Bazy wiedzy o produkcie (wyrobie) prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik 2015/2016 www.gen-prof.pl 1
Def. Baza danych: to zbiór wzajemnie powiązanych ze sobą i zintegrowanych z pewnej dziedziny danych lub to zbiór danych zapisanych w ściśle określony sposób w strukturach odpowiadających założonemu modelowi danych 2
Rodzaje baz danych: proste : bazy kartotekowe; hierarchiczne bazy danych. 3
Rodzaje baz danych: relacyjne (powiązane); obiektowe; relacyjno-obiektowe; strumieniowe bazy danych; temporalne bazy danych. 4
Zasady w relacyjnej bazie danych: każda relacja ma unikatową nazwę, każda kolumna w relacji musi mieć unikatową nazwę w ramach relacji; wszystkie zapisy tego samego typu; uporządkowanie kolumn w relacji nie ma znaczenia; każdy wiersz w relacji musi być unikatowy; uporządkowanie wierszy nie ma znaczenia. 5
Przykładowa struktura danych indeks materiałowy: Indeks Gatunek Nazwa Jedn. miary Z27111100007 St3S Z27111100009 St3S Blacha grubość 8 Blacha grubość 12 kg kg 6
Przykładowa struktura danych indeks materiałowy: Indeks J.m. Ilość Cena Wartość Typ dokumentu Z27111100007 kg 10 2.00 20 RW Z27111100009 kg 20 3.00 60 RW 7
Produkt: Produkt w marketingu, to każdy obiekt rynkowej wymiany oraz wszystko co może być oferowane na rynku. Produktem może być dobro materialne, usługa, miejsce, organizacja bądź wiedza. 8
Ze względu na sposób wykorzystania i przeznaczenia, produkty dzielimy na: Konsumpcyjne: powszednie: podstawowe, impulsywne, nagłej potrzeby; wybieralne: homogeniczne (jednolite), heterogeniczne; luksusowe; sporadyczne (epizodyczne); niepostrzegalne. 9
c.d. Ze względu na sposób wykorzystania i przeznaczenia: Przemysłowe: dobra inwestycyjne; produkty wyposażenia dodatkowego; surowce i materiały; półprodukty i produkty zaopatrzeniowe; usługi profesjonalne. 10
Ze względu na stopień materialności, produkty dzielimy na: czyste produkty materialne; produkty materialne z towarzyszącymi usługami; hybrydy (pół na pół); usługi z towarzyszącymi produktami materialnymi; czyste usługi. 11
Struktura produktu (wg. Levitta): rdzeń - istota produktu; produkt rzeczywisty; produkt poszerzony; 12
c.d. Struktura produktu (wg. Kotlera): podstawowy pożytek; produkt podstawowy; produkt oczekiwany; produkt rozszerzony; produkt potencjalny. 13
Funkcje produktu: zaspokojenie potrzeby nabywcy; użyteczność produktu; łatwość użytkowania produktu; kształt i kolorystyka produktów. 14
Cykl życia produktu: Dwa czasy istotne w konkurowaniu: Pierwszy. Szybkie produkowanie (fast to product). Drugi. Szybki wchodzenie na rynek (fast to market). 15
cd. Cykl życia produktu 16
Cykl życia produktu marketing: Cykl życia produktu składa się z 4 faz: wprowadzenia produktu na rynek, sprzedaż niska; wzrostu; dojrzałości, czyli nasycenie produktem; spadku (schyłku). 17
Cykl życia produktu marketing 18
Warstwa danych o wyrobie 19
Pierwsza warstwa dane: oznaczenie; plik fizyczny modelu 3D lub/i dokumentacja rysunkowa; pomocnicze dotyczące nazewnictwa, przypisania do grupy wyrobów konstrukcyjnie lub technologicznie podobnych. 20
Druga warstwa obejmuje strukturę: procesu (przebieg, operacje, stanowiska, cykl itd.); konstrukcyjną wytwarzania i/lub montażową wyrobu. 21
Trzecia warstwa obejmuje : systemy doradcze normy czasowe, materiałowe; doboru narzędzi obróbkowych; specyficzne warunki techniczne. 22
