INTERDYSYPLINARNY PROJEKT EDUKAYJNY Woda w środowisku przyrodniczym w aspekcie lokalnym i globalnym AUTORZY:
Woda jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych w przyrodzie związków chemicznych. Decyduje o istnieniu życia na Ziemi. Zajmuje ¾powierzchni naszej planety, nieustannie krąży zmieniając stan skupienia. ałkowita ilość wody w przyrodzie jest stała. Na lądzie woda pozyskiwana jest z opadów atmosferycznych. Pobierana jest przez rośliny i zwierzęta lecz największe jej ilości wykorzystuje człowiek: przemysł, rolnictwo, gospodarka komunalna. Wodę pitną czerpie się ze specjalnych ujęć znajdujących się w strefach ochronnych co zapobiega skażeniom. Musi być ona uzdatniona do picia. Wykorzystane przez człowieka wody wracają do środowiska w postaci ścieków komunalnych i przemysłowych. Woda jest odnawialnym źródłem energii. Ma to zastosowanie w hydroelektrowniach. Treści kształcenia. Przedmiot hemia Fizyka Matematyka Biologia Informatyka Zagadnienia budowa chemiczna wody woda jako rozpuszczalnik zanieczyszczenie wód typy roztworów budowa fizyczna wody stany skupienia wyznaczanie gęstości ciśnienie energia obliczenia procentowe stężenia opisywanie zjawisk za pomocą wykresów i diagramów odczytywanie i interpretacja informacji przedstawionych za pomocą wykresów i diagramów symetria budowa i obsługa mikroskopu, mikroskopowanie znaczenie wody w życiu organizmów prezentacje w Power Poincie wykorzystanie współczesnych technik informatycznych 2
Mapa mentalna Legenda: F. fizyka h. chemia M. matematyka B. biologia Obliczanie Przemiany fazowe Pojęcie h. F. Wyznaczanie F. M. F. h. M. Stany skupienia F. h. F. h. Zanieczy szczenia B. h. M. Obieg wody F. h. B. gęstość Własności F. h. Woda źródłem życia Zastosowanie Woda w środowisku przyrodniczym Budowa fizyko chemiczna Energia wody Kryształy F. h. M. Dyfuzja iśnienie hydrostatyczne h. F. M. B. Przemiany energii F. h. F. h. B. Roztwory Prawo Archimedesa F. M. Elektrownie Pływanie ciał h. F. h. B. Stężenia procentow e M. h. 3
ele kształcenia według podziału na przedmioty: Legenda: I. Poziom wiadomości: A. Zapamiętanie (uczeń omówi, opisze, wymieni) B. Rozumienie (uczeń wyjaśni, rozróżni) II. Poziom umiejętności:. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych (uczeń porównuje, rozwiązuje, wyszukuje) D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych (uczeń przewiduje, tworzy, stawia sądy) W tekście pogrubionym drukiem zaznaczono treści wykraczające poza obowiązującą podstawę programową Przedmiot HEMIA Kategoria celów A A B A D D B B A A ele szczegółowe UZEŃ: Opisuje obieg wody w przyrodzie Wymienia stacje uzdatniania wody oraz oczyszczalnie ścieków Wyjaśni co oznaczają określenia woda twarda, woda miękka Opisuje budowę cząsteczki wody Bada zdolność do rozpuszczania różnych substancji w wodzie Tworzy różne typy roztworów Rozróżni proces rozpuszczania od roztwarzania Wyjaśnia pojęcia: faza rozproszona, faza rozpraszająca, zol, żel, aerozol, dym, piana, areożel, emulsja Tłumaczy zjawisko dyfuzji, rozpuszczania, mieszania i zmiany stanów skupienia Pisze równanie rozkładu wody pod wpływem prądu elektrycznego 4
FIZYKA B A D B A A D B B B A A A A, D D Wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowych Poszukuje informacji na temat rozpuszczalności substancji w innych rozpuszczalnikach niż woda Interpretuje wartości ph w ujęciu jakościowym Definiuje pojecie izotopu i wymienia dziedziny życia w którym znalazły zastosowanie izotopy wodoru Proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą Podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych Posługuje się pojęciem siły ciężkości Wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wyróżnia