Madika z Czerwcowego Wzgórza reż. Göran Graffman MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA NAUCZYCIELI SPIS TREŚCI Informacje o filmie (str. 2) Scenariusz lekcji (str. 3) Temat: A niech Cię, Madiko! Czym byłoby życie bez figli i psot? Karta pracy. (str. 6) 1
INFORMACJE O FILMIE Madika z Czerwcowego Wzgórza Madicken på Junibacken lektor aktorski, 85 min reżyseria: Göran Graffman scenariusz: Astrid Lindgren występują: Jonna Liljendahl, Allan Edwall, Lis Nilheim, Björn Granath zdjęcia: Jörgen Persson produkcja: Artfilm, Svensk Filmindustri Szwecja 1980 Siedmioletnia Madika ma głowę pełną pomysłów na zabawy i psoty. Jej młodsza siostra Lisabet i przyjaciele nigdy więc nie nudzą się w towarzystwie niesfornej mieszkanki Czerwcowego Wzgórza. Każdy dzień to szansa na to, by przeżyć jakąś przygodę. Nawet kiedy stara się być wyjątkowo grzeczna, do głowy przychodzą jej same szalone pomysły. Nawet tak szalone, jak skok z parasolem z dachu czy wyprawa w poszukiwaniu duchów. Goran Graffman (1931-2014) pochodzący z Goteborga aktor i reżyser. Swoją przygodę ze sztuką rozpoczął na deskach teatrów Gothenburg City Theatre oraz Rogal Dramatic Theatre. Od 1970 roku zajął się tylko reżyserią. Wyreżyserował między innymi: Tango, Brollopet czy Ovader. SCENARIUSZ LEKCJI 2
opracowała: Paulina Krześniak Temat: A niech Cię, Madiko! Czym byłoby życie bez figli i psot? CELE LEKCJI Cele lekcji: rozwijanie wrażliwości dzieci przez kontakt z kinem, zachęcenie dzieci do rozmowy na podejmowane w filmach tematy (relacje między siostrami, pomysłowość, szalone pomysły dzieci, narażanie się na niebezpieczeństwa) rozwijanie umiejętności samodzielnego myślenia, kształcenie umiejętności tworzenia krótkich wypowiedzi ustnych, zachęcenie uczniów do uczestnictwa w rozmowie: zadawania pytań, udzielania odpowiedzi, przedstawiania swoich poglądów i pomysłów wzbogacanie wyobraźni, rozwijanie spostrzegawczości METODY I FORMY PRACY praca z kartą pracy pogadanka dyskusja burza mózgów/praca ze słownikiem element dramy MATERIAŁY I POMOCE Madika z Czerwcowego Wzgórza, reż. Göran Grafoman, Szwecja 1980. karty pracy dla wszystkich uczniów, słowniki synonimów (w starszych klasach). CZAS: 1 lekcja PRZEBIEG LEKCJI 1. Wprowadzenie. Nauczyciel pyta dzieci, czy film im się podobał, zwraca uwagę, by dzieci uzasadniły swoje zdanie, powiedziały co im się w filmie podobało, a co nie. Warto wspomnieć, że film został nakręcony na podstawie książki Astrid Lindgren (w starszych klasach można wprowadzić pojęcie ekranizacji). Jeśli okaże się, że jakieś dziecko czytało także powieść Astrid Lindgren, warto zapytać, czy poleciłyby ją innym dzieciom i czy film spełnił jego oczekiwania. 3
2. Karta pracy. Dzieci otrzymują karty pracy i rozwiązują krzyżówkę w poleceniu pierwszym. Kiedy to zrobią, wspólnie z nauczycielem sprawdzają odpowiedzi (1. pociąg, 2. parasol, 3. groch, 4. teczka, 5. bydło) i odczytują hasło: Madika i Lisabet lubią psoty. Prowadzący prosi dzieci o potwierdzenia tej opinii. Dzieci wymieniają przygody Madiki i jej siostry, świadczące o tym, że lubiły one psoty i miały głowy pełne pomysłów. 3. Burza mózgów/praca ze słownikiem. Nauczyciel pyta dzieci, jakimi innymi słowami można określić figle. Propozycje dzieci zapisywane są na tablicy. W starszych klasach zamiast przeprowadzać burzę mózgów można skorzystać ze słownika synonimów i z niego wypisać na tablicy wyrazy bliskoznaczne (np. figle, harce, psikusy, zabawa, wygłupy, psikusy, żarty, dokazywanie, igraszki, swawole, wybryki). Prowadzący zwraca uwagę na to, że jedne wypisane słowa mają łagodniejszą wymowę, inne zaś ostrzejszą. Podobnie było z pomysłami dziewczynek: niektóre były niewinnymi żartami, niektóre zaś rodziły prawdziwe niebezpieczeństwa. 