STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. mgr Marcin Druszcz ZABEZPIECZENIE MEDYCZNE DZIAŁAŃ PODODDZIAŁÓW POLICJI NA TERYTORIUM KRAJU W LATACH

Transkrypt

1 STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ mgr Marcin Druszcz /Autor rozprawy/ ZABEZPIECZENIE MEDYCZNE DZIAŁAŃ PODODDZIAŁÓW POLICJI NA TERYTORIUM KRAJU W LATACH /Temat rozprawy/ dr hab. Andrzej Czupryński.. /Promotor/ Policja, która jest służbą odpowiedzialną za zapewnienie bezpieczeństwa publicznego ma w swojej działalności do czynienia z bardzo różnymi sytuacjami. Zdarza się, że zachowanie sprawców przestępstw i wykroczeń jest bardzo agresywne i powoduje powstawanie zagrożeń dla zdrowia i życia innych osób, w tym także dla interweniujących Policjantów. Policjanci także mają prawo zastosować środki przymusu, jeśli inne sposoby przeciwdziałania zagrożeniu okazują się niewystarczające, co może skutkować urazami lub zagrożeniem życia. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy niezbędne jest użycie pododdziałów policji do zapobieżenia lub opanowania sytuacji kryzysowej. Wydaje się zatem, że organizacja zabezpieczenia medycznego działań pododdziałów Policji jest istotnym zagadaniem, które może mieć wpływ na poziom bezpieczeństwa podczas interwencji policyjnych. Tymczasem ze wstępnej analizy tego problemu wynikało, że brak jest w procedurach policyjnych założeń w zakresie zabezpieczenia medycznego akcji lub operacji, poza bardzo ogólnymi stwierdzeniami w tym zakresie. Stąd zagadnienie to należałoby poddać bardziej dogłębnej analizie, aby wskazać potencjalne możliwości poprawy organizowania zabezpieczenia medycznego działań pododdziałów Policji w trakcie akcji i operacji policyjnych. Z badań wstępnych wynikało, że brak jest w procedurach policyjnego działania założeń w zakresie zabezpieczenia medycznego akcji lub operacji. W literaturze przedmiotu badań problemy zabezpieczenia medycznego działania pododdziałów i oddziałów Policji są traktowane bardzo ogólnie. Stąd za przedmiot badań przyjęto poziom zabezpieczenia medycznego podczas akcji i operacji pododdziałów Policji w latach Pod pojęciem poziom zabezpieczenia medycznego rozumiany był zakres sił i środków, jakie 1

2 zostały zastosowane w zakresie zabezpieczenia medycznego w relacji do potrzeb, jakie pojawiają się w tym zakresie w trakcie akcji i operacji policyjnych. W procesie badań określono cel poznawczy i cel utylitarny. Celem poznawczym była identyfikacja, eksplanacja oraz diagnoza zabezpieczenia medycznego akcji i operacji Policji w kraju. Za cel utylitarny przyjęto zaproponowanie zmian w sposobach organizowania zabezpieczenia medycznego akcji i operacji policyjnych w Polsce. Określone cele spełniały kryteria badań naukowych. Cele badań naukowy powinny bowiem zmierzać do poszerzenia dotychczasowego stanu wiedzy w danej dyscyplinie naukowej oraz wpływać na poprawę jakości działania człowieka, proponując zmiany w określonych obszarach poznawczych. Przedmiotem poprawy jakości działania człowieka w organizacji lub działania organizacji było doskonalenie systemu zabezpieczenia medycznego, a w tym procedur jego organizowania. W procesie badań określono problem główny i cztery problemy szczegółowe. Problem główny jak realizowano zabezpieczenie medyczne działań pododdziałów Policji na terytorium kraju w latach ? W celu doprecyzowania przedmiotu badań określono problemy szczegółowe: 1) Jakie były przeprowadzone główne akcje i operacje policyjne w latach i jakie implikowały zagrożenia dla życia i zdrowia ich uczestników i osób postronnych? 2) Jakie są procedury policyjne w zakresie zabezpieczenia medycznego akcji i operacji pododdziałów Policji i jaki gwarantują zakres bezpieczeństwa? 3) W jaki sposób i na jakim poziomie było realizowane zabezpieczenie medyczne działań pododdziałów Policji podczas akcji i operacji? 4) Jakie założenia organizowania zabezpieczenia medycznego akcji i operacji policyjnych zasadnie jest przyjąć w przyszłości? W procesie badań przyjęto hipotezę główną i hipotezy szczegółowe. Hipoteza główna zakładała, że zabezpieczenie medyczne akcji i operacji policyjnych było realizowane, jako doraźnie organizowane przedsięwzięcie głównie w oparciu o założenia działania systemu ratownictwa medycznego. Takie podejście posiadało znamiona niskiej efektywności, a w przypadku dużej liczby osób poszkodowanych mogło być niewydolne. Szczegółowe hipotezy robocze sformułowano w relacji do szczegółowych problemów badawczych: 1) W latach pododdziały policyjne przeprowadzały liczne akcje i operacje w celu zachowania porządku publicznego. Pomimo dobrego przygotowania akcji i operacji policyjnych pod względem operacyjnym podczas ich przeprowadzania 2

