SPRAWOZDANIE Z DZIAALNOCI ARiMR w 2008 r. SPIS TRECI WSTP I. ORGANIZACJA AGENCJI...7 1. Kierownictwo ARiMR... 7 2. Struktura organizacyjna... 7 3. Zasoby ludzkie... 8 4. Udzia w programowaniu i tworzeniu prawa... 11 5. Polityka bezpieczestwa... 11 6. Zaangaowanie ARiMR w spókach prawa handlowego... 13 7. Wykorzystanie pomocy technicznej... 14 II. REALIZACJA INSTRUMENTÓW POMOCY...15 1. Wspólna Polityka Rolna... 15 1.1. Patnoci bezporednie do gruntów rolnych... 15 1.2 Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006... 20 1.3 Pomoc finansowa w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw... 24 1.4 Wspólna Organizacja Rynku Rybnego... 25 1.5 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013... 26 2. Fundusze strukturalne UE... 38 2.1 Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywnociowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006... 38 2.2 Sektorowy Program Operacyjny Ryboówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006... 46 3. Przygotowania do wdroenia i realizacja Programu Operacyjnego Zrównowaony rozwój sektora ryboówstwa i nadbrzenych obszarów rybackich 2007-2013... 48 4. Pomoc krajowa... 49 4.1 Preferencyjne kredytowanie rolnictwa i przetwórstwa produktów rolnych... 49 4.2 Porczenia i gwarancje kredytowe... 56 4.3 Pomoc finansowa dla grup producentów rolnych... 59 4.4 Utylizacja... 59 4.5 Wypaty ekwiwalentów za zalesienia gruntów rolnych w ramach pomocy krajowej... 60 III. DZIAANIA ARiMR ZWIZANE Z REALIZACJ INSTRUMENTÓW POMOCY...61 1. Procedury... 61 2. Systemy informatyczne... 62 3. System kontroli... 68 4. Windykacja nalenoci... 80 3
IV. DZIAANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE...83 V. WSPÓPRACA KRAJOWA...85 1. Instytucje nadzorujce i kontrolujce... 85 2. Instytucje wspópracujce przy wdraaniu programów pomocowych... 85 3. Instytucje wspierajce zadania realizowane przez Agencj... 86 VI. WSPÓPRACA EUROPEJSKA...88 1. Realizacja projektów Phare oraz Transition Facility... 88 2. Wspópraca z pastwami czonkowskimi oraz kandydujcymi do UE... 90 3. Udzia ARiMR w pracach organów pomocniczych Unii Europejskiej.... 95 4. System Elektronicznej Wymiany Dokumentów Polska (EWDP)... 95 5. Several Funds Common System 2007-2013 (SFC)... 95 VII. REALIZACJA PLANU FINANSOWEGO AGENCJI W 2008 R...97 VIII. ANEKS - WYKAZ ZACZNIKÓW...99 4
Szanowni Pastwo, W imieniu Kierownictwa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa mam zaszczyt przedstawi Pastwu sprawozdanie z dziaalnoci ARiMR w 2008 roku. Agencja, jako jedna z kluczowych instytucji wspierajcych przemiany i rozwój polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich realizuje wiele programów pomocowych, penic funkcj instytucji wdraajcej i agencji patniczej dla programów i systemów wsparcia finansowanych ze róde unijnych i krajowych. Kady kolejny rok jej funkcjonowania stanowi ródo dowiadcze w zakresie obsugi unijnych programów pomocowych, które umoliwiaj podnoszenie efektywnoci i skutecznoci udzielonej pomocy. Rok 2008 by dla Agencji okresem wytonej pracy. Wkroczya ona w kocow faz obsugi programów wdraanych w latach 2004-2006 (Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006, Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywnociowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006 oraz Sektorowego Programu Operacyjnego Ryboówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006. Jednoczenie rozpoczo si wdraanie nowych dziaa Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 i Programu Operacyjnego Zrównowaony rozwój sektora ryboówstwa i nadbrzenych obszarów rybackich 2007-2013. Kontynuowana bya realizacja patnoci bezporednich, które za porednictwem Agencji w 2008 roku trafiy do ponad 1,4 mln beneficjentów. Istotnym zadaniem bya take obsuga pomocy realizowanej ze rodków krajowych oraz zarzdzanie systemem identyfikacji i rejestracji zwierzt. Naley podkreli, e w roku 2008 za porednictwem ARiMR wypacono ponad 18,3 mld z rolnikom, przedsibiorcom rolno-spoywczym i mieszkacom wsi. Jest to najwyszy poziom redniorocznych transferów pieninych, jaki osignito w dotychczasowej historii Agencji. W prezentowanym Sprawozdaniu z dziaalnoci Agencji Restrukturyzacji Modernizacji Rolnictwa w 2008 r. przedstawiono peny opis jej dziaalnoci w minionym roku. Szczególn uwag zwrócono na efekty udzielonej pomocy finansowej, dziki czemu zaprezentowany materia stanowi wartociowe ródo informacji dla opinii publicznej. Tomasz Koodziej Prezes ARiMR
6
I. Organizacja Agencji 1. Kierownictwo ARiMR W skad Kierownictwa Agencji wchodz: Prezes, Zastpcy Prezesa oraz Gówny Ksigowy. W dniu 31 grudnia 2008 r. Kierownictwo Agencji stanowili: Dariusz Wojtasik Prezes Agencji od 23.01.2008 r. Zofia Szalczyk Zastpca Prezesa od 25.01.2008 r. Bogusaw Nadolnik Zastpca Prezesa od 02.07.2008 r. Zbigniew Jasioek Zastpca Prezesa od 16.12.2008 r. Barbara Okupniak-Stefaska Gówny Ksigowy od 01.09.2008 r. W minionym roku funkcj Prezesa ARiMR sprawowa równie Leszek Drodziel (od 27.07.2007 do 22.01.2008 r.). Ponadto na stanowisku Zastpcy Prezesa zatrudnieni byli: Boena Lubliska-Kasprzak (od 07.12.2005 do 31.07.2008), Kazimierz Wakowski (od 19.03.2008 do 17.08.2008), Marek Osiski (od 27.08.2007 do 24.01.2008), Grzegorz Jaku (od 27.04.2006 do 24.01.2008), Tomasz Koodziej (od 07.07.2008 do 20.11.2008), Tomasz Nawrocki (od 18.08.2008 do 13.10.2008), a funkcj Gównego Ksigowego peni Tadeusz ukasik (od 23.11.2007 do 28.08.2008). 2. Struktura organizacyjna Struktur organizacyjn Agencji okrelaj Statut Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz jej Regulamin Organizacyjny. Wg stanu na dzie 31.12. 2008 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa skadaa si z: Centrali; 16 oddziaów regionalnych, dziaajcych w kadym województwie; 314 biur powiatowych, dziaajcych w kadym powiecie, z wyjtkiem miast na prawach powiatu; W Centrali wydzielone zostay nastpujce departamenty i biura: Gabinet Prezesa Biuro Prasowe Departament Kadr i Szkole Departament Audytu Wewntrznego Departament Kontroli Wewntrznej Biuro Zarzdzania Bezpieczestwem Departament Wsparcia Inwestycyjnego Departament Dziaa Spoecznych i rodowiskowych Departament Patnoci Bezporednich Biuro Zada Delegowanych Departament Obsugi Wniosków i Odwoa Departament Rybactwa Departament Analiz i Sprawozdawczoci Departament Zarzdzania Systemami Informatycznymi Departament Eksploatacji Systemów Informatycznych Departament Ewidencji Gospodarstw Departament Identyfikacji i Rejestracji Zwierzt 7
