PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH

PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH Z a k ł a d U b e z p e c z e ń S p o ł e c z n y c h Wprowadzene Nnejsza ulotka adresowana jest zarówno do osób dopero ubegających sę o emeryturę ustalaną na dotychczasowych zasadach, jak do tych, które take śwadczene już otrzymują, ale chcą je oblczyć jeszcze raz, bo np.: znowu pracują albo odnalazły brakujące śwadectwa pracy / dokumenty potwerdzające zarobk, które pozwolą na korzystnejsze oblczene emerytury, podstawa wymaru ch śwadczena może być uzupełnona wynagrodzenam mnmalnym. O tym, kto ma prawo do emerytur ustalanych w myśl dotychczasowych zasad, mogą Państwo przeczytać w ulotce pt. Emerytury z FUS ustalane na dotychczasowych zasadach 1. Informacje zawarte w tej ulotce w częśc dotyczącej ustalana podstawy wymaru w chwl ubegana sę o emeryturę mogą być także przydatne dla osób, którym ZUS ustala emeryturę w tzw. sposób meszany, a węc częścowo na zreformowanych, a częścowo na dotychczasowych zasadach. Węcej nformacj na temat tej emerytury zawera ulotka pt. Nowa emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych. Przed dalszą lekturą tej ulotk dobrze będze wedzeć, co oznaczają take termny jak: kwota bazowa, podstawa wymaru, część socjalna emerytury, wskaźnk wysokośc podstawy wymaru. Kwota bazowa to ustalana coroczne kwota stanowąca 100% przecętnego wynagrodzena z poprzednego roku kalendarzowego, pomnejszona o potrącone od ubezpeczonych składk na ubezpeczena społeczne. Kwota ta obowązuje od 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku. Ogłasza ją Prezes GUS. Przy jej udzale oblczana jest podstawa wymaru emerytury oraz tzw. część socjalna emerytury. 1 Ulotk są dostępne w wersj drukowanej w jednostkach ZUS oraz w wersj elektroncznej na strone Zakładu: www.zus.pl w zakładce Poradnk, ulotk. PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH 1

Na podstawę wymaru składają sę zarobk, ale tylko te, które stanową podstawę wymaru składk na ubezpeczene społeczne (przed 1999 r.) lub na ubezpeczena emerytalne rentowe (począwszy od 1 styczna 1999 r.), oraz kwoty, od których ne ma obowązku opłacana składek, a które jednak uwzględna sę przy ustalanu podstawy wymaru, m.n. kwoty zasłków (np. chorobowego czy opekuńczego), śwadczeń (np. wyrównawczego czy rehabltacyjnego), wynagrodzena za czas nezdolnośc do pracy, rekompensat penężnych z tytułu nepodwyższana płac w sferze budżetowej. Część socjalna emerytury to 24% kwoty bazowej przyjętej do oblczena wysokośc emerytury. Wskaźnk wysokośc podstawy wymaru to ustalona procentowo r e l a c j a s u m y zarobków nnych wypłat uwzględnanych przy oblczanu podstawy wymaru emerytury we wszystkch latach kalendarzowych, które też berze sę pod uwagę przy oblczanu tej podstawy, d o p r z e c ę t n e g o w y n a g r o d z e n a w danym roku kalendarzowym podzelona przez 10 lub 20 (w zależnośc od lczby lat, z jakej ustalana jest podstawa wymaru). Podstawę prawną ustalana prawa do emerytur ch wysokośc przyznawanych w myśl dotychczasowych zasad stanow ustawa z dna 17 grudna 1998 r. o emeryturach rentach z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych 2, nazywana dalej ustawą emerytalną. I. INFORMACJE PODSTAWOWE Jak ustala sę podstawę wymaru emerytury dla osoby neuprawnonej do żadnego śwadczena emerytalno-rentowego? r Zarobk z 10 kolejnych lat kalendarzowych Aby ustalć podstawę wymaru dla osoby, która w dnu ubegana sę o emeryturę ne jest uprawnona do renty z tytułu nezdolnośc do pracy, śwadczena przedemerytalnego czy wcześnejszej emerytury, berze sę