różne jej formy Posługuje się pojęciem pracy i mocy Stosuje zasadę zachowania energii Wyjaśnia związek między energią kinetyczną a temperaturą Wyjaśnia prawidłowość związaną z wartością energii kinetycznej cząsteczek gazów w jednakowej temperaturze Wyjaśnia zasadę działania turbiny parowej Opisuje przemiany fazowe ciał stałych, cieczy i gazów Analizuje różnice w budowie mikroskopowej ciał stałych, cieczy i gazów Posługuje się pojęciem gęstości Porównuje nietypowe właściwości wody do właściwości innych substancji Posługuje się pojęciem ciśnienia (przykłady i zastosowanie, prawo Pascala i Archimedesa) Planuje, opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów. Tworzy model turbiny wodnej 5
MATEMATYKA D D A A B B D B Poszukuje nietypowych sposobów przechowywania lodu Stosuje obliczenia procentowe do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym Podaje inne sposoby wyrażania stężeń Rozwiązuje zadania z wykorzystaniem stężenia molowego Za pomocą równań lub układów równań opisuje i rozwiązuje zadania osadzone w kontekście praktycznym Odczytuje i interpretuje informacje przedstawione za pomocą wykresów funkcji Wyszukuje informacje na temat rozwoju poszukiwań wzajemnych zależności między różnymi wielkościami Poszukuje informacji na temat cen wody i wykorzystuje do obliczeń z zastosowaniem pojęć inflacja i deflacja Interpretuje dane przedstawione za pomocą tabel, diagramów słupkowych i kołowych, wykresów Wyszukuje, selekcjonuje i porządkuje informacje z dostępnych źródeł Przedstawia dane w tabeli, za pomocą diagramu słupkowego lub kołowego Wyznacza średnią arytmetyczną i medianę zestawu danych Wyznacza wartość centyla na wybranej grupie danych Rozpoznaje symetrie w przyrodzie Wyjaśnia pojęcia fraktala i wskaże jego przykłady w przyrodzie Tworzy modele brył Rozróżnia bryły platońskie Wyszukuje informacje na temat historycznych okryć dotyczących figur płaskich i brył BIOLOGIA A, D Zna budowę mikroskopu i umie się nim posługiwać 6
INFORMATYKA B A Określa znaczenie wody w życiu organizmów Opisuje różnicę w przebiegu procesów życiowych Przedstawia dane przy użyciu programu Power Point Wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do analizy zebranych danych, D Wykorzystuje współczesne techniki informatyczne III. Poziom postawy: kształtowanie osobowości ekologicznej podnoszenie kultury przyrodniczej i wprowadzenie trwałych postaw proekologicznych doskonalenie umiejętności formułowania hipotez i wyciągania wniosków kształtowanie aktywnej postawy wobec problemów otaczającego nas świata wyjaśnianie związku między codziennym stylem życia a stanem bliższego i dalszego środowiska propagowanie zasad rozwoju zrównoważonego pojmowanie świata jako całości kształtowanie zasad współpracy w grupie wzajemna odpowiedzialność za realizacje powierzonych zadań zasady bhp w czasie wykonywanych doświadczeń w szkole i w terenie doskonalenie umiejętności obserwacji i zapisywania spostrzeżeń zdobywanie i posługiwanie się różnymi źródłami informacji poznanie innych form zdobywania wiadomości i wiedzy 7
Projekt grupowy interdyscyplinarny. zas realizacji: 4 miesiące (sześć godzin miesięcznie dla każdej grupy) Forma pracy uczniów: grupowa (sześć grup pięcioosobowych pracujących różnym frontem). Adresaci projektu: uczniowie klas I, II i III gimnazjum Harmonogram działań uczniów Grupa Wykaz zadań Termin Nauczyciel opiekun 1. Obieg wody w przyrodzie. 6 godz. 1 2. Stan czystości wód w naszej okolicy (katastrofy ekologiczne). 9 godz. 3. Racjonalne gospodarowanie wodą. 9 godz. 1. Woda jako rozpuszczalnik. 6 godz. Nauczyciel chemii 2 2. Rozpuszczalność substancji. 6 godz. 3. Typy roztworów. 6 godz. 4. Twardość wody. 6 godz. 3 4 1. Budowa ciał stałych, cieczy i gazów. 8 godz. 2. Zmiana stanów skupienia. 8 godz. 3. Doświadczalne wyznaczanie ilorazu m/v (gęstość wody) 8 godz. 1. Parcie i ciśnienie. 6 godz. 2. Energia i jej naturalne źródła. 6 godz. 3. Model hydroelektrowni. 12 godz. Nauczyciel fizyki 5 1. Woda źródłem życia (diagramy). 8 godz. Nauczyciel 8