Biuro Zarzdzania Procedurami Departament Ksigowoci Departament Finansowy Departament Windykacji Departament Organizacyjno-Gospodarczy Biuro Promocji Instrumentów Wsparcia Departament Prawny i Zamówie Publicznych Departament Kontroli na Miejscu Departament Pomocy Krajowej 3. Zasoby ludzkie Na dzie 31.12.2008 r. zatrudnienie w ARiMR wynosio 11 551 pracowników. Szczegóow charakterystyk przedstawiono w poniszej tabeli oraz Zaczniku 1 (Wykresy 1-4). Tabela: Poziom zatrudnienia w ARiMR w 2008 r. Szczebel organizacyjny Stan zatrudnienia pracowników staych na dzie 01.01.2008 Stan zatrudnienia pracowników staych na dzie 31.12.2008 Wzrost zatrudnienia pracowników w 2008 roku Wzrost w % 2008/2007 Centrala 1 379 1 403 24 1,74% Oddziay Regionalne 2 588 2 838 250 9,66% Biura Powiatowe 7 189 7 310 121 1,68% ARiMR razem 11 156 11 551 395 3,54% Ponadto w okresie czerwiec-grudzie (rednio przez okres 4-6 miesicy) ARiMR zatrudniaa dodatkowo grup 240 pracowników do przeprowadzania kontroli sprawdzajcych, realizowanych przez biura kontroli na miejscu w oddziaach regionalnych. Pozyskiwanie kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w ARiMR nastpuje poprzez rekrutacj wewntrzn (znalezienie odpowiednich kandydatów sporód pracowników Agencji i ich przesunicie w ramach struktury organizacyjnej) lub z zewntrznego rynku pracy. Od 23 czerwca 2008 nabór do Agencji reguluj przepisy Ustawy z dnia 9 maja 2008 roku o ARiMR (Dz.U. Nr 98, poz.634) oraz zarzdzenie Prezesa ARiMR nr 29/2005 z dn. 18.08.2005 r.(z pón. zm.) w sprawie wprowadzenia regulaminu okrelajcego zasady i tryb zatrudniania pracowników w Agencji. Zgodnie z przywoanymi przepisami, informacje o wszystkich wolnych stanowiskach pracy w ARiMR s publikowane w formie ogosze w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Agencji: www.arimr.gov.pl (odnonik praca w ARiMR ). Kade ogoszenie okrela m.in.: stanowisko pracy, poziom i kierunek wymaganego wyksztacenia, jak równie wymogi konieczne dotyczce stau pracy oraz wymaganych kwalifikacji, zgodnie z opisem danego stanowiska. Po upywie terminu skadania dokumentów, okrelonego w ogoszeniu o naborze, kandydaci podlegaj wstpnej selekcji pod ktem speniania wymaga dotyczcych m.in. wyksztacenia i dowiadczenia zawodowego. Po dokonaniu wstpnej selekcji lista kandydatów, którzy speniaj wymagania formalne okrelone w ogoszeniu o naborze, zostaje upowszechniona w Biuletynie Informacji Publicznej. Z kandydatami, którzy przeszli wstpn selekcj i kwalifikuj si do dalszej selekcji, przeprowadzana jest rozmowa kwalifikacyjna. Informacj o wyniku naboru wraz z uzasadnieniem dokonanego wyboru 8
oraz podaniem imienia i nazwiska kandydata, upowszechnia si w Biuletynie Informacji Publicznej w terminie 14 dni od dnia zatrudnienia wybranego kandydata. Podstawow form wspierania organizacji i rozwoju pracowników w ARiMR jest dziaalno szkoleniowa. Skuteczn polityk szkoleniow zapewniaj planowane dziaania w tym zakresie, bdce odpowiedzi na potrzeby pracowników oraz umoliwiajce realizacj zada na poszczególnych stanowiskach pracy. W 2008 r., zgodnie z zatwierdzonym Planem Szkole, w szkoleniach specjalistycznych uczestniczyo 2 145 pracowników, a w szkoleniach z procedur 6 249. Do egzaminów przystpio 54 408 osób 1. Zakres egzaminu Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 2013 (PROW 2007 2013) Liczba osób, które przystpiy do egzaminu Renty Strukturalne 941 ONW 5 586 Program rolnorodowiskowy (patnoci rolnorodowiskowe) 2 877 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych ni rolne 1 748 Uatwianie startu modym rolnikom 719 Modernizacja gospodarstw rolnych 1 274 Zwikszanie wartoci dodanej podstawowej produkcji rolnej i lenej 73 Rónicowanie w kierunku dziaalnoci nierolniczej 1 048 Pomoc techniczna 20 Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004 2006 (PROW 2004 2006) Wspieranie gospodarstw niskotowarowych 927 ONW 1 680 Wspieranie przedsiwzi rolnorodowiskowych oraz poprawa dobrostanu zwierzt 640 Dostosowanie gospodarstw do standardów UE 927 Grupy producentów rolnych 22 Fundusze Strukturalne Procedury wdroeniowe w ramach SPO "Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywnociowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006" 11 Procedury patnicze w ramach SPO "Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywnociowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006" 23 Procedury wdroeniowe w ramach SPO " Ryboówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006" 21 Procedury patnicze w ramach SPO " Ryboówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006" 25 Instrumenty Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) Procedury z zakresu patnoci obszarowych do gruntów rolnych 20 672 Ustalanie kwot nienalenie lub nadmiernie pobranych 230 Procedura z zakresu ewidencji producentów 1 086 Procedura z zakresu przekazania gospodarstwa 375 Procedury z zakresu Identyfikacji i Rejestracji Zwierzt 1 200 Procedura oddzielna patno z tytuu cukru 583 1 Podana liczba oznacza ogóln liczb pracowników, którzy przystpili do egzaminu. Pracownicy obsugujcy kilka zada brali udzia w wicej ni jednym szkoleniu i egzaminie. 9
Wspólna Organizacja Rynków Owoców i Warzyw Procedury z zakresu pomocy na rynku owoców i warzyw 199 Wspólna Organizacja Rynku Rybnego Organizacje producentów rybnych 20 Procedury rynku produktów rybnych 3 Pomoc finansowa dla organizacji producentów rybnych z tytuu przygotowania programu operacyjnego - podmioty prowadzce chów/hodowl organizmów wodnych (KP-611-64- 3 ARiMR/5/z) Pomoc finansowa dla organizacji producentów rybnych z tytuu przygotowania programu operacyjnego - organizacje producentów rybnych zrzeszajce armatorów statków rybackich 4 (KP-611-64-ARiMR/5/z) Kontrola na miejscu Kontrola na miejscu - Patnoci bezporednie i ONW 1 177 Kontrola na miejscu - Patnoci z tytuu rent strukturalnych 77 Kontrola na miejscu - Wspieranie przedsiwzi rolnorodowiskowych oraz poprawa dobrostanu zwierzt - PROW 2004-2006 135 Kontrola na miejscu Program rolnorodowiskowy (Patnoci rolnorodowiskowe) - PROW 2007-2013 364 Kontrola na miejscu - Zalesianie gruntów rolnych (PROW 2004-2006) 65 Kontrola na miejscu Zalesianie gruntów rolnych Schemat I (PROW 2007-2013) 87 Kontrola na miejscu - Grupy producentów rolnych 48 Kontrola na miejscu rynku owoców i warzyw 167 Kontrola na miejscu - Wspieranie gospodarstw niskotowarowych 381 Kontrola na miejscu - Dostosowanie gospodarstw do standardów UE 95 Kontrola na miejscu SPO "Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywnociowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006" oraz SPO " Ryboówstwo i przetwórstwo ryb 2004-53 2006" Procedury oraz Instrukcja stanowiskowa dla Inspektorów Terenowych realizujcych kontrole na miejscu w zakresie patnoci do upraw rolin energetycznych, dla których nie okrelono plonu 145 reprezentatywnego wersja 1.1. Inne KPA 1 357 Procedur y- Wyjanianie nieprawidowoci programów rolnych i funduszu gwarancji rolnej OR 163 Procedury - Wyjanianie nieprawidowoci programów rolnych i funduszu gwarancji rolnej BP 6 343 System kancelaryjno - archiwalny 814 Razem 54 408 Pracownicy mieli równie moliwo uczestnictwa w szkoleniach oraz pozaszkolnych formach ksztacenia w ramach indywidualnych skierowa. W 2008 roku wprowadzono nowe Zarzdzenie Prezesa Agencji nr 83/2008 z dn. 04.11.2008 r. w sprawie zasad i trybu podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników ARiMR. W 2008 r. wpyno cznie 506 wniosków indywidualnych o skierowanie pracownika na szkolenie, kursy, przyznanie wiadcze zwizanych ze studiami, nauk jzyków obcych, czy aplikacj radcowsk. W wyniku pozytywnego rozpatrzenia wniosków podpisano umowy na szkolne i pozaszkolne formy ksztacenia ze 126 pracownikami Agencji. 10
