PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KSZTAŁCENIU ZINTEGROWANYM

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KSZTAŁCENIU ZINTEGROWANYM SZKOŁA PODSTAWOWA NR 5 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI IM. JANA PAWŁA II W KOŁOBRZEGU ROK SZKOLNY 2015/16

Ocenianie uwzględnia: - indywidualne predyspozycje i możliwości dziecka w opanowaniu wymagań edukacyjnych, - stopień opanowania wymagań, - stopień zaangażowania i wkład własnej pracy w procesie zdobywania wiadomości i umiejętności, - umiejętność stosowania zdobytych wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych i nowych, Sposoby oceniania: 1.Ocenianie bieżące odbywa się każdego dnia w trakcie języka angielskiego zajęć szkolnych, polega na stałym informowaniu ucznia o jego zachowaniu i postępach. Jest to słowna lub pisemna ocena motywująca do aktywności i wysiłku, wyraźnie wskazująca osiągnięcia i to, co należy jeszcze wykonać, usprawnić. 2. W obrębie zajęć języka angielskiego nauczyciel ocenia i zapisuje w dzienniku lekcyjnym, w zeszytach przedmiotowych oraz w ćwiczeniach stopień opanowania konkretnych wiadomości i umiejętności za pomocą ocen cząstkowych w skali przyjętej przez zespół przedmiotowy. Stopnie osiągnięć w kształceniu zintegrowanym: 6 wzorowo 5 bardzo dobrze 4 dobrze 3 słabo 2 bardzo słabo 1 nie opanował Uczeń kończący klasę 1: rozumie proste polecenia i właściwie na nie reaguje; nazywa obiekty w najbliższym otoczeniu; recytuje wierszyki i rymowanki, śpiewa piosenki z repertuaru dziecięcego; rozumie sens opowiedzianych historyjek, gdy są wspierane obrazkami, gestami, przedmiotami; stopniowo buduje swoją świadomość językową w zakresie języka obcego i ojczystego. Uczeń kończący klasę 3: wie, że ludzie posługują się różnymi językami i że chcąc się z nimi porozumieć, trzeba nauczyć się ich języka (motywacja do nauki języka obcego); reaguje werbalnie i niewerbalnie na proste polecenia nauczyciela; rozumie wypowiedzi ze słuchu:

a) rozróżnia znaczenie wyrazów o podobnym brzmieniu, b) rozpoznaje zwroty stosowane na co dzień i potrafi się nimi posługiwać, c) rozumie ogólny sens krótkich opowiadań i baśni przedstawianych także za pomocą obrazów, gestów, d) rozumie sens prostych dialogów w historyjkach obrazkowych (także w nagraniach audio i wideo); czyta ze zrozumieniem wyrazy i proste zdania; zadaje pytania i udziela odpowiedzi w ramach wyuczonych zwrotów, recytuje wiersze, rymowanki i śpiewa piosenki, nazywa obiekty z otoczenia i opisuje je, bierze udział w mini przedstawieniach teatralnych; przepisuje wyrazy i zdania; w nauce języka obcego nowożytnego potrafi korzystać ze słowników obrazkowych, książeczek, środków multimedialnych; współpracuje z rówieśnikami w trakcie nauki. Wymagania w klasie I: MÓWIENIE I ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu celującym: -zakres umiejętności i wiedzy jest wyższy od wymaganego na stopień bardzo dobry. MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu bardzo dobrym: -uczeń często rozumie proste polecenia bez problemu, -rozpoznaje słowa i zwroty w kontekście, -szybko reaguje na język używany do komunikacji w klasie, -pamięta słownictwo, -bardzo chętnie uczestniczy w ćwiczeniach ustnych (piosenki,wierszyki,rymowanki), -używa języka do komunikacji w klasie, -samodzielnie recytuje,śpiewa piosenki, -zazwyczaj rozumie znaczenie wyrazów, -bez problemu stosuje proste wyrażenia i zwroty grzecznościowe MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu dobrym: -uczeń rozumie proste polecenia, -rozpoznaje słowa i zwroty w kontekście,czasami z pomocą nauczyciela, -często reaguje na język używany do komunikacji w klasie, -pamieta większość słownictwa, -czasami chętnie uczestniczy w zabawach klasowych, -czasami samodzielnie lub z niewielką pomocą recytuje, śpiewa piosenki, -czasami rozumie słownictwo angielskie, -stosuje zwroty i wyrażenia grzecznościowe z niewielkim problemem

MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu dostatecznym: -rzadko rozumie proste polecenia i zwroty, -rzadko reaguje na język używany w klasie, -zazwyczaj z pomocą nauczyciela stosuje proste wyrażenia i zwroty, -ma problemy z recytacją wierszyków lub rymowanek, -bardzo rzadko używa języka do komunikacji w klasie (z pomocą nauczyciela), -rzadko rozumie znaczenie słó angielskich MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu dopuszczającym: -uczeń ma bardzo duże problemy z zapamiętanie i rozumieniem słownictwa, -nie stosuje zwrotów językowych, -z dużą pomocą nauczyciela powtarza słówka, -nie recytuje samodzielnie wierszyków i rymowanek MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu niedostatecznym: -nie pamięta ani nie stosuje żadnych zwrotów i wyrażeń, -nie zna słówek angielskich, -nie śpiewa ani nie recytuje rymowanek i wierszyków, -nie rozumie znaczenia słów angielskich. W początkowym okresie nauki języka obcego szczególny nacisk kładzie się na aktywność podczas zajęć,trzeba zwrócić uwagę na chęć uczestniczenia dziecka w zajęciach,co powinno być oceniane na równi z indywidualnymi możliwościami językowymi. Dlatego też, każde dziecko ma szansę zdobycia pozytywnej oceny, jeżeli nauczyciel weźmie pod uwagę nie tylko stopień opanowania materiału, lecz także zaangażowanie i wysiłek włożony w pracę, dobór form i metod oraz aktywność w podejmowaniu zadań. Wymagania w kl. II-III: W klasach starszych początkowego etapu nauczania ocenia się wszystkie cztery sprawności językowe - mówienie,rozumienie ze słuchu,pisanie i czytanie. MÓWIENIE I ROZUMIENIE ZE SŁUCHU oraz CZYTANIE I PISANIE w stopniu celującym: -zakres wiedzy i umiejętności jest wyższy od wymaganego na stopeń bardzo dobry.

MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu bardzo dobrym: -uczeń często rozumie proste polecenia bez problemu, -rozpoznaje słowa i zwroty w kontekście, - szybko reaguje na język używany do komunikacji w klasie, -pamięta słownictwo, -bardzo chętnie uczestniczy w ćwiczeniach ustnych (piosenki,wierszyki,rymowanki), -używa języka do komunikacji w klasie, -samodzielnie recytuje,śpiewa piosenki, - zazwyczaj rozumie znaczenie wyrazów, -bez problemu stosuje proste wyrażenia i zwroty grzecznościowe CZYTANIE I PISANIE w stopniu bardzo dobrym -doskonale i biegle czyta krótkie teksty, -bez problemu rozumie sens prostych tekstów, -potrafi znaleźć informację w tekście, -przepisuje wyrazy i proste zdania bez problemu, -odwzorowuje proste konstrukcje zdaniowe, MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu dobrym: -rozumie proste polecenia, -rozpoznaje słowa i zwroty w kontekście,czasami z pomocą nauczyciela, -często reaguje na język używany do komunikacji w klasie, -pamięta większość słownictwa, -czasami chętnie uczestniczy w zabawach klasowych, -czasami samodzielnie lub z niewielką pomocą recytuje, śpiewa piosenki, -czasami rozumie słownictwo angielskie, -stosuje zwroty i wyrażenia grzecznościowe z niewielkim problemem CZYTANIE I PISANIE w stopniu dobrym -z łatwością czyta krótkie teksty, -bez problemu rozumie sens prostych tekstów, -potrafi znaleźć informację w tekście, -przepisuje wyrazy i proste zdania, -odwzorowuje proste konstrukcje zdaniowe,

MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu dostatecznym: -rzadko rozumie proste polecenia i zwroty, -rzadko reaguje na język używany w klasie, -zazwyczaj z pomocą nauczyciela stosuje proste wyrażenia i zwroty, -ma problemy z recytacją wierszyków lub rymowanek, -bardzo rzadko używa języka do komunikacji w klasie (z pomocą nauczyciela), -rzadko rozumie znaczenie słów angielskich CZYTANIE I PISANIE w stopniu dostatecznym -z małymi problemami czyta krótkie teksty, -rozumie sens prostych tekstów (z podpowiedzią nauczyciela), -rzadko.potrafi znaleźć informację w tekście, -przepisuje wyrazy i proste zdania z małymi podpowiedziami, -rzadko samodzielnie odwzorowuje proste konstrukcje zdaniowe, MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu dopuszczającym: -uczeń ma bardzo duże problemy z zapamiętanie i rozumieniem słownictwa, -nie stosuje zwrotów językowych, -z dużą pomocą nauczyciela powtarza słówka, -nie recytuje samodzielnie wierszyków i rymowanek CZYTANIE I PISANIE w stopniu dopuszczającym -z małymi problemami czyta krótkie teksty, -bardzo rzadko rozumie sens prostych tekstów (z podpowiedzią nauczyciela), -rzadko.potrafi znaleźć informację w tekście, -przepisuje wyrazy i proste zdania z małymi podpowiedziami, -zazwyczaj nie odwzorowuje samodzielnie prostych konstrukcji zdaniowych MÓWIENIE i ROZUMIENIE ZE SŁUCHU w stopniu niedostatecznym: -uczeń nie pamięta ani nie stosuje żadnych zwrotów i wyrażeń, -nie zna słówek angielskich, -nie śpiewa ani nie recytuje rymowanek i wierszyków, -nie rozumie znaczenia słów angielskich. CZYTANIE I PISANIE na ocenę niedostateczną - uczeń nie czyta krótkich tekstów,

-nie rozumie sensu prostych tekstów (mimo podpowiedzi nauczyciela), -nie.potrafi znaleźć informacji w tekście (nawet z pomocą nauczyciela) -przepisuje wyrazy i proste zdania z dużą trudnością lub wcale, -nie odwzorowuje samodzielnie prostych konstrukcji zdaniowych (pomimo pomocy nauczyciela). ORGANIZACJA PROCESU SPRAWDZANIA WIADOMOŚCI I OCENIANIA - PSO KLASY I-III Stosuje się oceny bieżące wg skali obowiązującej w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania w stopniach 1 6. W trakcie roku szkolnego przewiduje się następujące formy sprawdzania 1. Sprawdziany/Testy pisemne 2. Technika czytania Nie podlega ocenie w kl.1 3. Wypowiedzi ustne, rymowanki, piosenki 4. Pismo ( w kl.1 tylko po śladzie ) 5. Prace domowe 6. Aktywność na zajęciach DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH DO INDYWIDUALNYCH POTRZEB PSYCHOFIZYCZNYCH I EDUKACYJNYCH UCZNIA 1. Zasady ogólne Dostosowanie wymagań powinno dotyczyć głównie form i metod pracy z uczniem, zdecydowanie rzadziej treści nauczania nie może polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżanie wymagań wobec uczniów z normą intelektualną nie oznacza pomijania haseł programowych, tylko ewentualne realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych nie może prowadzić do zejścia poniżej podstawy programowej, a zakres wiedzy i umiejętności powinien dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego.

