Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 243/2016 Wójta Gminy Michałowice z dnia 31 sierpnia 2016 roku Diagnoza potrzeb w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego uczniów szkół gimnazjalnych z terenu gminy Michałowice Diagnozowanie osiągnięć edukacyjnych i zawodowych uczniów i absolwentów szkół gimnazjalnych uwzględnia analizowanie sposobu, zakresu i częstotliwości zajęć z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego prowadzonego w szkołach gimnazjalnych na terenie gminy Michałowice. Celem takiej diagnozy jest ocena dotycząca stopnia realizacji zadań w poszczególnych szkołach w obszarze doradztwa edukacyjno-zawodowego. W celu zapewnienia opracowania prawidłowego planu rozwojowego poszczególnych szkół gimnazjalnych w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego przygotowano analizę opartą na badaniu ankietowym przeprowadzonym w każdej placówce. Na terenie gminy Michałowice funkcjonują trzy zespoły szkół: -Zespół Szkół w Michałowicach 1
- Zespół Szkół w Więcławicach - Zespół Szkół w Raciborowicach 2
Głównym celem szkoły w obecnych, dynamicznie zmieniających się warunkach jest zapewnienie każdemu uczniowi równych szans w dostępie do edukacji, tak, aby umożliwić mu wszechstronny rozwój oparty na indywidualnych możliwościach i oczekiwaniach, co jest w pełni możliwe tylko w sytuacji, gdy szkoła posiada strategię działań w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego opartą na gruntownej analizie potrzeb uczniów. Problematyka doradztwa edukacyjno-zawodowego w Polsce jest aktualnie regulowana zarówno artykułami Ustawy o systemie oświaty, jak i szczegółowymi rozporządzeniami Ministra Edukacji Narodowej. Regulują to następujące akty prawne: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr.256, poz.2572 z póź.zm.). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2013 r. poz.199). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013 r. poz.532). 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2009 r. nr.50, poz. 400). Podstawowym aktem prawnym w tym zakresie są art.1 pkt.14 i art.2 pkt. 4 Ustawy o systemie oświaty. W artykułach tych ustawa mówiąc o zadaniach placówek oświatowych nakłada na nie m. innymi obowiązek przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia. W następnym artykule drugim (pkt. 4) ustawa nakłada na poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym specjalistyczne, zadanie pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. Bardziej szczegółowo sprawy doradztwa zawodowego w szkołach i placówkach uściślają cytowane powyżej rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej. Rozporządzenie z dnia 1 lutego 2013 r. określając szczegółowo zadania poradni psychologiczno-pedagogicznych w par.8 precyzuje w pkt. 1.2, jako jedną z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej 3
udzielanej dzieciom, młodzieży oraz rodzicom, udzielanie wsparcia dzieciom i młodzieży wymagającym pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej. W punkcie drugim tego samego paragrafu podany jest zestaw 9 możliwych form udzielania takiej pomocy, a więc: indywidualnych lub grupowych zajęć terapeutycznych dla dzieci i młodzieży, terapii rodziny, grup wsparcia, prowadzenia mediacji, interwencji kryzysowej, warsztatów, porad i konsultacji, wykładów i prelekcji, działalności informacyjno-szkoleniowej. W rozporządzeniu określone są również szczegółowo zadania poradni w zakresie wspierania wychowawczej i edukacyjnej funkcji szkoły oraz wspierania nauczycieli w tym zakresie. Do zadań tych należy m. innymi udzielanie pomocy nauczycielom w planowaniu i realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego (par.9 pkt.1b). Niniejsza diagnoza została przygotowana z uwzględnieniem powyższych