ANALIZA I ZARZADZANIE PORTFELEM Specjalista ds. Analiz Giełdowych Łukasz Porębski
PLAN PREZENTACJI 1) Efektywnośd rynków finansowych 2) Teoria portfela Markowitza (Nobel w 1990 r.) 3) Dywersyfikacja 4) Teoria portfela z uwzględnieniem instrumentów wolnych od ryzyka 5) Modele rynku kapitałowego 6) Elementy zarządzania portfelem 7) Hedging akcji 8) PRAKTYKA 2
ANALIZA I ZARZĄDZANIE PORTFELEM EFEKTYWNOŚĆ INFORMACYJNA RYNKU 3
Efektywnośd rynków finansowych Efektywnośd informacyjna rynku - cecha rynku, która opisuje szybkośd reagowania cen na nową informację słaba efektywnośd: w cenach odzwierciedlone są ceny i wolumeny historyczne (AT i PROGNOZA KURSÓW NIE DZIAŁA AF lub AP) średnia efektywnośd: + wszelkie publicznie dostępne informacje (AF NIE DZIAŁA AP) silna efektywnośd (żaden rynek nie jest efektywny w formie silnej) + informacje niepubliczne (dostępne insiderom) 4
ANALIZA I ZARZĄDZANIE PORTFELEM TEORIA PORTFELOWA MARKOWITZA 5
Na początek troszkę oznaczeo w i - udziały wartościowe aktywa w portfelu, sumują się do 100% R i - oczekiwane stopy zwrotu aktywa miara dochodu UWAGA! gdy możliwa jest krótka sprzedaż udziały mogą byd ujemne (ujemna ilośd x cena), tj. większe niż 1 i mniejsze niż 0. V i - wariancja stopy zwrotu aktywa miara ryzyka (zmienności) s i - odchylenie standardowy stóp zwrotu akcji, cov ij - kowariancja stóp zwrotu i-tego i j-tego aktywu ρ ij - korelacja stóp zwrotu i-tego i j-tego aktywu, Inne miary ryzyka (zmienności): semiwariancja (tylko negatywne odchylenia), VaR, poziom bezpieczeostwa i prawdopodobieostwo nieosiągnięcia poziomu aspiracji, współczynnik zmienności (CV=s/R) F instrument wolny od ryzyka M portfel rynkowy (niekoniecznie WIG) P portfel papierów wartościowych subiektywny aspekt inwestowania (podejścia do ryzyka) max oczekiwana użytecznośd 6
i wzorów Oczekiwana stopa zwrotu portfela akcji dla dwóch spółek Wariancja stopy zwrotu portfela akcji dla dwóch spółek Obecnie - w erze komputerów - z tych wzorów korzystają jedynie studenci na kolokwiach, dzięki np. arkuszom kalkulacyjnym do wyliczeo korzysta się z zapisów macierzowych: 7
Wstępna selekcja spółek ocena danych makro i kondycji rynków (polskich i zagranicznych) selekcja spółek (ocena raportów kwartalnych, danych branżowych, perspektyw poszczególnych branż) AF UWAGA na pułapki w bilansach (np. zdarzenia jednorazowe), porównanie wskaźników z branżą! subiektywna ocena ich atrakcyjności UWAGA na psychologię baoki spekulacyjne! dobór spółek ze względu na płynnośd przyjęcie założeo dotyczących dywersyfikacji portfela (określenie liczby spółek wchodzących w skład portfela) ocena techniczna rynku i spółek - AT ocena oczekiwao inwestorów i analityków UWAGA na rekomendacje (lepiej czytad niż korzystad) spektakularne błędy! 8
Przykład książkowy Portfel dwóch spółek (brak krótkiej sprzedaży) R P Małe ryzyko Wysoki dochód Duże ryzyko Wysoki dochód B ρ=-1 ρ=-0,5 ρ=0 Małe ryzyko Niski dochód ρ=+0,5 A ρ=+1 Duże ryzyko Niski dochód s P 9
Przykład książkowy cd zbiór możliwości (dopuszczalny) zbiór wszystkich dostępnych dla inwestora portfeli przy braku instrumentów wolnych od ryzyka wybór portfela ze względu na poziom awersji do ryzyka, preferencje portfele efektywne (dominują inne portfele): - min ryzyko, dla portfeli o określonej oczekiwanej stopie zwrotu lub - max oczekiwanej stopy dochodu, dla portfeli o określonym ryzyku 10
ANALIZA I ZARZĄDZANIE PORTFELEM DYWERSYFIKACJA 11
Słowo klucz: DIVERSIFICATION Im więcej w portfelu aktywów o ujemnych lub niewielkich dodatnich współczynników korelacji, tym mniejsze ryzyko portfela. Rodzaje dywersyfikacji: a) prosta - portfel o równych udziałach spółek (w i =1/n) Zwiększanie liczby składników portfela ( n): na początku duże spadki ryzyka później niewielkie spadki ryzyka i duży wzrost kosztów obsługi (kosztu obsługi i transakcyjnych) - groźba przedywersyfikowania (np. polskie OFE nie mają co kupowad, 80-100 spółek) kowariancja staje się ważniejsza od wariancji 12
