Rozdział ten zawiera informacje na temat zarządzania Modułem Modbus TCP oraz jego konfiguracji.



Podobne dokumenty
Spis treści. 1 Moduł Modbus TCP 4

1 Moduł Modbus ASCII/RTU

1 Moduł Modbus ASCII/RTU 3

Rozdział ten zawiera informacje na temat zarządzania Modułem DMX oraz jego konfiguracji.

1 Moduł Diagnostyki Sieci

1 Moduł Neuronu Cyfrowego SM

1 Moduł Neuronu Analogowego SM

1 Moduł Bramki xcomfort

1 Moduł Inteligentnego Głośnika

1 Moduł Inteligentnego Głośnika 3

1 Moduł Konwertera. 1.1 Konfigurowanie Modułu Konwertera

1 Moduł Konfigurowanie Modułu

1 Moduł Bramki xcomfort 3

1 Moduł Neuronu Cyfrowego

Spis treści. 1 Moduł RFID (APA) 3

Rozdział ten zawiera informacje o sposobie konfiguracji i działania Modułu OPC.

1 Moduł Lutron HomeWorks QS

1 Moduł Multimedialny

1 Moduł Centrali PPoż 3

1 Rejestrator czasu pracy

1 Moduł Sterownika Magistrali

1 Moduł Neuronu Analogowego

1 Moduł Neuronu Cyfrowego

1 Moduł Identyfikacji

1.1 Współpraca Modułu Dźwiękowego z jednostka

Rysunek 1: Okno z lista

Instrukcja użytkownika ARsoft-CFG WZ1 4.0

Rysunek 1: Lista zdefiniowanych modemów GSM

Rozdział ten zawiera informacje na temat zarządzania Modułem VoIP oraz jego konfiguracji.

Instrukcja EQU Kantech

Instrukcja obsługi programu M116_Manager

PRZEWODNIK PO ETRADER ROZDZIAŁ XII. ALERTY SPIS TREŚCI

Podręcznik użytkownika

R o g e r A c c e s s C o n t r o l S y s t e m 5

etrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel

Moduł Handlowo-Magazynowy Przeprowadzanie inwentaryzacji z użyciem kolektorów danych

Ćwiczenia z S Komunikacja S z miernikiem parametrów sieci PAC 3200 za pośrednictwem protokołu Modbus/TCP.

Spis treści. 1 Moduł Mapy 2

7.9. Ochrona danych Ochrona i zabezpieczenie arkusza. Pole wyboru

FAQ: /PL Data: 26/11/2008 Komunikacja w protokole MPI za pomocą Global Data (GD) pomiędzy sterownikami S7-300

Podręcznik użytkownika Punkt Szczepień

Konfigurator Modbus. Instrukcja obsługi programu Konfigurator Modbus. wyprodukowano dla

Laboratorium - Przechwytywanie i badanie datagramów DNS w programie Wireshark

Instrukcja użytkownika ARSoft-WZ1

RF-graph 1.2 POMOC PROGRAMU

Instrukcja obsługi Konfigurator MLAN-1000

bla bla Guard podręcznik użytkownika

Zawartość. Wstęp. Moduł Rozbiórki. Wstęp Instalacja Konfiguracja Uruchomienie i praca z raportem... 6

INSTRUKCJA KONFIGURACJI USŁUGI

Konwerter sieciowy RCP48LS

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA Definicje księgowe ISO 9001:2008 Dokument: Wydanie: Definicje księgowe