wymagań, poprzedzona analizą stanu występującego w szkołach ze spełnieniem prezentowanych w aktach prawnych wymagań. Umożliwiło to określenie możliwych kierunków działania w przyszłości oraz ewentualnych działań naprawczych. Grupę docelową projektu stanowić będą uczniowie Zespołu Szkół (gimnazjum) w Michałowicach, Raciborowicach i Więcławicach Starych. Diagnoza Przeprowadzenie diagnozy było możliwe dzięki analizie wszystkich dostępnych źródeł informacji. Wykorzystano narzędzia takie jak badanie ankietowe, wywiady z dyrektorami szkół. Populacja badawcza: Zespoły szkół znajdują się na terenie gminy Michałowice, w powicie krakowskim, województwie małopolskim. 4
Łączna ilość dzieci korzystających z edukacji w miejscowych placówkach w roku szkolnym 2015/2016 prezentuje się następująco: Gimnazjum: - klasy 1-3 - 261 (w tym 126 dziewcząt i 135 chłopców) Aby wskazać przyszłych uczestników edukacji korzystających ze wsparcia edukacyjnozawodowego dokonano analizy populacji obecnych uczniów szkół podstawowych, która prezentuje się następująco: Szkoła podstawowa: - klasy 1-3 - 379 ( w tym 192 dziewczynki i 187 chłopców) - klasy 4-6 - 292 (w tym 136 dziewczynek i 156 chłopców) Zespół Szkół w Michałowicach Ilość uczniów uczęszczających do gimnazjum w Zespole Szkół w Michałowicach wygląda następująco: Liczba uczniów ogółem Dziewczynki Chłopcy SG klasy 1-3 126 57 69 Zajęcia dodatkowe realizowane przez szkoły Ogólnym problemem edukacyjnym na obszarach wiejskich jest niski wskaźnik uczestnictwa dzieci i młodzieży zamieszkujących tereny wiejskie w zajęciach edukacyjnych wykraczających poza ramy programu nauczania obowiązującego w szkołach. Fakt ten został potwierdzony w badaniach przeprowadzonych przez Akademię Rolniczą w Lublinie Badanie dostępu do edukacji ludności wiejskiej a reforma edukacji. Ponad 60 % respondentów biorących udział w badaniach potwierdziło, iż mieszkanie na wsi ogranicza możliwości kształcenia. Zarówno ankietowani mieszkańcy wsi jak i dyrektorzy szkół wskazali na dwa istotne czynniki wpływające na niski wskaźnik kształcenia: gorsza sytuacja materialna mieszkańców wsi oraz znaczna odległość (dojazd) do placówek edukacyjnych. Problem ten implikuje kolejne problemy, do których zaliczyć należy m.in. bardziej ograniczone umiejętności dzieci i młodzieży o charakterze społecznym. Dzieci zamieszkujące wieś każdego dnia obracają się w tym samym środowisku, spotykają tych samych ludzi i uczestniczą w tych samych, powtarzalnych sytuacjach. Przez to nie mają możliwości ćwiczenia swoich umiejętności autoprezentacyjnych, komunikacyjnych czy związanych z pracą w grupie. Wiele aktualnych problemów społecznych takich jak starzenie się 5
społeczeństwa, brak pracy, a co za tym idzie migracje sprawiają, że przywołane kompetencje i umiejętności są pożądane, a wręcz wymagane. Kwestie te rozważane były przez Prezydenta RP w trakcie debaty Szanse edukacyjne na obszarach wiejskich. W konkluzji stwierdzono, iż należy pobudzać i stwarzać warunki do wzbogacania i rozwoju oferty edukacyjnej dla dzieci i młodzieży z terenów wiejskich, które poza swoją funkcją edukacyjną, będą spełniać także funkcję społeczną. Zespół szkół w Michałowicach oferował swoim uczniom zajęcia dodatkowe realizowane w ramach budżetu szkoły. W ofercie szkoły znalazły się: gimnastyka korekcyjna, zajęcia historyczne: Ojczyzna, kiedy myślę..., Myślę, tworzę i uczę z pasją Edukacja europejska Doradztwo zawodowe Zajęcia z doradztwa zawodowego są oferowane uczniom jako zajęcia dodatkowe, realizowane poza obowiązkowym planem zajęć, przez co zdarzają się sytuacje, że nie wszyscy uczniowie uczestniczą w zajęciach. Fakt ten determinuje konieczność utworzenia stałego punktu kontaktu uczniów z doradcą eukacyjno-zawodowym. Dodatkową determinantą jest