Przedmiotowy System Oceniania z historii na rok szkolny 2007 / 2008 Nauczyciele uczący wiedzę o społeczeństwie w roku szkolnym 2007/2008 1. mgr Jarosław Bonecki 2. dr Grzegorz Gębka 3. dr Ryszard Kotowski 4. mgr Andrzej Kuśmierczuk 5. mgr Jadwiga Sprawka
- 2 - Elementy Przedmiotowego Systemu Oceniania 1. Wymagania edukacyjne sformułowane dla danego etapu kształcenia. 2. Obszary aktywności ucznia poddawane ocenianiu. 3. Sposoby oceniania różnych form aktywności ucznia. 4. Kryteria oceniania. 5. Zasady oceniania przedmiotowych osiągnięć ucznia. 6. Kryteria oceniania umiejętności przedmiotowych w odniesieniu do skali ocen wyrażonych w stopniach szkolnych 7. Narzędzia pomiaru osiągnięć ucznia. 8. Sposoby dokumentowania i analizy osiągnięć uczniów. 9. Sposoby gromadzenia informacji o osiągnięciach ucznia i klasy. 10. Zasady przeprowadzenia egzaminów sprawdzających * * * 1. Wymagania edukacyjne sformułowane dla danego etapu kształcenia Wynikają one ze standardów wymagań egzaminacyjnych: I. WIADOMOŚCI I ROZUMIENIE Zdający zna faktografię i terminologię historyczną w stopniu umożliwiającym rozumienie przeszłości w odniesieniu do: 1) państw - ich organizacji, struktury władzy, terytorium, 2) systemów politycznych, 3) struktury i organizacji społeczeństw, 4) życia gospodarczego, 5) wydarzeń politycznych i militarnych oraz konfliktów i kryzysów społecznych, gospodarczych, religijnych i ideologicznych, 6) działalności najważniejszych postaci, dynastii, grup społecznych, 7) życia religijnego, 8) osiągnięć cywilizacyjnych, 9) osiągnięć kultury i sztuki, myśli politycznej, społecznej i filozoficznej, które stosuje do opisu, wyjaśnienia i oceny poniższych zagadnień oraz problemów: POZIOM PODSTAWOWY w wymiarze dziejów świata: 1) różnorodność cywilizacji świata w przeszłości i obecnie, 2) konflikty społeczne, wojny, ludobójstwo, w tym POZIOM ROZSZERZONY jak na poziomie podstawowym oraz: 1) trwałe osiągnięcia cywilizacji starożytnych i religie starożytnego Wschodu, 2) przemiany ustrojowe w Grecji i w Rzymie,
Holocaust, 3) przemiany form gospodarowania od czasów najdawniejszych po współczesną rewolucję techniczną oraz historyczny rozwój kultury materialnej, 4) rola państwa jako podstawowej formy zorganizowania społeczeństw i przemiany państw, w wymiarze dziejów Europy: 5) fundamenty Europy; jedność i różnorodność oraz przemiany ideowe, rola chrześcijaństwa w tworzeniu tożsamości europejskiej, 6) kształtowanie się narodów Europy i ich wkład w historię, współistnienie i konflikty pomiędzy państwami, 7) przemiany w obrębie struktur, świadomości i obyczajowości społeczeństw europejskich, w wymiarze historii Polski: 8) przemiany form państwa polskiego, 9) uwarunkowania i przeobrażenia polskiej świadomości narodowej i politycznej, 10) rola Polski w dziejach gospodarki i struktur społecznych Europy, 11) postawy jednostek oraz grup społecznych wobec potrzeb epok, 12) wielokulturowość w dziejach Polski, współistnienie religii i wyznań oraz znaczenie chrześcijaństwa, w tym Kościoła katolickiego. - 3-3) powstanie i rozwój religii monoteistycznych, 4) kręgi cywilizacji średniowiecznych; Europa a inne cywilizacje, 5) znaczenie chrześcijaństwa w cywilizacjach średniowiecznej