Iga Kazimierczyk Scenariusz zajęć Dobrzy ludzie w czasach zła - Jan Karski - misja o której decydują wartości. OBSZAR NAUCZANIA: szkoła ponadgimnazjalna LEKCJE NA KTÓRYCH MOśNA ZREALIZOWAĆ ĆWICZENIE: wiedza o społeczeństwie, język polski, godzina wychowawcza TRESĆI NAUCZANIA: polityka hitlerowskich Niemiec wobec ludności terenów okupowanych; połoŝenie ludności pod okupacją; pojęcia: ruch oporu, Holocaust, ludobójstwo, obozy zagłady, getto. PYTANIE KLUCZOWE: Jakie wartości nawet w czasach zła mają swoje znaczenie? PO ZAJĘCIACH UCZEŃ: wie, jaka była sytuacja śydów polskich pod okupacją niemiecką, potrafi wskazać oraz ocenić motywy postępowania osób niosących pomoc śydom, analizuje i interpretuje tekst źródłowy, otwarcie wyraŝa własne opinie i sądy, efektywnie współdziała w zespole, prezentuje na forum klasy wypracowane w grupie treści. NA CO BĘDĘ ZWRACAĆ UWAGĘ - KRYTERIA OCENY: trafny podział zadań pomiędzy członków zespołu, wykonanie pracy zgodnie z instrukcją, w wyznaczonym czasie, umiejętność prezentacji opracowanego materiału, aktywny udział w zajęciach. CZAS: 3 godziny lekcyjne METODY I FORMY PRACY: praca z tekstem (czytanie ze zrozumieniem), praca z materiałem ilustracyjnym, rozmowa kierowana, burza mózgów, praca w grupach, praca w parach, dyskusja, mapa skojarzeń. MATERIAŁY: komputer i rzutnik, wydruk zdjęcia Jana Karskiego, kartki A4 40 szt, arkusze szarego papieru, markery, kartki samoprzylepne SŁOWA KLUCZE: restrykcje, eksterminacja, getto warszawskie, śegota, Irena Sendler. str. 1
UWAGI: Zajęcia moŝna przeprowadzić na lekcji wychowawczej lub podczas cyklu zajęć poświęconych Holocaustowi (historia, WOS w szkole ponadgimnazjalnej lub na lekcji języka polskiego w III klasie gimnazjum bądź liceum). 10. Uwagi: Scenariusz lekcji poświęcony jest osobie i działalności Jana Karskiego - zasadom i wartościom, którymi się kierował. SłuŜy zatem wykazaniu i podkreśleniu, Ŝe postawa człowieka wobec zła jest świadectwem wartości moralnych, którymi się w Ŝyciu kieruje. Zajęcia wymagają współpracy w grupie, w parach, poruszania się po sali. Zajęcia powinny być poprowadzone w grupie, która zna juŝ podstawowe informacje na temat Zagłady. Zajęcia o Janie Karskim moŝna poprzedzić warsztatami poświęconymi Irenie Sendlerowej i Januszowi Korczakowi. PRZEBIEG ZAJĘĆ: str. 2 1. Powieś w widocznym miejscu plakat z napisem WARTOŚCI. Zapisz takŝe w widocznym miejscu temat lekcji. MoŜesz teŝ powiesić na ścianie wydrukowane zdjęcie Jana Karskiego ze strony www.jankarski.org 2. Rozdaj uczniom czyste kartki A4 i poproś, aby na kaŝdej odrysowali starannie swoją dłoń. Następnie poproś ich aby w kaŝdy palec odrysowanej dłoni wpisali wartość, którą kierują się w Ŝyciu. Daj im chwilę na zastanowienie się. 3. Po kilku minutach, kiedy uczniowie będą mieli juŝ dłonie wypełnione wartościami zaproś ich aby wśród kolegów i koleŝanek poszukali osoby, która zapisała takie same wartości. Rozdaj uczniom i uczennicom kartki post it i poproś, aby kaŝdą wartość znalezioną u innej osoby zapisywali na karteczce i przyklejali od razu na przygotowanym plakacie WARTOŚCI 4. Odczytaj wartości przyklejone przez uczniów. Nie komentuj ich. Jeśli zapisy się powielają, usuń dodatkowe. Zapytaj uczniów, czy któraś z wartości nie znalazła pary. Poproś o jej głośne odczytanie, zapytaj, czy któraś z osób ma ją zapisaną (pary mogły się nie odnaleźć). Jeśli nikt jej nie zapisał, postaraj się przedyskutować z uczniami do jakiej wartości moŝna ją dopisać, jeśli nie pasuje do Ŝadnej, poproś ucznia o przyklejenie osobnej karteczki lub napisz jaka to wartość i umieść ją na plakacie. 5. WskaŜ uczniom ponownie temat lekcji i pokaŝ prezentację w PP (do pobrania ze strony programu) na temat Jana Karskiego. Jeśli uczniowie wykonywali wcześniej ćwiczenie o postaci Jana Karskiego moŝesz tylko poprosić ich o przypomnienie najwaŝniejszych faktów. 