częstotliwość z jaką szkoła może sobie pozwolić na organizację tego typu działań. W gimnazjum w Michałowicach zajęcia z zakresu doradztwa edukacyjnozawodowego realizowane są w wymiarze 10 godzin lekcyjnych w każdej klasie na dany rok szkolny. Nie wyczerpuje to potrzeb w tym zakresie, które są znacznie większe. Taka ilość godzin przeznaczona na doradztwo umożliwia ich realizację jedynie w formie grupowej w postaci zajęć warsztatowych. ich zakres obejmuje: Klasa I: - Integracje i prace zespołowe, - Rozpoznawanie własnych zainteresowań, - Zawody wprowadzenie; Klasa II i III: - Poznawanie siebie, - Poznawanie specyfiki zawodów, - Rynek pracy i system kształcenia. Zajęcia prowadzone są przez zewnętrznego doradcę zawodowego, a dla uzupełnienia oferty szkoła współpracuje również z podmiotami z otoczenia takimi jak: - Szkoły ponadgimnazjalne, 6
- Biura karier; - Ochotnicze Hufce Pracy - Poradnie psychologiczne Zapotrzebowanie w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego Konstruując w gimnazjum formę i zakres doradztwa zawodowego należy uwzględnić podstawowe cele doradztwa zawodowego na danym poziomie. W gimnazjum są to: analizowanie różnych możliwości kariery zawodowej, rozpoznawanie uzdolnień, zainteresowań i wartości związanych z pracą, zachęcanie do doświadczania pracy, zastanawianie się nad wyborami zawodowymi Skupienie się zadań rozwojowych i radzenie sobie z nimi, przy jednoczesnym nie zawsze wystarczającym wsparciu młodzieży na tym etapie życia powoduje, że w efekcie młodzi ludzie doświadczać mogą wielu trudności. W młodym wieku, przypadającym na okres gimnazjum człowiek tworzy swój obraz siebie. Zaczyna samodzielne życie, podejmuje wyzwania, zadaje sobie pytania i próbuje na nie odpowiedzieć, aby zdefiniować swoją tożsamość. Poszukuje odpowiedzi na pytanie Kim jestem i gdzie chcę dojść? Przyjmując perspektywę orientacji i poradnictwa edukacyjno-zawodowego, można przyjąć, że ten właśnie okres jest decydujący ze względu na tworzenie obrazu swojej przyszłości. Bardzo ważną role w tym zakresie pełni szkoła, zapewniając młodzieży odpowiednie wsparcie doradcze. W gimnazjum w Michałowicach zidentyfikowane zostały następujące problemy i potrzeby w obszarze doradztwa edukacyjno-zawodowego: Problemy: - brak kadry do prowadzenia zajęć z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, korzystanie z usług doradcy zewnętrznego, - ograniczona częstotliwość, a co za tym idzie zakres doradztwa, - brak stałego miejsca w szkole, w którym uczniowie mogliby korzystać ze wsparcia doradcy, Potrzeby: Intensyfikacja działań w zakresie: - wsparcia kształcenia kompetencji nauczycieli w obszarze doradztwa edukacyjnozawodowego, przygotowanie kadry do pełnienia funkcji doradcy, - zwiększenie częstotliwości i zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, 7
- przygotowanie i wyposażenie stałego punktu doradztwa edukacyjno-zawodowego. Szkoła dysponuje lokalem, w którym może zostać uruchomiony punkt doradztwa edukacyjno-zawodowego, do wyposażenia którego niezbędny będzie zakup: laptopa, drukarki, flipcharta, krzesła obrotowego i szafy na dokumenty. W zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego zdiagnozowano następujące potrzeby: badanie (diagnoza) zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole (wywiad, kwestionariusz ankiety); zajęcia warsztatowe (grupowe) służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania własnego rozwoju i kariery zawodowej, umożliwiające poznanie siebie i swoich predyspozycji zawodowych; warsztaty doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania w grupie, rozwijające umiejętności autoprezentacji i rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcami, radzenie sobie ze stresem; zajęcia uczące umiejętności redagowania