pod uwagę zarobk uzyskane w cągu kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez ubezpeczonego z ostatnch 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok, w którym zgłoszono wnosek o emeryturę. Jeżel w którymkolwek roku z tych 10 kolejnych lat kalendarzowych wnoskodawca ne osągał zarobków przez cały rok lub jego część, to ne wyłącza sę tego roku. Przy ustalanu podstawy wymaru uwzględna sę faktyczną wysokość zarobków lub wysokość zerową. r Zarobk z 20 lat kalendarzowych Na wnosek ubezpeczonego można też ustalć podstawę wymaru emerytury od zarobków z 20 lat kalendarzowych dowolne wybranych z całego okresu podlegana ubezpeczenu, poprzedzających rok zgłoszena wnosku o emeryturę. Ne ma żadnych ogranczeń czasowych co do wskazana zarobków z okresu 20 lat. Mogą to węc być zarobk uzyskane zarówno 10, jak 30 lat temu, ale te lata muszą przypadać w okrese poprzedzającym rok zgłoszena wnosku o emeryturę. 2 Tekst jednolty: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm. 2 PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH

Musce Państwo pamętać, aby w tych 20 latach wskazać wyłączne te, w których podlegalśce ubezpeczenu społecznemu (jeśl wskazujece lata przypadające przed 1999 r.) lub ubezpeczenom emerytalnemu rentowym (gdy lata te przypadają od 1999 r.). r Kedy przyjmuje sę mnmalne wynagrodzene pracownków, aby ustalć podstawę wymaru? Dla osób, które w okrese wskazywanym do ustalena podstawy wymaru śwadczena wykonywały pracę w ramach stosunku pracy, ale ne mogą udowodnć wysokośc uzyskwanego wynagrodzena, od 1 styczna 2009 r. ZUS przyjmuje za każdy rok, w którym była wykonywana ta praca, obowązujące wówczas mnmalne wynagrodzene pracownków. Możlwość uwzględnena mnmalnego wynagrodzena została wprowadzona ustawą z dna 4 wrześna 2008 r. o zmane ustawy o emeryturach rentach z FUS 3, która weszła w życe 1 styczna 2009 r. Ważne! Wysokość mnmalnego wynagrodzena przyjmuje sę wyłączne za okres, w którym wnoskodawca podlegał ubezpeczenu ubezpeczenom społecznym z tytułu zatrudnena w ramach stosunku pracy. Przy ustalanu mnmalnego wynagrodzena, które podlega uwzględnenu przy oblczanu podstawy wymaru, wynagrodzene to przyjmuje sę proporcjonalne do: wymaru czasu pracy oraz okresu pozostawana w ubezpeczenu pracownczym. Oznacza to, że jeżel pracownk wykonywał zatrudnene, np. w wymarze 2/3, 1/5 czy 1,5 etatu, ZUS uwzględn 2/3, 1/5 lub 1,5 mnmalnego wynagrodzena obowązującego w tym okrese, aby ustalć podstawę wymaru. ZUS ne uwzględn wysokośc mnmalnego wynagrodzena za okresy, w których pracownk ne otrzymywał wynagrodzena, np. przebywał na urlope bezpłatnym. Mnmalne wynagrodzene przyjmuje sę natomast za okresy poberana np. zasłków chorobowych czy też wynagrodzena za czas nezdolnośc do pracy. Ważne! Kwotę mnmalnego wynagrodzena organ rentowy przyjmuje z urzędu, węc zanteresowany ne mus składać wnosku w tej sprawe. Jak oblcza sę podstawę wymaru emerytury? W celu ustalena podstawy wymaru emerytury: oblcza sę sumę zarobków (tj. kwot stanowących podstawę wymaru składek) oraz kwot nestanowących podstawy wymaru składek, ale uwzględnanych przy ustalanu 3 Dz.U. z 2008 r. nr 192, poz. 1180. PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH 3

