METODY HODOWLANE
METODY HODOWLANE - zagadnienia 1. Mateatyczne pdstawy etd hdwlanych 2. Watść cechy ilściwej i definicje paaetów genetycznych 3. Metdy szacwania paaetów genetycznych 4. Watść hdwlana cechy ilściwej (cena watści hdwlanej na pdstawie óżnych źódeł infacji, pównanie ich dkładnści) 5. Indeks selekcyjny (łączenie źódeł infacji watści hdwlanej) 6. Eliinacja wpływów śdwiska w cenie watści hdwlanej (etdy ównczesneg pównania, etda BLUP) 7. Selekcja i pstęp hdwlany
METODY HODOWLANE: I. SZACOWANIE PARAMETRÓW ENETYCZNYCH II. OCENA WARTOŚCI HODOWLANEJ III. SELEKCJA?!?! Selekcja wybó najlepszych genetycznie zwieząt na dziców następnych pkleń hdwlanych.
Selekcja wybó najlepszych genetycznie zwieząt na dziców. Inaczej: jest t pdział ppulacji na dwie części, z któych tylk jednej użliwia się pzstawienie ptstwa (pzeznaczneg d dalszej hdwli) Rdzaje selekcji jest ich wiele, według óżnych kyteiów. Np. ze względu na efekt że być selekcja zdzielcza, dśdkwa (stabilizujaca), kieunkwa
Rdzaje selekcji: Ze względu na efekt: zdzielcza, dśdkwa (stabilizujaca), kieunkwa Ze względu na wielkść jednstki selekcyjnej: indywidualna, dzinwa Ze względu na dzaj eakcji na selekcję: bezpśednia, pśednia Ze względu na liczbę cech dsknalnych: na jedną lub kilka cech Ze względu na liczbę decyzji: jednstpniwa, wielstpniwa.
Jak keślić, czy selekcja jest skuteczna? SELEKCJA I POSTĘP HODOWLANY Miaą wielkści eakcji ppulacji na selekcję jest POSTĘP HODOWLANY 1 0 2 0 2 0 2 0 I I 2 gdzie śednia watść hdwlana, w zależnści d wskaźnika: 1 pklenia ptneg, 0 pklenia dzicielskieg, wybanych jców, wybanych atek. Wielkści I = 0 az I = 0 pkazują genetyczną pzewagę wybanych jców i atek nad pklenie 0. I az I nazyway genetycznyi óżnicai selekcyjnyi
Pstęp hdwlany 1 0 I I 2 Ten wzó pkazuje, jaki pstęp hdwlany dknuje się w ciągu jedneg pklenia (iędzy pklenie dzicielski 0 a ptny 1). Czy pklenie t pecyzyjna jednstka czasu? Lepiej bliczać pstęp hdwlany na 1 k ' T gdzie T dstęp pkleń (śedni wiek wybanych dziców w encie udzenia się ptka hdwlaneg) A zate ' I T I T, b T T T 2
Pstęp hdwlany na 1 pklenie i na 1 k I I 2 ' I T I T Dtąd zpatywaliśy dwie dgi pzekazywania pstępu: pzez jców (I ) i pzez atki (I ). W ppulacjach zwiezą hdwlanych wewnątz tych dóg zóżnia się ddatkwe: d synów (w pzyszłści klejnych jców) i d cóek (w pzyszłści atek), ay więc cztey dgi Dgi pzekazywania wyższści genetycznej z pklenia na pklenie nazyway ścieżkai selekcyjnyi W pgaach hdwlanych żna wyóżnić też więcej niż cztey ścieżki selekcyjne
Pdstawwe ścieżki selekcyjne w hdwli bydła leczneg Pklenie wyjściwe P 0 Wybani dzice enetyczna wyższść wybanych dziców nad P 0 Śedni wiek w chwili udzenia ptka Pklenie następne P 1 BUHAJE KROWY Ojcwie buhajów Ojcwie ków Matki buhajów Matki ków I BB I BK I KB I KK T BB T BK T KB T KK Buhaje Kwy
Pklenie wyjściwe P 0 Wybani dzice enetyczna wyższść wybanych dziców nad P 0 Śedni wiek w chwili udzenia ptka Pklenie następne P 1 BUHAJE KROWY Ojcwie buhajów Ojcwie ków Matki buhajów Matki ków I BB I BK I KB I KK T BB T BK T KB T KK Buhaje Kwy Pstęp hdwlany pzekazywany jest czteea ścieżkai selekcyjnyi: ' I T BB BB I T BK BK I T KB KB I T KK KK
Pklenie wyjściwe P 0 BUHAJE KROWY Wybani dzice Ojcwie buhajów Ojcwie ków Matki buhajów Matki ków enetyczna wyższść wybanych dziców nad P 0 I BB I BK I KB I KK Śedni wiek w chwili udzenia ptka T BB T BK T KB T KK 46% 24% 24% 6% Pklenie następne P 1 Buhaje Kwy W hdwli bydła największy udział w pzekazywaniu pstępu hdwlaneg ają ścieżki ęskie! Wynika t głównie z żliwści badz stej (intensywnej) selekcji saców (pzykładwe dane pcentwe wzięt z pacy Skjevlda, 1963)
A jak bliczyć pzewagę genetyczną na ścieżkach selekcyjnych, czyli te wszystkie I, I lub węcz I BB, I BK, I KB i I KK? Czyli: jak szacwać pstęp hdwlany? 1 0 I I 2 Czyżby znwu ównanie egesji?! BINO!!!