4. Dyskusja. Prowadzący zadaje dzieciom pytanie: Czy pomysły Madiki i Lisy przekraczały czasem granice zabawy i stawały się niebezpiecznymi wybrykami? Jeśli tak, o których pomysłach lub zachowaniach można to powiedzieć? Nauczyciel zachęca dzieci do tego, by dzieliły się swoimi opiniami, przypomina im także o konieczności głośnego i wyraźnego mówienia oraz właściwego dobierania słów. Warto z dziećmi szczególnie wnikliwie zastanowić się nad następującymi sytuacjami: nocne wyjście Madiki do lasu w celu zobaczenia ducha pradziadka Abbego, włożenie sobie przez Lisę ziarenka grochu do nosa, bójka z koleżanką ze szkoły, wejście na dach i próba latania. Pytania, które mogą okazać się pomocne: Jak dzieci oceniają te zachowania bohaterek: czy to jeszcze zabawa, czy już niebezpieczne wybryki? Jak na te zachowania zareagowali dorośli? Czy te zachowania wpłynęły na ocenę Czy dzieciom przydarzyły się podobne sytuacje w ich życiu? 5. Element dramy. Nauczyciel pyta dzieci, jakie znaczenie ma powiedzenie Kłamstwo ma krótkie nogi. Następnie prosi uczniów, by przywołali inny niż wymienione wcześniej pomysł Madiki, związany właśnie z kłamstwem. Chodzi o zrzucanie winy za różne psoty (m.in. zamoczoną torbę, zgubione kalosze, pomazaną książkę) na nieistniejącego kolegę Richarda. Następnie nauczyciel przypomina rozmowę rodziców Madiki i jej nauczycielki, podczas której kłamstwo dziewczynki wychodzi na jaw. Madika ucieka wtedy do domu, a do wyjścia z kryjówki przekonuje ją służąca Alva. Prowadzący wybiera spośród dzieci troje chętnych uczniów, aby wcielili się w role mamy, taty oraz nauczycielki Madiki. Ich zadaniem jest przedstawienie tego, jak mogła wyglądać dalsza część rozmowy tych trojga dorosłych. Co mogli oni mówić, jak komentować zachowanie dziewczynki? Kiedy dzieci zainscenizują rozmowę, prowadzący pyta pozostałych uczniów, jak mogła się czuć i co mogła myśleć schowana pod stolikiem Madika. Warto naprowadzić dzieci na takie odpowiedzi jak wstyd, poczucie winy, wyrzuty sumienia, rozgoryczenie, przekonanie, że jest najgorszą dziewczynką na świecie i rodzice już jej nie zaakceptują. 4
6. Pogadanka. Prowadzący prosi dzieci, by opowiedziały o swojej ulubionej filmowej przygodzie Madiki: takiej, które najbardziej je zaciekawiła, rozśmieszyła lub przestraszyła. Odpowiedzi formułują chętne dzieci. 7. Karta pracy. Nauczyciel przypomina dzieciom, że miejscem wydarzeń przedstawionych w filmie jest Czerwcowe Wzgórze, na którym mieszka Madika z rodziną. Prosi dzieci, aby na chwilę zamknęły oczy i przypomniały sobie wygląd tego miejsca. Czy podobało im się ono? Czy chciałyby mieszkać w domu na Czerwcowym Wzgórzu? Następnie dzieci proszone są o wykonanie polecenia drugiego z kart pracy. Widokówki zaprojektowane przez dzieci można wyciąć i zaprezentować w Sali. Praca domowa Czy chciałbyś/chciałabyś, żeby Madika z Czerwcowego Wzgórza była Twoją przyjaciółką? Dlaczego? (Uzasadnij swoją odpowiedź.) 5
Karta pracy Polecenie 1. Rozwiąż krzyżówkę związaną z przygodami Madiki i jej siostry Lisabet, a dowiesz się, co siostry lubiły. 2. 3. 5. 1. Klasa Madiki pojechała nim na wycieczkę. 2. Posłużył Madice do nauki latania. 3. Lisabet włożyła go sobie do nosa. 4. O jej wrzucenie do wody Madika obwiniała Richarda. 5. Zepsuło rodzinie Madiki piknik z okazji urodzin mamy. Madika i Lisabet bardzo lubiły 1. 4. Polecenie 2. Podczas choroby Madika dostaje od tajemniczego kolegi (prawdopodobnie Abbego) trzy piękne kartki pocztowe. Zaprojektuj kartkę z widokiem Czerwcowego Wzgórza, którą dziewczynka mogłaby wysłać Abbemu w odpowiedzi. ry. 6