dokumentów aplikacyjnych (CV, list motywacyjny) oraz przygotowania do tego, jak zostać przedsiębiorcą; udostępnianie informacji o zawodach, o szkołach ponadgimnazjalnych i wyższych, rynku pracy (lokalnym, krajowym, w UE), o możliwościach kształcenia i zatrudnienia, obowiązującym prawie pracy; spotkania z przedstawicielami różnych zawodów; udzielanie indywidualnych porad uczniom w podjęciu decyzji edukacyjnej i zawodowej, mających problemy zdrowotne lub osobiste, oraz udzielnie porad uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; organizowanie wycieczek na targi edukacyjne, do zakładów pracy, szkół ponadgimnazjalnych, biur karier, wyjazdów integracyjnych itp Dzięki powyższym działaniom możliwe będzie prowadzenie różnorodnych działań edukacyjnych, które będą miały na celu rozwiązywanie różnorodnych problemów edukacyjno-zawodowych. 8
Zespół Szkół w Raciborowicach Ilość uczniów uczęszczających do zespołu szkół w Raciborowicach wygląda następująco: Liczba uczniów ogółem Dziewczynki Chłopcy SG klasy 1-3 60 31 29 Zajęcia dodatkowe realizowane przez szkoły Ogólnym problemem edukacyjnym na obszarach wiejskich jest niski wskaźnik uczestnictwa dzieci i młodzieży zamieszkujących tereny wiejskie w zajęciach edukacyjnych wykraczających poza ramy programu nauczania obowiązującego w szkołach. Fakt ten został potwierdzony w badaniach przeprowadzonych przez Akademię Rolniczą w Lublinie Badanie dostępu do edukacji ludności wiejskiej a reforma edukacji. Ponad 60 % respondentów biorących udział w badaniach potwierdziło, iż mieszkanie na wsi ogranicza możliwości kształcenia. Zarówno ankietowani mieszkańcy wsi jak i dyrektorzy szkół wskazali na dwa istotne czynniki wpływające na niski wskaźnik kształcenia: gorsza sytuacja materialna mieszkańców wsi oraz znaczna odległość (dojazd) do placówek edukacyjnych. Problem ten implikuje kolejne problemy, do których zaliczyć należy m.in. bardziej ograniczone umiejętności dzieci i młodzieży o charakterze społecznym. Dzieci zamieszkujące wieś każdego dnia obracają się w tym samym środowisku, spotykają tych samych ludzi i uczestniczą w tych samych, powtarzalnych sytuacjach. Przez to nie mają możliwości ćwiczenia swoich umiejętności autoprezentacyjnych, komunikacyjnych czy związanych z pracą w grupie. Wiele aktualnych problemów społecznych takich jak starzenie się społeczeństwa, brak pracy, a co za tym idzie migracje sprawiają, że przywołane kompetencje i umiejętności są pożądane, a wręcz wymagane. Kwestie te rozważane były przez Prezydenta RP w trakcie debaty Szanse edukacyjne na obszarach wiejskich. W konkluzji stwierdzono, iż należy pobudzać i stwarzać warunki do wzbogacania i rozwoju oferty edukacyjnej dla dzieci i młodzieży z terenów wiejskich, które poza swoją funkcją edukacyjną, będą spełniać także funkcję społeczną. 9
Zespół szkół w Raciborowicach oferował swoim uczniom zajęcia dodatkowe realizowane w ramach budżetu szkoły oraz finansowane przez rodziców. W ofercie szkoły znalazły się: zajęcia rewalidacyjne, zajęcia wyrównawcze, zajęcia socjoterapeutyczne doradztwo zawodowe. Szkoła oferowała zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, w których uczestniczyło 60 uczniów. Zajęcia prowadzone były w formie zajęć indywidualnych i grupowych przez doradcę zawodowego spoza szkoły. Zajęcia z doradztwa zawodowego są oferowane uczniom jako zajęcia dodatkowe, realizowane poza obowiązkowym planem zajęć, przez co zdarzają się sytuacje, że nie wszyscy uczniowie uczestniczą w zajęciach. Fakt ten determinuje konieczność utworzenia stałego punktu kontaktu uczniów z doradcą eukacyjno-zawodowym. Dodatkową determinantą jest częstotliwość z jaką szkoła może sobie pozwolić na organizację tego typu działań. W gimnazjum w Raciborowicach zajęcia