3 dochodziło do licznych zagrożeń życia i zdrowia funkcjonariuszy, a stosowane procedury operacyjne implikowały zagrożenia wobec osób postronnych. 2) Procedury zabezpieczenia medycznego akcji i operacji pododdziałów policyjnych są nieprecyzyjne i nie odpowiadają na zapotrzebowanie społeczne dobrze zorganizowanego przedsięwzięcia o wysokim poziomie ryzyka. Za organizację zabezpieczenia medycznego odpowiada dowódca, który głównie skupiał się na organizowaniu działań operacyjnych, traktując zabezpieczenie medyczne doraźnie. 3) Zabezpieczenie medyczne akcji i operacji pododdziałów policyjnych było organizowane doraźnie w oparciu o założenia działania systemu ratownictwa medycznego. Jego poziom zabezpieczenia był niewystarczający zwłaszcza w operacjach o bardzo wysokim poziomie ryzyka. 4) Założenia organizowania zabezpieczenia medycznego operacji oraz akcji pododdziałów policyjnych zasadne jest doprecyzować pod względem organizacyjnym, dyspozycyjności środków oraz zasad współpracy z innymi służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo publiczne. Do weryfikacji powyższych hipotez posłużono się trzema grupami metod badawczych: metodą badania literatury, metodą badania opinii oraz metodą wywiadu eksperckiego. Metodą badania literatury objęto monografie, artykuły zamieszczone w czasopismach specjalistycznych, raporty i analizy Komendy Głównej Policji, akty prawne i powiązane z nimi akty wykonawcze, dotyczące zabezpieczenia medycznego działań pododdziałów Policji. Interesujący materiał badawczy pozyskano z wybranych sprawozdań z działalności Centralnego Biura Śledczego Policji oraz wybranych raportów Komendy Głównej Policji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych za okres lat Metodą badań sondażowych została objęta grupa respondentów wyłoniona z populacji 6786 policjantów, wykonujących zadania w ramach pododdziałów prewencji. Przy określeniu wielkości próby badawczej przyjęto: poziom ufności równy 0,95; wielkość frakcji 0,5; błąd maksymalny 0,05. Badaniami objęto 364 respondentów. Wywiad ekspercki został przeprowadzony z trzema dowódcami pododdziałów prewencji Policji, którzy w badanym okresie uczestniczyli w organizowaniu i prowadzeniu akcji lub operacji policyjnych. Poprzez stosowaną procedurę badawczą dokonano weryfikacji, że procedury zabezpieczenia medycznego akcji i operacji pododdziałów policyjnych są nieprecyzyjne i nie odpowiadają na zapotrzebowanie społeczne dobrze zorganizowanego przedsięwzięcia o wysokim poziomie ryzyka. Zweryfikowano pozytywnie hipotezę wskazującą, że sposób zabezpieczenia medycznego w trakcie akcji lub operacji policyjnych jest mało efektywny, 3

4 a w przypadku dużej liczby poszkodowanych może być niewydolny. Potwierdzono także hipotezę, że Policja każdego roku zabezpiecza dużą ilość imprez kulturalnych i sportowych, podczas których dochodziło do licznych zagrożeń życia i zdrowia funkcjonariuszy, a stosowane procedury operacyjne implikowały zagrożenia wobec osób postronnych. Potwierdzono również hipotezę, że dowódcy akcji i operacji traktują zabezpieczenie medyczne bardzo instrumentalnie i doraźnie, bez analizowania potencjalnych potrzeb w tym zakresie. Ponadto zabezpieczenie medyczne był zorganizowane na niewystarczającym poziomie, zwłaszcza w relacji do prognozowanego poziomu zagrożeń i potencjalnie bardzo wysokiego poziomu ryzyka. Wykazano, że istnieje potrzeba doprecyzowania reguł zabezpieczenia medycznego pod względem organizacyjnym, dyspozycyjności środków oraz zasad współpracy z innymi służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo publiczne. Dotyczy to zarówno procedur wewnątrz-policyjnych na etapie planowania akcji i operacji, jak i reguł współpracy Policji z systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego. Biorąc pod uwagę wnioski z badań zasadne jest dokonanie zmian w systemie zabezpieczenia medycznego akcji lub operacji policyjnych w obszarach: organizowania zabezpieczenia medycznego akcji lub operacji policyjnych; poprawy jakości szkolenia w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej w pododdziałach prewencji; systematycznego i permanentnego doskonalenia kompetencji zawodowych funkcjonariuszy oddziałów prewencji w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej poszkodowanym; indywidualnego wyposażenia policjantów w zestawy medyczne do udzielenia sobie samopomocy lub pomocy poszkodowanym w ramach pomocy przedmedycznej. Praca składa się ze wstępu, rozdziału metodologicznego oraz czterech rozdziałów merytorycznych i zakończenia. W końcowej części pracy zawarto wykaz bibliografii, wykaz wykresów, tabel i rysunków oraz opracowane narzędzia badawcze wraz ze zbiorowymi wynikami badań ilościowych. We wstępie zawarto społeczną potrzebę prowadzenia badań w tym obszarze. W rozdziale pierwszym Założenia badawcze zostały opisane podstawy badawcze, które zostały przyjęte w trakcie prowadzenia badań. Założenia te odnoszą się do przyjęcia podstawowych problemów i hipotez badawczych, ustaleniu procedury badawczej wraz z przyjęciem metod i technik badawczych oraz ściśle powiązanych z nimi narzędzi badawczych. W niniejszym rozdziale opisano doboru próby badawczej oraz dokonano jej charakterystyki. 4