4. Udzia w programowaniu i tworzeniu prawa W 2008 roku Agencja uczestniczya w pracach legislacyjnych, obejmujcych zarówno prawodawstwo UE, jak i krajowe. Gówny ciar realizowanych prac skupi si wokó wdraania kolejnych dziaa: Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Programu Operacyjnego Zrównowaony rozwój sektora ryboówstwa i nadbrzenych obszarów rybackich 2007-2013. W okresie sprawozdawczym trway równie intensywne prace legislacyjne zwizane z wprowadzaniem nowych zasad w zakresie patnoci bezporednich. Wykaz najwaniejszych aktów prawnych dotyczcych funkcjonowania Agencji, opublikowanych w 2008 r., przedstawiono w Zaczniku 2 (Tabele 1-3). 5. Polityka bezpieczestwa Polityka zarzdzania bezpieczestwem informacji w ARiMR Zgodnie z dyspozycj zawart w rozporzdzeniu Komisji (WE) nr 885/2006 z dnia 21 czerwca 2006 r., ustanawiajcym szczegóowe zasady stosowania rozporzdzenia Rady (WE) nr 1290/2005 w zakresie akredytacji agencji patniczych i innych jednostek, jak równie rozliczenia rachunków EFGR i EFRROW (Dz. UE nr L 171/90 z dnia 23.06.2006) ARiMR (jako Agencja Patnicza) zobligowana zostaa do wyboru jednej z uznanych na poziomie midzynarodowym norm jako podstawy organizacji bezpieczestwa systemów informacyjnych. Realizujc to zadanie, przyjto do stosowania w ARiMR norm PN-ISO/IEC 17799:2007 (ISO/IEC 27002) wraz z norm PN-ISO/IEC 27001. W 2008 roku, po dokonanym w okresie od marca do czerwca przegldzie Systemu Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji, zaplanowano i wdroono caociowy system zarzdzania, oparty na podejciu wynikajcym z analizy ryzyka biznesowego i modelu PDCA, przedstawionym w normie ISO/IEC 27001, odnoszcym si do ustanawiania, wdraania, eksploatacji, monitorowania, utrzymywania i doskonalenia bezpieczestwa informacji. Wdroenie polegao na udoskonaleniu ju istniejcego systemu SZBI System Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji (ang. ISMS Information Security Management System). W wyniku tych prac ustanowiono, Zarzdzeniem Prezesa ARiMR nr 40/2008 z dnia 12 czerwca 2008 r., polityk bezpieczestwa informacji, uwzgldniajc norm ISO/IEC 27002 oraz polityk systemu zarzdzania bezpieczestwem informacji, uwzgldniajc model PDCA opisany w normie ISO/IEC 27001. Zarzdzeniem Prezesa ARiMR nr 45/2008 z dnia 2 lipca 2008 r. rozszerzono zarzdzenie nr 40/2008 o kolejne regulaminy, w szczególnoci w odniesieniu do bezpieczestwa systemów informatycznych funkcjonujcych w ARiMR oraz zasad ochrony danych osobowych, co pozwolio na pene zastpienie wczeniej obowizujcego zarzdzenia nr 25/2004 Zasad Zarzdzania Bezpieczestwem Informacyjnym w ARiMR oraz zarzdzenia nr 33/2005 Zasad Ochrony Danych Osobowych w ARiMR. W procesie doskonalenia systemu ISMS podjto nastpujce dziaania, pozwalajce na ustanowienie procesowego podejcia do zarzdzania bezpieczestwem informacji: okrelono zakres ISMS, przygotowano dokument deklaracji stosowania, wskazujcy zabezpieczenia normy odnoszce si do zapewnienia bezpieczestwa i majce zastosowanie w ARiMR, wdroono metodyk szacowania ryzyka, przeprowadzono proces szacowania ryzyka dla wybranych, reprezentatywnych procesów, dobrze charakteryzujcych dziaalno ARiMR jako agencji patniczej, 11
opracowano plan postpowania z ryzykiem, wdroono program szkole pracowników ARiMR, w ramach którego przeprowadzono szkolenia z zakresu ISMS dla Kierownictwa ARiMR, dyrektorów komórek organizacyjnych Centrali, dyrektorów Oddziaów Regionalnych, Wacicieli Zasobów, Inspektorów Bezpieczestwa Informacji Centrali i OR, Administratorów Systemów oraz pracowników wytypowanych komórek organizacyjnych, opracowano ksik procedur, obejmujc wszystkie procedury niezbdne do zarzdzania systemem ISMS (KP-611-185-ARiMR), uruchomiono proces nadzoru nad aktywami ARiMR w celu zapewnienia prawidowego zarzdzania bezpieczestwem informacji, wdroono plany zapewnienia cigoci dziaania, zweryfikowano spenianie wymaganego poziomu zabezpiecze w Oddziaach Regionalnych i Biurach Powiatowych oraz opracowano wnioski i harmonogram przeprowadzania okresowych kontroli. W celu formalnego przyporzdkowania komórkom organizacyjnym poszczególnych zasobów teleinformatycznych wydano Zarzdzenie Prezesa ARiMR nr 58/2008 z 8 wrzenia 2008 r. w sprawie okrelenia Wacicieli Zasobów teleinformatycznych. Ponadto, w Zarzdzeniu Prezesa ARiMR nr 80/2008 z dnia 29 padziernika 2008 r. okrelono Wacicieli zbiorów danych osobowych w ARiMR, co wprowadzio bardziej czytelny stan prawny w zakresie odpowiedzialnoci za zbiory danych Agencji. Poza modyfikacj obowizujcych dokumentów z zakresu ISMS Biuro Zarzdzania Bezpieczestwem ARiMR, wraz z przygotowanymi do penienia roli Inspektorów Bezpieczestwa Informacji pracownikami Samodzielnych stanowisk pracy ds. bezpieczestwa w OR, przeszkolio w ramach zmian w systemie ISMS Agencji okoo 75% pracowników ARiMR. Pod koniec roku rozpoczto realizacj zada waciwych trzeciemu etapowi cyklu PDCA (zgodnie z norm ISO/IEC 27001), prowadzc dziaania majce na celu weryfikowanie wypeniania wymogów bezpieczestwa przyjtych w obowizujcej polityce bezpieczestwa informacji oraz monitorowanie i sprawdzanie skutecznoci stosowanych zabezpiecze oraz prawidowoci funkcjonowania wdroonego systemu zarzdzania bezpieczestwem informacji. Ponadto podjto dziaania w zakresie funkcjonowania systemu ochrony danych osobowych przetwarzanych w Agencji (rejestracja i aktualizacja zbiorów danych osobowych w GIODO, organizacja szkole wewntrznych z zakresu ochrony danych osobowych dla nowych pracowników) oraz przygotowano wytyczne dla podmiotów wykonujcych zadania delegowane w ramach PROW 2007-2013 do stosowania zabezpiecze wynikajcych z normy ISO/IEC 27002 w zakresie tych zada. Prowadzone byy konsultacje i szkolenia z poszczególnymi Samorzdami Województw (podmiotami wdraajcymi). Polityka zapewnienia cigoci dziaania w ARiMR Kontynuujc wieloletni plan wdroenia systemu zapewnienia cigoci dziaania, ukoczono w 2008 r. procesy wdroenia Planów Zapewnienia Cigoci Dziaania (PZCD) w OR i BP (ostatnie wiczenia wdraajce PZCD w OR wykonano w witokrzyskim OR w styczniu 2008 r.). Przeprowadzono kilkadziesit wicze doskonalcych procedury PZCD w Biurach Powiatowych i Oddziaach Regionalnych. Ukoczono proces opracowania dokumentacji wykonano Plany Zapewnienia Cigoci Dziaania we wszystkich departamentach i biurach Centrali, uzyskano ich zatwierdzenie przez Przewodniczcego Komitetu Sterujcego Bezpieczestwa Informacji (Komitet Sterujcy Bezpieczestwa Informacji powoany w 2004 r. Zarzdzeniem Prezesa ARiMR nr 25 z dnia 27.04.2007 r. jako zespó opiniodawczy i doradczy Prezesa Agencji). 12