2. Odczytywanie wykresów rozpuszczalności, tworzenie tabel rozpuszczalności. 3. Opracowanie wyników pośredniego pomiaru gęstości. 8 godz. 8 godz. matematyki 1. Zamian jednostek, przekształcanie wzorów. 9 godz. 6 2. Opracowanie wyników pomiaru czystości wód w postaci diagramów. 3. Struktura materii symetria (modele brył) 9 godz. 9 godz. W ramach projektu przewiduje się dla wszystkich grup: Wyjazd do hydroelektrowni Wyjście do oczyszczalni ścieków Wyjście w teren w celu pobrania próbek wody Zajęcia laboratoryjne Realizacja zadań: Grupa Zadanie Sposób realizacji 1 1, 2 Prezentacja, referat, plansze. 3,4 Katastrofa tankowca prezentacja, referat. 1 Doświadczenia, elementy wykładu. 2 2 Doświadczenie, prezentacja, referat. 3 Doświadczenie. 4 Doświadczenie i referat. 3 1 Doświadczenie, referat, plakaty, plansze. 9
2 Doświadczenie, referat, plansze. 3 Doświadczenie, referat. 1 Doświadczenie, referat, plakaty, prezentacja. 4 2 Plakat, plansza, referat. 3 Wykonanie modelu hydroelektrowni. 1 Plakaty, diagramy, referat. 5 2 Plakaty, tabele, referat. 3 Prezentacja, referat. 1 Plansza, referat, prezentacja. 6 2 Diagramy, plakaty, referat. 3 Modele, prezentacja, referat. Instrukcja: Grupa I zadanie 1 Obieg wody w przyrodzie 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukać informacji dotyczących zasobów wody na Ziemi i zasobów wody w naszym województwie, oraz informacje o jakości wód powierzchniowych. 2. Wykonanie modelu doświadczalnego osmozy. 3. Doświadczalne wykrywanie wody oraz określenie zawartości procentowej wody w różnych organach roślinnych. Zadanie 2 Stan czystości wód w naszej okolicy 1. Wykonanie doświadczenia obrazujące katastrofę tankowca. 2. Badanie ilości składników mineralnych w wodzie destylowanej, rzecznej, stawowej i przefiltrowanej przez glebę (pobieranie próbek w terenie). 3. Kontrola skażeń wskaźnik BZT w wodach lokalnych. 4. Wody naturalne i ich ochrona przed zanieczyszczeniami. 10
Zadanie 3 Racjonalne gospodarowanie wodą. 1. Zasoby wodne i ich zagospodarowanie w województwie. 2. Gospodarka wodno ściekowa (wycieczka do oczyszczalni ścieków) Grupa II Zadanie 1 Woda jako rozpuszczalnik. 1. Tworzenie wiązania w cząsteczce wody (model wirtualny). 2. Badanie oddziaływania pola elektrostatycznego na strumień wody. 3. Dlaczego woda naturalna nie jest czystą substancją? 4. Elektroliza wody doda jako związek wodoru z tlenem. Zadanie 2 Rozpuszczalność substancji. 1. Wpływ temperatury, rozdrobnienia i mieszania na rozpuszczalność ciał stałych w wodzie. 2. Wpływ temperatury na rozpuszczalność gazów w wodzie. 3. Badanie zachowania się roślin (liście, kwiaty, owoce) w roztworach barwnych oraz roztworach nasyconych (plazmoliza komórek). Zadanie 3 Typy roztworów. 1. Wytrącanie kryształów substancji z roztworów nasyconych. 2. Efekt Tyndala w roztworze koloidalnym, koagulacja, peptyzacja, zol, żel. 3. Znajomość stężenia procentowego w aspekcie życia codziennego. Zadanie 4 Twardość wody. 1. Strącanie osadów z wody naturalnej (Politechnika Krakowska). 2. hemiczna analiza osadu z czajnika i innych przedmiotów gospodarstwa domowego reakcje charakterystyczne na wykrywanie węglany wapnia. 3. Jak się zachowują proszki, mydła, detergenty w wodzie twardej i miękkiej. Grupa III Zadanie 1 Budowa ciał stałych, cieczy i gazów. 11