Równanie egesji 0 b( P P0) pkazuje związek genetycznej wyższści zwieząt wybanych na dziców i ich pzewagi fentypwej* nad pklenie 0. Sybl zastępuje tu np. I czy I - jest ugólnienie ( d dzic ). b( P P0) * Dkładniej pzewagi fentypwej źódła infacji dzica; wiad, że czase tudn wydajnść własną Zwłaszcza u buhajów as lecznych
Żeby wykzystać wzó b( P P0) tzeba znać wydajnści zwieząt wybanych na dziców (lub ich kewnych). Znay je pzed dknanie wybu, więc bliczenia dadzą na pstęp hdwlany, jakieg jeszcze nie a, jakieg się spdzieway. Oceniay zate czekiwany pstęp hdwlany Cś jeszcze tzeba znać, żeby wykzystać ten wzó be? MUUU!!!
We wzze SELEKCJA I POSTĘP HODOWLANY b( P P0) b znacza współczynnik egesji watści hdwlanej na watść fentypwą, któy a znaną (p. cena watści hdwlanej) pstać: b R gdzie R t dkładnść ceny P Stąd ay: P P R 0 P
Oczekiwany pstęp hdwlany SELEKCJA I POSTĘP HODOWLANY P P R 0 P P P 0 S óżnica selekcyjna ( zwykła ) P P P s 0 standayzwana óżnica selekcyjna?!?! Standayzacja ziennej lswej X (x zienna standayzwana) x X S, s infują intensywnści selekcji (i większa óżnica, ty stzejsza selekcja)
P P 0 R P s P P P 0 R s = dkładnść x intensywnść x ziennść genetyczna Czyli jak cklwiek zwiększyy t ay większy pstęp?! Niestety, ziennść jest jaka jest, a R i s się nie lubią, antagnistki jedne! Alb ja alb na! Tzeba się nieaz nakbinwać Jak kń pd góę Kń? dzie?
Oczekiwany pstęp hdwlany s R Według teg wzu szacuje się czekiwany pstęp hdwlany na pszczególnych ścieżkach selekcyjnych, np. watści I, I T T I I ' a następnie czekiwany pstęp hdwlany w całej ppulacji: s R I s R I
Oczekiwany pstęp hdwlany SELEKCJA I POSTĘP HODOWLANY R s Watść s związana jest z pgie selekcyjny x (ówi się też: punkt bakwania, iejsce pdziału ppulacji na część wybaną i nie), az fakcją wybanych zwieząt p (np. jeśli d hdwli pzstawiay płwę ppulacji, t p = 50% = 0,5). s f ( x) p gdzie f(x) keśla pawdpdbieństw dla watści x w ppulacji Odpwiadające sbie watści s, x, p dczytuje się z tablic ateatycznych (wynikają z zkładu nalneg cechy).
Selekcja jednej z cech genetycznie skelwanych zienia ównież pzi dugiej cechy t tzw. eakcja skelwana Selekcja wykzystująca eakcję skelwaną t selekcja pśednia Pzykład: cechy X i Y są skelwane; kyteiu selekcji jest pjedyncza wydajnść cechy X u sbnika Selekcja bezpśednia Selekcja pśednia X h X s X b R h X Y / X RY / X s Y R Y / X???
Selekcja bezpśednia X h X s X Selekcja pśednia Y / X RY / X s Y X Y R h X h X h Y R Y / X XY h X P X P Y
Selekcja pśednia Y / X h Y / X X SELEKCJA I POSTĘP HODOWLANY s XY Y h s h XY X Y h Y Y Y Y Czy selekcja pśednia że dać lepszy efekt niż bezpśednia? Tak, jeżeli: na 1 pklenie na 1 k Y / X hx 1 h Y Y / X Y / X Y XY 1 Y ' ' Y Słwe: jeśli istnieje wyska kelacja, duża óżnica dziedziczalnści, a także gdy selekcja pśednia skaca dstęp pkleń (wybieane są łdsze zwiezęta niż w bezpśedniej) Y T T Y / X
Pdsuwanie: Selekcja t wybó zwieząt na dziców następnych pkleń hdwlanych Selekcja będzie skuteczna jeśli spwduje pstęp hdwlany Wielkść pstępu hdwlaneg zależy d dkładnści ceny watści hdwlanej, intensywnści selekcji i ziennści genetycznej cechy Znając te wielkści żna szacwać czekiwany pstęp hdwlany W selekcji żna wykzystać skelwanie cech