Ponadto uaktualniony zosta Regulamin Zapewnienia Cigoci Dziaania Agencji. W uzgodnieniu z terenowymi jednostkami organizacyjnymi opracowano harmonogram realizacji wicze doskonalcych PZCD w Oddziaach Regionalnych i Biurach Powiatowych na rok 2009. Podjto dziaania przygotowujce kompleksowe wiczenie wdraajce PZCD w Centrali Agencji w 2009 r. (konieczno przeprowadzenia tego wiczenia zapisano w rekomendacjach poaudytowych Ministerstwa Finansów). W wytycznych przygotowanych dla Urzdów Marszakowskich, realizujcych zadania delegowane, okrelono wymagania dotyczce zapewnienia cigoci dziaania dla procesów realizowanych przez Urzdy Marszakowskie. Ponadto, w celu standaryzacji dokumentacji w tym obszarze, przygotowano odpowiednie wzorce dokumentów. Wzorce te wykorzystano w Urzdach Marszakowskich w procesie wdraania i dokumentowania prac. Nadzór nad stanowiskami wraliwymi w ARiMR W 2008 r., w ramach dziaa podejmowanych w obszarze zarzdzania polityk bezpieczestwa, znowelizowano Zarzdzenie nr 48/2004 z dnia 17.09.2004 r. w sprawie wprowadzenia dziaa antykorupcyjnych, wprowadzajc Zarzdzenie nr 24/2008 z dnia 03.04.2008 r. Jednostki oraz komórki organizacyjne Agencji na podstawie powyszych regulacji opracoway wykazy stanowisk szczególnie naraonych na ryzyko korupcji oraz wymaganych dla nich zabezpiecze. Departament Kontroli Wewntrznej, realizujc zadania zwizane z nadzorem nad stanowiskami wraliwymi w 5 Oddziaach Regionalnych i 13 Biurach Powiatowych, przeprowadzi wizytacje, udzieli instruktay oraz przeprowadzi szkolenia dla Kierownictwa Agencji. Jednoczenie, w celu wzmocnienia dziaa kontroli wewntrznej w 2008 roku, powoano stanowisko Penomocnika ds. Polityki Antykorupcyjnej (Zarzdzenie Prezesa ARiMR nr 95/2008 z dnia 11.12.2008 r.). Penomocnik ds. Dziaa Antykorupcyjnych, w ramach swoich obowizków, koordynuje wszystkie dziaania zwizane z profilaktyk, monitoringiem, kontrol, oraz wdroeniem, w przypadku wykrycia nieprawidowoci, schematów naprawczych, które bd miay za zadanie zapobieganie zjawiskom korupcyjnym w obszarze dziaania Agencji. 6. Zaangaowanie ARiMR w spókach prawa handlowego W oparciu o Ustaw z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu ARiMR (tekst jednolity Dz.U.2005 r. nr 31, poz. 264 z pón. zm.) oraz rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegóowych kierunków dziaa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz.U. Nr 16, poz. 82 z pón. zm.), powierzona zostaa ARiMR rola podmiotu wspófinansujcego wspieranie budowy rynków hurtowych w Polsce. Z kocem 2005 r. Agencja zakoczya ostatnie dwa procesy konwersji wierzytelnoci z tytuu udzielonych poyczek na akcje spóek rynków hurtowych. Na koniec 2008 r. zaangaowanie kapitaowe ARiMR w 13 spókach akcyjnych, tworzcych rynki hurtowe, wynosio 130,8 mln z, wg wartoci nominalnej akcji (Zacznik 3, Tabela 4). Zgodnie z obowizujcymi przepisami Agencji jako akcjonariuszowi przysuguje prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i prawo gosu. Agencja uczestniczy w walnych zgromadzeniach poprzez umocowanego penomocnika, który wykonuje prawo gosu zgodnie z wol akcjonariusza, tj. ARiMR. Zgodnie z przepisami kodeksu spóek handlowych form sprawowania przez Agencj Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nadzoru nad dziaalnoci spóek akcyjnych jest równie nadzór sprawowany przez czonków Rad Nadzorczych rekomendowanych przez Prezesa ARiMR. 13
7. Wykorzystanie pomocy technicznej ARiMR jako Agencja Patnicza i Instytucja Wdraajca naley do beneficjentów pomocy finansowej udzielanej w ramach pomocy technicznej PROW 2004-2006 oraz SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywnociowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006. Do koca 2008 r. ARiMR moga ubiega si o dofinansowanie realizacji projektów w ramach nastpujcych instrumentów pomocowych: Dziaanie 8 Pomoc techniczna Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006: o Schemat 1. Wzmocnienie systemu zarzdzania, monitorowania, kontroli i oceny stopnia realizacji Planu o Schemat 2. Dziaania informacyjne i promocyjne Priorytet III Pomoc techniczna SPO Restrukturyzacja o Dziaanie 3.1. Wsparcie systemu zarzdzania i wdraania programu o Dziaanie 3.2. Rozwój instytucjonalny o Dziaania 3.3. Informowanie i promocja programu. Komórk wnioskujc o pomoc techniczn w imieniu ARiMR jest Departament Analiz i Sprawozdawczoci, natomiast zatwierdzone wnioski s realizowane przez komórki zgaszajce projekty przedsiwzi z zakresu m.in.: zakupu sprztu i oprogramowania komputerowego, zakupu materiaów, sprztu i nieruchomoci na potrzeby wdraania programów, zapewnienia wsparcia kadrowego (zatrudnienie stae i okresowe), prowadzania kontroli na miejscu, przeprowadzania audytu oraz kontroli wewntrznej, organizacji i realizacji szkole, dziaa informacyjno-promocyjnych. Agencja uzyskaa wpywy z tytuu refundacji wydatków poniesionych na ich realizacj w cznej wysokoci 70,6 mln z, co stanowi 150% zaplanowanej pierwotnie kwoty. W ramach Dziaania 8 Pomoc Techniczna PROW 2004-2006 ARiMR otrzymaa kwot w wysokoci 63,7 mln z, natomiast w przypadku Priorytetu III Pomoc Techniczna SPO Restrukturyzacja czne wpywy wyniosy 6,9 mln z. Najwicej rodków, bo a 59,8 mln z (blisko 85% cznej kwoty), Agencja otrzymaa w zwizku z realizacj projektów informatycznych. Ponadto ARiMR uzyskaa refundacj kosztów zwizanych z realizacj kontroli na miejscu 6,1 mln z (8,7%), z wynagrodzeniem pracowników 4,2 mln z (5,9%) oraz z prowadzeniem dziaa informacyjno-szkoleniowych 475,3 tys z (0,7%). Szczegóowe informacje przedstawione s w Zaczniku 4, Tabela 5. 14
