Wykorzystanie metody Dennisona jako ważnego czynnika wszechstronnego rozwoju dziecka Referat i materiały dla rodziców 1. Wstęp Okres młodszego wieku szkolnego, to niezwykle ważny odcinek życiowej drogi człowieka. Sukcesy dziecka w szkole, jak i w życiu, zależeć będą w znacznym stopniu od tego, w jakiej mierze od najmłodszych lat jego umysł i ręka będą pobudzane do samodzielnej pracy, w jakiej mierze kształtowana będzie jego wyobraźnia i możliwości, rozwijane zainteresowania, pielęgnowana postawa twórczości. Zjawiskiem często zauważalnym dla tego wieku rozwojowego jest nieharmonijność rozwoju poszczególnych funkcji. Rozwój dziecka nie jest jednolity i prosty. Zdarzają się zahamowania spowodowane różnymi czynnikami: chorobą, stresem. Często trudno ustalić jest przyczynę trudności. Idealną propozycją wszechstronnego rozwoju ucznia, a jednocześnie metodą pomocniczą w przezwyciężaniu i likwidowaniu dysharmonii rozwojowych łączących z niepowodzeniami szkolnymi uczniów jest Kinezjologia Edukacyjna doktora Paulo Dennisona. Opiera się ona na podstawach neurofizjologii i jest metodą holistycznego wspomagania procesów uczenia się i nauczania. Określone działania i ćwiczenia psychomotoryczne uaktywniają system nerwowy, przywracają integrację obydwu półkul mózgu, rozładowują napięcie spowodowane stresem, podnoszą energię. Twórca metody Dennison znalazł sposoby, aby za pomocą ruchu i dotyku aktywować różne części i obszary mózgu, tworzyć połączenia między nimi w celu uzyskiwania poprawy określonych wymiarów inteligencji, wiążących się z określonymi zdolnościami umysłowymi, sprawnością ruchową i sferami działalności społecznej i emocjonalnej. Wymiary inteligencji to między innymi: stabilność, koncentracja i lateralność.
Kinezjologia Edukacyjna proponuje dla każdego z tych wymiarów ćwiczenia wspierające naturalny proces uczenia się, który nazywa się równoważeniem. Podczas systematycznych ćwiczeń zwiększa się liczba komórek nerwowych, tworzą się połączenia i sieci nerwowe, co przyspiesza prędkość transmisji impulsów w obrębie mózgu. Prowadzi to do skrócenia czasu uczenia się oraz w efekcie poprawy: zapamiętywania, czytania, pisania, twórczego myślenia, rysowania, sprawności ruchowej oraz ogólnego podwyższenia umiejętności szkolnych i rozwojowych. Równoważenie można nakierować na konkretny cel, który osiągany jest poprzez dobór właściwych ćwiczeń. Celem może być: usprawnianie ruchu, poprawa widzenia, słuchania, czytania, bezbłędnego pisania, lepsza organizacja działań, zrównoważenie energii, poprawa koncentracji, rozwój zdolności artystycznych, pozytywne myślenie o określonej sytuacji, wszechstronny rozwój ucznia. 2. Cele i zastosowanie tej metody. Celem Kinezjologii Edukacyjnej jest wprowadzenie organizmu w taki stan, aby można było w pełni wykorzystać potencjał umysłu, rozwijać się harmonijnie i systematycznie, a także, by nauka we wszechstronnym tego słowa znaczeniu, była łatwa, przyjemna i naturalna. Głównym narzędziem w Kinezjologii Edukacyjnej jest Gimnastyka Mózgu, a istotą jest jej prostota. Większość ćwiczeń kojarzy się z codziennymi ruchami, jakie wykonujemy spontanicznie nie raz w ciągu dnia. Metoda ta jest przy tym całkowicie bezpieczna. Przez zastosowanie ćwiczeń z Kinezjologii Edukacyjnej można usprawnić lub wzmocnić u dzieci: szybkość czytania, poprawność czytania, poziom czytania,