Dane podstawowe wyrobu 23
Dane identyfikujące: indeks wyrobu, elementu, materiału; nazwa wyrobu; kod kreskowy; itd. 24
Dane klasyfikujące: kod analizy ABC (metoda Pareto-Lorenza, wartość, obrót); klasyfikacja techniczna (wózki do transportu magazynowego) ; kod grupy technologiczne podobnej (np. komputery stacjonarne i przenośne); grupa sprzedażowa (np. dla systemu DIY); branża zakupowa (np. sprzęt elektroniczny); itd. 25
Dane konstrukcyjne: numer rysunku i jego wersja; wymiary; gabaryty; niezawodność; masa; model 3D; rysunek; itd. 26
Dane wytwarzania: wielkość partii produkcyjnej (jednostkowa, seryjna, masowa); warianty i procesy wytwarzania (ubytkowawiórowa, ścierna, erozyjna, strumieniem energii, bezubytkowa plastyczna, odlewnictwo oraz przyrostowa np. drukarki 3D); zasoby produkcyjne; itd. 27
Dane o zapasach: stan magazynowy; obroty magazynowe; stany minimalne; wielkości zamówień; itd. 28
Dane sprzedaży: cena sprzedaży; rabaty; pakowanie; odbiorcy; transport; itd. 29
Dane zaopatrzenia: cena zakupu; dostawcy okres zamawiania; terminy i warunki dostawy; itd. 30
Dane kalkulacyjne - koszty: materiałów; robocizny; magazynowania; zużycia zasobów; utraconej sprzedaży. 31
Usługa: Def.: Działanie podejmowane zwykle w celach zarobkowych w celu zaspokojenia potrzeb innego człowieka lub organizacji. 32
cd. Usługa O. Lange (1967) - to czynności związane z zaspokojeniem potrzeb ludzkich, nie służą Def: one do bezpośredniej produkcji dóbr materialnych. Cz. Niewadzi (1975) - to czynności zaspokajające potrzeby ludzkie. K. Polarczyk (1971)- to praca wytwórcza. 33
Usługa: Def: J.B. Qeen (1988) - przedmiot wymiany między ludźmi, którego nie można sobie upuścić na nogi". J. Chmielewski (2001) wyodrębniający się sektor aktywności gospodarczej. Celem usług jest zaspokajanie rosnących materialnych i niematerialnych potrzeb. 34
Podział usług - dla konsumentów: materialne: transport pasażerski i łączność; usługi osobiste i działalność; komunalna; handel i naprawy, hotele i restauracje; niematerialne edukacja oraz ochrona zdrowia i opieka społeczna; działalność związana z rekreacją, kulturą. 35
cd. Podział usług: - dla producentów i biznesu: transport i gospodarka magazynowa; pośrednictwo finansowe; obsługa nieruchomości; wynajem maszyn i sprzętu; informatyka i działalność pokrewna; prac badawczo-rozwojowych; działalność związana z biznesu; 36
cd. Podział usług: Usługi ogólnospołeczne: administracja publiczna i obrona narodowa; działalność organizacji członkowskich; organizacje i zespoły narodowe. 37
Projektowanie 38
Projektowanie - ogólnie: Etapy projektowania: 1) koncepcja; 2) akceptacja; 3) wykonanie; 4) przetworzenie; 5) czynności pilotowe. 39
Sterowanie projektem - uogólnienia: 1. Żaden projekt nigdy nie będzie ostateczny, tzn. taki do którego nie można wprowadzić poprawek lub modyfikacji. 40
cd. Sterowanie projektemuogólnienia: 2. Niewiele projektów jest całkowicie oryginalnych. Zbadanie nowego produktu ujawni że większość technik, części lub systemów było już wykorzystywanych wcześniej. 41
cd. Sterowanie projektem- uogólnienia: 3. W czasie projektowania występuje ciekawe zjawisko: im więcej czasu poświęca się na wykonanie jednego projektu, tym mniejszy jest wzrost jego wartości, jeżeli nie nastąpi odkrycie lub wprowadzenie nowej technologii. 42