Europy, 6) funkcjonowanie władzy i struktura społeczeństw średniowiecznych, 7) powstanie i rozwój Polski w wiekach średnich oraz znaczenie chrześcijaństwa dla powstania i rozwoju państwowości i kultury polskiej, 8) cywilizacyjne przemiany w Europie od odrodzenia do oświecenia, 9) nowe horyzonty; Europa wobec odmiennych kultur i systemów wartości, 10) przeobrażenia chrześcijaństwa w XVI i XVII wieku, 11) powstanie nowożytnej państwowości, 12) uwarunkowania potęgi i upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów, 13) rewolucja przemysłowa i jej następstwa, 14) mapa polityczna XIX- wiecznej Europy i świata, 15) przemiany świadomości Europejczyków, 16) procesy demokratyzacyjne i parlamentaryzm w XIX wieku, 17) społeczeństwo polskie bez własnego państwa, 18) I i II wojna światowa - geneza, charakter i następstwa konfliktów, 19) systemy totalitarne i ich zbrodniczy charakter, 20) funkcjonowanie demokracji w XX wieku, 21) ewolucja stosunków międzynarodowych i ich charakter oraz struktury ponadnarodowe w polityce i gospodarce, 22) rewolucja techniczna w XX wieku, 23) przemiany w sferze kultury; sobór watykański II i encykliki papieskie, 24) Rzeczpospolita między okresem zniewolenia a niepodległością. II. KORZYSTANIE Z INFORMACJI Zdający stosuje faktografię i terminologię historyczną do wyjaśnienia procesu historycznego: POZIOM PODSTAWOWY 1) umieszcza opisywane wydarzenia w czasie i w przestrzeni, 2) wskazuje przyczyny i skutki wydarzeń, 3) przeprowadza hierarchizację faktów, POZIOM ROZSZERZONY jak na poziomie podstawowym oraz: 1) korzysta z różnorodnych źródeł wiedzy historycznej - wyszukuje i interpretuje informacje zgodnie z warsztatem historycznym,
4) uwzględnia zmiany zachodzące w czasie, 5) uogólnia fakty, 6) wskazuje cechy charakterystyczne poszczególnych epok i okresów historycznych, 7) korzysta z różnorodnych źródeł wiedzy historycznej - wyszukuje informacje. III. TWORZENIE INFORMACJI - 4-2) wskazuje związki pomiędzy różnymi dziedzinami życia społecznego (polityką, gospodarką, kulturą) w przeszłości. Zdający przedstawia oraz ocenia wydarzenia i zjawiska historyczne, formułując przejrzystą i logiczną wypowiedź pisemną: POZIOM PODSTAWOWY 1) porównuje, czyli wskazuje różnice i podobieństwa między wydarzeniami historycznymi, 2) formułuje oceny, 3) uzasadnia sformułowane oceny. POZIOM ROZSZERZONY jak na poziomie podstawowym oraz: 1) porównuje, czyli wskazuje różnice i podobieństwa między zjawiskami i procesami, 2) krytycznie analizuje i ocenia różne interpretacje historii. 2. Obszary aktywności ucznia poddawane ocenianiu 1) Zajęcia lekcyjne odpowiedzi ustne, prace pisemne, prace domowe, inicjatywy twórcze, referaty, praca z mapą, analiza tekstów źródłowych i rocznika statystycznego 2) Prowadzenie zeszytu przedmiotowego 3) Działalność pozalekcyjna typu koła zainteresowań, konkursy, olimpiady 3. Sposoby oceniania różnych form aktywności ucznia. poprzez: I. Ustne wypowiedzi: 1) Zadawanie uczniom pytań wprowadzających nowy materiał, bądź pytań sprawdzających i utrwalających zdobytą wiedzę z trzech ostatnich lekcji. 2) W semestrze oceniane są 1-2 wypowiedzi, w zależności od liczby uczniów w klasie i liczby godzin przedmiotu w tygodniu.
