Wykład: Polityka a przestępczość
Zabójstwo Ramzesa III, 1155 r. p.n.e. Ramzes III został zamordowany. Zdjęcia z tomografii komputerowej mumii faraona wykazały obecność nacięcia na gardle. Było ono na tyle głębokie, że mogło doprowadzić do zgonu. Choć o przyczynie zgonu Ramzesa III dyskutowano od dawna, nikt chyba nie zdawał sobie sprawy, że tak poszukiwany dowód w sprawie kryje się pod zwojami bandaży. W starożytnych dokumentach wspominano co prawda o tzw. spisku haremowym - w 1155 r. p.n.e. żony chciały zabić faraona w ramach przewrotu pałacowego - nie było jednak wiadomo, czy próba zabójstwa się powiodła.
Zabójstwo Juliusza Cezara, 44 r. p.n.e. 15 marca 44 roku p.n.e., w dniu idów marcowych, w teatrze Pompejusza spiskowcy zamordowali Juliusza Cezara. Otrzymał on 23 ciosy sztyletami, a ostatni cios zadany przez Brutusa, okazał się śmiertelny.
Zabójstwo Johna Kennedy ego, 1963 Trwające dziesięć miesięcy dochodzenie komisji Warrena (1963 1964) stwierdziło, że prezydent został zamordowany przez Lee Harveya Oswalda i że Jack Ruby również działał sam, gdy zastrzelił Oswalda, zanim ten mógł stanąć przed sądem. Badania prowadzone od 1966 do 2004 wykazały, że aż 80% Amerykanów podejrzewa, że doszło do zorganizowanego zamachu i zatuszowania dowodów.
Zamach na Ronalda Reagana, 1981 Dnia 30 marca 1981 roku, zaledwie 69 dni po rozpoczęciu pierwszej kadencji, miał miejsce zamach na prezydenta. Kiedy Reagan opuszczał Hotel Hilton w Waszyngtonie został postrzelony przez Johna Hinckleya Juniora.
Próba otrucia Wiktora Juszczenki, 2004 Juszczenko ciężko zachorował po kolacji w Kijowie we wrześniu 2004 roku, w czasie prezydenckiej kampanii wyborczej, w której jako kandydat ówczesnej opozycji rywalizował o stanowisko szefa państwa z kandydatem obozu władzy, obecnym prezydentem Wiktorem Janukowyczem. Badający wtedy Juszczenkę lekarze ustalili, że choroba jest wynikiem zatrucia dioksynami. Ich poziom we krwi polityka przekraczał normę aż 50 tys. razy. W 2009 roku czasopismo medyczne "Lancet" opublikowało opracowanie, z którego wynika, że dioksyny w organizmie Juszczenki były tak czyste, że bez najmniejszych wątpliwości powstały w laboratorium.
Zamach terrorystyczny w Oklahoma City, 1995 Zamach, który miał miejsce w środę, 19 kwietnia 1995 roku przed budynkiem federalnym im. Alfreda P. Murraha w Oklahoma City w stanie Oklahoma o godz. 9:02 czasu lokalnego. Eksplodowała wypełniona materiałami wybuchowymi ciężarówka, powodując zawalenie się znacznej części siedmiopiętrowego budynku. W wyniku ataku zginęło 168 osób, w tym 19 dzieci, a ponad 680 osób zostało rannych. O zamach byli oskarżeni Timothy McVeigh (skazany na śmierć i stracony w czerwcu 2001) i Terry Nichols (skazany na dożywotnie pozbawienie wolności).
Anders Breivik 22 lipca 2011 roku dokonał dwóch zamachów: na siedzibę premiera Norwegii, w którym zginęło 8 osób, oraz na uczestników obozu młodzieżówki norweskiej Partii Pracy, w którym zginęło 69 osób, a 33 zostały ranne. Został skazany na 21 lat więzienia, z możliwością nieograniczonego przedłużenia wyroku, jeśli nadal będzie uznawany za zagrożenie dla społeczeństwa.