5 W rozdziale drugim Zagrożenia występujące w akcjach i operacjach policyjnych w latach zamieszczono opis wyników badań jakościowych wynikający z oceny zagrożeń, jakie mogą wystąpić podczas akcji i operacji policyjnych. W tej części pracy zostały omówione reguły prowadzenia działań policyjnych przez pododdziały, a następnie przedstawiono wyniki analiz w zakresie różnych zagrożeń, w których może okazać się niezbędne zarządzenie akcji lub operacji policyjnej. Do tego rodzaju zagrożeń należy zaliczyć takie zdarzenia jak: naruszanie porządku konstytucyjnego, zamachy na przywódców politycznych krajowych lub zagranicznych, walkę z przestępczością zorganizowaną, zamieszki podczas imprez sportowych i kulturalnych, masowe zgromadzenia religijne i inne, w których wystąpi niebezpieczeństwo. W rozdziale trzecim Założenia proceduralne organizowania akcji i operacji policyjnych zawarto wyniki badań jakościowych dotyczące procedur, jakie obowiązują w zakresie organizowania akcji oraz operacji policyjnych. Przedstawiono krytyczne podejście do interpretacji przepisów oraz wytycznych, jakie obowiązują w Policji w zakresie organizowania akcji i operacji policyjnych głównie w obszarze ich zabezpieczenia medycznego. Odniesiono się także do kwestii szkolenia funkcjonariuszy oddziałów prewencji w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. W aspekcie prowadzonych analiz zabezpieczenia medycznego akcji i operacji policyjnych odniesiono się do reguł współpracy policjantów z innymi podmiotami uczestniczącymi w działaniach ratowniczych, a zwłaszcza jednostkami ratownictwa medycznego. Rozdział czwarty Ocena jakości zabezpieczenia medycznego w akcjach i operacjach policyjnych w latach opracowano na podstawie wyników badań dotyczących ocen jakościowego zabezpieczenia medycznego akcji i operacji policyjnych. Rozdział ten opracowany został na podstawie wyników badań ilościowo-jakościowych przeprowadzonych wśród policjantów z pododdziałów prewencji oraz danych z raportów Policji. Poszczególne części tego rozdziału zostały poświęcone analizie sposobu zabezpieczenia wybranych akcji i operacji policyjnych oraz analizom skuteczności tego zabezpieczenia. Odniesiono się także do kwestii udziału ratownictwa medycznego w niesieniu pomocy funkcjonariuszom i osobom cywilnym. Rozdział piąty Założenia zmian w organizowaniu i zabezpieczaniu akcji i operacji policyjnych pod względem medycznym opracowano na podstawie wyników badań ilościowo-jakościowych. W tej części pracy odniesiono się do potrzeb, jakie występują w zakresie zabezpieczenia medycznego akcji i operacji policyjnych, w kontekście reguł zorganizowanego i skutecznego działania. Na podstawie wniosków z badań przedstawiono 5

6 również założenia zmian proceduralnych organizowania zabezpieczenia medycznego akcji i operacji policyjnych. Zawarte wnioski dotyczące zmian nie posiadają siły sprawczej, ale ich analiza może uzmysłowić organizatorom akcji i operacji policyjnych potrzebę szerszego postrzegania zabezpieczenia medycznego. W zakończeniu niniejsze pracy dokonano oceny procesu badań i weryfikacji hipotez oraz wskazano prognostyczne kierunki badań w tym obszarze poznawczym. Autor rozprawy wyraża przekonanie, że stosowana procedura badawcza była wystarczająca do: przeprowadzenia badań, krytycznej oceny uzyskanych faktów i na ich podstawie wnioskowania zakresu zmian. mgr Marcin Druszcz..... /Opracował/ 6