- 5-3) Dawanie uczniom poleceń dotyczących rozwiązywania problemów przy zastosowaniu metod aktywizujących, wykonywanie zadań, ćwiczeń, obliczeń, pracy z atlasem i źródłami historycznymi, które uczniowie prezentują ustnie. 4) Prace domowe. II. Prace pisemne: 1 W ciągu semestru nauczyciel przeprowadza przynajmniej jedną pracę pisemna, zapowiedzianą co najmniej tydzień wcześniej. W klasie humanistycznej ponadto nauczyciel przeprowadza pracę pisemną rozszerzonej odpowiedzi i analizę tekstów źródłowych. 2 Nieobecność ucznia na zapowiedzianym wcześniej sprawdzianie (pracy pisemnej) nieusprawiedliwiona zwolnieniem lekarskim oznacza, że uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. 3 Nauczyciel może przeprowadzić niezapowiedzianą 15-20 minutową kartkówkę dotyczącą materiału programowego z trzech ostatnich lekcji; w wymiarze 3-5 w semestrze w zależności od ilości godzin w tym okresie. 4 Nauczyciel powinien sprawdzić i omówić przeprowadzoną pracę pisemną (rozszerzonej odpowiedzi, sprawdzian, test, analizę tekstu źródłowego i kartkówkę) w ciągu trzech tygodni od jej napisania. 5 Prace pisemne domowe. Ilość pisemnych prac domowych wynika z planu dydaktycznego nauczyciela. 6 Aktywność ucznia oceniana jest poprzez wykonywanie prac dla chętnych i pisanie referatów. III. Obserwacja pracy ucznia na lekcji i analiza notatek prowadzonych przez ucznia. obserwacja pracy ucznia na lekcji, analiza notatek prowadzonych przez ucznia. 4. Kryteria oceniania ucznia. rozumienie tematu, poprawność merytoryczna wypowiedzi, kompozycja wypowiedzi ( spójność formy, logika ), sposób prezentacji, umiejętność zintegrowania wiedzy z różnych dziedzin, poprawność językowa, ujęcie problemu kompozycja. 1. Ocena wystawiona przez nauczyciela jest oceną ostateczną. 2. Przewidywane oceny nauczyciel podaje na sześć dni przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej.
- 6-3. Ocena semestralna i roczna jest wypadkową ocen uzyskanych przez ucznia za wszystkie obszary jego aktywności podlegające ocenie. Obszary aktywności ucznia pod- O c e n y legające ocenie. celujący bardzo dobry Wypowiedzi ustne dobry dostateczny dopuszczający niedostateczny Prace klasowe Kartkówki Pisemne prace domowe Aktywność Analiza tekstów źródłowych, mapy i rocznika statystycznego Przyjęta skala procentowa i punktowa: 0-29 pkt. --- niedostateczny (< 30%) 30 49 pkt. --- dopuszczający ( 30%) 50 64 pkt. --- dostateczny (50%) 65 77 pkt. --- dobry (70%) 78 90 pkt. --- bardzo dobry (85%) 91 100 pkt. celujący (95%) Kryteria oceniania wypowiedzi pisemnej 1. Zrozumienie tematu umieszczenie go w czasie i przestrzeni, znalezienie i wybór źródeł informacji 2. Zakres wiedzy społeczno politycznej dobór materiału rzeczowego faktów, wydarzeń zjawisk i ich hierarchizacja 3. Sposób prezentacji: umiejętność posługiwania się wiedzą i pojęciami, dostrzeganie związków między faktami z różnych dziedzin życia, ujmowanie zjawisk dotyczących naszego kraju w tzw. szerokim kontekście międzynarodowym, analiza, porównywanie, wyjaśnienie, uogólnienie, własna ocena 4. Język: ortografia, interpunkcja, styl, gramatyka, słownictwo 5. Konstrukcja pracy i jej forma graficzna: wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity, marginesy, literatura, przypisy. 5. Zasady oceniania przedmiotowych osiągnięć ucznia 1. Znajomość materiału rzeczowego: programowego i pozaprogramowego