Zamach terrorystyczny na World Trade Center, 11.09.2001 Sprawcami byli przedstawiciele organizacji Al-Kaida, którzy po opanowaniu samolotów skierowali je na obiekty dwóch wież World Trade Center oraz budynku Pentagonu. Łącznie w zamachu zginęły 2973 osoby.
Afera FOZZ FOZZ, czyli Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego, był instytucją powołaną jeszcze przez Sejm PRL w 1989 r. Jego ustawowym zadaniem była spłata polskiego zadłużenia zagranicznego oraz gromadzenie i gospodarowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na ten cel. Sprawa FOZZ była jedną z największych defraudacji środków publicznych w historii III RP. Według aktu oskarżenia, Skarb Państwa stracił na aferze FOZZ co najmniej 119,5 milionów dolarów amerykańskich, 9,6 milionów marek niemieckich, 16,8 milionów franków francuskich, 125 milionów franków belgijskich i 35,9 miliardów starych złotych polskich. Aferze przypisuje się jednak o wiele większe straty, niż zostało to ujęte w oskarżeniu.
Grzegorz Żemek Grzegorz Żemek, główny bohater afery FOZZ, na przełomie lat 80-tych i 90-tych zajmował stanowisko dyrektora generalnego Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego. W 2005 roku po długim procesie został skazany na karę 9 lat pozbawienia wolności za defraudację publicznych pieniędzy przeznaczonych na spłatę długu zagranicznego. W marcu 2013 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie zgodził się na przedterminowe, warunkowe zwolnienie Grzegorza Żemka z więzienia.
Michał Falzmann (1963-1991) Michał Falzmann - polski urzędnik państwowy, inspektor Najwyższej Izby Kontroli, wykrył nieprawidłowości w Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego i doprowadził do ich ujawnienia. Wynikiem tego była tzw. afera FOZZ. Odsunięty od sprawy pod pretekstem udostępnienia ustaleń NIK osobom nieuprawnionym. Dwa dni później zmarł na zawał serca. Był w sile wieku, miał 38 lat. Jak twierdzi jego żona, nigdy wcześniej nie uskarżał się na problemy z sercem. Osierocił piątkę dzieci.
prof. Walerian Pańko (1941-1991) prezes NIK Walerian Pańko poniósł śmierć na cztery dni przed przedstawieniem Sejmowi RP wyników kontroli związanej z aferą FOZZ.
Ireneusz Sekuła (1943-2000) szef GUC W nocy z 22 na 23 marca 2000 r. został znaleziony nieprzytomny w swoim biurze w centrum Warszawy. Zgodnie z ustaleniami prowadzących śledztwo polityk popełnił samobójstwo, trzykrotnie strzelając do siebie z rewolweru.
Zabójstwo Krzysztofa Olewnika Krzysztof Olewnik, syn potentata branży mięsnej z Drobina pod Płockiem, został uprowadzony w nocy z 26 na 27 października 2001 r. W lipcu 2003 roku rodzina przekazała w końcu okup (300 tys. euro). Miesiąc po odebraniu okupu przez porywaczy Krzysztof Olewnik został zamordowany. Ciało ofiary znaleziono dopiero po pięciu latach od porwania, w październiku 2006 r., w studzience w lesie pod Różanem.
Samobójstwa zabójców Krzysztofa Olewnika W czerwcu 2007 r. w olsztyńskim areszcie powiesił się Wojciech Franiewski, któremu prokuratura miała postawić zarzut sprawstwa kierowniczego zbrodni. W kwietniu 2008 r. w celi płockiego ZK znaleziono powieszonego na prześcieradle Sławomira Kościuka. W 2009 r. samobójstwo popełnił Robert Pazik. Nic dotąd nie wskazuje na to, żeby był jakikolwiek udział osób trzecich w związku z tą śmiercią - powiedział minister sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski.