Instrukcja użytkownika

Rysunek 1: Widok przykładowego planu mieszkania

Konfiguracja konta pocztowego w Thunderbird

SERWER AKTUALIZACJI UpServ

1. Proszę wejść na stronę: poczta.home.pl i zalogować się do nowej skrzynki za pomocą otrzymanych danych.

PROGRAM DO ARCHIWIZACJI NOŚNIKÓW KOPII ELEKTRONICZNEJ

TM PROGRAM TERMINALA RS232 DLA MULTIPLEKSERA 8XRS232 / ETHERNET 10BASE-T

Instrukcja obsługi programu PLOMP PLUS FM

1. Pozyskanie aplikacji Logowanie Profile połączeniowe Menu główne Strefy Sceny świetlne...

Produkcja by CTI. Proces instalacji, ważne informacje oraz konfiguracja

SKRó CONA INSTRUKCJA OBSŁUGI

Instrukcja konfiguracji usługi Wirtualnej Sieci Prywatnej w systemie Microsoft Windows 8

W dowolnej przeglądarce internetowej należy wpisać poniższy adres:

W otwartym oknie w zakładce Ogólne znajdujemy opcje Podpis. Po zaznaczeniu pola wyboru, w edytorze możemy zredagować dołączaną treść.

Instrukcja szyfrowania poczty do ESKOM. na przykładzie wykorzystania narzędzia MS Outlook

tel fax

FARA INTENCJE ONLINE. Przewodnik dla użytkownika programu FARA. Włodzimierz Kessler SIGNUM-NET

SPIS TREŚCI WSTĘP WYMAGANIA

Transformacja współrzędnych geodezyjnych mapy w programie GEOPLAN

1 Moduł SALTO. 1.1 Moduł SALTO. 1.2 Konfigurowanie Modułu SALTO

11. Rozwiązywanie problemów

System Symfonia e-dokumenty

Obsługa poczty elektronicznej w domenie emeritus.ue.poznan.pl

Site Installer v2.4.xx

Instrukcja połączenia z programem Compas LAN i import konfiguracji

UMOWY INSTRUKCJA STANOWISKOWA

Instrukcja do oprogramowania ENAP DEC-1

INSTRUKCJA KONFIGURACJI USŁUGI. Mega Bezprzewodowa Sieć Multimedialna (MegaBSM) Bezprzewodowa Sieć Multimedialna (BSM)

System Optimed24. Konfiguracja i ważniejsze zmiany

Instrukcja obsługi programu RTT44 v 1.0

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA MPCC

1. Aplikacja LOGO! App do LOGO! 8 i LOGO! 7

Instrukcja integracji urządzenia na magistrali Modbus RTU. wersja 1.1

INSTRUKCJA OBSŁUGI DLA SIECI

Materiały dodatkowe Krótka charakterystyka protokołu MODBUS

ADVANCE ELECTRONIC. Instrukcja obsługi aplikacji. Modbus konfigurator. Modbus konfigurator. wersja 1.1

Informator techniczny

Fiery Remote Scan. Uruchamianie programu Fiery Remote Scan. Skrzynki pocztowe

Instrukcja obsługi aplikacji MobileRaks 1.0

INFORMATOR TECHNICZNY HORNER. Konfiguracja komunikacji GPRS pomiędzy sterownikiem XLe i oprogramowaniem Proficy HMI/SCADA Cimplicity

Fiery Remote Scan. Łączenie z serwerami Fiery servers. Łączenie z serwerem Fiery server przy pierwszym użyciu

StacjaSQL.2012 / PIERWSZE URUCHOMIENIE I PODSTAWOWE USTAWIENIA / / USUNIĘCIE "BAZY TESTOWEJ, PRZEJŚCIE NA WERSJĘ KOMERCYJNĄ / oraz. str.

Konfiguracja programu pocztowego Mozilla Thunderbird do pracy w sieci NEO.pl

Instalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android

Programator Kart Master - klient

KASK by CTI. Instrukcja

Zamawianie Taxi Aktywator Instrukcja użytkownika

Konfiguracja i uruchomienie usługi Filtry adresów IP dla użytkowników Centrum Usług Internetowych dla Klientów Banku Spółdzielczego w Łęcznej.