Podstawa prawna: - ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (z późniejszymi zmianami z dn. 17.11.2010 r.). - ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych. Języki obce -j. angielski 1) Uczniowie z dysleksją niewymaganie od ucznia głosnego czytania przy klasie nowego tekst, wyznaczanie dłuższego czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub testów, udzielanie pomocy w ich odczytaniu w miarę potrzeby, ze względu na trudności w rozumieniu treści, szczególnie podczas samodzielnej pracy z tekstem, wcześniejsze zalecanie przeczytania tekstu w domu, wydłużanie czasu pracy, częstsze sprawdzanie zeszytów szkolnych ucznia, wcześniejsze ustalenie sposobu poprawiana błędów, czuwanie nad wnikliwą ich poprawą, ocenianie nie tylko poprawności, ale i sposobu wykonania prac, udzielanie pomocy w przygotowaniu się do pisania kartkówki poprzez podanie uczniowi trudniejszych wyrazów, nawet wybranych zdań, które w nim wystąpią; przygotowywanie kartkówki w formie tekstów z lukami, indywidualne organizowanie kartkówek, indywidualne omawianie błędów, nieobniżanie ocen za błędy ortograficzne i graficzne w wypracowaniach, dawanie większej ilości czasu na prace pisemne, sprawdzanie czy uczeń dokończył notatkę z lekcji, sporządzanie gotowych notatek, częstsze sprawdzanie wiedzy w formie odpowiedzi ustnych, wyrażenie zgody na wykonywanie prac pisemnych (lub ich części) na komputerze, Stosować pomoce audiowizualne: taśmy, obrazki, filmy, mapy, diagramy. Pokazywać uczniom różne sposoby zapamiętywania słówek, robienia notatek itp. Zalecać słuchanie tekstów w domu. Zachęcać do stałego używania słownika z wykorzystaniem planszy z alfabetem ( stała pomoc na ławce).

Używać kolorów dla wzmocnienia wrażeń wzrokowych. Oznaczyć etykietami przedmioty w klasie. Na tablicy pisać wyraźnie, dużymi literami. Nowe słówka wprowadzać odgrywając scenki i dialogi. Wprowadzać w tok nauki formy zabawowe: gry, quizy, piosenki. Oceniać przede wszystkim poprawność wypowiedzi ustnych i strony merytorycznej prac pisemnych. Powinno się stosować dodatkowo ocenę opisową. 2 ) Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim ograniczenie instrukcji słownych na rzecz wprowadzania słowno-pokazowych, stosowanie wielu powtórzeń udzielanych instrukcji i stałe utrwalanie zapamiętanych treści, stały nadzór, gdyż uczniowie ci szybciej się nużą, z chwilą występowania trudności łatwo rezygnują i mają tendencję do pozostawiania niedokończonej pracy, przywiązywanie wagi do specjalnych bodźców pozytywnych w formie pochwały, zachęty, nagrody, nieustanne motywowanie do dalszych działań poprzez stosowanie różnego rodzaju wzmocnień, okazywanie aprobaty, pochwały dla podejmowanego wysiłku i akceptacji, pozwalające na budowanie pozytywnego obrazu siebie, wzmacnianie procesu uczenia się przez stosowanie metod aktywizujących, wdrażanie uczniów do samodzielności, ukazywanie uczniom związku między wiedzą nabywaną podczas zajęć a jej praktycznym wykorzystywaniem w różnych sytuacjach życia codziennego. Formy dostosowania wymagań edukacyjnych z poszczególnych przedmiotów można także zaczerpnąć z dostosowań edukacyjnych dla uczniów o inteligencji niższej niż przeciętna. 3 ) Uczniowie o inteligencji niższej niż przeciętna zmniejszenie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań w trakcie lekcji i w ramach zadań domowych, dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie zgodnie z ustalonym zakresem i terminem, wydłużanie czasu na odpowiedź, wprowadzenie dodatkowych środków dydaktycznych, np. ilustracji, prezentacji multimedialnych czy audiowizualnych, odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego, częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień, sprawdzenia poprawności pracy, zezwalanie na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach oraz odpowiednia