Zestrzelenie samolotu koreańskich linii lotniczych KAL007 nad terytorium ZSRR, 1983 Boeing 747-200A (lot KAL007 z Anchorage na Alasce do Seulu w Korei Południowej) z nieznanych przyczyn zboczył z kursu i wleciał na kilkadziesiąt kilometrów w głąb przestrzeni powietrznej ZSRR, po czym został zestrzelony przez radzieckie myśliwce, co doprowadziło do śmierci wszystkich ludzi znajdujących się na pokładzie - łącznie 269 osób.
Zestrzelenie samolotu Iran Air Flight 655, 1988 3 czerwca 1988 r. amerykański krążownik USS Vincennes zestrzelił pasażerski samolot irańskich linii lotniczych, zabijając 290 pasażerów i członków załogi.
Zamach nad Lockerbie, 1988 21 grudnia 1988 roku dokonano zamachu terrorystycznego na samolot pasażerski linii Pan American World Airways nad Lockerbie w Szkocji. W wyniku podłożenia na pokładzie bomby, eksplodował amerykański samolot Boeing 747 (lot 103) lecący z Londynu do Nowego Jorku z 259 pasażerami na pokładzie. Wszyscy zginęli, a spadające szczątki samolotu zabiły także 11 mieszkańców miasta.
Lockerbie - wrakowisko
Kara za zamach nad Lockerbie Odpowiedzialnością za zamach obciążono dwóch agentów libijskiego wywiadu - Abdelbaseta Ali Mohmeda Al Megrahiego (zmarł w 2012) i Al Amina Khalifa Fhimaha, którzy mieli go dokonać w odwecie za zbombardowanie przez Amerykanów Trypolisu i Bengazi w 1986 r., W wyniku rozprawy przed sądem w holenderskiej bazie wojskowej USA Camp Zeist 31 stycznia 2001 Al Megrahi został skazany na dożywocie (wyszedł z więzienia w sierpniu 2009 r. po 8 latach odbywania kary), natomiast Fhimaha uniewinniono z powodu braku dowodów.
Lockerbie rekonstrukcja samolotu
Wymiana handlowa Polski z wybranymi krajami, 2012
Sieć gazociągów rosyjskich
Ceny rosyjskiego gazu, 2011-2012
Produkcja gazu w Polsce W Polsce w 2012 r. zużycie krajowe gazu ziemnego wyniosło 15,8 mld m 3. W tym okresie wydobycie krajowe w przeliczeniu na gaz ziemny wysokometanowy osiągnęło 4,4 mld m 3. Gaz ziemny do Polski trafia z Rosji, Azerbejdżanu i krajów Azji Środkowej (9 mld m 3 ). W ramach umów rynku unijnego surowiec ten trafia do nas z Niemiec (1,7 mld m 3 ) i Republiki Czeskiej (555,7 mln m 3 ). Polska i Rosja podpisały kontrakt gazowy, który będzie obowiązywał do 2022 r. Zwiększa on dostawy gazu do Polski o 2 mld metrów sześciennych rocznie. Kontrakt będzie obowiązywał do 2022 roku, wcześniej ustalono 2037 rok.
Gaz łupkowy w Polsce Pierwszy "polski" gaz łupkowy zaczął być wydobywany 21 lipca 2013 r. z odwiertu Łebień LE-2H w pobliżu Lęborka, wykonanego przez firmę Lane Energy Poland, kontrolowaną przez amerykański koncern ConocoPhilips. Z otworu w ramach testu produkcyjnego wydobywa się ok. 8 tysięcy metrów sześciennych gazu na dobę. W 2012 Państwowy Instytut Geologiczny wydał raport, w którym oszacował, że wielkość polskich złóż z największym prawdopodobieństwem mieści się w przedziale 346 768 miliardów m³, przy szacunku minimalnym 38 mld m³ i maksymalnym rzędu 1,92 bln m³. Dla porównania szacowane zasoby gazu ze złóż konwencjonalnych są oceniane na 145 mld m³.