Uczeń 1.) Odpowiedzieć na pytanie Z czego zbudowane jest nasze otoczenie?. W tym celu: 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukać informacji dotyczącej: budowy cząsteczek, atomów, elektronów i nukleonów. 2. Wykonanie diagramu przedstawiającego budowę materii. 3. Wykonanie doświadczenia: Doświadczenie 1 Potrzebne nam będą dwie menzurki o pojemności 100 cm³ każda (skorzystaj ze szkolnej pracowni fizycznej). Do jednej z nich nalewamy 50 cm³ wody, a do drugiej tyle samo denaturatu. Następnie przelewamy denaturat do wody i mieszamy. o obserwujemy? zy objętość roztworu jest równa sumie objętości składników? Doświadczenie 2 Do jednej menzurki wsypmy ok. 200 g kaszy (np. gryczanej), a do drugiej ok. 200 g grochu. Zapiszmy objętości kaszy i grochu. Następnie zmieszajmy w jednej menzurce kaszę z grochem i energicznie potrząśnijmy. Jaką objętość ma powstała mieszanina? 4. Po przeprowadzeniu doświadczenia napisz co zaobserwowałeś. 5. Wykonane przez ciebie zadanie zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Uczeń 2.) Odpowiedzieć na pytanie: zy cząsteczki z których zbudowane są przedmioty poruszają się?. W tym celu: 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukać informacji dotyczącej brytyjskiego biologa Roberta Browna. 2. Wykonanie doświadczenia: Doświadczenie 1 Do szklanki włóżmy torebkę z herbatą i zalejmy ją wrzącą wodą. zy musimy mieszać, by po kilku minutach płyn uzyskał jednolitą barwę? Doświadczenie 2 12
W odległym kącie pokoju nakapmy na podłogę trochę perfum. o zaobserwujemy po pewnym czasie? Doświadczenie 3 W zamkniętym pomieszczeniu ( sala lekcyjna)używając szkolnej wytwornicy dymu wytwarzamy niewielką ilość dymu (doświadczenie wykonaj pod kontrolą opiekuna). o obserwujemy? Dlaczego po pewnym czasie dym zanika? 3. Wykorzystując program komputerowy wydawnictwa WSIP pt. Programy komputerowe do eksperymentów uczniowskich dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum (dostępny u opiekuna) przedstaw symulację ruchu drobin. 4. Wykonane przez ciebie zadanie zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Uczeń 3.) Odpowiedzieć na pytanie: zy cząsteczki oddziaływają ze sobą? 1. Wykonaj doświadczenie: Do niewielkiego szklanego naczynia (np. szklanka) nalej wody, następnie delikatnie połóż na jej powierzchni monetę. Opisz co zaobserwujesz. 2. Wyszukaj informacje dotyczące owada zwanego Nartnikiem. 3. Korzystając z literatury i Internetu wyjaśnij pojęcie napięcia powierzchniowego 4. Wykonaj kolejne doświadczenie: Napełnij szklankę wodą do pełna. Powoli wrzucaj do niej szpilki. Zwróć uwagę na powierzchnie wody przed wrzuceniem szpilek i po ich wrzuceniu. Opisz co zaobserwujesz. 5. Korzystając z literatury i Internetu wyjaśnij pojęcie menisku i podaj kilka przykładów gdzie możemy go zaobserwować. 6. Wykonane przez ciebie zadanie zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Uczeń 4.) Odpowiedzieć na pytanie: o to są siły międzycząsteczkowe? 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących sił międzycząsteczkowych i podaj kilka przykładów występowania tych sił. 2. Wykonaj doświadczenie: 13
Dwie prostokątne płytki szklane wstaw dolnymi krawędziami do płaskiego naczynia, w którym jest trochę wody zabarwionej nadmanganianem potasu (lub, o co łatwiej, mocna esencja herbaciana), a następnie zetknij parę ich pionowych boków tak, by płytki tworzyły kąt ostry. Zbliżaj do siebie płytki i obserwuj wodę między nimi. o zauważyłeś? 3. Korzystając z literatury i Internetu wyjaśnij pojęcie włoskowatości. 4. Wykonane przez ciebie zadanie zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Uczeń 5.) Własności fizyczne ciał stałych cieczy i gazów. 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących własności fizycznych ciał stałych, cieczy i gazów (np. kształtu, objętości ). 