z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego realizowane są w wymiarze 10 godzin lekcyjnych w każdej klasie na dany rok szkolny. W klasie I i II są to tylko zajęcia warsztatowe, a w klasie III połowa godzin obejmuje zajęcia warsztatowe, a druga połowa godzin konsultacje indywidualne. Zakres tematyczny obejmuje poznanie siebie, poznanie zawodów i rynku pracy. Zajęcia prowadzone są przez zewnętrznego doradcę zawodowego, a dla uzupełnienia oferty szkoła współpracuje również z podmiotami z otoczenia takimi jak: - Szkoły ponadgimnazjalne, - Biura karier; - Ochotnicze Hufce Pracy - Poradnie psychologiczne - Lokalni przedsiębiorcy Nie wyczerpuje to potrzeb w tym zakresie, które są znacznie większe. Taka ilość godzin przeznaczona na doradztwo umożliwia ich realizację jedynie w formie. Zapotrzebowanie na dodatkowe zajęcia Konstruując w gimnazjum formę i zakres doradztwa zawodowego należy uwzględnić podstawowe cele doradztwa zawodowego na danym poziomie. W gimnazjum są to: 10
analizowanie różnych możliwości kariery zawodowej, rozpoznawanie uzdolnień, zainteresowań i wartości związanych z pracą, zachęcanie do doświadczania pracy, zastanawianie się nad wyborami zawodowymi Skupienie się zadań rozwojowych i radzenie sobie z nimi, przy jednoczesnym nie zawsze wystarczającym wsparciu młodzieży na tym etapie życia powoduje, że w efekcie młodzi ludzie doświadczać mogą wielu trudności. W młodym wieku, przypadającym na okres gimnazjum człowiek tworzy swój obraz siebie. Zaczyna samodzielne życie, podejmuje wyzwania, zadaje sobie pytania i próbuje na nie odpowiedzieć, aby zdefiniować swoją tożsamość. Poszukuje odpowiedzi na pytanie Kim jestem i gdzie chcę dojść? Przyjmując perspektywę orientacji i poradnictwa edukacyjno-zawodowego, można przyjąć, że ten właśnie okres jest decydujący ze względu na tworzenie obrazu swojej przyszłości. Bardzo ważną role w tym zakresie pełni szkoła, zapewniając młodzieży odpowiednie wsparcie doradcze. W gimnazjum w Raciborowicach zidentyfikowane zostały następujące problemy i potrzeby w obszarze doradztwa edukacyjno-zawodowego: Wnioski - Zespół Szkół w Raciborowicach Problemy: - brak kadry do prowadzenia zajęć z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, korzystanie z usług doradcy zewnętrznego, - ograniczona częstotliwość, a co za tym idzie zakres doradztwa, - brak stałego miejsca w szkole, w którym uczniowie mogliby korzystać ze wsparcia doradcy, Zalecenia: Potrzeby: Intensyfikacja działań w zakresie: - wsparcia kształcenia kompetencji nauczycieli w obszarze doradztwa edukacyjnozawodowego, przygotowanie kadry do pełnienia funkcji doradcy, - zwiększenie częstotliwości i zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, - przygotowanie i wyposażenie stałego punktu doradztwa edukacyjno-zawodowego. Szkoła dysponuje lokalem, w którym może zostać uruchomiony punkt doradztwa edukacyjno-zawodowego, do wyposażenia którego niezbędny będzie zakup: projektora, drukarki, szafy na dokumenty. W zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego zdiagnozowano następujące potrzeby: 11
badanie (diagnoza) zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole (wywiad, kwestionariusz ankiety); zajęcia warsztatowe (grupowe) służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania własnego rozwoju i kariery zawodowej, umożliwiające poznanie siebie i swoich predyspozycji zawodowych; warsztaty doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania w grupie, rozwijające umiejętności autoprezentacji i rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcami, radzenie sobie ze stresem; zajęcia uczące umiejętności redagowania dokumentów aplikacyjnych (CV, list motywacyjny) oraz przygotowania do tego, jak zostać przedsiębiorcą; udostępnianie informacji o