Załącznik nr 16 do Statutu Szkoły PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNEJ Podstawa prawna Ustawa o systemie oświaty z dnia 21.08.2003r. ( Dz.U.Nr 137, poz 1304 ), Rozporządzenie MENiS z dnia 26.02.2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz.U.Nr 51, poz. 458 ). Bezpieczna i Przyjazna Szkoła rządowy program na lata 2008-2013
Rozpoznane czynniki ryzyka. Czynniki ryzyka to wszystkie elementy ( cechy, sytuacje, warunki ) zwiększające ryzyko wystąpienia zachowań problemowych i związanych z nimi szkód. Są one zróżnicowane w zależności od rodzaju problemu objętego profilaktyką. Do zbadanych czynników ryzyka należą: Środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań. Modelowanie takich zachowań w domu i w szkole. Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne. Słabe wyniki w nauce. Brak celów życiowych. Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych. Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych. Zachowania ryzykowne i ich przyczyny. Zachowania ryzykowne, to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji psychologicznych, społecznych i zdrowotnych. Rodzaj zachowania ryzykownego wulgaryzmy, brak kultury osobistej wagary brak zainteresowania nauką Przyczyny obyczaj środowiskowy wzorce wyniesione z domu chęć zaimponowania wyraz buntu, manifestowanie dorosłości wzorce w mediach złe relacje nauczyciel uczeń brak reakcji nauczyciela i innych dorosłych ubóstwo językowe trudności w nauce uległość wobec kolegów strach przed sprawdzeniem brak zainteresowania niemożność sprostania ambicjom rodziców i wymaganiom nauczycieli nuda na lekcjach brak dyscypliny chęć zaimponowania niedostosowanie wymagań do poziomu uczniów niejasne kryteria oceniania jakość programów nauczania lenistwo osoba nauczyciela nudne lekcje negatywny wpływ grupy rówieśniczej brak zainteresowania ze strony rodziców
palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie innych środków psychoaktywnych np. narkotyków, dopalaczy zachowania agresywne ciekawość wpływ reklamy w mediach wzorowanie się na dorosłych sposób na odreagowanie moda, szpan nuda, przekora, bunt sytuacja domowa negatywny wpływ grupy rówieśniczej negatywne wzorce, także w mediach sposób na odreagowanie stresu i załatwienie sprawy chęć dominowania, zaistnienia w grupie moda na agresję w grupie rówieśniczej nieumiejętność radzenia sobie z problemami odpowiedź na prowokację Czynniki chroniące. Czynniki chroniące, to wszystkie elementy osłabiające oddziaływanie czynników ryzyka. Wymienia się w tym kontekście: silną więź z rodzicami, opiekę dorosłych, zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawczą, praktyki religijne, zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm, konstruktywną grupę rówieśniczą, autorytety. monitoring wizyjny.
Cele profilaktyki szkolnej: Ochrona uczniów przed zagrożeniami rozwoju. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Eliminowanie pojawiających się zagrożeń. Zadania profilaktyki szkolnej : Dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru. Pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych. Rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną. Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do pierwszego kontaktu ze specjalistą. Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą. Nawiązanie kontaktu z rodzicami. Motywowanie do podjęcia leczenia, terapii. Oddziaływania profilaktyczne: Czynniki ryzyka Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Środowisko społeczne i normy w nim występujące, promujące dane wzorce zachowań 1. Uczyć krytycznego stosunku do mediów. opiekun SU pedagog Modelowanie negatywnych zachowań w domu i w szkole 1) nuda na lekcjach 2) brak dyscypliny na lekcjach 3) brak kontaktu z rodzicami uczniów 4) stan wiedzy pedagogicznej rodziców 5) brak poszanowania dla norm prawnych. 2. Podnieść poziom świadomości i kultury prawnej 3. Przekształcać przekonania normatywne na prawdziwe. 1. Eliminowanie nudnych lekcji poprzez upowszechnianie aktywizujących metod nauczania. 2. Podniesienie umiejętności i wiedzy w zakresie dyscyplinowania. 3. Respektowanie norm zachowań na lekcjach. 4. Nawiązanie kontaktu z domem rodzinnym ucznia (w przypadku jego braku). 1. Zorganizowanie debaty szkolnej nt. roli mediów w kształtowaniu negatywnych wzorców zachowań. 