2. W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenia, które umożliwiły by zaobserwowanie poszczególnych własności (w razie jakichkolwiek wątpliwości zasięgnij opinii opiekuna). 3. Zastanów się co się stanie gdy wzrośnie temperatura ciała stałego, cieczy i gazu? Zaproponuj doświadczenia, które umożliwiły by zaobserwowanie efektów zmiany temperatury tych ciał (w razie jakichkolwiek wątpliwości zasięgnij opinii opiekuna). 4. Wykonane przez ciebie zadanie zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Zadanie 2 Zmiana stanu skupienia materii (przemiany fazowe). Uczeń 1.) Odpowiedzieć na pytanie Ile mamy stanów skupienia materii?. W tym celu: 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukać informacji dotyczącej stanów skupienia materii. 2. Zebrane informacje przedstaw w postaci tabeli wg wzoru: L.p. Nazwa stanu harakterystyka (własności), Przykład (zdjęcie) skupienia występowanie 1 iało stałe Mogą być sprężyste, kruche lub plastyczne. Trudno ściśliwe. szklanka 14
Występują powszechnie w naszym życiu codziennym. 2 Itd. Tabelę wykonaj jako plansze (w razie jakichkolwiek wątpliwości zasięgnij opinii opiekuna). 3. Wykonaną przez ciebie planszę zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Uczeń 2.) Odpowiedzieć na pytanie: Jakie występują w przyrodzie zmiany stanów skupienia materii (tzw. przemiany fazowe)?. W tym celu: 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukać informacji dotyczących przemian fazowych 2. Zebrane informacje przedstaw w postaci tabeli wg wzoru: L.p. Nazwa harakterystyka (własności), Przykład (zdjecie) przemiany fazowe 1 Topnienie Przejście ciała stałego w ciecz Sopel lodu 2 Itd. 15
Tabelę wykonaj jako plansze (w razie jakichkolwiek wątpliwości zasięgnij opinii opiekuna). 3. Wykonaną przez ciebie planszę zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Uczeń 3.) Odpowiedzieć na pytanie: Na czym polega topnienie, a na czym krzepnięcie substancji (np. wody) 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących topnienia i krzepnięcia ciał i podaj kilka przykładów tych zjawisk. 2. W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenia, które umożliwiły by zaobserwowanie zjawiska topnienia (w razie jakichkolwiek wątpliwości poproś o pomoc opiekuna). 3. W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenia, które umożliwiły by zaobserwowanie zjawiska krzepnięcia (w razie jakichkolwiek wątpliwości poproś o pomoc opiekuna). 4. Przeprowadzone przez ciebie doświadczenia zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Uczeń 4.) Odpowiedzieć na pytanie: Na czym polega parowanie, a na czym skraplanie ciał (np. wody) 1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących parowania i skraplania ciał i podaj kilka przykładów tych zjawisk. 2. W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenia, które umożliwiły by zaobserwowanie zjawiska parowania (w razie jakichkolwiek wątpliwości poproś o pomoc opiekuna). 3. W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenia, które umożliwiły by zaobserwowanie zjawiska skraplania (w razie jakichkolwiek wątpliwości poproś o pomoc opiekuna). 4. Przeprowadzone przez ciebie doświadczenia zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. Uczeń 5.) Odpowiedzieć na pytanie: o to jest ciepło właściwe?. 16
1. Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących ciepła właściwego, a w szczególności ciepła topnienia i krzepnięcia, ciepła parowania i skraplania. 2. Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących przemian fazowych wody. 3. Wykonaj w postaci planszy wykres przedstawiający zależność temperatury od czasu, w którym ciepło ciału jest dostarczane ogólnie lub na przykładzie wody (w razie jakichkolwiek wątpliwości zasięgnij opinii opiekuna). 4. Wykonane przez ciebie zadanie zaprezentujesz na wspólnym spotkaniu członków grupy. m Zadanie 3 Doświadczalne wyznaczanie ilorazu. V m 1. Przygotowanie do doświadczalnego wyznaczenia ilorazu wybranych substancji V Uczeń 1) Przygotować pięć ciał stałych o niewielkich kształtach (mieszczących się w szklance) wykonanych z tego samego materiału. Uczeń 2) Przygotować pięć różnych cieczy. Uczeń 3) Korzystając z literatury i Internetu przygotować tabele gęstości najczęściej spotykanych ciał stałych,cieczy i gazów. Uczeń 4) Przygotować w pracowni fizycznej przy pomocy opiekuna niezbędne m przyrządy do przeprowadzenia doświadczalnego wyznaczania ilorazu. V Uczeń 5) Przygotować plan przebiegu doświadczalnego wyznaczania ilorazu m zgodnie z punktami: V 1. Spis potrzebnych przyrządów. 2. Przebieg pomiarów. 3. Wykonanie tabeli wyników pomiarów. 4. Wykonanie obliczeń i podanie wyniku z odpowiednią dokładnością. W razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultować swoje działania z opiekunem. 17
m 2. ała grupa przeprowadza doświadczalne wyznaczenie ilorazu w obecności V opiekuna. 3. Opracowanie wyników przeprowadzonego pomiaru według wspólnie wypracowanego wzoru, zapisanie uwag i spostrzeżeń. Nauczyciel opiekun m prowadzi spotkanie tak, aby ostateczny wniosek stwierdzał, że iloraz w danych V warunkach i dla danej substancji jest taki sam. Grupa IV Uczeń 1) Zadanie 1 Parcie i ciśnienie. a) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących ciśnienia i jego jednostek. b) W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenie, które pomogłoby odpowiedzieć na pytanie: Od czego i w jaki sposób zależy ciśnienie?. c) Gdzie w domu mamy odczynienie z ciśnieniem podaj przykłady, wykonaj zdjęcia. Uczeń 2) a) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących Blaise Pascala. b) W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenie, które umożliwiłoby zaprezentowanie prawa Pascala c) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących prasy hydraulicznej działanie i zastosowanie. d) Wykorzystując szkolny model prasy hydraulicznej wyjaśnij jej budowę i zasadę działania. Uczeń 3) a) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących ciśnienia (atmosferycznego i hydrostatycznego) i jego zastosowania. b) W oparciu o zebrane informacje wykonaj prezentację multimedialną. Uczeń 4) 18
a) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacji dotyczących Archimedesa? b) W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenie przedstawiające prawo Archimedesa. Uczeń 5) a) Korzystając z literatury i Internetu odpowiedz na pytanie: Kiedy ciała pływają, toną lub unoszą się na powierzchni wody?. b) W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenie przedstawiające warunki pływania ciał. Uwaga! W razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultować swoje działania z opiekunem. Uczeń 1) Zadanie 2 Energia i jej naturalne źródła. a) Korzystając z literatury i Internetu odpowiedz na pytanie: Kiedy mówimy o pracy w sensie fizycznym podaj przykłady?. b) Korzystając z literatury i Internetu odpowiedz na pytanie: o to znaczy, że urządzenie ma moc? Uczeń 2) a) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacje dotyczące źródeł energii, oraz ich zastosowania. b) W oparciu o zebrane informacje wykonaj prezentację multimedialną. Uczeń 3) a) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacje dotyczące przemian energii. b) W oparciu o zebrane informacje zaproponuj doświadczenia, które umożliwiły by zaobserwowanie przemian energii. Uczeń 4) a) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacje dotyczące energii elektrycznej wytwarzanie i przesyłanie. b) W oparciu o zebrane informacje wykonaj prezentację multimedialną. Uczeń 5) 19