cd. Sterowanie projektem- uogólnienia: 4. Warunki wewnętrzne i/lub zewnętrzne narzucają ograniczenia na czas wykonywania projektu i jego koszt. 43
JAKOŚĆ 44
Jakość Def.: ogół cech i właściwości wyrobu lub usługi wymaganych do zaspokojenia stwierdzonych lub przewidywanych potrzeb ISO 8402. 45
Jakość: Koszty: strat na brakach wewnętrznych; strat na brakach zewnętrznych; kontroli jakościowej {odbioru jakościowego}; działalności zapobiegawczej. 46
Koszty jakość: 47
Koszty - jakość 48
Gdzie spoczywa odpowiedzialność za jakość: najwyższe kierownictwo; marketing; funkcje badawczo-rozwojowe, projektowe i zarządzania; funkcje zarządzania działalnością podstawową; 49
cd. Gdzie spoczywa odpowiedzialność za jakość: zaopatrzenie; obsługa techniczna i posprzedażna; magazynowanie, transport i dystrybucja; szkolenie i wychowywanie. 50
Przykład - General Motors: najnowsza akcja naprawcza dotyczy nowych modeli samochodów, w tym Chevroletów: Spark, Impala i Silverado; to już 60. akcja serwisowa GM od początku tego roku.; GM wezwał do warsztatów blisko 29 mln samochodów i zapłacił ponad 20 mld dolarów. falę akcji przywoławczych rozpoczęły problemy z wyłącznikiem zapłonu, usterka ta była przyczyną wielu wypadków, w których zginęło co najmniej 13 osób. 51
Niezawodność 52
Niezawodność to: opisują gotowość obiektu i wpływają na zespół właściwości, które nieuszkadzalność oraz podatność obsługową lub prawdopodobieństwo bezusterkowego funkcjonowania przez określony czas 53
Niezawodność w fazach cyklu życia produktu Niezawodność 54
Niezawodność 1) Uszkodzenia: całkowite, częściowe, stopniowe nagłe. 2) Analiza niezawodności: symptom uszkodzenia, skutek uszkodzenia, waga skutków uszkodzenia. 55
??? Ryzyko -co mam robić? 56
Ryzyko nieosiągnięcia rezultatu prawdopodobieństwo konsekwencji/skutku nieosiągnięcia rezultatu 57
Zarządzanie ryzykiem Poszukiwanie i podejmowanie działań, które powinny zabezpieczyć decydenta przed poniesieniem strat większych niż te, które dopuszcza przyjęty przez niego poziom bezpieczeństwa. 58
Zarządzanie ryzykiem obejmuje: identyfikację analizę (procesy, wyroby, dostawcy), planowanie, redukowanie, monitorowanie, kontrolowanie, dokumentowanie. 59
Normalizacja 60
Normalizacja def. (I): działalność zmierzająca do uzyskania optymalnego, w danych okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez ustalenie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów. 61
Normalizacja def. (II): Działalność polegająca na analizowaniu wyrobów, usług i procesów w celu zapewnienia: funkcjonalności i użyteczności, zgodności (kompatybilności) i zamienności, bezpieczeństwa użytkowania, ograniczenia (zbędnej) różnorodności. 62
Etapy normalizacji: klasyfikacja, czyli grupowanie według podobieństwa cech charakterystycznych dla produktu; unifikacja, czyli ujednolicanie cech konstrukcyjnych i wymiarowych części maszyn w celu umożliwienia ich zamienności; typizacja, czyli ujednolicenie konstrukcji w celu uproszczenia produkcji (i obniżenia kosztów) oraz ułatwienia eksploatacji. 63
Cel norm: racjonalizacja produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych; usuwanie barier technicznych w handlu i zapobieganie ich powstawaniu; Ustawa z dn. 12 września 2002 r. o normalizacji 64