podstawy wymaru śwadczena (np. zasłków chorobowych), oddzelne dla każdego roku z wybranych przez ubezpeczonego lat kalendarzowych, oblcza sę stosunek każdej z tych sum do rocznej kwoty przecętnego wynagrodzena, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrąglenem do setnej częśc procentu, oblcza sę średną arytmetyczną tych procentów, która stanow wskaźnk wysokośc podstawy wymaru, wskaźnk wysokośc podstawy wymaru (po ogranczenu go do 250%) mnoży sę przez kwotę bazową. Zachęcamy do korzystana z kalkulatora emerytalnego dostępnego na strone nternetowej www.zus.pl, przy pomocy którego mogą Państwo sprawdzć, które zarobk są najkorzystnejsze. Nezależne od wynku tych oblczeń w organe rentowym wskazane jest przedłożyć wszystke dokumenty potwerdzające wysokość wynagrodzeń. ZUS ocen je (mogą one zawerać np. wpsy dotyczące składnków wynagrodzeń neuwzględnanych w podstawe wymaru emerytury) ustal podstawę wymaru emerytury zgodne z Państwa wnoskem. Jak ZUS oblczy wysokość emerytury? Wysokość emerytury to: 24% kwoty bazowej, po 1,3% podstawy wymaru za każdy rok składkowy, z uwzględnenem pełnych mesęcy, po 0,7% podstawy wymaru za każdy rok neskładkowy, z uwzględnenem pełnych mesęcy. Do oblczena wysokośc emerytury, której podstawę oblczono od zarobków, przyjmuje sę kwotę bazową obowązującą w dnu przyznana śwadczena, tj.: w mesącu, w którym zgłoszono wnosek o emeryturę jeśl ubezpeczony przed tym mesącem lub najpóźnej w tym mesącu spełnł już wszystke warunk wymagane do jej przyznana, w mesącu, w którym zostały spełnone warunk wymagane do przyznana emerytury jeśl wnosek o jej przyznane został zgłoszony wcześnej, w okrese obowązywana poprzednej kwoty bazowej, w dnu, od którego powstało prawo do emerytury przyznawanej z urzędu. Jak sę ustala podstawę wymaru emerytury dla osób uprawnonych już wcześnej do renty z tytułu nezdolnośc do pracy? Osoby, które w dnu ubegana sę o emeryturę były uprawnone do renty z tytułu nezdolnośc do pracy (zwanej dalej rentą), do oblczena podstawy wymaru emerytury mogą wskazać: 4 PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH

1) zwaloryzowaną podstawę wymaru renty albo 2) zarobk z okresu: a) 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszena wnosku o emeryturę lub b) dowolnych 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegana ubezpeczenu, przypadających przed rokem zgłoszena wnosku o emeryturę. Mogą to być: nne zarobk, tj. uzyskane w nnym okrese nż te, które przyjęto do oblczena podstawy wymaru renty, albo te same zarobk, jake zostały przyjęte do oblczena podstawy wymaru renty, jeśl można je przyjąć także do ustalena podstawy wymaru emerytury (tj. jeżel są to zarobk z okresu wskazanego w punkce 2). Jak ZUS zwaloryzuje podstawę wymaru renty? Jeżel podstawę wymaru emerytury stanow podstawa wymaru renty, podstawę tę przyjmuje sę w wysokośc uwzględnającej rewaloryzację wszystke waloryzacje od przyznana renty do przyznana emerytury. Przykład Jeżel podstawę wymaru emerytury przyznanej np. od czerwca 2013 r. stanow podstawa wymaru renty przyznanej w lpcu 2002 r., to oblczając tę podstawę ZUS uwzględnł waloryzacje: od 1 marca 2003, 2004, 2005, 2006, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 2013 r. Z takej możlwośc ustalena podstawy wymaru emerytury mogą skorzystać wyłączne osoby, które ubegając sę o to śwadczene są uprawnone do renty z tytułu nezdolnośc do pracy. Ne dotyczy ona tych osób, które wprawdze wcześnej mały prawo do renty, ale stracły je, bo np. odzyskały zdolność do pracy. Jak ZUS oblczy wysokość emerytury z podstawą wymaru taką jak przy rence? Każda emerytura (równeż ta, na którą przechodz sę po rence, do której ustalena przyjmuje sę podstawę wymaru renty) to suma: 24% kwoty bazowej, po 1,3% podstawy wymaru za każdy rok składkowy, z uwzględnenem pełnych mesęcy, PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH 5