zawodach, o szkołach ponadgimnazjalnych i wyższych, rynku pracy (lokalnym, krajowym, w UE), o możliwościach kształcenia i zatrudnienia, obowiązującym prawie pracy; spotkania z przedstawicielami różnych zawodów; udzielanie indywidualnych porad uczniom w podjęciu decyzji edukacyjnej i zawodowej, mających problemy zdrowotne lub osobiste, oraz udzielnie porad uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; organizowanie wycieczek na targi edukacyjne, do zakładów pracy, szkół ponadgimnazjalnych, biur karier, wyjazdów integracyjnych itp Dzięki powyższym działaniom możliwe będzie prowadzenie różnorodnych działań edukacyjnych, które będą miały na celu rozwiązywanie różnorodnych problemów edukacyjno-zawodowych. Zespół Szkół w Więcławicach Starych Ilość uczniów uczęszczających do zespołu szkół w Więcławicach Starych wygląda następująco: Liczba uczniów ogółem Dziewczynki Chłopcy SG klasy 1-3 75 38 37 Zajęcia dodatkowe realizowane przez szkoły Ogólnym problemem edukacyjnym na obszarach wiejskich jest niski wskaźnik uczestnictwa dzieci i młodzieży zamieszkujących tereny wiejskie w zajęciach edukacyjnych 12
wykraczających poza ramy programu nauczania obowiązującego w szkołach. Fakt ten został potwierdzony w badaniach przeprowadzonych przez Akademię Rolniczą w Lublinie Badanie dostępu do edukacji ludności wiejskiej a reforma edukacji. Ponad 60 % respondentów biorących udział w badaniach potwierdziło, iż mieszkanie na wsi ogranicza możliwości kształcenia. Zarówno ankietowani mieszkańcy wsi jak i dyrektorzy szkół wskazali na dwa istotne czynniki wpływające na niski wskaźnik kształcenia: gorsza sytuacja materialna mieszkańców wsi oraz znaczna odległość (dojazd) do placówek edukacyjnych. Problem ten implikuje kolejne problemy, do których zaliczyć należy m.in. bardziej ograniczone umiejętności dzieci i młodzieży o charakterze społecznym. Dzieci zamieszkujące wieś każdego dnia obracają się w tym samym środowisku, spotykają tych samych ludzi i uczestniczą w tych samych, powtarzalnych sytuacjach. Przez to nie mają możliwości ćwiczenia swoich umiejętności autoprezentacyjnych, komunikacyjnych czy związanych z pracą w grupie. Wiele aktualnych problemów społecznych takich jak starzenie się społeczeństwa, brak pracy, a co za tym idzie migracje sprawiają, że przywołane kompetencje i umiejętności są pożądane, a wręcz wymagane. Kwestie te rozważane były przez Prezydenta RP w trakcie debaty Szanse edukacyjne na obszarach wiejskich. W konkluzji stwierdzono, iż należy pobudzać i stwarzać warunki do wzbogacania i rozwoju oferty edukacyjnej dla dzieci i młodzieży z terenów wiejskich, które poza swoją funkcją edukacyjną, będą spełniać także funkcję społeczną. Zespół szkół w Więcławicach Starych oferował swoim uczniom zajęcia dodatkowe realizowane w ramach budżetu szkoły. W ofercie szkoły znalazły się: zajęcia techniczne, zajęcia przedmiotowe, zajęcia artystyczne, zajęcia sportowe, zajęcia z doradcą zawodowym. Zajęcia z doradcą zawodowym prowadzone były w formie zajęć indywidualnych i grupowych przez doradcę zawodowego spoza szkoły. Zajęcia z doradztwa zawodowego są oferowane uczniom jako zajęcia dodatkowe, realizowane poza obowiązkowym planem zajęć, przez co zdarzają się sytuacje, że nie wszyscy uczniowie uczestniczą w zajęciach. Fakt ten determinuje konieczność utworzenia stałego punktu kontaktu uczniów z doradcą eukacyjno-zawodowym. Dodatkową determinantą jest częstotliwość z jaką szkoła może sobie pozwolić na organizację tego typu działań. W gimnazjum w Więcławicach Starych 13
