Uw a r u n k o w a n i a r o z w o j u Do l n e g o Śl ą s k a w perspektywie roku 2020 Redaktor naukowy Teresa Kupczyk Wrocław 2010
Spis treści Wprowadzenie...7 1. Szanse i zagrożenia dla rozwoju Polski i jej regionów prognoza długoterminowa (Maciej Duszczyk)...11 1.1. Wstęp...11 1.2. Jaki model rozwoju z perspektywy kraju i regionów?...13 1.3. Główne czynniki rozwoju Polski i jej regionów szanse i zagrożenia...17 1.4. Podsumowanie...30 2. Tendencje rozwojowe Polski i Dolnego Śląska w kontekście światowej koniunktury gospodarczej, przemian w zakresie konkurencyjności, a także budowy innowacyjnych gospodarek opartych na wiedzy (Krzysztof Piech)...33 2.1. Wstęp...33 2.2. Prognozowanie koniunktury gospodarczej świata i Polski: czy możliwe?...34 2.3. Analiza wzrostu gospodarczego świata, UE i Polski...35 2.4. Analiza międzynarodowej konkurencyjności gospodarczej: wybrane nowe kraje członkowskie UE, w tym Polska...37 2.5. Analiza rozwoju gospodarek opartych na wiedzy oraz innowacyjności: wybrane nowe kraje członkowskie UE, w tym Polska...41 2.6. Analiza ogólnych tendencji rozwojowych Dolnego Śląska na tle UE i Polski: rozwój i wzrost gospodarczy, konwergencja...47 2.7. Wnioski: wyzwania dla przedsiębiorców Dolnego Śląska w perspektywie roku 2020...54 3. Inwestycje infrastruktury technicznej na Dolnym Śląsku jako czynnik rozwoju województwa w horyzoncie czasowym roku 2020 (Maciej Zathey)...59 3.1. Wstęp...59 3.2. Kontekst europejski...61 3.3. Rola infrastruktury w inicjowaniu rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem infrastruktury transportowej...64 3.4. Kierunki inwestycji infrastrukturalnych na Dolnym Śląsku...65 3.5. Podsumowanie...86
4. Rozwój Wrocławia a wzrost konkurencyjności Dolnego Śląska i Polski w perspektywie roku 2020 (Rafał Dutkiewicz)...91 4.1. Wstęp...91 4.2. Rola Wrocławia...92 4.3. Kapitał ludzki i kapitał społeczny...93 4.4. Metropolizacja życia...94 4.5. Sytuacja ekonomiczna firm...95 4.6. Kwalifikacje pracowników...96 4.7. Potencjał sektora badawczo-rozwojowego...97 4.8. Konkurencyjność regionów na przykładzie Mazowsza i Dolnego Śląska...98 4.9. Podsumowanie...98 5. Perspektywy zmian na rynku pracy do 2020 roku (Romuald Jończy)...101 5.1. Wstęp...101 5.2. Polacy na europejskim rynku pracy poakcesyjna migracja za granicę...103 5.3. Dostęp do wykształcenia, wzrost aspiracji a dualizacja rynku pracy...109 5.4. Kryzys makroekonomiczny a zatrudnienie w kraju i za granicą oddziaływanie dwustronne...112 5.5. Perspektywy dalszego kształtowania się sytuacji w kontekście dostępności europejskiego rynku pracy, starzenia się społeczeństwa oraz asymetrii rozwojowych w układzie przestrzennym...114 5.6. Wnioski...120 6. Kobiety na rynku pracy, ich szanse i adaptacja - stan obecny i prognozy (Teresa Kupczyk)...125 6.1. Wstęp...125 6.2. Sytuacja kobiet na rynku pracy stan obecny i prognozy...128 6.3. Kobiety na stanowiskach kierowniczych i decyzyjnych Polska na tle sytuacji międzynarodowej...134 6.4. Przyczyny i przejawy dyskryminacji kobiet na rynku pracy, ich szanse, zagrożenia i wyzwania...137 6.5. Kobiety na rynku pracy na Dolnym Śląsku...145 6.6. Przyszłość kobiet na rynku pracy na tle dokumentów strategicznych w perspektywie roku 2020...147 6.7. Podsumowanie, wnioski i rekomendacje...152 7. Prognozy i zmiany dotyczące rynku pracy dla osób w wieku 50+ i niepełnosprawnych (Elwira Gross-Gołacka)...161 7.1. Wstęp...161 7.2. Starzenie się ludności w Polsce na tle zmian globalnych...162 7.3. Sytuacja na rynku pracy osób 50+...162 7.4. Wybrane determinanty aktywności zawodowej osób 50+...166 7.5. Program Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+...169 7.6. Podsumowanie...173