po 0,7% podstawy wymaru za każdy rok neskładkowy, z uwzględnenem pełnych mesęcy. Sposób oblczena wysokośc emerytury (a konkretne kwota bazowa, jaka zostane przyjęta do oblczena częśc socjalnej) będze zależeć od tego, czy przyszły emeryt przez co najmnej 30 mesęcy wykonywał jako rencsta pracę zarobkową podlegał z tego tytułu ubezpeczenu. Bez takego (udowodnonego) okresu ubezpeczena wysokość emerytury zostane oblczona od kwoty bazowej przyjętej do oblczena renty. Następne emerytura zostane odpowedno podwyższona z uwzględnenem wszystkch waloryzacj od dna przyznana renty do dna przyznana emerytury. Jeśl osoba ubegająca sę o emeryturę podlegała ubezpeczenu społecznemu lub ubezpeczenom emerytalnemu rentowym przez co najmnej 30 mesęcy po przyznanu renty, to: podstawa wymaru emerytury zostane oblczona od tej samej kwoty bazowej, od której oblczono rentę, a następne odpowedno zwaloryzowana, część socjalna emerytury (tzn. ten składnk emerytury, który stanow 24% kwoty bazowej) zostane oblczona jako 24% kwoty bazowej obowązującej w dnu przyznana tej emerytury, część emerytury zależna od podstawy wymaru okresów składkowych neskładkowych zostane oblczona od zwaloryzowanej podstawy wymaru renty. Kedy ZUS uwzględn przy ustalanu podstawy wymaru emerytury zarobk wskazane już do ustalena podstawy wymaru renty? Przyjęce do ustalena podstawy wymaru emerytury tych samych zarobków, jake przyjęto do oblczena podstawy wymaru renty, możlwe jest tylko wtedy, gdy zostały one uzyskane w okrese: kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z dwudzestoleca poprzedzającego rok, w którym zgłoszono wnosek o emeryturę, dowolne wybranych z całego okresu ubezpeczena 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok zgłoszena wnosku o emeryturę. ZUS ne ustal podstawy wymaru przy zastosowanu wskaźnka wysokośc podstawy wymaru od zarobków przyjętych do oblczena podstawy wymaru renty, jeżel: zostały wskazane z okresu krótszego nż 10 kolejnych lat kalendarzowych (dotyczy to wszystkch rent przyznanych przed 1 styczna 1999 r., kedy podstawa wymaru renty była ustalana z ostatnch 12 mesęcy lub kolejnych 24 mesęcy z ostatnch 12 lat zatrudnena, albo z okresu od 3 do 9 kolejnych lat kalendarzowych), zostały uzyskane w 10 kolejnych latach kalendarzowych, jednak przed dwudzestolecem poprzedzającym rok zgłoszena wnosku o emeryturę. 6 PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH

Kedy ZUS uwzględn przy ustalanu podstawy wymaru emerytury zarobk nne nż wskazane już do ustalena podstawy wymaru renty? Każdy rencsta przy ubeganu sę o emeryturę może wskazać zarobk nne nż te uwzględnane przy oblczanu podstawy wymaru renty. Podkreślamy, że mogą to być wyłączne zarobk uzyskane w okrese kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z dwudzestoleca poprzedzającego rok zgłoszena wnosku o emeryturę lub z dowolne wybranych 20 lat podlegana ubezpeczenom społecznym, równeż w tym przypadku poprzedzających rok zgłoszena wnosku o emeryturę. Od jakej kwoty bazowej ZUS oblczy emeryturę, do której ustalena wskazano zarobk? Wysokość emerytury oraz podstawę jej wymaru, do której ustalena zostały wskazane zarobk (te same co do renty lub uzyskane w nnym okrese o le mogą być przyjęte do ustalena podstawy wymaru emerytury), oblcza sę przy zastosowanu kwoty bazowej obowązującej w dnu przyznana emerytury. Jest to węc kwota bazowa obowązująca: w mesącu, w którym został zgłoszony wnosek o emeryturę, albo w mesącu, w którym zostały spełnone wszystke warunk wymagane do przyznana emerytury, jeżel wnosek został zgłoszony przed ch spełnenem. Jak ZUS oblczy podstawę wymaru emerytury dla osoby uprawnonej do śwadczena przedemerytalnego? Osoby, które przed przejścem na emeryturę