cd. Cel norm: zapewnienie ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy; poprawa funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, procesów i usług oraz regulowania ich różnorodności; Ustawa z dn. 12 września 2002 r. o normalizacji 65
cd. Cel norm: zapewnienie jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług, działanie na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji europejskiej i międzynarodowej, ułatwienie porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, oznaczeń i symboli do powszechnego stosowania. Ustawa z dn. 12 września 2002 r. o normalizacji 66
Rodzaje norm: normy podstawowe, które obejmują ogólne postanowienia dotyczące określonej dziedziny; normy terminologiczne obejmujące definicje terminów wraz z objaśnieniami; normy badań, w których zawarte są metody prowadzenia określonych badań; 67
cd. Rodzaje norm: normy wyrobu lub usługi określające wymagania odnośnie konkretnego rodzaju wyrobu; normy procesu opisujące wymagania, które zapewnić mają funkcjonalność procesu; 68
Rodzaje norm: normy interfejsu, które określają wymagania odnośnie kompatybilności wyrobów w miejscach ich łączenia; normy danych, które zawierają wykazy cech, właściwości, które powinny zostać sparametryzowane w celu określenia wyrobu lub usługi. 69
II. Część: 70
Opakowania z punktu widzenia wyrobu 71
Grupa pierwsza (zastosowanie globalne): Jednostki handlowe, które mogą być wyceniane, zamawiane lub fakturowane w celach handlowych pomiędzy uczestnikami w dowolnym punkcie łańcucha dostaw. 72
Grupa druga (zastosowanie globalne): Jednostki logistyczne o dowolnym składzie, utworzone dla potrzeb przechowywania lub transportu, które muszą być rozpoznawalne i śledzone w całym łańcuchu dostaw. 73
c. d. Grupa druga (zastosowanie globalne): Proces tworzenia jednostki logistycznej obejmuje: zestawienie towarów łącznie kilku drobnych produktów w większe jednostki; normalizację ujednolicenie jednostki pod względem kształtów i rozmiarów; umożliwienie zastosowania środków mechanicznych przy manipulacji; dostosowanie jednostki do układania w stosy. 74
c. d. Grupa druga (zastosowanie globalne): Możemy rozróżnić kilka form jednostek logistycznych: towary pakowane; pojemniki; skrzynie; palety; jednostki pakietowe i inne. 75
Grupa trzecia (zastosowanie globalne): Obejmuje zasoby (opakowania lub urządzenia transportowe o określonej wartości takie jak: kegi do piwa, butle gazowe, plastikowe palety lub skrzynki) wielokrotnego użytku. 76
Grupa czwarta (zastosowanie globalne): Obejmuje przesyłki i wysyłki realizowane przez sprzedawcę (nadawcę) ładunku. 77
Grupa piąta (zastosowanie wewnętrzne): Obejmuje opakowania stosowane wewnątrz kraju (lub w firmie). 78
2. Znakowanie opakowań 79
Rodzaje znaków: ogólnie: obligatoryjne, obligatoryjne; ze względu na przekazywaną treść, na: zasadnicze, informacyjne, niebezpieczeństwa, manipulacyjne, reklamowe; 80
c. d. Rodzaje znaków: z uwagi na formę graficzną znaków: znak graficzny, symbol graficzny, symbol obrazkowy, piktogram. 81
Kto odpowiada za standardowy system znakowania dla potrzeb logistyki? Na co dzień w Polsce, wdrażaniem automatycznej identyfikacji, kodów kreskowych i EDI zajmuje się Instytut Logistyki i Magazynowania GS1 (ILiM GS1), w Poznaniu. 82
