CEL STRATEGICZNY PROGRAMU NA ROK 2014: Zmniejszanie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krąŝenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego, zgony niemowląt), przez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy. CELE SZCZEGÓLOWE: Zwiększenie odsetka osób, które nigdy nie wypaliły Ŝadnego papierosa wśród: dzieci i młodzieŝy, ludzi wchodzących w dorosłe Ŝycie, w wieku 20-29 lat, męŝczyzn i kobiet. Zmniejszenie odsetka młodzieŝy palącej tytoń w wieku 15-19 lat. Zwiększenie odsetka młodzieŝy w wieku 16-19 lat, która zaprzestaje palenia tytoniu. Zmniejszenie odsetka codziennych palaczy tytoniu, w wieku powyŝej 20 lat. Zmniejszenie odsetka dzieci naraŝonych na dym tytoniowy. Zmniejszenie odsetka kobiet w ciąŝy palących tytoń i naraŝonych na wdychanie dymu tytoniowego.
Wyniki badań przeprowadzonych przez Centrum Onkologii w Warszawie wskazują, Ŝe w populacji męŝczyzn odsetek codziennie palących wynosił 34%, okazjonalnie palących 2%, ekspalaczy 19%, a nigdy nie palących 45%. W populacji kobiet 23% paliło codziennie, 3% okazjonalnie, 10% stanowiły ekspalaczki, a 64% osoby nigdy nie palące. Badania Instytutu Matki i Dziecka przeprowadzone w 2006 r. wykazują, Ŝe 25% badanej młodzieŝy w wieku 15 lat pali tytoń, w tym: 12,4% uczniów pali codziennie, częściej palą chłopcy (14,9%), niŝ dziewczęta (10,1%). Niepokojąca jest utrzymująca się od kilku lat tendencja wzrostu częstości codziennego palenia wśród młodych ludzi w wieku 20-29 lat. W całej populacji kobiet częstość palenia nie spada od połowy lat 80-tych. Badanie z 2007 r. wskazuje równieŝ na głębokie społeczne rozwarstwienie zjawiska palenia tytoniu w Polsce. Najbiedniejsi, a takŝe najsłabiej wykształceni Polacy palą znacznie częściej np. bezrobotni męŝczyźni w ok. 70%), niŝ osoby lepiej sytuowane i z wyŝszym wykształceniem (wśród męŝczyzn w ok. 30%). Szacunki epidemiologiczne pokazują, Ŝe w 2000 r. w Polsce palenie tytoniu było przyczyną około 69 tys. zgonów (57 tys. męŝczyzn i 12 tys. kobiet), z czego około 43 tys. 37 tys. męŝczyzn i 6 tys. kobiet) stanowiły zgony przedwczesne, w wieku 35-69 lat. Z powodu palenia tytoniu Polacy w średnim wieku tracili około 22 lata Ŝycia, a starsi (w wieku 70 i więcej lat) 9 lat Ŝycia.
Wymuszona ekspozycja na dym tytoniowy jest równie groźna dla zdrowia i Ŝycia, jak palenie czynne. W 2002 roku w Polsce z powodu biernej ekspozycji na dym tytoniowy zmarło 1.826 osób niepalących: 128 z powodu raka płuca, 933 z powodu choroby niedokrwiennej serca, 692 z powodu udaru mózgu, 73 z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego. Szczególnie trudna jest sytuacja dzieci palących rodziców, które są poddawane działaniu dymu tytoniowego juŝ w okresie płodowym. KaŜdego roku w Polsce rodzi się ok. 100 000 dzieci, które naraŝone są na ekspozycję na dym tytoniowy z powodu palenia przez kobiety w ciąŝy. Skutkiem tego naraŝenia jest spowolnienie wzrostu płodu, niedorozwój niektórych narządów (np. układu oddechowego), zmniejszona odporność i częstsze występowanie zapalenia płuc, częstsze występowanie astmy oskrzelowej, a takŝe poporodowe objawy głodu nikotynowego, zwiększona tolerancja nikotyny i łatwość uzaleŝnienia się od nikotyny w przyszłości. Rozpoznane cechy zachowań związanych z paleniem tytoniu oraz cechy grup największego ryzyka pozwalają uściślać kierunki przyszłych działań w oparciu o posiadane środki. Do najwaŝniejszych kierunków naleŝą: 1) ochrona najmłodszej części populacji, a w tym ochrona ciąŝy i wczesnego dzieciństwa przed dymem tytoniowym; 2) zapewnienie zdrowotnych warunków rozwoju i wychowania dzieci w środowisku przedszkolnym i szkolnym; 3) ochrona przed naraŝeniem na dym tytoniowy w środowisku pracy, a w tym wyeliminowanie palenia z miejsc pracy i pomoc palącym w uwalnianiu się od nałogu; 4) skuteczne leczenie zespołu uzaleŝnienia od tytoniu przez upowszechnianie fachowej pomocy medycznej w podstawowej i specjalistycznej opiece zdrowotnej; 5) budowanie klimatu społecznego sprzyjającego marginalizacji palenia tytoniu, a w tym masowa edukacja i promocja stylu Ŝycia wolnego od tytoniu; 6) skuteczne regulowanie i kontrolowanie rynku wyrobów tytoniowych.