Transkrypt:

1 Moduł Modbus TCP Moduł Modbus TCP daje użytkownikowi Systemu Vision możliwość zapisu oraz odczytu rejestrów urządzeń, które obsługują protokół Modbus TCP. Zapewnia on odwzorowanie rejestrów urządzeń w Systemie, dzięki czemu bezpośrednio z jednostki decyzyjnej Systemu Vision można dokonywać zmian oraz odczytywać wartości rejestrów Modbus. 1.1 Konfigurowanie Modułu Modbus TCP Rozdział ten zawiera informacje na temat zarządzania Modułem Modbus TCP oraz jego konfiguracji. 1.1.1 Lista elementów Modułu Modbus TCP Lista elementów zawiera zdefiniowane w Systemie Moduły Modbus TCP. Okno to dostępne jest po wybraniu opcji menu Konfiguracja -> Moduły -> Moduł Modbus TCP. Rysunek przedstawia okno zawierające listę elementów modułu. Po otwarciu w jego lewym górnym rogu znajduje się nazwa Modułu, liczba wykorzystanych modułów oraz ich maksymalna liczba. Dodatkowo istnieje możliwość filtracji elementów za pomocą drzewa stref. Wyszukiwanie elementów może odbywać się również za pomocą wyszukiwarki. Rysunek 1: Okno listy elementów Modułu Modbus TCP 2/13

Kliknięcie przycisku Dodaj powoduje wyświetlenie okna konfiguracji nowego Modułu Modbus TCP przedstawionego na rysunku 2. Kliknięcie przycisku Usuń powoduje usunięcie zaznaczonego elementu. Kliknięcie przycisku Modyfikuj powoduje wyświetlenie okna konfiguracji zaznaczonego podzespołu. Kliknięcie przycisku Zamknij powoduje zamknięcie bieżącego okna. Kliknięcie przycisku Kopiuj spowoduje utworzenie kopii zaznaczonego elementu wraz z jego konfiguracją. 1.1.2 Konfiguracja Modułu Modbus TCP Rysunek 2 przedstawia okno konfiguracji Modułu Modbus TCP. Rysunek 2: Okno konfiguracji Modułu Modbus TCP Poniższa tabela zawiera opis poszczególnych elementów tego okna. Włączony Zaznaczenie tej opcji powoduje, że Moduł Modbus TCP jest aktywny w Systemie. Nazwa Identyfikator Modułu Modbus TCP nadawany przez użytkownika. 3/13

Strefa Adres sieciowy Port sieciowy Adres Modbus W tym polu wybiera się zdefiniowaną wcześniej w Systemie strefę, do której przynależeć ma Moduł Modbus TCP. Adres IP urządzenia Modbus TCP w sieci Ethernet. Port sieciowy urządzenia Modbus TCP w sieci Ethernet. Adres Modbus urządzenia. Typ całkowity Określa rodzaj konwersji typu całkowitego. Typ zmiennoprzecinkowy Określa rodzaj konwersji typu zmiennoprzecinkowego. Opis Dowolny ciąg znaków zawierający dodatkowy opis Modułu Modbus TCP. Konfiguracja rejestrów Po kliknięciu na tym przycisku wyświetlane jest okno konfigurowania rejestrów Modbus, które zostało opisane w dalszej części rozdziału. OK Zapisanie konfiguracji Modułu Modbus TCP zamknięcie bieżącego okna. Anuluj Zamknięcie bieżącego okna bez zachowania zmian. Opóźnienie odczytu Parametr określa minimalny czas pomiędzy kolejnymi pakietami wysyłanymi do podzespołu. Adresy rejestrów od 0 Jeśli zaznaczone, jako adres rejestru można wprowadzić wartość z zakresu 0-65535, jeśli odznaczone, jako adres rejestru można wprowadzić wartość z zakresu 1-65536. 4/13