8. Edukacja i szkolnictwo wyższe na Dolnym Śląsku wobec współczesnych i przyszłych wyzwań gospodarczych prognozy 2020 (Zdzisław Jagiełło)...177 8.1. Wstęp...177 8.2. Dylematy współczesnej edukacji, szkolnictwa wyższego i kształcenia ustawicznego...178 8.3. Strategia Lizbońska a współczesna edukacja...178 8.4. Istota kształcenia społeczeństwa transformacyjnego i informacyjnego...180 8.5. Nierówność społeczna a dylematy kształcenia społeczeństwa obywatelskiego w Polsce...182 8.6. Problemy bezrobocia we współczesnym świecie a system edukacyjny państwa...184 8.7. Kulturowy wymiar edukacji w dobie globalnej...186 8.8. Szkolnictwo wyższe a przyszłość: cele, dylematy i założenia...187 8.9. Dylematy szkolnictwa wyższego na Dolnym Śląsku...192 8.10. Podsumowanie...195 9. Rozwój przedsiębiorstw i realizacja aspiracji rozwojowych regionów w kontekście wymogów polityki zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności biznesu (Joanna Kubicka)...199 9.1. Wstęp...199 9.2. Zrównoważony rozwój i społeczna odpowiedzialność biznesu ustalenia terminologiczne...201 9.3. Korzyści wynikające z wdrożenia zrównoważonego rozwoju oraz społecznej odpowiedzialności biznesu...203 9.4. Zrównoważony rozwój oraz społeczna odpowiedzialność biznesu wytyczne, inicjatywy i uregulowania prawne...207 9.5. Ocena sytuacji w obszarze zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności biznesu Polska na tle Unii Europejskiej i świata...211 9.6. Zrównoważony rozwój na Dolnym Śląsku...214 9.7. Zrównoważony rozwój przedsiębiorstw i społeczna odpowiedzialność biznesu w prognozach i planach strategicznych w perspektywie roku 2020 świat, Europa, Polska i Dolny Śląsk...218 9.8. Podsumowanie...230 Opis projektu Wsparcie dla rozwoju i adaptacji na Dolnym Śląsku...233 Informacje o autorach...237
Determinants of the development of Lower Silesia in the perspective of 2020 1. Chances and threats for the development of Poland and its regions long-term forecast (Maciej Duszczyk)...11 Summary...32 2. Development tendencies of Poland and Lower Silesia in the context of the world economic situation, changes in competitiveness and building innovative and knowledge-based economies (Krzysztof Piech)...33 Summary...58 3. Technical infrastructure investments in Lower Silesia as a factor of development of the voivodeship in a time horizon 2020 (Maciej Zathey)...59 Summary...89 4. Development of Wrocław and the improvement of competitiveness of the Lower Silesia region and Poland in the perspective of 2020 (Rafał Dutkiewicz)...91 Summary...99 5. Prospects for changes in the labour market until 2020 (Romuald Jończy)...101 Summary...123 6. Women in the labour market, their chances and adaptation present situation and forecasts (Teresa Kupczyk)...125 Summary...159 7. Labour market forecasts and changes for people aged over 50 and disabled persons (Elwira Gross-Gołacka)...161 Summary...176 8. Education (including higher education) in Lower Silesia in view of present and future economic challenges 2020 forecast (Zdzisł aw Jag ie łło)...177 Summary...197 9. Development of enterprises and realization of development aspirations of regions in the context of requirements of the sustainable development policy and the social responsibility of business (Joanna Kubicka)...199 Summary...232