II. Realizacja instrumentów pomocy 1. Wspólna Polityka Rolna 1.1. Patnoci bezporednie do gruntów rolnych. Polska od 2004 r. korzysta z moliwoci stosowania uproszczonego systemu dopat bezporednich - SAPS. System ten polega na udzielaniu wsparcia finansowego do powierzchni upraw, niezalenie od rodzaju prowadzonej dziaalnoci rolniczej. W 2008 r., w ramach prowadzonego przez Komisj Europejsk przegldu WPR, podjta zostaa decyzja, zgodnie z któr pastwa czonkowskie, stosujce system jednolitej patnoci, uzyskay zezwolenie na przeduenie okresu stosowania systemu SAPS do 2013 r. - rozporzdzenie Rady (WE) nr 73/2009, ustanawiajce wspólne zasady dla systemów wsparcia bezporedniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiajce okrelone systemy wsparcia dla rolników. Do ubiegania si o przyznanie patnoci bezporednich do gruntów rolnych konieczne jest posiadanie numeru identyfikacyjnego nadanego przez ARiMR na podstawie zoonego wniosku o wpis do ewidencji producentów. Wedug stanu na 31 grudnia 2008 r. w ewidencji producentów zarejestrowanych zostao 1 939 406 podmiotów. W 2008 r. do ewidencji wpisano 44 839 producentów (Zacznik 5, Tabela 6). Otrzymanie patnoci bezporednich nie jest zwizane z prowadzeniem okrelonej produkcji, ale zostao uzalenione od spenienia przez rolników szeregu wymaga dotyczcych: utrzymania gruntów wchodzcych w skad gospodarstwa w Dobrej Kulturze Rolnej zgodnie z ochronrodowiska (Good Agricultural and Enviromental Conditions GAEC), okrelonych w zaczniku III do rozporzdzenia Rady nr 73/2009 - obowizuje od 2004 r. podstawowych wymogów z zakresu zarzdzania (Statutory Management Requirements SMR), okrelonych w zaczniku II do rozporzdzenia Rady nr 73/2009. Wymogi te zostay podzielone na trzy obszary. Obszar A, który obejmuje: Identyfikacj i rejestracj zwierzt, Zagadnienia ochrony rodowiska naturalnego. Obszar B, obejmujcy: Zdrowie publiczne, Zdrowie zwierzt, zgaszanie niektórych chorób, Zdrowotno rolin. Obszar C, w którym zawiera si: Dobrostan zwierzt. W pastwach czonkowskich, które przystpiy do Wspólnoty 1 maja 2004 r, mechanizm ten by ograniczony do kontroli przestrzegania utrzymywania gruntów w Dobrej Kulturze Rolnej. W Polsce od 1 stycznia 2009 roku obowizuj wymogi z obszaru A, wymogi z obszaru B obowizywa bd od 2011 r., natomiast wymogi z obszaru C zostan wdroone w 2013 r. Obowizujce w tym zakresie przepisy unijne Polska transponowaa do prawa polskiego w postaci: Ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o patnociach w ramach systemów wsparcia bezporedniego (Dz.U. z 2008 r. Nr 170, poz.1051, ze zm.) oraz Rozporzdzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 15
z dnia 25 marca 2009 r. w sprawie liczby punktów, jak przypisuje si stwierdzonej niezgodnoci oraz procentowej wielkoci zmniejszenia patnoci bezporedniej, patnoci cukrowej lub patnoci do pomidorów (Dz. U. Nr 54, poz. 44). W grudniu 2008 r. Agencja rozpocza sukcesywne wysyanie do wszystkich rolników broszury informacyjnej, w której opisane s tzw. Wymogi wzajemnej zgodnoci, jakich trzeba przestrzega w gospodarstwie. Przygotowany wspólnie przez Ministerstwo Rolnictwa i Agencj informator dotyczy rolników ubiegajcych si o patnoci bezporednie, ONW, patnoci w ramach programów rolnorodowiskowych oraz wsparcie w ramach zalesiania gruntów rolnych. Wysyana do rolników broszura powstaa w celu przyblienia producentom rolnym wymogów, których nieprzestrzeganie moe od 2009 roku skutkowa obnieniem patnoci. Zawiera ona niezbdne informacje oraz wiedz na temat wymogów, których przestrzeganie bdzie kontrolowane od przyszego roku przez ARiMR i Inspekcj Weterynaryjn. Kampania 2008 W roku 2008 realizowane byy nastpujce rodzaje patnoci: jednolita patno obszarowa (JPO) - finansowana w 100% z budetu UE uzupeniajce patnoci obszarowe (UPO) - finansowane w 100% z budetu krajowego: do grupy upraw podstawowych do upraw chmielu zwizanego z produkcj i oddzielonego od produkcji do powierzchni uprawy rolin przeznaczonych na pasz uprawianych na trwaych uytkach zielonych (patnoci zwierzce) patno do upraw rolin energetycznych - finansowana w 100% z budetu UE patno cukrowa - finansowana w 100% z budetu UE Od 2008 roku rolnicy mogli ubiega si o patnoci w ramach dwóch nowych schematów pomocowych: oddzielnej patnoci z tytuu owoców i warzyw (patno do pomidorów)- finansowanej w 100% z budetu UE; przejciowej patnoci z tytuu owoców mikkich - finansowanej z budetu UE w wysokoci 230 euro i z budetu krajowego do poziomu 400 euro; Obowizujcy w 2008 r. formularz wniosku róni si od tych, jakie obowizyway w latach poprzednich. Do wniosku wprowadzone zostay nowe rodzaje patnoci: przejciowa patno z tytuu owoców mikkich oraz oddzielna patno z tytuu owoców i warzyw (patno do pomidorów). W 2008 r. koperta finansowa wszystkich patnoci w ramach systemów wsparcia bezporedniego wynosia cznie 9,01 mld z, co w porównaniu z rokiem 2007, w którym koperta finansowa wszystkich patnoci wyniosa 8,75 mld z, oznacza wzrost o 263 mln z i stanowi zwikszenie rodków finansowych o 3% liczc rok do roku. Wysoko stawki patnoci w zotówkach ksztatuje si w oparciu o kurs euro na cile okrelony dzie, publikowany przez Komisj Europejsk. Obowizujca za 2008 r. stawka Jednolitej Patnoci Obszarowej wynosi 339,31 z/ha i jest wysza o 37,77 z od stawki obowizujcej w 2007 r. Stawki dla uzupeniajcych patnoci w 2008 r. wynosiy: 269,32 z/ha - patno do upraw podstawowych (zboa, roliny oleiste), 591,50 z/ha - patno do powierzchni uprawy chmielu, do której rolnikowi przyznano patno uzupeniajc do powierzchni upraw chmielu za 2006 r., 16
407,60 z/ha - patno do powierzchni uprawy chmielu, zadeklarowanej przez rolnika we wniosku na dany rok, 379,55 z/ha uzupeniajca patno obszarowa do upraw rolin przeznaczonych na pasz, uprawianych na trwaych uytkach zielonych (patno zwierzca). Stawki pozostaych patnoci w ramach systemów wsparcia bezporedniego w 2008 r. wynosiy: 39,45 z/ton patno cukrowa, 152,85 z/ha patno do upraw rolin energetycznych, 1358,68 z/ha przejciowa patno z tytuu owoców mikkich (przyznawana po raz pierwszy w 2008 r.) 133,65 z/ton oddzielna patno z tytuu owoców i warzyw (patno do pomidorów - przyznawana po raz pierwszy w 2008 r.) Ponadto rolnicy, którzy otrzymali patno do upraw rolin energetycznych i uprawiajcy rzepak na cele energetyczne, mogli otrzyma 176 z/ha pomocy o charakterze de minimis ze rodków krajowych (po przedstawieniu wymaganych dokumentów, potwierdzajcych, e rzepak zosta przeznaczony na bioestry). Zgodnie z prawodawstwem unijnym i krajowym pastwo czonkowskie zobowizane jest do rozprowadzenia wydrukowanych, spersonalizowanych formularzy wniosku o patnoci w oparciu o powierzchnie okrelone w roku poprzednim oraz dostarczenia dokumentacji graficznej dotyczcej deklarowanej