwzgl?dnione w miejscach cytowania, z wyj^tkiem pracy prof. Gaworskiego z 2005 r.. cytowanej na stronie 40., gdzie zabraklo odpowiedniej litery i dlatego nie wiadomo, do ktorej z dwu prac z tego roku ten cytat si? odnosi. W Bibliografii na stronie 107. jest niepelna informacja o pracy oznaczonej numerem 49. oprocz nazwiska pierwszego autora powinny bye wymienione takze nazwiska pozostalych. 3
Pi?c pozycji literatury wykazanych w Bibliografii w nie ma odsylaczy w tekscie. Natomiast w Bibliografii zabrakto pracy Brzozowskiego i Zmarlickiego z 2010 r., cytowanej na stronie 42 oraz publikacji GUS z 2008 r cytowanej na tej samej stronie. Kolejnosc omowionych powyzej rozdzialow jest wtasciwa i odpowiednia do charakteru rozprawy doktorskiej. Pewne obiekcje mozna miec odnosnie do struktury obj?tosci pracy, w ktorej ok. 55% zajmujq rozdzialy zawierajace przeglad literatury, a ok. 40% - omowienie wynikow badan. Wypada jednak podkreslic. ze w rozdziatach bazuj^cych na pracach innych autorow nie ma informacji zbednych, niezwiqzanych z tematem rozprawy doktorskiej oraz ze metoda i wyniki jej zastosowania zostaly wystarczaj^co opisane. 4. Ocena merytoryczna Temat rozprawy doktorskiej mgr inz. Lukasza Koziola pt. Metoda oceny infrastruktury technicznej przeznaczonej do piel?gnacji drzew owocowych" miesci si? w zakresie dyscypliny naukowej inzynieria rolnicza, a Rada Wydziaiu Inzynierii Produkcji Szkoly Glownej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie posiada peine kompetencje upowazniajace do przeprowadzenia przewodu doktorskiego w tym zakresie. Doktorant opracowal metod? oceny urz^dzen do piel?gnacji drzew owocowych, w ktorej zrodlem danych wejsciowych byly odpowiednie kwestionariusze. wypelniane przez praktykow - uzytkownikow omawianych urz^dzen. Metody bazujace na badaniu opinii sq obciqzone ryzykiem bl?du. wynikajacego z ich duzego subiektywizmu. Odpowiedz poszczegolnych respondentow na to samo pytanie zalezy od wielu czynnikow, m.in. od ich sprawnosci fizycznej (zwlaszcza w przypadku oceny urzadzeri r?cznych), umiej?tnosci poslugiwania si? mniej lub bardziej zaawansowanym technicznie sprz?tem, sytuacj^ finansowq, a nawet chwilowym nastrojem, mniej lub bardziej optymistycznym. Subiektywne podejscie respondentow jest najbardziej obecne w przypadku ich opinii o cenach urzadzeh. Cz?sc z nich uwzgl?dnia powiazanie ceny z jakoscia. produktu. Sq to prawdopodobnie osoby z grupy lepiej sytuowanych finansowo, ktore moga^ sobie pozwolic na zakup drozszego sprz?tu renomowanej firmy. Mniej zamozni uzytkownicy podczas wyboru rodzaju sprz?tu preferuja^ jego nizsz^ cen? nawet kosztem jakosci. Tym tlumaczy si? odnotowany podczas badah Autora maksymalny stopieh zroznicowania wartosci wskaznika efektywnosci potencjalu technicznego w przypadku ceny urzadzenia. Wartosc tego wskaznika miescila si? w przedziale od 0,06 do 0,83. Metody bazujace na badaniach opinii s^ szeroko stosowane, o czym swiadczy przeglqd literatury zawarty w ocenianej pracy. Sq. one niezb?dne tarn, gdzie zastosowanie metod 4
opartych na przestankach bardziej obiektywnych jest niemozliwe lub ograniczone. Na korzysc metody opracowanej przez Doktoranta przemawia fakt, ze jej obiektywizm zostal zwiekszony dzi?ki zastosowaniu podwojnych kwestionariuszy, z ktorych w pierwszym zaznaczane sq przez respondentow tylko odpovviedzi odnosz^ce si? do zalet, a drugim - tylko do wad danych cech urzadzenia. Kazdy z tych kwestionariuszy jest wypelniany w oddzielnych etapach. a respondent nie ma wgl^du do wczesniej wypelnionego kwestionariusza. Zestawienie obu kwestionariuszy stwarza podstaw? weryfikacji wynikow badan. Zaznaczenie przez respondenta danej cechy zarowno w kwestionariuszu z zaletami, jak i z wadami oznacza brak jednomyslnosci i stalosci opinii w odniesieniu do rozpatrywanej cechy. Sumaryczne zestawienie takich bl?dnych odpowiedzi w przypadku rozpatrywanych cech stanowi jedna. z przeslanek wyznaczenia bl?du pomiaru. Metoda opracowana przez mgr inz. Lukasza Koziola wypelnia istniej^cq_ dotychczas luk?, gdyz odnosi si? do oceny urzqdzeri r?cznych, ktore we wczesniej szych metodach nie byty brane pod uwag?. Zostata ona praktycznie zastosowana do oceny stosowanych w sadach pilarek czterech firm, z uwzgl?dnieniem ich cech technicznych i funkcjonalnych. Wyznaczono wartosci wskaznika efektywnosci potencjalu technicznego tych urz^dzeh, a wyniki poddano analizie statystycznej z wykorzystaniem pakietu Statistica v. 12. Odpowiednio pogrupowane wyniki zostaly przedstawione w tabelach oraz graficznie na wykresach. Omawiana metoda moze bye stosowana takze do oceny innych urz^dzen o podobnym zastosowaniu. Reasumuj^c, mozna stwierdzic, ze: - Mgr inz. Lukasz Koziol zrealizowal wyznaczony eel badan w wymaganym zakresie. Opracowal oryginaln^ metod? oceny urzadzen do piel?gnacji drzew owocowych. uwzgl?dniajqc^ cechy techniczne i funkcjonalne tych urza^dzeh. Wyniki badan potwierdzily hipotez? zakladaj^cq_ powiqzanie zbioru zalet i wad z efektywnosci^ aplikacji potencjalu technicznego. - Stwierdzenia i wnioski kohcowe, sformulowane w podsumowuj^cym rozdziale pracy, s^ uzasadnione rezultatami analiz i wynikaja. z tresci rozprawy. Oceniana rozprawa doktorska poszerza wiedz? naukow^ w zakresie dyscypliny inzynieria rolnicza, wnosi oryginalne rozwi^zanie natury metodycznej, zawiera tez elementy o znaczeniu utylitarnym. W swietle tych faktow uzasadniona jest jej pozytywna ocena. 5
5. Wniosek koncowy Stwierdzam, ze oceniana rozprawa doktorska pt. Metoda oceny infrastruktury technicznej przeznaczonej do piel^gnacji drzew owocowych" stanowi oryginalne rozwiazanie problemu naukowego. a jej Autor wykazal si? wiedzq teoretycznq i zadowalaja^ umiej^tnosciq samodzielnego prowadzenia badan w zakresie inzynierii rolniczej. Zostaly wi?c speinione wymogi Ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyzszym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektorych innych ustaw. Biorac to pod uwag? wnioskuj? o dopuszczenie mgr inz. Lukasza Koziola do publicznej obrony tej rozprawy.