Słowo klucz: DYWERSYFIKACJA cd. b) międzygałęziowa wybór spółek z różnych branż, sektorów c) ratingowa - wybór instrumentów z różnych kategorii ratingowych (z wysokimi i niskimi ratingami, np. obligacje AAA i B) d) Markowitza model analityczny, min s P przy zał. R P e) międzynarodowa (globalna) - dokonywanie inwestycji za granicą, wykorzystanie różnic w rozwoju gospodarczym WAŻNE! dochodzi ryzyko kursu walutowego dynamiczny rozwój w ostatnich latach (globalizacja) 13
ANALIZA I ZARZĄDZANIE PORTFELEM TEORIA PORTFELOWA Z UWZGLĘDNIENIEM INSTRUMENTÓW WOLNYCH OD RYZYKA 14
Instrumenty finansowe bez ryzyka? do instrumentów ryzykownych z teorii portfela wielu spółek dochodzą dostępne na rynku instrumenty wolne od ryzyka (F) (bony skarbowe, niektóre obligacje skarbowe, depozyty bankowe) s F = 0, czyli portfel F jest teraz MVP Najważniejsze założenia teorii: inwestorzy zaciągają i udzielają pożyczki po stopie wolnej od ryzyka (R F ) nieskooczona podzielnośd inwestycji stopy procentowe są stałe brak podatków, kosztów transakcyjnych racjonalni inwestorzy (wybór portfeli efektywnych) 15
Nowe parametry portfela: Portfele zawierające instrument wolny od ryzyka i portfel rynkowy dominują nad innymi portfelami bez krótkiej sprzedaży z krótką sprzedażą pożyczone pieniądze inwestuje w portfel M 16
Linia rynku kapitałowego (CML) CML (funkcja ryzyka) zawiera portfele efektywne o ryzyku s E składa się z F i M dominuje nad innymi R P = cena ryzyka + cena ryzyka Uogólnienie CML udzielanie pożyczki po R F(lending), a zaciąganie pożyczki po R F(borrowing) 17
ANALIZA I ZARZĄDZANIE PORTFELEM MODELE WYCENY RYNKU KAPITAŁOWEGO 18
3 główne modele rynku kapitałowego Modele Sharpe a, CAPM i APT odpowiadają na pytanie pokazują jak kształtowałyby się ceny i stopy zwrotu na rynku akcji gdyby inwestorzy kierowali się teorią portfela, czyli postępowali racjonalnie Modele CAPM i APT są traktowane jako modele wyceny, gdyż w warunkach równowagi określają ile powinna wynosid stopa zwrotu 19
Model jednowskaźnikowy Sharpe a stanowi uproszczenie klasycznej teorii portfelowej Markowitza (pozwala na uniknięcie liczenia korelacji) opisuje dochód akcji zależny od dochodu indeksu rynkowego współczynnik beta akcji (miara ryzyka rynkowego) ile pp wzrośnie stopa zwrotu akcji gdy stopa zwrotu wskaźnika rynku wzrośnie o 1% ryzyko całkowite znaczenie = ryzyko systematyczne (rynkowe) + ryzyko wartośd współczynnika beta >1 akcje agresywne (reagują na informacje mocniej niż rynek) (0,1) akcje defensywne specyficzne (dywersyfikowalne) 1 portfel rynkowy (lub reagujący jak rynkowy) 0 instrument wolny od ryzyka (nie reaguje na zmiany na rynku) <0 reaguje odwrotnie niż rynek 20
CAPM (Capital Market Pricing Model) - najpopularniejszy inwestorzy wybierają portfele efektywne leżące na linii rynku kapitałowego (CML) zdywersyfikowane linia SML (linia rynku papierów wartościowych) zależnośd od β zmiany makro (np. zmiany stopy proc.) SML w górę lub dół premia za ryzyko (zmiana skłonności inwestorów do ponoszenia ryzyka zmiana nachylenia) Linia SML pokazuje portfele dobrze wycenione. Poniżej są przewartościowane, a powyżej niedowartościowane. Możemy sprawdzid jak bardzo wykorzystując wycenę metodami analizy fundamentalnej. 21
APT (Arbitrage Pricing Theory) założenie: funkcjonowanie prawa jednej ceny i arbitrażu uogólnienie jednowskaźnikowego modelu Sharpe a na model wieloczynnikowy ważna prawidłowa identyfikacja czynników wpływających na stopy zwrotu czyli na przykład 22
Zastosowanie teorii w praktyce Analiza fundamentalna, czyli w co zainwestowad Analiza techniczna, czyli kiedy zainwestowad Finanse behawioralne, psychologia inwestowania, czyli pamiętaj o swoich słabościach przezwycięż je Analiza portfelowa czyli zdywersyfikuj portfel!!!, zastosowanie głównie rynki rozwinięte i inwestorzy instytucjonalni Budowa portfela.xlsx 23
Wyniki OBI Czym inwestor kieruje się wybierając spółkę do portfela? Ile spółek inwestor trzyma najczęściej w swoim portfelu? 24
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!