poberały śwadczene przedemerytalne przyznane na podstawe przepsów o zatrudnenu przecwdzałanu bezrobocu, do ustalena podstawy wymaru emerytury mogą wskazać: zwaloryzowaną podstawę wymaru emerytury oblczonej w celu ustalena wysokośc śwadczena przedemerytalnego albo zarobk uzyskane w okrese 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszena wnosku o emeryturę lub z dowolne wybranych 20 lat poprzedzających rok zgłoszena wnosku o emeryturę, przy czym mogą to być: nne zarobk nż uwzględnone przy oblczanu podstawy wymaru emerytury oblczonej w celu ustalena wysokośc śwadczena przedemerytalnego albo PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH 7

te same zarobk, które przyjęto do oblczena podstawy wymaru emerytury oblczonej w celu ustalena wysokośc śwadczena przedemerytalnego, o le mogą być przyjęte do ustalena podstawy wymaru emerytury. Obowązują tu węc take same zasady jak w przypadku ustalana emerytury dla osoby wcześnej uprawnonej do renty z tytułu nezdolnośc do pracy. Jak ZUS oblczy emeryturę przyznawaną z urzędu zamast renty z tytułu nezdolnośc do pracy? Osobom urodzonym przed 1 styczna 1949 r., uprawnonym do renty z tytułu częścowej lub całkowtej nezdolnośc do pracy poberającym tę rentę, organ rentowy przyznaje z urzędu emeryturę w mejsce poberanej renty. Emerytura ta jest przyznawana z chwlą osągnęca powszechnego weku emerytalnego ustalanego ndywdualne dla każdego ubezpeczonego w zależnośc od jego daty urodzena. Przy ustalanu podstawy wymaru emerytury stosuje sę wszystke przedstawone powyżej zasady. Oznacza to węc, że na podstawe dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych podstawę wymaru ustala sę, uwzględnając: 1) zwaloryzowaną podstawę wymaru renty, 2) te same zarobk, które wskazano do oblczena podstawy wymaru renty, o le zostały uzyskane w okrese 10 kolejnych wybranych z dwudzestoleca poprzedzającego rok, w którym przyznawana jest emerytura z urzędu, lub z 20 lat podlegana ubezpeczenom, 3) zarobk z okresu 10 czy 20 lat, nnych nż wskazano w punkce 2. W perwszym przypadku wysokość emerytury jest oblczana od tej samej kwoty bazowej, jaką ostatno przyjęto do oblczena renty. Jeżel jednak po przyznanu renty śwadczenoborca przez 30 mesęcy podlegał ubezpeczenu społecznemu lub ubezpeczenom emerytalnemu rentowym, część socjalną emerytury oblcza sę jako 24% kwoty bazowej obowązującej w dnu, od którego przysługuje emerytura przyznawana z urzędu. Od kwoty bazowej obowązującej w dnu, od którego przysługuje ta emerytura, oblczana jest jej wysokość w przypadku, gdy do ustalena podstawy wymaru zostaną przyjęte zarobk wskazane w punkce 2 lub 3. Nezależne od tego, w jak sposób zostane ustalona podstawa wymaru śwadczena, wysokość emerytury ne może być nższa od wysokośc dotychczas poberanej renty. Jak ZUS oblczy wysokość emerytury przyznawanej osobe uprawnonej już do wcześnejszej emerytury? Osoby, które spełnają warunk do kolejnej emerytury, a są już uprawnone do takego śwadczena, mogą zgłosć wnosek o przyznane emerytury z nnego tytułu. Dotyczy to osób uprawnonych do wcześnejszej emerytury (np. wcześnejszej emerytury pracown- 8 PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH

czej, emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze czy emerytury przyznanej w zwązku z poberanem renty z tytułu nezdolnośc do pracy spowodowanej wypadkem przy pracy lub chorobą zawodową td.), które ukończyły powszechny wek emerytalny. Podstawę wymaru kolejnej emerytury może stanowć wyłączne podstawa wymaru emerytury przyznanej wcześnej, natomast część socjalna oblczana jest: od tej samej kwoty bazowej, którą ostatno przyjęto do oblczena wcześnejszej emerytury, lub od kwoty bazowej obowązującej w dnu przyznana kolejnej emerytury, jeżel po przyznanu emerytury wcześnejszej ubezpeczony podlegał ubezpeczenu społecznemu lub ubezpeczenom emerytalnemu rentowym przez co najmnej 30 mesęcy. II. PRZELICZENIE PODSTAWY WYMIARU EMERYTURY Ustawa emerytalna przewduje możlwość przelczena emerytury z uwzględnenem zarobków uzyskanych zarówno przed jej przyznanem (jeśl emeryt uzyska dokumentację potwerdzającą wyższe zarobk nż wskazane do oblczena emerytury), jak po jej przyznanu (jeśl emeryt pracował po przejścu na emeryturę osągał korzystne zarobk). Przelczene podstawy wymaru emerytury od zarobków uzyskanych przed jej przyznanem Emeryc, którzy wskazal już do ustalena podstawy wymaru zarobk, a późnej np. uzyskal dokumentację o wyższych zarobkach uzyskanych w nnym okrese, mogą w każdej chwl zgłosć wnosek o ponowne oblczene emerytury od podstawy wymaru uwzględnającej te korzystnejsze zarobk (art. 111 ustawy emerytalnej). Warunkem tego przelczena jest: wskazane zarobków uzyskanych w cągu 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnch 20 lat poprzedzających bezpośredno rok, w którym zgłoszono wnosek o emeryturę lub wnosek o przelczene podstawy jej wymaru, albo z dowolne wybranych 20 lat podlegana ubezpeczenom społecznym poprzedzających rok zgłoszena wnosku o to przelczene, wskaźnk wysokośc podstawy wymaru mus być wyższy nż poprzedno ustalony. Emerytura zostane ponowne oblczona przy zastosowanu tej samej kwoty bazowej. Możlwość przelczena podstawy wymaru z uwzględnenem zarobków uzyskanych przed przyznanem emerytury mają także osoby, które nabyły prawo do emerytury przed 1999 r., a podstawa wymaru emerytury została ustalona z okresu krótszego nż 10 kolejnych lat kalendarzowych, np. z 3 lat wybranych z 12 lat poprzedzających rok PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH 9

zgłoszena wnosku o emeryturę. Osoby te mogą zgłosć wnosek o ponowne ustalene podstawy wymaru z tej samej lczby lat kalendarzowych wybranych z tego samego okresu co ostatno, np. z nnych 3 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z tych samych 12 lat. Za okresy pozostawana w stosunku pracy, za które śwadczenoborca ne może przedłożyć dokumentów potwerdzających wysokość uzyskanego wynagrodzena, ZUS przyjme mnmalne wynagrodzene pracownków obowązujące w okrese wykonywana tej pracy. Przelczene podstawy wymaru w trybe art. 111 ustawy emerytalnej następuje od mesąca zgłoszena wnosku. Przelczene podstawy wymaru emerytury od zarobków uzyskanych po jej przyznanu C z Państwa, którzy pracowal po przejścu na emeryturę uzyskwal dobre zarobk, mogą zgłosć wnosek o przelczene podstawy wymaru z ch uwzględnenem (art. 110 ustawy emerytalnej). Do przelczena podstawy wymaru należy wskazać zarobk (uzyskane w całośc lub w częśc po przyznanu emerytury) z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnch 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym zgłoszono wnosek o przelczene, lub z dowolne wybranych 20 lat kalendarzowych ubezpeczena. ZUS dokona przelczena, jeżel wskaźnk wysokośc podstawy wymaru będze wyższy od ustalonego poprzedno. Wysokość emerytury oraz podstawa jej wymaru zostane oblczona od kwoty bazowej obowązującej w dnu zgłoszena wnosku o przelczene. Emeryc, którzy w ogóle ne poberal emerytury wskutek zaweszena prawa (np. osągal zarobk przekraczające 130% przecętnego wynagrodzena), ne muszą wykazywać wyższych zarobków do przelczena. Mogą węc wskazać zarobk nższe uzyskane, w całośc lub w częśc, po przyznanu emerytury, bo w