2. Organizowanie spotkań uczniów z kuratorami Wydziału Rodzinnego i Nieletnich nt. prawnych aspektów przestępczości wśród nieletnich i problemów resocjalizacji. 3. Organizowanie przedsięwzięć łamiące stereotypy ( np. klasowa lub szkolna zabawa, wycieczki bez papierosów, alkoholu, narkotyków, dopalaczy itp.) 1. Organizowanie form doskonalenia zawodowego nt. aktywizacji uczniów na lekcjach. 2. Organizowanie warsztatów w ramach WDN-u. 3. Ustalić normy, wdrożyć je w praktyce lekcyjnej. 4. Wysyłanie wezwania przez szkołę. 5. Przeprowadzenie indywidualnych spotkań z rodzicami. wicedyrektor organizatorzy lider WDN-u dyrekcja lider WDN-u nauczyciele przedmiotów, wicedyrektor, pedagog w porozumieniu z wychowawcami klas 5. Zwiększyć 6. Realizowanie tematyki pedagogicznej rodziców
Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowanie dysfunkcyjne - uległość wobec grupy - przemoc i agresja Słabe wyniki w nauce lenistwo niska samoocena uczniów poziom absencji na zajęciach w szkole problemy rozwoju częstotliwość kontaktu z domem rodzinnym ucznia. 6. Podniesienie stanu wiedzy pedagogicznej i psychologicznej rodziców 7. Respektowanie, przestrzeganie prawa wewnątrz szkolnego. 1. Eliminowanie istnienia negatywnych grup rówieśniczych 2. Integrowanie zespołów klasowych 3. Ograniczenie zjawiska przemocy i agresji wśród uczniów 4. Podniesienie umiejętności i wiedzy nauczycieli 5. Dostarczenie uczniom wiedzy nt. sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem. 1. Aktywizowanie 2. Poszerzenie oferty spędzania czasu wolnego, umożliwianie zdobycia nowych umiejętności. 3. Umiejętność samooceny 4. Rozpoznawanie problemów rozwojowych 7. Stosowanie regulaminowego systemu nagród i kar. 1. Przeprowadzenie badań socjometrycznych w klasach. 2. Prowadzenie zajęć wychowawczych integrujące zespoły klasowe. 3. Inicjowanie klasowych przedsięwzięć służących integracji zespołów uczniowskich (wycieczki, imprezy). 4. Zdiagnozowanie miejsc oraz sytuacji występowania przemocy i agresji w szkole. 5. Przeprowadzenie badań socjometrycznych lub ankietowych w klasach. 6. Zorganizowanie warsztatów nt. przemocy i agresji w szkole w ramach WDN-u. 7. Przeprowadzenie zajęć wychowawczych nt. kształtowania prawidłowych postaw oraz ćwiczenia umiejętności zachowania się w sytuacji stresu, frustracji oraz zagrożenia. 1. Stosowanie metod aktywizujących w pracy z uczniami. 2. Opracowanie nowych ofert dla uczniów w ramach zajęć pozalekcyjnych. 3. Zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną ( społeczną, charytatywną, artystyczną itp.) współudział rodziców. 4. Nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności. 5. Stworzenie zespołów wyrównawczych. 6. Organizowanie prezentacji osiągnięć 7. Wspomaganie rodziców w nawiązaniu kontaktu z Poradnią Pedagogiczno Psychologiczną w kwestiach orzecznictwa. - kontakt rodziców z pedagogiem, wicedyrektor pedagog we współpracy z wychowawcami klas, klasowe Rady Rodziców pedagog pedagog we współpracy z wychowawcami klas lider WDN-u nauczyciele przedmiotów SU, opiekunowie zajęć pozalekcyjnych ZHP, PCK, SU, opiekunowie sekcji, SU nauczyciele przedmiotów, pedagog, PPP
Brak celów życiowych. Dostęp do środków i substancji psychotropowych moda na branie, palenie i picie brak umiejętności zachowań asertywnych łatwość dostępu Wczesne przejawy zachowań ryzykownych. 1. Dostarczenie uczniom wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych. 2. Aktywizowanie systemu wartości przeciw zachowaniom ryzykownym. 3. Ukazywanie alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu. 1. Dostarczenie uczniom i ich rodzicom wiedzy nt. konsekwencji brania, palenia, picia. 2. Dbanie o rozwój wiedzy i umiejętności zawodowych nauczycieli. 3. Wykorzystanie wsparcia ze strony specjalistów. 4. Zdiagnozowanie skali zjawiska zagrożenia uzależnieniami wśród 5. kontynuowanie realizacji programów profilaktycznych, programów psychoedukacyjnych. 6. Upowszechnianie wśród uczniów znajomości zachowań asertywnych. 7. Utrudnienie uczniom dostępu do środków psychotropowych. 1. Wdrożenie do realizacji treści ścieżek edukacyjnych: edukacja prozdrowotna oraz wychowanie do życia w rodzinie. 2. Dostarczenie wiedzy o AIDS oraz chorobach przenoszonych drogą płciową. 