1.1.3 Konfiguracja rejestrów Modbus Rysunek 3 przedstawia okno konfiguracji rejestrów Modbus. Rysunek 3: Okno konfiguracji rejestrów Modbus 1.1.3.1 Konfiguracja rejestrów - 1xxx 1-bit: odczyt stanu wejść (DI) Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na odczyt wartości binarnych z rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 1:00000 zgodnie ze standardem Modicon. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. Pole Częstość Odczytu definiuje okres, z jakim odczytywane są wartości z rejestrów. Jeśli wartość ta zostanie ustawiona na Ciągle, wartości rejestrów będą odczytywane z największą możliwą częstością. Z powodów optymalizacji pracy magistrali Modbus zaleca się, aby odczyt rejestrów następował z możliwie najmniejszą akceptowalną częstością. 5/13

1.1.3.2 Konfiguracja rejestrów - 0xxx 1-bit: odczyt stanu wyjść (DO) Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na odczyt wartości binarnych z rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 0:00000 zgodnie ze standardem Modicon. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. Pole Częstość Odczytu definiuje okres, z jakim odczytywane są wartości z rejestrów. Jeśli wartość ta zostanie ustawiona na Ciągle, wartości rejestrów będą odczytywane z największą możliwą częstością. Z powodów optymalizacji pracy magistrali Modbus zaleca się, aby odczyt rejestrów następował z możliwie najmniejszą akceptowalną częstością. 1.1.3.3 Konfiguracja rejestrów - 0xxx 1-bit: zapis wyjść (DO) Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na zapis wartości binarnych do rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 0:00000 zgodnie ze standardem Modicon. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. 1.1.3.4 Konfiguracja rejestrów - 3xxx 16-bit: odczyt rejestrów Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na odczyt wartości 16-bitowych z rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 3:00000 6/13

zgodnie ze standardem Modicon. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. Pole Częstość Odczytu definiuje okres, z jakim odczytywane są wartości z rejestrów. Jeśli wartość ta zostanie ustawiona na Ciągle, wartości rejestrów będą odczytywane z największą możliwą częstością. Z powodów optymalizacji pracy magistrali Modbus zaleca się, aby odczyt rejestrów następował z możliwie najmniejszą akceptowalną częstością. Po kliknięciu na przycisku Skalowanie... można skonfigurować wartości skalowania, co zostało przedstawione w rozdziale 1.2. 1.1.3.5 Konfiguracja rejestrów - 4xxx 16-bit: odczyt rejestrów Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na odczyt wartości 16-bitowych z rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 4:00000 zgodnie ze standardem Modicon. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. Pole Częstość Odczytu definiuje okres, z jakim odczytywane są wartości z rejestrów. Jeśli wartość ta zostanie ustawiona na Ciągle, wartości rejestrów będą odczytywane z największą możliwą częstością. Z powodów optymalizacji pracy magistrali Modbus zaleca się, aby odczyt rejestrów następował z możliwie najmniejszą akceptowalną częstością. Po kliknięciu na przycisku Skalowanie... można skonfigurować wartości skalowania, co zostało przedstawione w rozdziale 1.2. 7/13

1.1.3.6 Konfiguracja rejestrów - 4xxx 16-bit: zapis rejestrów Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na zapis wartości 16-bitowych do rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 4:00000 zgodnie ze standardem Modicon. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. Po kliknięciu na przycisku Skalowanie... można skonfigurować wartości skalowania, co zostało przedstawione w rozdziale 1.2. 1.1.3.7 Konfiguracja rejestrów - 3xxx 32-bit: odczyt rejestrów Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na odczyt wartości 32-bitowych z rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 3:00000 zgodnie ze standardem Modicon. Rejestry te są odczytywane jako dwie kolejne wartości 16-bitowe oraz konwertowane do jednej wartości 32-bitowej. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. Pole Częstość Odczytu definiuje okres, z jakim odczytywane są wartości z rejestrów. Jeśli wartość ta zostanie ustawiona na Ciągle, wartości rejestrów będą odczytywane z największą możliwą częstością. Z powodów optymalizacji pracy magistrali Modbus zaleca się, aby odczyt rejestrów następował z możliwie najmniejszą akceptowalną częstością. Pole Typ rejestru określa sposób reprezentacji wartości 32-bitowej będącej złożeniem dwóch wartości 32-bitowych. Po kliknięciu na przycisku Skalowanie... można skonfigurować wartości skalowania, co zostało przedstawione w rozdziale 1.2. 8/13