takm przypadku ne wymaga sę, aby nowo ustalony wskaźnk wysokośc podstawy wymaru emerytury był wyższy od ostatno oblczonego. W takm przypadku ZUS równeż oblczy emeryturę od kwoty bazowej obowązującej w dnu zgłoszena wnosku o przelczene podstawy wymaru emerytury. Jeżel w wynku ponownego oblczena emerytura będze nższa, śwadczene to przysługuje w dotychczasowej wysokośc. ZUS przelczy także podstawę wymaru nawet jeżel wskaźnk jej wysokośc jest nższy lub równy poprzednemu temu emerytow, który do nowego ustalena wskaże zarobk wyłączne z okresu po przyznanu emerytury pod warunkem, że wskaźnk wysokośc podstawy wymaru wynese co najmnej 130%. Równeż w tym przypadku ZUS przyjmuje do przelczena kwotę bazową obowązującą w dnu zgłoszena wnosku o przelczene. 10 PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH

Za okresy pozostawana w stosunku pracy, za które śwadczenoborca ne może przedłożyć dokumentów potwerdzających wysokość uzyskanego wynagrodzena, ZUS uwzględn mnmalne wynagrodzene pracownków obowązujące w okrese wykonywana tej pracy. Przelczene podstawy wymaru w trybe art. 110 ustawy emerytalnej następuje od mesąca zgłoszena wnosku. III. PRZELICZENIE PODSTAWY WYMIARU EMERYTURY Z UWZGLĘDNIENIEM WYNAGRODZEŃ MINIMALNYCH Osoby, którym do oblczena ostatno ustalonej podstawy wymaru emerytury przyznanej przed 1 styczna 2009 r. uwzględnono wynagrodzene zerowe, mogą zgłosć wnosek o przelczene podstawy wymaru śwadczena z uwzględnenem mnmalnego wynagrodzena. ZUS przelczy podstawę wymaru wysokość emerytury w przypadku, gdy wynagrodzena zerowe zostały przyjęte za okres, w którym ubezpeczony pozostawał w stosunku pracy, a ne mał możlwośc udowodnena wysokośc osąganych zarobków. Przelczene podstawy wymaru następuje na wnosek osoby zanteresowanej. Emerytura w przelczonej wysokośc przysługuje: od 1 styczna 2009 r. jeżel wnosek o przelczene został zgłoszony przed 1 styczna 2010 r., od perwszego dna mesąca, w którym zgłoszono wnosek o przelczene jeżel zgłoszono go po 31 grudna 2009 r. Ważne! Przelcza sę podstawę wymaru emerytury lub renty ostatno przyjętej do oblczena śwadczena. W przypadku zgłoszena wnosku o ponowne ustalene podstawy wymaru z uwzględnenem mnmalnego wynagrodzena ZUS przelczy podstawę wymaru, od której oblczona jest przyznana emerytura. ZUS mus wydać decyzję w sprawe przelczena emerytury z uwzględnenem wynagrodzeń mnmalnych w cągu 60 dn od dna wyjaśnena ostatnej okolcznośc nezbędnej do wydana decyzj. Zakończene Jeśl po zapoznanu sę z tą ulotką uznają Państwo, że możlwe jest uzyskane emerytury w wyższej wysokośc, należy zgłosć wnosek w oddzale lub nspektorace ZUS, który wypłaca Państwu emeryturę. PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH 11

We wnosku prosmy wskazać, o co sę Państwo ubegają (można przy tym skorzystać ze specjalne opracowanych druków, które są dostępne w każdej jednostce ZUS). Może też okazać sę, że będą potrzebne dokumenty, które wcześnej ne zostały złożone w ZUS, a teraz są koneczne do ponownego oblczena emerytury, np. zaśwadczene o zatrudnenu zarobkach (formularz ZUS Rp-7), legtymacja ubezpeczenowa, śwadectwo pracy lub zaśwadczene płatnka składek potwerdzające przebyte okresy ubezpeczena. Przedłożene kompletnego wnosku jeśl to możlwe precyzyjne wskazane, czego on dotyczy, pozwol unknąć postępowana wyjaśnającego znaczne przyspeszy załatwane sprawy. Warszawa, maj 2013 r. Zakład Ubezpeczeń Społecznych (Departament Śwadczeń Emerytalno-Rentowych) 01-748 Warszawa, ul. Szamocka 3, 5 Skład: Polgrafa ZUS w Warszawe. Zam. nr 1172/13 Druk: Wydz. Polgr. ZUS w Słupsku. Nakł. 5000 egz. Zam. nr 412/13