RAMOWE ZAŁOśENIA PROGRAMU PRZEDSZKOLNEJ EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS CELE GŁÓWNE PROGRAMU: 1. Wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy. 2. Zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy przebywają w zadymionych pomieszczeniach lub gdy dorośli palą przy nich tytoń. CELE SZCZEGÓŁOWE: 1. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania róŝnych źródeł dymów. 2. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania róŝnych dymów, wydobycie dymu papierosowego. 3. Zwiększenie wraŝliwości dzieci na szkodliwość dymu papierosowego. 4. Zwiększenie wiedzy na temat skutków palenia papierosów. 5. Zwiększenie wraŝliwości dzieci na miejsca, w których mogą być naraŝone na dym tytoniowy. ADRESACI PROGRAMU: 1. Dzieci w wieku 5-6 lat, uczęszczające do przedszkoli/oddziałów przedszkolnych w szkołach. 2. Rodzice i opiekunowie. REALIZATORZY PROGRAMU: nauczyciele, wychowawcy przedszkolni, przedstawiciele środowiska przedszkolnego i szkolnego.
RAMOWE ZAŁOśENIA PROGRAMU EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ DLA UCZNIÓW KLAS I - III SZKÓŁ PODSTAWOWYCH NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ CEL GŁÓWNY PROGRAMU: Zmniejszenie naraŝenia dzieci na bierne palenie tytoniu. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU: 1. Kształtowanie postaw odpowiedzialności za zdrowie własne i swoich bliskich. 2. Uświadomienie dzieciom, Ŝe palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia. 3. Usystematyzowanie i poszerzenie informacji na temat zdrowia. 4. Kształtowanie u dzieci postaw asertywnych w sytuacji, gdy naraŝone są na bierne palenie. ADRESACI PROGRAMU: Uczniowie klas I III szkół podstawowych. REALIZATORZY PROGRAMU: nauczyciele, inni przedstawiciele środowiska szkolnego: pielęgniarki szkolne, psycholodzy, pedagodzy.
RAMOWE ZAŁOśENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI PALENIA TYTONIU DLA UCZNIÓW KLAS V i VI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH oraz GIMNAZJÓW ZNAJDŹ WŁAŚCIWE ROZWIĄZANIE CEL GŁÓWNY PROGRAMU: Zapobieganie paleniu tytoniu wśród uczniów. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU: 1. Zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego. 2. Zwiększenie świadomości na temat zagroŝeń płynących z zynnego i biernego palenia tytoniu. 3. Kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i bliskich. 4. Kształtowanie postaw asertywnych związanych z funkcjonowaniem w społeczeństwie, w tym unikanie zachowań ryzykownych dla zdrowia. REALIZATORZY PROGRAMU: nauczyciele i inni przedstawiciele środowiska szkolnego, np. pielęgniarki szkolne, pedagodzy, psycholodzy, terapeuci uzaleŝnień, przeszkoleni liderzy młodzieŝowi.