a) Korzystając z literatury i Internetu wyszukaj informacje dotyczące odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii. b) W oparciu o zebrane informacje wykonaj prezentację multimedialną. Zadanie 3 Model hydroelektrowni. 1. Planowanie budowy cała grupa wspólnie ustala plan działania. 2. Podział obowiązków między członków grupy. 3. Zebranie materiałów. 4. Budowa modelu hydroelektrowni. Grupa V Zadanie 1 Woda źródłem życia (diagramy). 1. Przygotowanie plakatów z diagramami: Wody i lądy na naszym globie, Woda w organizmie człowieka, Wody słone, słodkie a zasoby wód pitnych, itp. Zadanie 2 Odczytywanie wykresów rozpuszczalności, tworzenie tabel rozpuszczalności. 1. Odczytywanie i przenoszenie danych z wykresów do tabel (ciała stałe i gazy). 2. Rozpuszczalność substancji w zadaniach. Zadanie 3 Opracowanie wyników pośredniego pomiaru gęstości 1. Jednostki gęstości dla ciał stałych, cieczy i gazów zamiana jednostek. 2. Graficzne przedstawienie wyników. 3. Interpretacja wyników. Grupa VI Zadanie 1 Zamiana jednostek, przekształcanie wzorów. 1. Stężenie procentowe w teorii i praktyce. 2. Stężenie molowe w teorii i praktyce. 3. Jednostki masy, objętości, gęstości, ciśnienia, pracy, mocy, energii. 4. Przekształcanie wzorów na: gęstość, ciśnienie, pracę, moc, energię. 5. Zaokrąglanie wyników i dokładność pomiaru. 20
Te zadania uczniowie będą najpierw wykonywać w formie ćwiczeń a dopiero po uzyskaniu konkretnych wyników doświadczeń będą je przedstawiać. Zadanie 2 Opracowanie wyników pomiaru czystości wód w postaci diagramów. 1. Opracowanie wyników pomiaru wykonanych przez grupę pierwszą, drugą i Politechnikę Krakowską. Zadanie 3 Struktura materii symetria. 1. Szukanie symetrii w przyrodzie. 2. Fraktale jako przykłady symetrii. 3. Próby szukania symetrii w wyhodowanych kryształach chlorku sodu, siarczanu (VI) miedzi(ii) oraz cukru. 4. Wykonywanie modeli brył symetrycznych. Literatura: Strony WWW. Podręczniki Zeszyty ćwiczeń Zbiory zadań zasopisma: Aura, Przyroda polska, Fizyka w szkole, Biologia w szkole, Foton, Fokus, Świat nauki, hemia w szkole, Matematyka w szkole, Matematyka, Raporty Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie Atlasy Tablice 21
Programy multimedialne Skład osobowy i ich liderzy. Temat projektu Tytuł zadania Woda w środowisku przyrodniczym w aspekcie lokalnym i globalnym Numer i specjalizacja grupy Imię i nazwisko Podpisy uczniów Zespół uczniowski 22
Nauczyciel opiekun (imię i nazwisko).. (podpis) Skład osobowy sześć pięcioosobowych grup. Liderzy każda grupa wybierze swojego lidera na pierwszym spotkaniu. Obowiązki liderów: odpowiedzialny za terminową realizację zadań, nadzoruje prawidłowy przebieg realizacji zadań i ich dokumentację. utrzymuje stały kontakt z opiekunem grupy. konsultuje się w innymi liderami. Obowiązki członków poszczególnych grup wynikają z powierzonych im zadań. Muszą przestrzegać terminowości, systematyczności i odpowiedzialności za powierzone im zdania. Konsultacja z nauczycielami. Grupa Termin Miejsce I II III IV V VI Efekt końcowy: Zorganizowany zostanie apel, na który zaproszeni zostaną uczniowie szkoły, nauczyciele, dyrekcja, oraz przedstawiciele gminy. Uczniowie przedstawią prezentację, która zawierać będzie doświadczenia, referaty i graficzną interpretację zgromadzonych danych. Fazy realizacji projektu: 23