6. Podziel uczniów na 5 grup. KaŜdej grupie rozdaj kwestionariusz do filmu (załącznik 1). Poczekaj, aŝ uczniowie zapoznają się z jego pytaniami. Wyświetl uczniom film Młode lata Jana Karskiego http://www.tvp.pl/historia/cykle-dokumentalne/notacjehistoryczne/wideo/jan-karski-moje-mlode-lata/359887 (film na początku ma reklamy, ustaw materiał tak, aby je ominąć). Po obejrzeniu filmu daj uczniom chwilę na uzupełnienie karty. Następnie przedyskutuj na forum ich najwaŝniejsze spostrzeŝenia. NajwaŜniejsze spostrzeŝenia uczniów zapisuj na wcześniej przygotowanym plakacie MŁODE LATA JANA KOZIELEWSKIEGO. 7. Po zakończeniu dyskusji o filmie poproś, aby uczniowie w parach zastanowili się jakimi wartościami z listy przygotowanej wcześniej przez uczniów, kierował się na tym etapie Jan Karski. Uczniowie będą musieli podejść do przygotowanego przez
siebie wcześniej plakatu. Poproś, aby przekleili pasujące ich zdaniem wartości na plakat MŁODE LATA JANA KOZIELEWSKIEGO. Poproś, aby uczniowie zastanowili się, czy na plakacie znalazły się wszystkie wartości, którymi kierował się w tamtym etapie Ŝycia Karski? Jeśli uczniowie uznają, Ŝe lista nie jest kompletna, rozdaj parom karteczki post it innego koloru i poproś o dopisanie kolejnych wartości. 8. Zanim rozpoczniesz kolejną projekcję, przypomnij, Ŝe pod koniec ostatniego filmu Karski mówił o tym, Ŝe chciał być dyplomatą. Porozmawiaj z uczniami swobodnie na temat tego, jakimi cechami osobistymi musi wyróŝniać się dyplomata. NajwaŜniejsze wypowiedzi spisuj na karteczkach post it i przyklej na plakacie Dyplomata 9. Poproś, aby uczniowie pracowali w tych samych grupach, co przy poprzednim ćwiczeniu. Rozdaj uczniom kaŝdej grupie - karty pracy do filmu (załącznik 2) daj im czas na zapoznanie się z nimi i zaprezentuj film http://www.youtube.com/watch?v=futfuhx18uk 10. Po obejrzeniu podsumuj na forum i zapisz w widocznym miejscu punkty z karty pracy. Ewentualne pytania i wypowiedzi krótko skomentuj i rozdaj uczniom ostatnią kartę pracy (załącznik 3) przejdź do kolejnego materiału http://www.youtube.com/watch?v=_5q0irblgi8&list=plyxwdimqtzijthm2nro Xd1etJFSFXgkWy&feature=bf_next (czas projekcji do 5:50). 11. Poproś, aby uczniowie połączyli się w trójki. Zadaniem kaŝdej trójki będzie wypisanie czynników, które wpłynęły na to, Ŝe oficjalna misja dyplomatyczna się nie udała. W widocznym miejscu powieś kartkę z tytułem DLACZEGO SIĘ NIE UDAŁO? Zaproś kaŝdą trójkę do powieszenia pod kartką dowolnej liczby tych przeszkód i czynników. 12. Powieś w widocznym miejscu dwa plakaty NIEUDANA MISJA JANA KARSKIEGO i UDANA MISJA JANA KOZIELEWSKIEGO. Zwróć uwagę na róŝnicę między plakatami pierwszy dotyczy misji dyplomatycznej, która się nie udała. Drugi misji człowieka, który chciał, aby świat się dowiedział. Podkreśl, Ŝe obie są równie waŝne i najlepszym dowodem na to, jest samo zainteresowanie działalnością Karskiego. Zadaniem uczniów będzie przyporządkowanie do dwóch plakatów karteczek, które tworzyli w czasie przebiegu całych zajęć (karteczki z plakatów WARTOŚCI i DLACZEGO SIĘ NIE UDAŁO). 13. Po wykonaniu przez uczniów zadania krótko je podsumuj. MoŜesz zadać zespołom, które zgłoszą się na ochotnika zadanie przygotowania plakatów na podstawie materiału przygotowanego w ostatnim ćwiczeniu. str. 3
Załącznik 1 kwestionariusz do filmu Jakim miastem przed wojną była Łódź? Jaki był stosunek Karskiego do Ŝydowskich kolegów i koleŝanek w szkole? Jakie były w czasach studenckich Karskiego reakcje na innych Ŝydowskich studentów i studentki? Jakie były reakcje Karskiego? Załącznik 2 kwestionariusz do filmu str. 4
Gdzie w swoją misję wyrusza Karski? Jak długo jedzie? Jakie tytuły gazet pojawiają się w filmie? Załącznik 3 kwestionariusz do filmu Go jakich osób ze swoją misją dotarł Karski. Jaka była jego rola? Jak przekazywał informacje? str. 5
Jakie były reakcje osób, do których docierał? str. 6