rozumienie czytanego tekstu, szybkość pisania, poprawność graficzną, myślenie, koncentrację, pamięć, wzrost motywacji, pewność siebie, lepszą koordynację ruchów. Jednym z podstawowych założeń P. Dennisona, które ma służyć doenergetyzowaniu organizmu jest picie wody. Jest ona bardzo ważnym składnikiem ludzkiego ciała, służy jako przewodnik energii elektrycznej. Wszelkie procesy elektryczne i chemiczne zachodzące w mózgu zależą od dobrego przewodnictwa. Dostarczanie odpowiedniej ilości wody wpływa na wzrost koncentracji, wysoki poziom energii, poprawę koordynacji umysłowej i fizycznej. 3. Zestawy ćwiczeń A. Umiejętność czytania Przekraczanie optycznej linii środkowej( horyzontalne ruchy oczu w poprzek strony książki, zeszytu bez zaburzeń receptywnych okolic mózgu). Punkty na myślenie,
Wodzenie wzrokiem. Czytanie na głos ( wyraźne czytanie ze zrozumieniem własnych emocji i interpretacji tekstu). Krążenia szyją, Energetyczne ziewanie, Kołyska, Oddychanie brzuszkiem. Czytanie ze zrozumieniem ( skupienie uwagi na czytanym tekście, obejmujące : przewidywanie dalszej części treści oraz internalizacja czyli przyjmowanie poglądów autora za własne). Zginanie stopy, Wypady. Szybkie czytanie ( umiejętność szybkiego, pobieżnego przeglądania tekstu wzrokiem). Leniwe ósemki,
Sowa Myślenie Punkty Ziemi, Punkty przestrzeni, Punkty równowagi. B. Usprawnianie pisania Kaligrafia, krzywe pismo w lewym, prawym, górnym, dolnym polu widzenia. Koordynacja ręka oko. Leniwe ósemki, Alfabetyczne ósemki, Aktywna ręka, Rysowanie oburącz. C. Twórcze pisanie Integracja pracy tylnego płatu mózgu w celu wyrażania słowami przeżyć i myśli. Umiejętność pisania pomaga ugruntować zdolność skupienia uwagi, rozpoznawani, rozróżniania i łączenia symboli kodu w kojarzenia i uczucia. Nauka twórczego pisania musi iść w parze z nauka czytania.
Energetyczne ziewanie, Zginanie stopy. D. Ortografia Zdolność do równoczesnego korzystania z zasobów pamięci oraz budowanie konstrukcji słuchowych w tym samym czasie. Słoń, Kapturek myśliciela, Sowa. E. Matematyka Zdolność operowania materiałami myślowymi. Sowa, Słoń, Krążenie szyją,
Sięganie po piłkę. F. Samoświadomość Przekraczanie słuchowej linii środkowe; klarowność słyszenia i mowy. Aktywne słuchanie obejmujące wewnętrzne i zewnętrzne sprzężenie zwrotne i następcze. Umiejętność słuchania stanowi warunek wstępny do jakiejkolwiek komunikacji. Kapturek myśliciela, Słoń, Siedzące ósemki ( pozycja Cook a). Obraz własnego ja Poczucie własnej godności daje nam możliwość samodzielnego podejmowania decyzji, w dążeniu do obranego celu. Pewność siebie pomaga nam czuć się bezpiecznie. Punkty pozytywne, Siedzące ósemki ( pozycja Cook a), Punkty równowagi. Koncentracja uwagi
woda Pompowanie piętą, Punkty Ziemi, Punkty na myślenie, Punkty równowagi, Energetyczne ziewanie, Punkty przestrzeni, Luźne skłony Koordynacja całego ciała w sporcie i zabawach ruchowych Podstawowe refleksy mózg ciało są koniecznym warunkiem dla szybkiego podejmowania decyzji w czasie wykonywanych czynności. Myślenie o X, Punkty równowagi, Kołyska, Punkty przestrzeni, G. Umiejętności przydatne do pracy w domu Uczenie się na pamięć oraz powtarzanie
Myśleniem często określamy ciche uczenie się, czytanie, powtarzanie wiadomości w pamięci. Punkty równowagi, Punkty pozytywne, Krążenie szyją. Myślenie twórcze Zdolność do łączenia wyników pracy innych ze swoimi doświadczeniami i myślami. Sięganie po piłkę, Kobra, Kołyska. H. Pisanie klasówek Wszystkie poznane przez nas informacje lub zdobyte doświadczenia gromadzone są w centralnej części mózgu, i potencjalnie znajdują się w naszym zasięgu. Zdolność przeglądu pamięci, wykorzystania zasobów wiedzy, w wymagającej tego sytuacji, bez występowania zaburzeń lęku, rozpraszania uwagi, wymaga bezwarunkowej przytomności i spokoju umysłu.