zainicjowanie projektu - przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel objaśnia uczniom, co to jest projekt oraz proponuje działania. przydział funkcji w grupach oraz ustalenie zasad pracy - uczniowie sami wyłaniają spośród siebie lidera, który będzie reprezentował grupę. Mogą też pozostałym członkom grupy przydzielić różna funkcje (np. sekretarza, szperacza, plastyka, eksperymentatora itp.). Następnie wspólnie z nauczycielami wszystkie grupy spisują kontrakt. realizacja projektu - praca indywidualna uczniów (wyszukiwanie, selekcjonowanie i gromadzenie potrzebnych materiałów, dokumentowanie swojej pracy, pomoc kolegom), wykonanie przez całą grupę powierzonego jej zadania, konsultacje z nauczycielem w trakcie których nauczyciel nadzoruje prace grupy i pomaga w razie wystąpienia trudności (bezpośrednie i na platformie e-learningowej). podsumowanie projektu uczniowie pod opieką nauczycieli przygotowują publiczne wystąpienie w trakcie której zaprezentują efekty swojej pracy. ewaluacja projektu dokonana na podstawie samooceny uczniów i oceny dokonanej przez nauczyciela. Metody pracy: Podczas realizacji projektu będą stosowane metody aktywizujące, które mają sprawić, że nauczanie i przyswajanie wiedzy odbywa się w sposób niekonwencjonalny. Zajęcia motywować powinny ucznia do działania, twórczego myślenia i kreatywnego rozwiązywania problemów. Metody aktywizujące sprawiają, że uczeń staje się osobą, która ma wpływ na to, co będzie się działo, jest współtwórcą pracy dydaktycznej. Ta grupa metod opiera swój sens na uczeniu przez działanie, współpracę i co najważniejsze przez przeżywanie. 24
ARKUSZ OENY GRUPY Grupa Zadanie....... Termin realizacji.. Etap projektu Wyszczególnienie działań/aktywność uczniów Formułowanie tematu Gromadzenie materiałów Opracowanie materiałów Prezentacja Praca indywidualna i /lub zespołowa Terminowość działania Oceniane działania, umiejętności Ocena. oceniający 25
KARTA OENY UZNIA Nazwisko i imię ucznia:... Klasa:... Temat projektu: Woda w środowisku przyrodniczym w aspekcie lokalnym i globalnym Temat zadania: Nazwisko i imię opiekuna projektu:... L.p. Kryteria oceny Ocena wyrażona stopniem od 1-6 1. Gromadzenie materiałów 2. Przedstawienie zgromadzonego materiału 3. 4. 5. Realizacja wyznaczonego zadania Terminowość wykonywanych zadań Prezentacja wykonanego zadania 6. Zaangażowanie w prace grupy: zgłaszanie problemów, pomoc kolegom, motywowanie kolegów. 7. Poszukiwanie różnych form/źródeł rozwiązywania problemu Ocena ogólna miejscowość, data.. imię i nazwisko oceniającego 26
ARKUSZ SAMOOENY ZADANIE:.. GRUPA:.. Imię i nazwisko ucznia o robiłem? tak nie czasami Aktywnie uczestniczyłem w pracy Przyjmowałem określone zadania Byłem pomysłodawcą Słuchałem z uwagą Pomagałem w podejmowaniu decyzji Poszukiwałem nowych pomysłów Pomagałem kolegom Zachęcałem do pracy nad zadaniem 27
Na zakończenie projektu zostanie przeprowadzona z wszystkimi uczestnikami ankieta ewaluacyjna wg wzoru: KARTA KOŃOWA EWALUAJI PROJEKTU 1. zy problematyka realizowane w projekcie odpowiadała Twoim możliwościom? 1 2 3 4 5 2. W jakim stopniu Twoim zdaniem zostały zrealizowane cele projektu? 1 2 3 4 5 3. zy czas przeznaczony na realizację projektu był prawidłowo wykorzystany? 1 2 3 4 5 4. Jak oceniasz zdobyte wiadomości i umiejętności podczas realizacji projektu? 1 2 3 4 5 5. W jakim stopniu wiedza zdobyta podczas realizacji projektu jest przydatna w życiu codziennym? 1 2 3 4 5 6. Oceń, w jakim stopniu mogłeś realizować własne pomysły służące realizacji projektu. 1 2 3 4 5 7. W jakim stopniu konsultacje z nauczycielami zaspokajały Twoje potrzeby w tym zakresie? 28
1 2 3 4 5 8. Oceń stosunki panujące między członkami Twojego zespołu podczas realizacji projektu. 1 2 3 4 5 9. zy akceptujesz system oceniania projektu? 1 2 3 4 5 10. zy chciałbyś uczestniczyć w realizacji następnego projektu? 1 2 3 4 5 29