zajęcia z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego realizowane są w wymiarze 10 godzin lekcyjnych w każdej klasie na dany rok szkolny i obejmują zarówno formę grupową jak i konsultacje indywidualne. Zapotrzebowanie na dodatkowe zajęcia Konstruując w gimnazjum formę i zakres doradztwa zawodowego należy uwzględnić podstawowe cele doradztwa zawodowego na danym poziomie. W gimnazjum są to: analizowanie różnych możliwości kariery zawodowej, rozpoznawanie uzdolnień, zainteresowań i wartości związanych z pracą, zachęcanie do doświadczania pracy, zastanawianie się nad wyborami zawodowymi Skupienie się zadań rozwojowych i radzenie sobie z nimi, przy jednoczesnym nie zawsze wystarczającym wsparciu młodzieży na tym etapie życia powoduje, że w efekcie młodzi ludzie doświadczać mogą wielu trudności. W młodym wieku, przypadającym na okres gimnazjum człowiek tworzy swój obraz siebie. Zaczyna samodzielne życie, podejmuje wyzwania, zadaje sobie pytania i próbuje na nie odpowiedzieć, aby zdefiniować swoją tożsamość. Poszukuje odpowiedzi na pytanie Kim jestem i gdzie chcę dojść? Przyjmując perspektywę orientacji i poradnictwa edukacyjno-zawodowego, można przyjąć, że ten właśnie okres jest decydujący ze względu na tworzenie obrazu swojej przyszłości. Bardzo ważną role w tym zakresie pełni szkoła, zapewniając młodzieży odpowiednie wsparcie doradcze. W gimnazjum w Więcławicach Starych zidentyfikowane zostały następujące problemy i potrzeby w obszarze doradztwa edukacyjno-zawodowego: Wnioski - Zespół Szkół w Więcławicach Starych Problemy: - brak kadry do prowadzenia zajęć z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, korzystanie z usług doradcy zewnętrznego, - ograniczona częstotliwość, a co za tym idzie zakres doradztwa, - brak stałego miejsca w szkole, w którym uczniowie mogliby korzystać ze wsparcia doradcy, Zalecenia: Potrzeby: Intensyfikacja działań w zakresie: 14
- wsparcia kształcenia kompetencji nauczycieli w obszarze doradztwa edukacyjnozawodowego, przygotowanie kadry do pełnienia funkcji doradcy, - zwiększenie częstotliwości i zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, - przygotowanie i wyposażenie stałego punktu doradztwa edukacyjno-zawodowego, - zwiększenie współpracy z przedstawicielami lokalnego biznesu Szkoła dysponuje lokalem, w którym może zostać uruchomiony punkt doradztwa edukacyjno-zawodowego, do wyposażenia którego niezbędny będzie zakup: tablicy interaktywnej, flipcharta, drukarki, szafy na dokumenty. W zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego zdiagnozowano następujące potrzeby: badanie (diagnoza) zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole (wywiad, kwestionariusz ankiety); zajęcia warsztatowe (grupowe) służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania własnego rozwoju i kariery zawodowej, umożliwiające poznanie siebie i swoich predyspozycji zawodowych; warsztaty doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania w grupie, rozwijające umiejętności autoprezentacji i rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcami, radzenie sobie ze stresem; zajęcia uczące umiejętności redagowania dokumentów aplikacyjnych (CV, list motywacyjny) oraz przygotowania do tego, jak zostać przedsiębiorcą; udostępnianie informacji o zawodach, o szkołach ponadgimnazjalnych i wyższych, rynku pracy (lokalnym, krajowym, w UE), o możliwościach kształcenia i zatrudnienia, obowiązującym prawie pracy; spotkania z przedstawicielami różnych zawodów; udzielanie indywidualnych porad uczniom w podjęciu decyzji edukacyjnej i zawodowej, mających problemy zdrowotne lub osobiste, oraz udzielnie porad uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; organizowanie wycieczek na targi edukacyjne, do zakładów pracy, szkół ponadgimnazjalnych, biur karier, wyjazdów integracyjnych itp Dzięki powyższym działaniom możliwe będzie prowadzenie różnorodnych działań edukacyjnych, które będą miały na celu rozwiązywanie różnorodnych problemów edukacyjno-zawodowych. 15