powierzchni. W 2008 r. ARiMR dostarczya rolnikom 1 450 062 spersonalizowanych wniosków o przyznanie patnoci do gruntów rolnych. W 2008 r. rolnicy mogli skada wnioski w terminie od 15 marca do 15 maja 2008 r. Ostateczny termin skadania wniosków upywa 9 czerwca 2008 r., jednake przyznawana rolnikowi kwota patnoci bya zmniejszana o 1% za kady dzie roboczy opónienia po dniu 15 maja. W 2008 r. w Biurach Powiatowych ARiMR rozpatrywanych byo cznie 1 419 465 wniosków o przyznanie patnoci bezporednich do gruntów rolnych na rok 2008. Najwicej wniosków zoono w województwach: mazowieckim (214 463 wnioski, co stanowi 15,11% zoonych wniosków w skali kraju) i lubelskim (181 563 wnioski, co stanowi 12,79% zoonych wniosków w skali kraju). Liczb wniosków w podziale na poszczególne województwa przedstawiono w Zaczniku 5, Tabele 7 i 8. czna powierzchnia objta wnioskami o przyznanie patnoci na rok 2008 dla: jednolitej patnoci obszarowej wynosia - 14 218 276,98 ha patnoci uzupeniajcej do grupy upraw podstawowych wynosia 9 550 322,59 ha patnoci zwierzcej wynosia 2 105 258,46 ha patno do powierzchni uprawy chmielu wynosia 2 207,66 ha Zestawienie liczby wniosków oraz deklarowanej powierzchni w Kampaniach 2004-2008 zostao przedstawione w poniszych tabelach: Tabela: Liczba zoonych wniosków o przyznanie patnoci obszarowych w ramach Kampanii 2004-2008. Liczba wniosków zoonych w latach 2004 2005 2006 2007 2008 1 400 370 1 483 628 1 468 614 1 452 665 1 419 465 17
Tabela: Powierzchnia deklarowana w ramach wniosków obszarowych zarejestrowanych w bazie ZSZiK dla kampanii: 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 (w ha). Powierzchnia deklarowana w latach 2004 2005 2006 2007 2008 13 689 141,41 14 242 278,77 14 241 825,54 14 316 972,21 14 218 276,98 Do 31 grudnia 2008 r. wydanych zostao 1 053 661 decyzji administracyjnych w sprawie przyznania patnoci, co stanowi 74,23% obsugiwanych wniosków z Kampanii 2008. W odniesieniu do 16 821 wniosków zostay naliczone patnoci i utworzone decyzje administracyjne, które na dzie 31 grudnia 2008 r. byy w trakcie wydawania przez Biura Powiatowe ARiMR, co stanowio 1,18% obsugiwanych wniosków. Na dzie 31 grudnia 2008 r. do obsugi pozostao 349 015 wniosków o przyznanie patnoci, w tym wnioski wymagajce wyjanienia ze wzgldu na stwierdzone nieprawidowoci lub obsuga wniosków zostaa wstrzymana ze wzgldu na mier rolnika lub przekazanie gospodarstwa rolnego. Od 1 do 31 grudnia 2008 r. w ramach Kampanii 2008 ARiMR zrealizowaa patnoci dla 867 690 rolników na kwot 4,26 mld z. Kampania 2007 W 2008 r., poza realizacj patnoci w ramach Kampanii 2008, Agencja dokonywaa równie patnoci w ramach Kampanii 2007. Zgodnie z rozporzdzeniem Komisji Europejskiej Nr 1782/2003 wypaty w ramach Kampanii 2007 zrealizowane zostay do 30 czerwca 2008 r. Wypaty otrzymao ponad 1,43 mln beneficjentów. cznie w 2008 r. w ramach Kampanii 2007 wypacono 6,06 mld z. Kampanie 2004-2006 W 2008 r. ARiMR realizowaa równie patnoci z Kampanii 2004-2006. Zakoczenie postpowa administracyjnych dotyczcych kampanii 2004-2006 dopiero w 2008 r. zwizane byo z: trwajcymi postpowaniami odwoawczymi, wznowieniem postpowa w sprawach zakoczonych decyzj ostateczn, stwierdzeniem niewanoci dotychczasowych decyzji, ustaniem przyczyn uzasadniajcych zawieszenie postpowa. W ramach Kampanii 2004-2006 w roku 2008 wypacono 7,54 mln z. czna kwota patnoci bezporednich z Kampanii 2004 2008 zrealizowana w 2008 r. wyniosa 10,33 mld z. 18
Ponisza tabela przedstawia zrealizowane w 2008 roku (01.01-31.12) patnoci w ramach systemów wsparcia bezporedniego (w z). Kampania 2007 Uzupeniajca Patno Obszarowa - chmiel historyczny - rok kalendarzowy 2007 761 753,31 Uzupeniajca Patno Obszarowa - chmiel - rok kalendarzowy 2007 671 418,36 Uzupeniajca Patno Obszarowa - patnoci zwierzce - rok kalendarzowy 2007 551 917 787,27 Uzupeniajca Patno Obszarowa - inne roliny - rok kalendarzowy 2007 2 006 140 052,29 Jednolita Patno Obszarowa- rok kalendarzowy 2007 3 027 518 478,95 Oddzielna patno z tytuu cukru - rok kalendarzowy 2007 462 197 875,37 Pomoc - roliny energetyczne 12 337 283,31 RAZEM 6 061 544 648,86 Kampania 2008 Uzupeniajca Patno Obszarowa - chmiel historyczny - rok kalendarzowy 2008 (do powierzchni upraw chmielu, do której rolnikowi przyznano patno uzupeniajc do powierzchni uprawy chmielu za 2006r. Uzupeniajca Patno Obszarowa - chmiel - rok kalendarzowy 2008 (zadeklarowana przez rolnika we wniosku o przyznanie patnoci do gruntów rolnych na dany rok) 439 136,34 303 364,53 Uzupeniajca Patno Obszarowa - patnoci zwierzce - rok kalendarzowy 2008 370 246 088,37 Uzupeniajca Patno Obszarowa - koperta inne roliny - kampania 2008 1 274 312 541,72 Jednolita Patno Obszarowa rok kalendarzowy 2008 2 382 843 529,73 Oddzielna patno z tytuu cukru - rok kalendarzowy 2008 216 429 058,71 Przejciowa patno z tytuu owoców mikkich - rok kalendarzowy 2008 5 146 748,22 Oddzielna patno z tytuu owoców i warzyw - rok kalendarzowy 2008 12 113 561,49 RAZEM 4 261 834 029,11 Kampanie 2007-2008 (wypacone w 2008 r.) 10 323 378 677,97 Pomoc do rzepaku (wypacone w 2008 r.) 6 736 054,04 Kampanie 2004-2006 (wypacone w 2008 r.) 7 548 562,48 Razem Kampanie 2004-2008 (wypacone w 2008 r.) 10 330 927 240,45 Szczegóowe informacje dotyczce zrealizowanych patnoci bezporednich w ramach Kampanii 2004-2008 przedstawiono w Zaczniku 5, Tabele 9-11. 19
1.2 Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 PROW 2004-2006 jest programem finansowanym ze rodków Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz rodków krajowych, w ramach którego realizowane s nastpujce dziaania: Dziaanie 1 Renty strukturalne; Dziaanie 2 Wspieranie gospodarstw niskotowarowych; Dziaanie 3 Wspieranie dziaalnoci rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW); Dziaanie 4 Wspieranie przedsiwzi rolnorodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierzt; Dziaanie 5 Zalesianie gruntów rolnych; Dziaanie 6 Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej; Dziaanie 7 Grupy producentów rolnych; Dziaanie 8 Pomoc techniczna; Dziaanie 9 Uzupenienie patnoci bezporednich 2 ; Projekty w ramach rozporzdzenia 1268/1999; W celu peniejszego wykorzystania budetu PROW 2004-2006 prowadzone byo monitorowanie wykorzystania rodków dla poszczególnych dziaa. Pozwalao to na bieco ustali, czy istniaa potrzeba dokonania realokacji rodków. Po dokadnych analizach, w których brano pod uwag stan realizacji Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006 oraz prognozy wydatków, w 2008 r. podjto decyzj o dokonaniu realokacji rodków na czn kwot ponad 13,4 mln euro. Realokacja z 16 lipca 2008 r. (8,5 mln