Punkty przestrzeni, Woda, Leniwe ósemki, Punkty uziemienia, Siedzące ósemki. Opis wybranych ćwiczeń 1.Pozycja Dennisona ćwiczenie składa się z dwóch części: * Siadamy, krzyżujemy nogi w kostkach, wyciągamy proste ręce przed siebie i przekręcamy dłonie grzbietami do siebie tak, by kciuki były skierowane w dół. Następnie przekładamy jedną rękę przed drugą tak, by dłonie dotykały się wewnętrznymi stronami, splatamy palce dłoni, zginamy ręce w łokciach i opieramy skrzyżowane ręce na klatce piersiowej. Zamykamy oczy i kładziemy język na podniebieniu. Oddychamy swobodnie. Podczas wdechu rozluźniamy go nadal dotykając podniebienia. * Nogi w lekkim rozkroku, opieramy o podłogę, końce palców obu dłoni dotykają się. Oczy, język i oddech jak w części pierwszej. 2. Sowa Przez chwile rozgrzewamy mięsień kapturowy, chwytamy go dość mocno, zwracamy głowę w jego stronę, nabieramy powietrza i wypuszczamy je strumieniem, kierując głowę w przeciwna stronę. Ćwiczenie wykonujemy symetrycznie. Można dołączyć wokalizację pohukiwanie sowy.
3.Słoń Jedna rękę podnosimy w górę, ramieniem zakrywamy szczelnie ucho i poruszając tylko górną połowa ciała wykonujemy jak najobszerniejsze leniwe ósemki, pamiętając, że zaczynamy je zawsze w lewo w górę. Po kilku ósemkach zmieniamy rękę i powtarzamy ćwiczenie. Możemy wykorzystać to ćwiczenie do zapamiętywania szczególnie trudnych słów z naszego lub obcego języka. 4. Ruchy naprzemienne Wszystkie możliwe kombinacje ruchów wymagające skoordynowania pracy obydwu półkul mózgowych. Osobom początkującym szczególnie polecane. Sugerujemy, żeby wykonywać ich bardzo dużo. Pożądane jest w trakcie ćwiczeń patrzenie na znak X. Wykonywane bardzo wolno najsilniej aktywizują mózg. Wykonywane bardzo szybko dają dużo energii. 5. Leniwe ósemki Inaczej znak nieskończoności rysowany bardzo wolno najpierw kilka razy ( 5 7) ręką dominująca potem ręką podporządkowaną ( zaczynamy od ręki, którą piszemy), na końcu obiema rękami jednocześnie, zawsze zaczynając w lewo w górę. Podczas wykonywania ćwiczeń wzrok zakotwiczamy na ręce, która pracuje, szczególną uwagę należy zwrócić na to, czy w którymkolwiek punkcie zakreślanej przestrzeni nie tracimy ręki z oczu. Dzieci do 8. roku życia powinny robić ósemki na odległość wyciągniętej ręki. Powyżej 8. roku życia ósemki wykonujemy na odległość łokcia. 6. Aktywna ręka Jest to ćwiczenie izometryczne, polegające na tym, że napinamy mięśnie, ale nie wykonujemy ruchu. Można je wykonywać samodzielnie lub w parach. Jedna ręka uniesiona jest w górę, druga podtrzymuje ja na wysokości ramienia. Napinamy mięsnie ręki wyprostowanej w kierunku: do głowy, na zewnątrz, do tyłu, do przodu. Ćwiczenie wykonujemy symetrycznie. 7. Wahadło To ćwiczenie można wykonywać na stojąco lub siedząc. Pochylamy głowę tak, aby nos był skierowany prostopadle do podłogi i wykonujemy wahadłowy ruch głową. Aby mięsnie karku rozluźniły się, podczas tego ruchu kilkakrotnie podnosimy ramiona i opuszczamy je powoli. Na zakończenie ćwiczenia wyobrażamy sobie strumień ciepłej wody spływającej po karku i powoli podnosimy głowę.