2. Rozumienie materiału rzeczowego: rozumienie pojęć, rozumienie związków między faktami. 3. Wykorzystanie umiejętności: - 7 - umieszczanie faktów oraz postaci w czasie i przestrzeni, umiejętności związane z wypowiedzią, np. porównywanie, wnioskowanie, uzasadnianie, interpretowanie i ocenianie. 4. Uczeń posiada co najmniej trzy oceny w ciągu semestru, w tym jedna ocena ustna i jedna z pracy pisemnej. 5. Ocena semestralna wynika z ocen cząstkowych. 6. Nauczyciel zawiera kontrakt z uczniem w sprawie nie przygotowań do zajęć edukacyjnych w wymiarze 1-3 razy w semestrze, w zależności od ilości godzin danego przedmiotu. 7. Promowanie aktywności ucznia podczas lekcji poprzez wprowadzenie zasady oceny mobilizującej. 8. Zasady oceniania odpowiedzi ustnych i prac pisemnych w oparciu o wymagania edukacyjne p.3 / I-II. 9. Rytmiczność oceniania ucznia - bieżąca, semestralna, roczna. 10. Promowanie uczniów uczestniczących w konkursach i olimpiadach ocenami dobrymi, bardzo dobrymi i celującymi. 6. Kryteria oceniania umiejętności przedmiotowych w odniesieniu do skali ocen wyrażonych w stopniach szkolnych: 1) Poziom wymagań koniecznych (ocena dopuszczająca) uczeń dysponuje niepełną wiedzą określoną podstawami programowymi rozróżnia podstawowe typy źródeł informacji, posiada skromny zasób słownictwa, popełnia błędy językowe. 2) Poziom wymagań podstawowych (ocena dostateczna) zna podstawowe źródła informacji, sformułuje proste wnioski, umie określić związki przyczynowo skutkowe, wykonuje polecenia na miarę swoich możliwości. 3) Poziom wymagań rozszerzonych (ocena dobra) dysponuje pełną wiedzą określoną programem, wyjaśnia przyczyny różnic w interpretacji faktów, porównuje wydarzenia współczesne z przeszłością, posługuje się właściwie słownictwem przedmiotowym, efektywnie pracuje w grupie. 4) Poziom wymagań dopełniających (ocena bardzo dobra)
- 8 - dysponuje pełną wiedzą określoną programem przedstawia własne opinie na forum publicznym (debaty, dyskusje) integruje wiedzę z różnych przedmiotów, opracowuje projekty. 5) Poziom wykraczający poza program nauczania (ocena celująca) posiada kompetencje zapisane w poziomie 4, rozwija własne zainteresowania, osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych np. Olimpiadzie Historycznej, Konkursie Piastowskim, Losy Polaków po 17 września 1939r. 7. Narzędzia pomiaru osiągnięć ucznia: 1. Zadania otwarte rozszerzonej odpowiedzi. 2. Testy sprawdzające wiadomości i umiejętności: standaryzowane, przygotowywane przez nauczyciela przedmiotu. 3. Kartkówki. 4. Ćwiczenia przedmiotowe (praca z tekstem źródłowym, ćwiczenia z mapą i rocznikiem statystycznym). 5. Badania pilotażowe i próbne matury. 8. Sposoby dokumentowania i analizy osiągnięć uczniów: A. Sposoby dokumentowania 1) ocenianie prac w zeszycie, 2) uwagi w zeszycie, 3) karty oceny ucznia, 4) prace pisemne (przechowywanie prac pisemnych przez jeden rok). B. Sposoby analizy osiągnięć uczniów 1) Przedmiotem analizy osiągnięć uczniów są wypowiedzi ustne i prace pisemne - p.3 / I-II. 2) Na podstawie analizy, interpretacji i zestawienia wyników nauczania w zakresie przyswajanej wiedzy i umiejętności nauczyciel uzyskuje informacje o stopniu opanowania materiału. 3) Wnioski z przeprowadzonej analizy nauczyciel wykorzystuje do swojej dalszej pracy z zespołem klasowym stosując zasadę indywidualizacji praca z uczniem zdolnym praca z uczniem słabym 4) Wyniki analizy są przedstawiane uczniom w postaci recenzji ustnej lub pisemnej i wyznaczają kierunek pracy dydaktycznej nauczyciela.
- 9-9. Sposoby gromadzenia informacji o osiągnięciach ucznia i klasy informacja na temat osiągnięć uczniów zapisana jest w dziennikach lekcyjnych, szczególne osiągnięcia (konkursy, olimpiady) są rejestrowane w Szkolnej księdze konkursów i olimpiad oraz na świadectwach rocznych, narzędzia ewaluacji są obecnie przygotowywane, gromadzenie informacji o osiągnięciach ucznia tworzy się na podstawie wyników egzaminu maturalnego. zestawienia dotyczące losów absolwentów. 10. Zasady przeprowadzenia egzaminów sprawdzających Sposób i metody przeprowadzenia egzaminów sprawdzających reguluje Statut V Liceum Ogólnokształcącego w Lublinie (uczeń musi osiągnąć co najmniej 75% wiedzy i umiejętności na ocenę dopuszczającą z egzaminu pisemnego i ustnego).