euro) rodki na dziaanie Zalesianie gruntów rolnych: 3,1 mln euro z dziaania Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE; 1,5 mln euro z dziaania Uzupenienie patnoci obszarowych; 441,8 tys. euro z Projektów w ramach rozporzdzenia 1268/1999. W sumie na rzecz dziaania Zalesianie gruntów rolnych przeniesiono ponad 5,1 mln euro. rodki na dziaanie Pomoc techniczna: 92,5 tys. euro z dziaania Renty strukturalne; 290,4 tys. euro z dziaania Wspieranie gospodarstw niskotowarowych; 2,7 mln euro z dziaania Wspieranie dziaalnoci na obszarach ONW; 242,5 tys. euro z dziaania Uzupenienie patnoci obszarowych. W sumie na rzecz dziaania Pomoc techniczna przeniesiono 3,4 mln euro. Realokacja z 22 wrzenia 2008 r. (1,8 mln euro) Cao realokacji na rzecz dziaania Pomoc techniczna: 160,9 tys. euro z dziaania Wspieranie gospodarstw niskotowarowych; 12,3 tys. euro z dziaania Grupy producentów rolnych; 110,8 tys. euro z dziaania Wspieranie przedsiwzi rolnorodowiskowych i poprawa dobrostanu zwierzt; 1,5 mln euro z dziaania Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE. W sumie na rzecz dziaania Pomoc techniczna przeniesiono ponad 1,8 mln euro. 2 Uzupeniajce patnoci bezporednie od 2007 r. realizowane s z budetu krajowego. 20
Realokacja z 6 listopada 2008 r. (888,9 tys. euro) Cao realokacji na rzecz dziaania Pomoc techniczna: 37,8 tys. euro z dziaania Renty strukturalne; 134,7 tys. euro z dziaania Wspieranie gospodarstw niskotowarowych; 7 tys. euro z dziaania Grupy producentów rolnych; 501 tys. euro z dziaania Wspieranie dziaalnoci na obszarach ONW; 205 tys. euro z dziaania Wspieranie przedsiwzi rolnorodowiskowych i poprawa dobrostanu zwierzt; 3,3 tys. euro z Projektów w ramach Rozporzdzenia 1268/1999. W sumie na rzecz dziaania Pomoc techniczna przeniesiono ponad 888 tys.euro. Realokacja z 19 grudnia 2008 r. (2,2 mln euro) Cao realokacji na rzecz dziaania Pomoc techniczna: 10,1 tys. euro z dziaania Renty strukturalne; 154,4 tys. euro z dziaania Wspieranie gospodarstw niskotowarowych; 7,4 tys. euro z dziaania Grupy producentów rolnych; 586,3 tys. euro z dziaania Wspieranie dziaalnoci na obszarach ONW; 50 tys. euro z dziaania Wspieranie przedsiwzi rolnorodowiskowych i poprawa dobrostanu zwierzt; 22,9 tys. euro z dziaania Zalesianie gruntów rolnych; 1,37 mln euro z dziaania Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE. W sumie na rzecz dziaania Pomoc techniczna przeniesiono ponad 2,2 mln euro W 2008 r. kontynuowano obsug dziaa PROW 2004-2006 oraz realizowano wypaty dla beneficjentów. Od uruchomienia Programu do 31 grudnia 2008 r. w ramach budetu PROW 2004-2006 wypacono cznie 14,2 mld z, w tym w 2008 r. wypacono 292,6 mln z. Realizacja patnoci w ramach Programu zostaa zakoczona w grudniu 2008 r. Wszystkie dziaania PROW 2004-2006 charakteryzowao zrónicowanie przestrzenne pod ktem liczby zoonych wniosków i kwoty wypat. Informacje te znajduj si w Zaczniku 5, Tabele 12-20. Dziaanie 1 - Renty strukturalne Dziaanie suyo zachcaniu rolników w wieku przedemerytalnym do zaprzestania prowadzenia dziaalnoci rolniczej i przekazania posiadanych gospodarstw rolnych. Nabór wniosków prowadzony by w sposób cigy i trwa od 2 sierpnia 2004 r. do 31 lipca 2006 r. Od grudnia 2007 r. wszystkie renty strukturalne wypacane s z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Liczba beneficjentów dziaania sukcesywnie spada. Powodem s zgony beneficjentów. Do koca grudnia 2008 r. rent strukturaln przyznan w ramach PROW 2004-2006 otrzymao 53 732 beneficjentów. W ramach Programu, w zwizku z nabyciem uprawnie do renty strukturalnej, przekazano gospodarstwa rolne o cznej powierzchni 529,5 tys. ha, z czego 480,8 tys. ha stanowi uytki rolne. 21
W 2008 r. kontynuowano obsug i realizacj patnoci dla beneficjentów: wydano 14 decyzji przyznajcych rent maonkowi zmarego beneficjenta, zrealizowano patnoci na kwot 38,5 tys. z. Od uruchomienia Programu, wedug stanu na 31 grudnia 2008 r.: beneficjenci zoyli 58,3 tys. wniosków, wydano ponad 54 tys. decyzji przyznajcych pomoc, zrealizowano patnoci na kwot blisko 2,1 mld z. Dziaanie 2 Wspieranie gospodarstw niskotowarowych Dziaanie miao na celu wzmocnienie potencjau gospodarstw przez zobowizanie ukierunkowania ich produkcji na rynek. W ramach dwóch naborów wniosków przeprowadzonych w 2005 i 2006 roku zoono ponad 178,7 tys. wniosków. cznie od uruchomienia dziaania do 31 grudnia 2008 r. wydano ponad 157,6 tys. decyzji przyznajcych pomoc oraz zrealizowano patnoci na czn kwot 1,316 mld z. W 2008 r. kontynuowana bya obsuga dziaania i realizacja patnoci dla beneficjentów. Zrealizowano patnoci na kwot 2,5 mln z. Dziaanie 3 Wspieranie dziaalnoci rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Dziaanie byo instrumentem wsparcia finansowego gospodarstw rolnych, pooonych na terenach, na których produkcja rolnicza jest utrudniona ze wzgldu na niekorzystne warunki naturalne. Dopaty wyrównawcze dla gospodarstw rolnych, pooonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, kompensuj istniejce utrudnienia w stosunku do gospodarstw pooonych poza strefami ONW. W roku 2008 wnioski o przyznanie patnoci z tytuu ONW byy skadane w ramach PROW 2007-2013. Jednoczenie kontynuowana bya obsuga i realizacja patnoci dla tych beneficjentów, którzy korzystali z dziaania w latach ubiegych. Ostateczny termin realizacji patnoci ze rodków Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej dla dziaa PROW 2004-2006, które mogy by przez KE refundowane Polsce, min w dniu 31.12.2008 r. Do koca 2008 r. wypacono: 1 144,9 mln z w ramach kampanii 2004, 1 268,1 mln z w ramach kampanii 2005, 1 295,2 mln z w ramach kampanii 2006. Od uruchomienia dziaania do 31 grudnia 2008 r. ARiMR wypacia cznie prawie 3 708, 2 mln z. W 2008 r. zrealizowano patnoci na kwot 1,4 mln z, w tym: 185,5 tys. z (dla 135 beneficjentów) w ramach kampanii 2004, 214,5 tys. z (dla 127 beneficjentów) w ramach kampanii 2005, 1 017,9 tys. z (dla 487 beneficjentów) w ramach kampanii 2006. 22