Oznakowanie jednostek handlowych: Oznacza się Globalnym Numerem Jednostki Handlowej GTIN, z wykorzystaniem jego wszystkich czterech struktur: GTIN 8, GTIN 12, GTIN 13 i GTIN 14. 83
Jednostki handlowe mogą występować jako: opakowania jednostkowe - GTIN-13, GTIN-8, GTIN- 12; opakowania zbiorcze GTIN-13 (dla zgrupowanych różnych towarów), GTIN-14 (dla jednolitych towarów); opakowania o zmiennej ilości GTIN-13 a w handlu międzynarodowym GTIN-14. 84
Oznakowanie jednostek logistycznych: Otrzymują Seryjny Numer Jednostki Wysyłkowej SSCC, który musi być niepowtarzalny dla różnych jednostek logistycznych, nawet jeżeli zawierają one identyczne jednostki handlowe. Ich cechy, takie jak np. waga brutto, także przedstawione są w standardowej wielkości. 85
Oznakowanie opakowań i urządzeń wielokrotnego użytku: Globalny Identyfikator Zasobów Zwrotnych GRAI, umożliwia śledzenie i odnotowywanie wszystkich odpowiednich danych dla opakowań; Globalny Identyfikator Zasobów Indywidualnych GIAI, służy między innymi do identyfikacji opakowań w przedsiębiorstwie. 86
Oznakowanie wysyłek i przesyłek Oznakowuje się Globalnym Numerem Identyfikacji Wysyłki GSIN, który został zaproponowany przez Światową Organizację Ceł WCO jako identyfikator właściwy do przedstawiania oznaczenia Unikalnego Listu Przewozowego UCR. 87
Etykieta logistyczna GS1: To nośnikiem informacji w łańcuchu dostaw, w którym wszyscy uczestnicy (producent, przewoźnik, dystrybutor, detalista) porozumiewają się wspólnym językiem. To porozumiewanie się jest możliwe dzięki stosowaniu standardów globalnego systemu. 88
c. d. Etykieta logistyczna GS1: górna, nadawcy zawiera dowolne informacje tekstowe środkowa, odbiorcy zawiera informacje tekstowe w tym lokalizację odbiorcy, dane dotyczące zamówienia; dolna, przewoźnika zawiera informację znane w procesie wysyłki i odnoszące się do przewoźnika; 89
3. Kody kreskowe GS1 a elektroniczny kod produktu 90
Aktualnie wykorzystuje się kody kreskowe: EAN/UPC: EAN-8, EAN-13 ; UPC-A, UPC-E; ITF-14; GS1-128; GS1 DataBar; GS1 DataMatrix; Symboliki Złożone (Composite Symbology). 91
Zasada działania identyfikacji radiowej Zapis Stacja bazowa Odczyt Komputer Transponder Interfejs Energia Interfejs bazowy 92
Podział transponderów RFID: do odczytu RO (Read-Only) ; do odczytu i zapisu RW (Read-Write); Ze względu na zasilanie: aktywne; pasywne; semipasywne 93
Częstotliwość pracy systemu 100-135 khz 13,56 MHz 2,45 GHz Odległość do 120 cm do 100 cm do 12 m odczytu Zasilanie taga pasywne pasywne semipasywne aktywne Żywotność zależnie od obciążenia zależnie od obciążenia do 10 lat Szybkość obiektu (opakowania) do 3 m/s do 3 m/s do 20 m/s Obszar odczytu okrąg zależny od anteny kierunkowy Przenikanie przeszkód wysokie wysokie zależy od materiału Użycie na metalu ograniczone ograniczone możliwe 94
4. Pakowanie 95
Rodzaje ładunków logistycznych: jednorodne, zawiera tylko jedną pozycję asortymentową; niejednorodne zawiera więcej niż jedną pozycję asortymentową lub co najmniej dwie partie tej samej pozycji asortymentowej. 96
c. d. Rodzaje ładunków logistycznych: Ze względu na postać fizyczną i podobieństwo technologiczne: mikrojednostki (niespaletyzowane), wykorzystuje się pojemniki transportowo-magazynowe i opakowania; paletowe, formuje się na paletach płaskich, skrzyniowych lub specjalnych; pakietowe, tworzy się z towarów, których długość jest znacznie większa od pozostałych wymiarów gabarytowych i wynosi powyżej 1,2 m; kontenerowe. 97
