EUROPA W PERSPEKTYWIE ROKU 2050

Transkrypt

1 POLSKA AKADEMIA NAUK KANCELARIA PAN KOMITET PROGNOZ POLSKA 2000 PLUS' EUROPA W PERSPEKTYWIE ROKU 2050 EUROPĘ IN THE PERSPECTIVE TO 2050 Warszawa 2007

2 SPIS TREŚCI Uwagi wstępne 10 EUROPA WYZWANIA GLOBALNE - WYBORY STRATEGICZNE - OTWARTE SCENARIUSZE - Antoni Kukliński Eurofuturologia 2050 wobec wyzwań futurologii amerykańskiej i chińskiej ': Europa w obliczu wyzwań globalnych XXI wieku Typologia wyzwań globalnych Europa XXI wieku wobec dramatycznych, a może i tragicznych, wyborów strategicznych Koncepcja dwóch scenariuszy Europy XXI wieku 21 KŁOPOTY Z PERSPEKTYWĄ 2050 ROKU - Zdzisław Sadowski 23 SZANSĘ I ZAGROŻENIA W ROZWOJU EUROPY WI POŁOWIE XXI WIEKU - Andrzej Karpiński Dwa warianty ewolucji współczesnego kapitalizmu Dwa scenariusze rozwoju Europy Strategia rozwoju Europy do roku Kierunek działań dostosowawczych 45 a) dostosowania demograficzne 45 b) dostosowania strukturalne 48 c) dostosowania w nauce i edukacji 52 d) dostosowania społeczne 55 e) dostosowania egzystencjalne Zagrożenia i elementy prognozy ostrzegawczej dla Europy Aneks I. Podstawowe dane o Europie POTENCJAŁ LUDNOŚCIOWY EUROPY I JEGO ZMIANY W PERSPEKTYWIE DO ROKU Piotr Szukalski Projekcje ludnościowe dla Europy Starzenie się ludności i zmiana relacji międzypokoleniowych 69 5

3 3. Masowe migracje-masowa imigracja ~ Zmiany wzorca rodziny Dwie wizje przyszłej Europy? Kierunki działań 98 EUROPA WOBEC GLOBALIZACJI - Wojtek Lamentowicz Wyzwania przyszłości Scenariusze przyszłości: odpowiedzi na wyzwania i problemy Rola USA i wyzwania chińskiego...! Sytuacja demograficzna i jej skutki społeczno polityczne Główny regulator: rynek czy ośrodek decyzji politycznych Europa - globalny gracz czy główny płatnik Wnioski 119 ZAGROŻENIA EKOLOGICZNE DLA EUROPY -Andrzej Kassenberg Prognoza ostrzegawcza Kierunki działań 128 WYKORZYSTANIE PRZESTRZENI KOSMICZNEJ W PERSPEKTYWIE ROKU Robert R. Gałązka ENERGETYCZNA PRZYSZŁOŚĆ EUROPY - Juliusz Kotyński 138 PERSPEKTYWY TECHNOLOGII ENERGETYCZNYCH DLA EUROPY - Jacek Malko Scenariusze przyszłości energetycznej Techniczna i społeczna wizja przyszłości energetycznej Europy Opcje energetyczne po 2030 roku Wnioski 164 GOSPODARKA EUROPY W PERSPEKTYWIE 2050 ROKU - Stanisław M. Szukalski Cechy strukturalne gospodarki europej skiej 166

4 2. Gospodarka europejska w obliczu ekspansji Chin i mdii Ocena pozycji gospodarki Europejskiej metodą SWOT Scenariusze zmian a) Scenariusz - Europa jako element globalnego cen- 194 trum b) Scenariusz Europa jako element globalnego peryferium 199 c) Scenariusz samodzielnego rozwoju Europy 200 d) Scenariusz regresu Europy - prognoza ostrzegawcza Pytania wymagające odpowiedzi : Kierunki działań : NAUKA I TECHNIKA A PRZYSZŁOŚĆ EUROPY - Bogdan Galwas, Ryszard Tadeusiewicz Infrastruktura telekomunikacji wsparta narzędziami informatyki Techniką na usługach medycyny i ochrony zdrowia Techniki pozyskiwania i wykorzystania energii Techniki transportu Technologie tworzenia i utrzymania wielkich skupisk ludzkich Technika i technologie kosmiczne Technika i technologie militarne Wizje futurystyczne 233 a) Genomika 234 b) Nanótechnologie 237 ROLA DIAGNOSTYKI MEDYCZNEJ W SPOŁECZEŃSTWIE PRZYSZŁOŚCI - Marcin Binkowski Scenariusz rozwoju obrazowej diagnostyki medycznej Wpływ na społeczeństwo Europy Wnioski 247 CZŁOWIEK I POLITYKA SPOŁECZNA W PERSPEKTYWIE PRZYSZŁOŚCI - Ryszard Szarfenberg Nowe i stare państwo opiekuńcze Czynniki pro i anty-wzrostowe dla roli polityki społecznej Teoria polityki społecznej a jej przyszłość Europejski model społeczny i polityka społeczna 260

5 5. Debaty wokół polityki społecznej w UE Powszechny dochód obywatelski Prognozy ostrzegawcze - problemy i rozwiązania 274 PRZYSZŁOŚĆ DEMOKRACJI I PAŃSTWA W EUROPIE - Antoni Z. Kamiński Historyczna logika rozwoju Zmiany roli państwa Dwie alternatywy Wnioski ; 290 Executive Summary 292

6 Contents Introductory remarks 10 Europę The global challenges - the strategie choices - the open scenarios - by Antoni Kukliński 13 Troubles with the remote horizon of by Zdzisław Sadowski 23 Chances and threats in Europę's development in the first half of XXI century - by Andrzej Karpiński...': Europę's demographic potential and its changes up to the year by Piotr Szukalski 65 Europę in the process of globalization -by Wojtek Lamentowicz 103 Ecological threats for Europę - by Andrzej Kassenberg 122 Europę in the process of cosmos exploration -by Robert R. Gałązka 132 The future of energy in Europę - by Juliusz Kotyński 138 Prospects of energy producing technologies for Europę - by Jacek Malko 151 The European economy in the 2050 perspective - by Stanisław Szukalski 166 Science and technology facing the future of Europę - by Bogdan Galwas and Ryszard Tadeusiewicz 221 The role of medical diagnosties in the society of the future -by Marcin Binkowski 241 The human being and the social policy of the future - by Ryszard Szarfenberg 249 The future of democracy and the European state - by Antoni Z. Kamiński 282 English summary 292