Dziaanie 4 Wspieranie przedsiwzi rolnorodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierzt Dziaanie obejmowao 7 przedsiwzi rolnorodowiskowych zwanych pakietami rolnorodowiskowymi. Pakiety rolnorodowiskowe zwizane byy z gospodarowaniem rolniczym ukierunkowanym na ochron rodowiska, zachowaniem siedlisk o wysokich walorach przyrodniczych oraz zachowaniem zasobów genetycznych zwierzt gospodarskich. W 2008 r. realizowano zadania w zakresie obsugi i realizacji patnoci dla wniosków nowych i kontynuacyjnych - zoonych w latach poprzednich: Do 31 grudnia 2008 r. w ramach poszczególnych kampanii zrealizowano patnoci na kwot: 35,4 mln z w ramach kampanii 2004, 266,4 mln z dla kampanii 2005, 486,3 mln z dla kampanii 2006, 26,8 mln z dla kampanii 2007. W sumie dokonano patnoci na kwot prawie 814,9 mln z. W 2008 r. zrealizowano nastpujce patnoci: 488 z w ramach kampanii 2004, 18,3 tys. z w ramach kampanii 2005, 1,15 mln z w ramach kampanii 2006, 2,97 mln z w ramach kampanii 2007. W sumie w 2008 r. dokonano patnoci na kwot 4,14 mln z. Jednoczenie realizowano wypaty z budetu EFRROW z tytuu zobowiza z lat 2004-2006. W 2008 r. wypacono 693,9 mln z. Dziaanie 5 Zalesianie gruntów rolnych W ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006 w roku 2008 skadano wycznie wnioski o wypat patnoci na zalesianie gruntów rolnych (wnioski kontynuacyjne). Wnioski te skadane byy w terminie od 1 czerwca do 15 lipca 2008 r. W tym okresie do Biur Powiatowych ARiMR wpyno cznie 8 891 wniosków, z czego 2 610 otrzymao patnoci z budetu EFOiGR (patnoci dla pozostaych byy realizowane z budetu EFRROW). W ramach kampanii zalesieniowych 2004 2006, do 15 lipca 2006 r., zoono ponad 10,5 tys. wniosków, wydano ponad 9 tys. decyzji przyznajcych wsparcie na 39,7 tys. ha zalesionej powierzchni. Do 31 grudnia 2008 r. w ramach poszczególnych kampanii zrealizowano patnoci: 49,2 mln z w ramach kampanii 2004, 112,4 mln z dla kampanii 2005, 159 mln z dla kampanii 2006, 44,3 mln z dla kampanii 2007, 19,6 mln z dla kampanii 2008. W sumie dokonano patnoci na kwot ponad 384,5 mln z. W 2008 r. zrealizowano nastpujce patnoci: 21,2 tys. z w ramach kampanii 2004, 103,8 tys. z w ramach kampanii 2005, 268,4 tys. z w ramach kampanii 2006, 1,24 mln z w ramach kampanii 2007, 19,6 mln z dla kampanii 2008. W sumie w 2008 r. dokonano patnoci na kwot 21,26 mln z. 23
Jednoczenie realizowano wypaty z budetu EFFRROW z tytuu zobowiza z lat 2004-2006. W 2008r. wypacono 49,3 mln z. Dziaanie 6 - Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej Dziaanie miao na celu wsparcie realizacji przedsiwzi w zakresie trzech standardów UE: wyposaenie gospodarstw rolnych w urzdzenia do przechowywania nawozów naturalnych, dostosowanie gospodarstw produkujcych mleko do standardów UE w zakresie poprawy warunków higienicznych udoju, dostosowanie ferm kur niosek. Od uruchomienia dziaania do 31 grudnia 2008 r.: zoono 77,2 tys. wniosków, wydano 71,3 tys. decyzji przyznajcych pomoc, zrealizowano patnoci na kwot 2,43 mld z. W 2008 r. w ramach dziaania zrealizowano patnoci na czn kwot 162,9 mln z. Dziaanie 7 Wspieranie grup producentów rolnych Dziaanie miao na celu podniesienie dochodów rolników dziki zmniejszeniu kosztów marketingu produktów, a take popraw jakoci produkcji w wyniku stosowania wspólnych technologii produkcji oraz konfekcjonowania produktów. Nabór wniosków trwa od 15 grudnia 2004 r. i prowadzony by w sposób cigy. Ostatnie wnioski o pomoc zostay zoone przez grupy w czerwcu 2007 r. Z dziaania mogy skorzysta grupy producentów rolnych, które zostay wpisane do rejestru przez marszaków województw. W 2008 roku w ramach Dziaania zoono 100 wniosków o patno. Na podstawie zoonych wniosków o patno wydano 95 decyzji przyznajcych pomoc. Zrealizowano patnoci dla 11 grup na czn kwot ponad 2,1 mln z. Od pocztku uruchomienia dziaania do 31.12.2008 r.: zoono 103 wnioski o pomoc, wydano 100 decyzji przyznajcych pomoc, zrealizowano (dla 79 beneficjentów) patnoci na kwot 24,2 mln z. Dziaanie 8 Pomoc techniczna Nabór wniosków w ramach Dziaania zosta uruchomiony 1 padziernika 2004 r. Do dnia 31 grudnia 2008 r. w Centrali ARiMR zoono cznie 184 wnioski o udzielenie pomocy, podpisano 96 umów oraz wypacono 108,3 mln z. W 2008 r. natomiast zoono 7 wniosków o udzielenie pomocy i zawarto 44 umowy na czn kwot 97,43 mln z. 1.3 Pomoc finansowa w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw W ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw Unii Europejskiej przyznawana jest pomoc wstpnie uznanym grupom producentów owoców i warzyw oraz uznanym organizacjom producentów owoców i warzyw. 24
Od dnia 1 stycznia 2008 r. zosta wycofany system pomocy finansowej z tytuu dostarczenia pomidorów do przetwórstwa. Jednak pomoc za rok gospodarczy 2007/2008 miaa zastosowanie do koca roku gospodarczego, tj. do dnia 14 czerwca 2008 r. Do 31 grudnia 2008 r. status wstpnie uznanej grupy producentów uzyskao 113 grup producentów owoców i warzyw, a status uznanej organizacji producentów owoców i warzyw 6 organizacji producentów. Pomoc finansowa dla organizacji producentów owoców i warzyw na dofinansowanie funduszu operacyjnego W 2008 r. 4 uznane organizacje producentów owoców i warzyw wnioskoway o przyznanie pomocy finansowej. W 2008 r. wydano 9 decyzji przyznajcych tak pomoc dla 4 uznanych organizacji producentów owoców i warzyw w wysokoci 1,3 mln z. Od dnia akcesji Polski w UE do koca 2008 r. wydano ogóem 35 decyzji w sprawie przyznania pomocy finansowej na kwot 3,7 mln z. Pomoc finansowa dla wstpnie uznanych grup producentów owoców i warzyw W 2008 r. o przyznanie pomocy finansowej wnioskowao 79 wstpnie uznanych grup producentów owoców i warzyw. Grupy producentów skaday wnioski o przyznanie pomocy finansowej po zakoczeniu rocznego lub pórocznego okresu realizacji planu dochodzenia do uznania. Wydano 119 decyzji w sprawie przyznania pomocy finansowej dla 74 wstpnie uznanych grup producentów owoców i warzyw na kwot 76,5 mln z, w tym: 11,0 mln z na pokrycie kosztów zwizanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem dziaalnoci administracyjnej, 65,5 mln z na pokrycie czci kwalifikowanych kosztów inwestycji ujtych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania. Od momentu uruchomienia pomocy wydano cznie 287 decyzji przyznajcych pomoc na kwot prawie 114 mln z. Pomoc finansowa z tytuu dostarczania pomidorów do przetwórstwa W roku gospodarczym 2007/2008-28 grup i organizacji producentów owoców i warzyw zawaro 61 umów o dostarczenie pomidorów do przetwórstwa z 13 zatwierdzonymi przetwórcami. ARiMR przyznaa pomoc finansow 28 grupom producentów na kwot 24,6 mln z. Szczegóowe dane na temat pomocy finansowej w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw przedstawia Zacznik 5, Tabela 21. 1.4 Wspólna Organizacja Rynku Rybnego W latach 2005/2007, w ramach Wspólnej Organizacji Rynku Produktów Rybnych zarejestrowano 7 wniosków organizacji producentów rybnych o pomoc finansow, dotyczcych przygotowania programu operacyjnego z tytuu, którego zrealizowano patnoci na kwot 382,6 tys. z. W 2008 r. do ARiMR wpyno 6 wniosków o przyznanie pomocy finansowej dla organizacji producentów rybnych. Wydano 6 decyzji przyznajcych patno i Agencja wypacia pomoc finansow w wysokoci 427,5 tys. z. 25