ich kontrola i ocena, wyznaczanie większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału, udzielanie pomocy przez nauczyciela w formie dodatkowych syntetycznych notatek z danego zakresu materiału, 4 ) Uczniowie słabo słyszący i niesłyszący nie wymagać, by uczeń czytał głośno przy klasie nowy tekst, dawać więcej czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub testów, w miarę potrzeby pomagać w ich odczytaniu raczej nie angażować do konkursów czytania uwzględniać trudności w rozumieniu treści, szczególnie podczas samodzielnej pracy z tekstem, dawać więcej czasu, instruować lub zalecać przeczytanie tekstu wcześniej w domu częściej sprawdzać zeszyty szkolne ucznia, ustalić sposób poprawy błędów, czuwać nad wnikliwą ich poprawą, oceniać poprawność i sposób wykonania prac pisanie ze słuchu zastąpić inną formą ćwiczeń (rozsypanka wyrazowa uzupełnianie luk w tekście, porządkowanie loteryjki gramatyczno-ortograficznej). 5 ) Uczniowie słabo widzący i niewidzący udostępnianie wszystkich materiałów, w tym także sprawdzających wiedzę, w wersji optycznej dostosowanej do potrzeb ucznia (np. odpowiedni rozmiar czcionki), stosowanie kolorowych podkreśleń w tekście w celu ułatwienia orientacji (po wcześniejszym sprawdzeniu czy taka forma odpowiada uczniowi), zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań, przygotowywanie gotowych notatek do wklejenia do zeszytu, dopuszczenie przygotowywania prac pisemnych na komputerze, umożliwienie korzystania z potrzebnych urządzeń wspomagających (lupa, kolorowe folie, zakładka z okienkiem) i dbanie o korzystanie z nich, w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych, głośne odczytywanie zapisów z tablicy, kontrolowanie zapisów prowadzonych w trakcie lekcji w zeszycie w celu eliminowania ewentualnych błędów, różnicować formy sprawdzania wiadomości, przewaga odpowiedzi ustnych nad pisemnymi, stosowanie komentarza ustnego, uściślającego czynności nauczyciela, zezwolenie uczniowi na podchodzenie do tablicy celu sprawdzenia zapisanego tekstu, stosowanie zasady: blisko i z możliwością dotyku, wydłużenie czasu prac pisemnych.

6 ) Uczniowie z autyzmem zastosowanie zaleceń zawartych w indywidualnych programach terapeutycznych, porządkowanie sposobu uczenia się, dzielenie zadań na mniejsze etapy, aby były one dla dziecka jasne i możliwe do wykonania z minimalna liczbą błędów, wykorzystywanie obrazków, piktogramów, zdjęć przedstawiających sekwencję zdarzeń lub zadań do wykonania, jasne określanie oczekiwań wobec ucznia, udzielanie dodatkowych, konkretnych i szczegółowych wskazówek co do sposobu wykonania zadania, nagradzanie każdej dobrze wykonanej części zadania, umożliwienie uczniowi odłączenie się od grupy, zrelaksowanie się i wyciszenie negatywnych emocji wywołanych określoną sytuacja lub zadaniem, wykorzystywanie w procesie nauczania mocnych stron uczniów, ze szczególnym uwzględnieniem preferowanego stylu poznawania i zapamiętywania, i równoczesnym kompensowaniu pozostałych, dostosowanie sposobu sprawdzania wiadomości do jego możliwości komunikacyjnych oraz specyfiki funkcjonowania (przy odpytywaniu ustnym stawianie dodatkowych pytań, stosowanie testów, wydłużanie czasu na udzielenie odpowiedzi), 7 ) Uczniowie z niepełnosprawnością ruchową większe niż standardowo użycie w edukacji środków informatycznych i materiałów poglądowych, zmniejszenie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań w trakcie lekcji i w ramach zadań domowych, dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie zgodnie z ustalonym zakresem i terminem, wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie fragmentu tekstu. kształtowanie motywacji do samodzielnego funkcjonowania i uczestnictwa w życiu społecznym, rozwijanie podstawowych umiejętności społecznych, przygotowywanie dla ucznia gotowych do wklejenia notatek zawierających najistotniejsze informacje z lekcji, wydłużanie czasu pracy lub dawanie mniejszej ilości zadań do wykonania, stosowanie większej ilości powtórzeń w celu utrwalenia materiału, dzielenie materiału na mniejsze partie, w miarę możliwości (jak najczęściej) zastąpienie formy pisemnej formą ustną przy sprawdzaniu materiału, umożliwienie przygotowania dłuższych prac pisemnych przy użyciu komputera, informowanie z wyprzedzeniem o planowanym terminie i zakresie testu (przygotowanie