Najbogatsze kraje świata wg PKB per capita, 2012 Kraj PKB per capita (w USD) 1. Luksemburg 106,406 2. Katar 104,756 3. Norwegia 99,170 4. Szwajcaria 78,881 5. Australia 67,304 6. Dania 56,426 7. Szwecja 54,815 8. Kanada 52,300 9. Singapur 52,052 10. USA 51,704 11. Kuwejt 48,761 17. ZEA 43,774 20. Brunei 42,402 30. Arabia Saudyjska 24,524
Udokumentowane zasoby ropy naftowej, 2011 Kraj Udokumentowane zasoby ropy (w mld baryłek) Arabia Saudyjska 262,0 Wenezuela 211.1 Kanada 173.6 Iran 151.1 Irak 143.1 Kuwejt 104.0 Zjednoczone Emiraty Arabskie 97.8 Rosja 60.0 Libia 47.1 Nigeria 37.2 Źródło: EIA, Petroleum statistics, 2012.
Kraj Produkcja ropy naftowej, 2012 Produkcja w 2012 (w tys. baryłek dziennie) Zmiana w ciągu ostatniego roku (w %) Udział w produkcji światowej (w %) Świat 86152 2,2% 100,0% Arabia Saudyjska 11530 3,7% 13,3% Rosja 10643 1,2% 12,8% USA 8905 13,9% 9,6% Chiny 4155 2,0% 5,0% Kanada 3741 6,8% 4,4% Iran 3680-16,2% 4,2% ZEA 3380 1,6% 3,7% Kuwejt 3127 8,9% 3,7% Irak 3115 11,2% 3,7% Meksyk 2911-0,7% 3,5% Źródło: BP Statistical Review of World Energy 2013.
Irak Stwierdzone zasoby ropy naftowej 150,0 mld baryłek (4. m. na świecie). Produkcja 3,1 mln baryłek dziennie (2012) [BP Energy 2013].
Colin Powell, sekretarz stanu USA, 2001-2004 Występując na forum Rady Bezpieczeństwa, Powell podkreślił, że Irak dysponuje bronią masowego rażenia i jest zdecydowany kontynuować prace nad tą bronią. Powell podkreślił, że nie wolno do tego dopuścić. Colin Powell stwierdził, że istnieją powiązania między Saddamem Husajnem a al-qaedą.
Wojna w Zatoce Perskiej, 2003-2005 Konflikt zbrojny, który rozpoczął się 20 marca 2003 między koalicją sił międzynarodowych głównie USA i Wielkiej Brytanii, a armią Iraku. Po ok. trzech tygodniach walk siły międzynarodowe objęły kontrolę nad większością terytorium Iraku, obalając rząd tworzony przez partię Baas i Saddama Husajna i rozpoczynając okupację tego kraju, trwającą formalnie do 2005 r. Brytyjski magazyn medyczny The Lancet" opublikował szacunkową liczbę ofiar po stronie irackiej od marca 2003 do czerwca 2006. Wynosi ona ok. 655 tys. osób, w większości cywilów.
Broń masowego rażenia w Iraku W 2003 roku sekretarz stanu Colin Powell nawet demonstrował w Radzie Bezpieczeństwa białą trującą substancję w próbówce, rzekomo znalezioną przez CIA w Iraku. W 2011 roku w wywiadzie dla londyńskiego Guardiana sam Powell przyznał, że to było kłamstwo i że Centralna Agencja Wywiadowcza i Pentagon przekazywały niesprawdzone informacje. Człowiek, którego informacje USA wykorzystały do uzasadnienia ataku na Irak w 2003 otwarcie przyznaje, że je wymyślił - podaje "Guardian". - Miałem szansę sfałszować coś, co mogło obalić reżim. Skorzystałem z tej możliwości - mówi Rafid Ahmed Alwan al-janabi. Wcześniej w swoich wspomnieniach sekretarz obrony Donalda Rumsfelda napisał, że Saddam Hussein nie miał broni masowego rażenia.