1.1.3.8 Konfiguracja rejestrów - 4xxx 32-bit: odczyt rejestrów Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na odczyt wartości 32-bitowych z rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 4:00000 zgodnie ze standardem Modicon. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. Pole Częstość Odczytu definiuje okres, z jakim odczytywane są wartości z rejestrów. Jeśli wartość ta zostanie ustawiona na Ciągle, wartości rejestrów będą odczytywane z największą możliwą częstością. Z powodów optymalizacji pracy magistrali Modbus zaleca się, aby odczyt rejestrów następował z możliwie najmniejszą akceptowalną częstością. Pole Typ rejestru określa sposób reprezentacji wartości 32-bitowej będącej złożeniem dwóch wartości 32-bitowych. Po kliknięciu na przycisku Skalowanie... można skonfigurować wartości skalowania, co zostało przedstawione w rozdziale 1.2. 1.1.3.9 Konfiguracja rejestrów - 4xxx 32-bit: zapis rejestrów Rejestry zdefiniowane w tej zakładce pozwalają na zapis wartości 32-bitowych do rejestrów Modbus znajdujących się w obszarze pamięci 4:00000 zgodnie ze standardem Modicon. Rejestry te są zapisywane jako dwie kolejne wartości 16-bitowe oraz konwertowane do jednej wartości 32-bitowej. także w jednostce decyzyjnej jako nazwa sygnału. Pole Adres zawiera adres rejestru Modbus. Wartość ta może przyjmować wartości 1-65536. Pole Typ rejestru określa sposób reprezentacji wartości 32-bitowej będącej złożeniem 9/13

dwóch wartości 32-bitowych. Po kliknięciu na przycisku Skalowanie... można skonfigurować wartości skalowania, co zostało przedstawione w rozdziale 1.2. 1.2 Skalowanie wartości Dowolna wartość 16 lub 32 bitowego wejścia lub wyjścia może zostać przeskalowana względem dwóch zakresów wartości - systemowych oraz rzeczywistych. Te pierwsze obowiązują w obrębie samego Systemu, te drugie odpowiadają bezpośrednio wielkościom zawartym w rejestrach urządzenia. Dla przykładu załóżmy, że rejestr urządzenia wskazuje wartość temperatury pomonożoną przez 10. Wartość temperatury może zawierać się w zakresie -20 do 80 stopni. Po wprowadzeniu tych danych do konfiguracji wejścia, System Vision będzie dysponował poprawną wartością temperatury bezpośrednio w stopniach. Dla tego przykładu w pola min i max wartości systemowych należy wprowadzić odpowiednio wartość -20 oraz 80, a w pola min i max wartości rzeczywistych -200 oraz 800. Rysunek 4 przedstawia okno konfigurowania skalowania wartości. Rysunek 4: Okno konfiguracji skalowania wartości 1.3 Współpraca Modułu Modbus TCP z jednostka decyzyjna Konfiguracja reguł związanych z Modułem Modbus TCP pozwala na powiązanie akcji oraz warunków tego modułu z pozostałymi elementami Systemu. 10/13