przykładowych lub pomocniczych pytań, zdań), 8 ) Uczniowie z ADHD wzmacnianie wszelkich przejawów pożądanego zachowania, stosowanie reguł zrozumiałych dla dziecka, stosowanie jasnego systemu kar i nagród, konsekwencja w postępowaniu, wyciąganie konsekwencji pozytywnych i negatywnych bez odsuwania ich w czasie, przekazywanie treści w jasnej, krótkiej formie, dostosowanie wymagań do aktualnych możliwości dziecka, eliminowanie z otoczenia, w miarę możliwości, bodźców rozpraszających uwagę ucznia, zapewnienie odpowiedniego miejsca w klasie, postępowanie zgodnie z wcześniejszym planem, unikanie sytuacji, w których uczeń mógłby się poczuć zaskoczony, organizowanie pracy w oparciu o krótkie, urozmaicone zadania i formy aktywności, wydawanie poleceń sformułowanych w krótkie, jasne zdania, stosowanie dodatkowych symboli porządkujących lub ułatwiających uczniowi zorientowanie się, co powinien robić w danym czasie (np. piktogramy), włączanie do pracy w grupie, stosowanie notatek z lukami, lub przygotowywanie syntetycznych notatek dla ucznia, gdy zakres materiału jest większy, dostosowanie formy testu, np. zapisywanie na kartce tylko jednego zadania, by nie zniechęcać ucznia ich ilością, częściej sprawdzać wiedzę w formie wypowiedzi ustnych, umożliwienie dziecku odniesienia małych sukcesów, spokojne i konsekwentne postępowanie, ograniczenie do minimum zbędnych bodźców, organizowanie przerw w pracy, powierzanie dodatkowych, odpowiedzialnych funkcji, sprzyjających rozładowaniu ruchowemu, unikanie współzawodnictwa, niekaranie bezczynnością, ustalenie wraz z rodzicami/ opiekunami jednolitego kierunku działań i informowanie na bieżąco o stosowanych środkach zaradczych, udzielanie pomocy w przygotowaniu się do pisania kartkówki poprzez podanie uczniowi trudniejszych wyrazów, nawet wybranych zdań, które w nim wystąpią; przygotowywanie kartkówki w formie tekstów z lukami, indywidualne omawianie błędów,

nieobniżanie ocen za błędy ortograficzne i graficzne w wypracowaniach, dawanie większej ilości czasu na prace pisemne, sprawdzanie czy uczeń dokończył notatkę z lekcji, sporządzanie gotowych notatek, częstsze sprawdzanie wiedzy w formie odpowiedzi ustnych, wyrażenie zgody na wykonywanie prac pisemnych (lub ich części) na komputerze, 9 ) Uczniowie z zaburzeniami ruchowymi i manualnymi oceniać przygotowanie ucznia do zajęć, jego zaangażowanie i chęć działania, nie oceniać zeszytów od strony graficznej, sporządzać dla ucznia notatki z lekcji, kiedy zapis jest stosunkowo obszerny lub stosować teksty z lukami (GAPS) 10 ) Uczniowie z poważnymi zaburzeniami w komunikowaniu się. W pracy z dziećmi z mutyzmem najważniejsze jest: zwiększenie ich poczucia własnej wartości, dodanie im odwagi i śmiałości i pokonanie ich lęku przed kontaktem werbalnym, zachęcanie dzieci do coraz bardziej rozbudowanych wypowiedzi, poczynając najczęściej od liczenia, akceptowanie zachowań dzieci i powstrzymywanie się przed krytyką i gniewem w stosunku do nich, chwalenie dzieci za każde wypowiadane przez nie słowo, co podnosi ich poczucie własnej wartości i zachęca do dalszego mówienia, dążenie do uzyskania spontanicznych wypowiedzi dziecka i podtrzymania mówienia, kiedy nie będzie już ono nagradzane OPRACOWANIE : Nauczyciele języka angielskiego Bartosz Stępień Paweł Krejer Adriana Waleriańczyk