Produkcja gazu w USA
Średnia cena gazu w USA
Tańsza jest energia jądrowa [dr A. Strupczewski] Prawdopodobieństwo uszkodzenia rdzenia powinno być niższe niż 1 na 100 tysięcy lat (2010) Nowe elektrownie jądrowe, (...) nawet po najcięższej awarii nie stwarzają zagrożenia dla ludzi mieszkających w ich sąsiedztwie. Mieszkając tuż za płotem elektrowni jądrowej, możemy nie mieć żadnych obaw o nasze zdrowie
Tańsza jest energia konwencjonalna [prof. W. Mielczarski] Koszty likwidacji publicznych EJ w Wielkiej Brytanii 36 mld funtów; czas ponad 100 lat Koszty produkcji energii elektrycznej w PLN/MWh
Ceny detaliczne energii elektrycznej w 4 grupach stanów o dominującej pozycji danego typu elektrowni (w c/kwh) Dominujący typ elektrowni Średnia cena detaliczna energii elektrycznej (w c/kwh) wodne 7,15 węglowe 7,62 gazowe 12,16 jądrowe 13,45 Źródło: DOE, 2012.
Konsumpcja energii elektrycznej pochodzącej z elektrowni jądrowych Kraj Konsumpcja energii, 2012 (w TWh) Zmiana w ciągu ostatniego roku (w %) Udział w produkcji światowej (w %) Świat 2476,6-6,9% 100,0% USA 809,8-2,9% 32,7% Francja 425,4-4,0% 17,2% Rosja 178,2 2,7% 7,2% Korea Płd. 150,3-3,1% 6,1% Niemcy 99,5-8,1% 4,0% Chiny 97,4 12,5% 3,9% Kanada 95,8 0,8% 3,9% Ukraina 90,1-0,4% 3,6% Wielka Brytania 70,4 1,8% 2,8% Szwecja 64,6 5,5% 2,6% W Japonii nastąpił spadek wykorzystania energii elektrycznej pochodzącej z elektrowni jądrowych o 89% do 18,0 TWh. Źródło: BP Statistical Review of World Energy, 2013.
Konsumpcja energii elektrycznej pochodzącej z elektrowni wiatrowych Kraj Konsumpcja energii, 2012 (w TWh) Zmiana w ciągu ostatniego roku (w %) Udział w produkcji światowej (w %) Świat 521,3 18,1% 100,0% USA 141,5 16,3% 27,1% Chiny 100,4 34,6% 19,3% Hiszpania 49,1 15,5% 9,4% Niemcy 46,0-6,2% 8,8% Indie 31,2 18,0% 6,0% Wielka Brytania 20,7 31,1% 4,0% Francja 14,2 22,1% 2,7% Włochy 13,2 33,8% 2,5% Kanada 11,7 15,3% 2,2% Dania 10,4 4,8% 2,0% W Polsce w 2012 r. nastąpił wzrost wykorzystania energii elektrycznej pochodzącej z elektrowni wiatrowych o 46,3% do 4,7 TWh. Źródło: BP Statistical Review of World Energy, 2013.
Udział kluczowych paliw w bilansie energetycznym Kraj Ropa naftowa (w %) Gaz ziemny (w %) Węgiel (w %) Świat 33,1% 23,9% 29,9% Chiny 17,7% 4,7% 68,5% USA 37,1% 29,6% 19,8% Rosja 21,2% 54,0% 13,5% Indie 30,5% 8,7% 52,9% Japonia 45,6% 22,0% 26,0% Kanada 31,7% 27,6% 6,7% Niemcy 35,8% 21,7% 25,4% Brazylia 45,7% 9,6% 4,9% Korea Płd. 40,1% 16,6% 30,2% Francja 33,0% 15,6% 4,6% W Polsce w 2012 r. udział węgla w bilansie energetycznym wyniósł 55,3%, ropy naftowej 25,8%, a gazu ziemnego 15,3%. Źródło: BP Statistical Review of World Energy, 2013.