8. Oddychanie przeponowe To ćwiczenie można wykonywać stojąc, siedząc, leząc na brzuchu lub na plecach. Jego zadaniem jest wzmocnienie i usprawnienie pracy przepony. Nabieramy powietrza tak, żeby brzuch wyraźnie się napełnił i stopniowo wydychamy je małymi porcjami, jednocześnie opróżniając brzuch. Na początku ćwiczenia brzuch musi być widoczny, na końcu wklęsły. Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie. Powietrze można wydychać jednym strumieniem. Nie forsujemy się podczas wykonywania tego ćwiczenia. 9. Kołyska Siadamy, zginamy nogi w kolanach i opieramy się na przedramionach lub dłoniach. Uniesionymi i ugiętymi w kolanach nogami wykonujemy ruch ósemki w lewo i prawo, starając się, aby ten ruch był jak najobszerniejszy. 10. Punkty na myślenie Punkty te znajdują się w dołkach podobojczykowych, symetrycznie po obydwu stronach mostka. Stymulujemy je palcami jednej ręki ( zgodnie z ruchem wskazówek zegara) podczas, gdy druga ręką trzymamy za pępek. Ćwiczenie to jest jednym z elementów ćwiczeń wstępnych. 11. Punkty Ziemi Palce jednej ręki umieszczamy w zagłębieniu między brodą a dolną wargą, a druga umieszczamy na pępku z palcami skierowanymi w dół. Oczy kierujemy w dół, uważając, żeby nie schylać głowy. Ćwiczenie wykonujemy około 20 30 sekund. 12. Punkty przestrzeni Palce jednej ręki umieszczamy w połowie odległości między nosem a górna wargą, druga rękę umieszczamy z tyłu na kości krzyżowej ( wzdłuż kręgosłupa). Oczy kierujemy w górę, uważając, żeby nie odchylać głowy. Ćwiczenie wykonujemy około 20 30 sekund. 13. Punkty równowagi
Ćwiczenie wykonujemy symetrycznie. Jedną rękę umieszczamy na pępku, drugą na punkcie z tyłu głowy, czwarty palec dotyka wyrostka sutkowego, trzeci umieszczony jest w zagłębieniu tuż za wyrostkiem. Czekamy na pulsowanie. Oczy wodza po linii horyzontu ( najlepiej po zieleni). 14.Energetyczne ziewanie Masujemy staw skroniowo żuchwowy jednocześnie nabierając jak Najwięcej powietrza doprowadzając w ten sposób do fizjologicznego ziewnięcia. Powtarzamy ćwiczenie kilka razy. Podczas ziewania mogą zacząć łzawić oczy jest to zjawisko naturalne i nie należy się nim niepokoić. 15.Kapturek myśliciela Zgiętym palcem wskazującym i kciukiem masujemy ucho od góry do dołu. Ćwiczenie kończymy pociągnięciem ucha do góry, do tyłu i do dołu. 16.Wypady Stajemy w rozkroku, stopy ustawiamy prostopadle do siebie tak, aby kolano nie wystawało poza stopę nawet podczas uginania nogi. Staramy się utrzymać kolano dokładnie nad stopą. Miednica nieco wysunięta do przodu tak, aby kość ogonowa skierowana była do podłogi. Z wydechem zginamy nogę w kolanie, opuszczając ciało do dołu. Unosimy się z wdechem. Ćwiczenie wykonujemy symetrycznie. W wypadach pracują mięśnie krzyżowo lędźwiowe ( powinno nas ciągnąć w pachwinach). Opracowała: Marzenna Dettlaff nauczyciel wczesnej edukacji