Produkując wyroby należy pamiętać: że będą one przemieszczane w łańcuchu dostaw i należy dążyć, aby jednostka produkcyjna (tworzona pierwsza) była jednocześnie jednostką: transportową; magazynową; sprzedaży. 98
Pakowanie i tworzenie paletowych jednostek logistycznych wymaga opisania: sposobu pakowania; opakowania; struktury paletowa jednostki ładunkowej; warunków transportu; znakowania logistycznego w standardzie GS1. 99
Przy stosowaniu opakowań należy mieć na uwadze: wymogi transportowe zależne od środka transportu; dopuszczalne normy naciskowe; nośność jednostki ładunkowej; wymiary jednostki ładunkowej; wykorzystywane urządzenia do załadunku i wyładunku z jednostki transportowej. 100
Wieloczynnościowe automatyczne maszyny pakujące: formujące opakowania; napełniające; odważające i dozujące; zamykające; etykietujące; porządkujące; transportujące, itp. 101
W procesie pakowania robot przemysłowy służy do: pobierania (chwytania) opakowania w położeniu początkowym; transportowania wyrobu w opakowaniu; uwolnienia wyrobu w miejscu docelowym. 102
5. Paletyzacja 103
Paletyzacja: ostatni etap produkcji; max wykorzystanie możliwości palety; sprawne transport i rozłożenie (rozpakowanie) palety; przygotowanie palety do dalszego wykorzystania. 104
Podczas automatyzacji procesu paletyzacji/depaletyzacji należy określić: rodzaje i rozmiary palet; rodzaje i rozmiary folii pakującej; opis każdego produktu (wymiary, waga); jeżeli towar jest zapakowany określić w jaki materiał; układ podłogi; 105
c. d. Podczas automatyzacji procesu paletyzacji/depaletyzacji należy określić: czy etykiety na opakowaniach powinny być widoczne po umieszczeniu towaru na palecie; w którym miejscu i w jaki sposób umocować elektroniczne oznakowanie produktu; w jaki sposób surowce podawane są do systemu; jaki system kontroli wprowadzony jest w celu monitorowania produkcji; 106
c. d. Podczas automatyzacji procesu paletyzacji/depaletyzacji należy określić: sposób zarządzania buforem podczas transferu załadowanej palety z komórki roboczej; w jaki sposób załadowane palety są transferowane z komórki roboczej; jakie tolerancje wymagane są dla przychodzących surowców w celu utworzenia w pełni jednolitej jednostki ładunkowej; definicję dobrej jednostki ładunkowej. 107
Zalety stosowania robotyzacji w procesie pakowania / paletyzacji: zwiększenie dostępności linii produkcyjnej do 24 godzin na dobę; powtarzalność wpływająca na zwiększenie jakości pakowanych bądź paletyzowanych elementów; zwiększenie wydajności; 108
cd. Zalety stosowania robotyzacji w procesie pakowania / paletyzacji: zwiększenie elastyczności produkcji; zmniejszenie kosztów; zmniejszenie zagrożenia dla zdrowia pracowników; zwiększenie bezpieczeństwa, przy produkcji żywności brak bezpośredniego kontaktu człowieka z produkowaną żywnością. 109
Wnioski: SWDO ma za zadanie: podpowiedzieć dostawcy jakie opakowanie wybrać, by produkt w nim zapakowany był bezpieczny, dogodny w transporcie i dostarczony zgodnie z wymogami odbiorcy; zapewnić ciągły dostęp do doradztwa; rozwijać współpracę użytkowników opakowań z dostawcami materiałów opakowaniowych i opakowań; przyczyniać się do poprawy dostępności rynkowej opakowań. 110
Dziękuję za uwagę 111