Udostępnia on akcje i warunki zależne od konfiguracji rejestrów. Każdy z rejestrów wyjściowych odpowiada sygnałowi wyjściowemu o takiej samej nazwie, a każdy z rejestrów wejściowych odpowiada sygnałowi wejściowemu o takiej samej nazwie. Moduł udostępnia następujące warunki: Połączenie, Liczba poprawnych pakietów, Liczba błędów transmisji, Odczyt rejestru: <Nazwa bitowego rejestru wejściowego>, Odczyt rejestru: <Nazwa 16-bitowego rejestru wejściowego>, Odczyt rejestru: <Nazwa 32-bitowego rejestru wejściowego> oraz następujące akcje: Zapis do rejestru: <Nazwa bitowego rejestru wyjściowego>, Zapis do rejestru: <Nazwa 16-bitowego rejestru wyjściowego>, Zapis do rejestru: <Nazwa 32-bitowego rejestru wyjściowego>. 1.3.1 Warunek: Połaczenie Warunek ten jest spełniony, kiedy komunikacja z urządzeniem przebiega prawidłowo. Jakiekolwiek zakłócenie transmisji powoduje, że warunek nie jest prawdziwy. Przywrócenie możliwości poprawnej wymiany danych pomiędzy urządzeniem fizycznym, a Systemem Vision spowoduje, że warunek będzie ponownie spełniony. 1.3.2 Warunek: Liczba poprawnych pakietów Warunek ten jest spełniony, jeśli liczba poprawnie wysłanych do urządzenia pakietów odpowiada wartości ustalonej w ramach konfiguracji tego warunku. 1.3.3 Liczba błędów transmisji Warunek ten jest spełniony, jeśli liczba błędów transmisji odpowiada wartości ustalonej w ramach konfiguracji tego warunku. 1.3.4 Warunek: Odczyt rejestru: <Nazwa bitowego rejestru wejściowego> Warunek ten jest spełniony, jeśli zawartość rejestru Modbus odpowiada wartości ustalonej w ramach konfiguracji tego warunku. 11/13

1.3.5 Warunek: Odczyt rejestru: <Nazwa 16-bitowego rejestru wejściowego> Warunek ten jest spełniony, jeśli aktualna wartość odczytana z rejestru Modbus spełnia warunki określone w konfiguracji sygnału. 1.3.6 Warunek: Odczyt rejestru: <Nazwa 32-bitowego rejestru wejściowego> Warunek ten jest spełniony, jeśli aktualna wartość odczytana z rejestru Modbus spełnia warunki określone w konfiguracji sygnału. 1.3.7 Akcja: Zapis do rejestru: <Nazwa bitowego rejestru wyjściowego> Uruchomienie tej akcji powoduje zapis wartości bitowej do rejestru MODBUS. 1.3.8 Akcja: Zapis do rejestru: <Nazwa 16-bitowego rejestru wyjściowego> Uruchomienie tej akcji powoduje zapis wartości 16-bitowej do rejestru MOD- BUS. 1.3.9 Akcja: Zapis do rejestru: <Nazwa 32-bitowego rejestru wyjściowego> Uruchomienie tej akcji powoduje zapis wartości 32-bitowej do rejestru MOD- BUS. 1.4 Błędy generowane przez Moduł Modbus TCP Rozdział zawiera zestawienie komunikatów o błędach, jakie może wygenerować Moduł Modbus TCP. Użytkownik otrzymuje te wiadomości poprzez Raport Błędów Systemu Vision. Poniższy opis pozwala poprawnie zinterpretować informacje oraz zidentyfikować przyczynę ewentualnych nieprawidłowości w działaniu modułu. 1.4.1 Kolejka rozkazów pełna Liczba rozkazów oczekujących na wysłanie do urządzenia jest większa niż 10. 1.4.2 Bład komunikacji Wystąpiły problemy z komunikacją z urządzeniem. 12/13

1.4.3 Przekroczono zakres wartości wyjściowej Nastąpiła próba wprowadzenia do rejestru wyjściowego urządzenia wartości z poza dozwolonego zakresu. 1.4.4 Błędy warstwy komunikacji W oknie błędów mogą także pojawić się informacje otrzymane bezpośrednio z warstwy komunikacji. Komunikaty te są najczęściej przekazywane w języku angielskim. 13/13