1. Podjęcie na lekcjach wychowawczych, tematyki odpowiedzialności prawnej i moralnej. 2. Przeprowadzenie lekcji wychowawczych nt. przyjaźni, miłości, szczęścia rodzinnego wartości najbardziej cenionych przez 3. Zorganizowanie różnych form zajęć pozalekcyjnych po rozpoznaniu zapotrzebowania na nie wśród 1. Gromadzenie materiałów, nowoczesnych środków dydaktycznych nt. profilaktyki uzależnień. 2. Przeprowadzenie lekcji wychowawczych nt. zagrożeń związanych z uzależnieniami. 3. Przeprowadzenie pedagogizacji rodziców nt. zagrożeń uzależnieniami i profilaktyki uzależnień.- dostarczenie informacji szkole przez rodziców. 4. Zorganizowanie konkursu wiedzy uczniów nt. uzależnień. 5. Zorganizowanie zajęć otwartych wykorzystujących wiedzę i umiejętności nabyte przez nauczycieli na kursach z zakresu profilaktyki uzależnień. 6. Działanie szkolnego zespołu wychowawczego. 7. Współpraca z Poradnią Pedagogiczno Psychologiczną. 8. Organizowanie narzędzi i przeprowadzenie diagnozy zjawiska. 9. Pozyskanie i przeprowadzenie programu z zakresu profilaktyki uzależnień nt. 7 krokow. 10. Przeprowadzenie lekcji wychowawczej nt. zachowań asertywnych. 11. Zabezpieczenie szkoły przed wnoszeniem i handlem na jej terenie narkotykami, dopalaczami, papierosami. 1. Opracowanie tematyki dla poszczególnych etapów kształcenia. 2. Podjęcie tematyki AIDS i chorób przenoszonych drogą płciową w ramach lekcji wychowawczych i wychowania do życia w rodzinie., nauczyciel wychowania do życia w rodzinie, katecheci nauczyciele przedmiotów we współpracy z wychowawcami klas, kierownik świetlicy, bibliotekarze bibliotekarze, pedagog, pielęgniarka szkolna, pedagog, pielęgniarka, pedagog, pielęgniarka szkolna, PPP, Wydział ds. obywatelskich UM nauczyciele przyrody lider WDN-u wicedyrektor pedagog wicedyrektor, pedagog, zespół diagnostyczny wicedyrektor, PPP, pedagog wicedyrektor, dyrektor, nauczyciele, dyżurni, woźny liderzy ścieżek edukacyjnych, nauczyciele wychowania do życia w rodzinie, pielęgniarka szkolna
Niewłaściwe zachowania uczniów: - agresja fizyczna, - niszczenie mienia szkolnego, - kradzieże, - wymuszenia, - wizyty osób niepowołanych, postronnych. 1. Zastosowanie monitoringu na terenie szkoły i w celu zwiększenia bezpieczeństwa i komfortu pracy pracowników i warunków do nauki 2. Bezpieczeństwo na dyżurach. 3. Monitorowanie w celu zwiększenia samodyscypliny kulturalnego zachowania się. - monitorowanie, - rejestracja zachowań uczniów w szkole i na terenach szkoły, - przegląd zarejestrowanych sytuacji (korytarze szkolne i wejście do szkoły). - nauczyciele informatyki, -
Sposoby monitorowania. 1. Ankietowanie i analiza ankiet. 2. Obserwacje. 3. Rozmowy indywidualne. 4. Hospitacja zajęć. 5. Kontrola dzienników zajęć pozalekcyjnych. 6. Analiza dzienniczków obserwacji ucznia. 7. Sprawozdania pedagoga. Ewaluacja programu profilaktyki szkolnej. Oceny efektów realizacji Programu profilaktyki szkolnej, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzonej przez zainteresowane podmioty, dokonuje się w trakcie posiedzeń Rady Pedagogicznej podsumowujących pracę w pierwszym i drugim półroczu roku szkolnego. Wynikające z oceny wnioski, przekazywane są do wiadomości Rady Rodziców i Samorządu Uczniowskiego. Ocenie poddawane są następujące elementy: funkcjonowanie pomocy pedagogicznej, tematyka pedagogizacji rodziców uczniów na spotkaniach z wychowawcami klas, realizacja zaleceń zawartych w orzeczeniach poradni psychologiczno pedagogicznej oraz poradni specjalistycznych, realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach pracy wychowawców klas, udział nauczycieli w formach zewnętrznego doskonalenia zawodowego z zakresu profilaktyki, problematyka profilaktyki w ramach WDN-u, innowacje i projekty wychowawcze w zakresie profilaktyki, realizacja programów profilaktycznych, realizacja programów psychoedukacyjnych, występowanie czynników, rodzajów i przyczyn zachowań ryzykownych, występowanie czynników chroniących. Podstawę dla formułowania ocen realizacji programu profilaktyki szkolnej stanowią: narzędzia stosowane w ramach wewnętrznego mierzenia jakości pracy: sprawozdania z realizacji planów, analizy, dane statystyczne, obserwacje, hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań, programy, scenariusze, dezyderaty, wykazy itp.