Psychofizyka Klasyfikacja eksperymentów psychofizycznych
Plan II części zajęć Klasyfikacja eksperymentów psychofizycznych Różnorodność procedur psychofizycznych Funkcje psychometryczne Metody adaptacyjne Pomiar detekcji sygnałów Metody skalowania Porównanie modeli
Elementy eksperymentu psychofizycznego Bodziec Zadanie Metoda Analiza Pomiar Jasność pola vs. kontrast tła Ustawienie jasności pola aby pole było dopiero co widoczne Rozjaśnianie/przycie mnianie Uśrednienie wskazań Próg widzenia konstrastu
Elementy eksperymentu psychofizycznego Bodziec Zadanie Metoda Analiza Pomiar Jasność pola vs. kontrast tła Wybór pomiędzy prezentacjami z oraz bez bodźca Wyświetlenie bodźców o różnym natężeniu 75% prawidłowych wskazań Próg widzenia konstrastu
Dychotomie Klasa A Prezentacja dwóch fizycznie różnych bodźców, które percepcyjnie są nierozróżnialne PSE point of subjective equality, punkt subiektywnej równości Klasa B Pozostałe sytuacje
Klasa A vs. Klasa B Klasa A Dopasowanie Rayleigha Próg kontrastu Orientacja Podział odcinka Klasa B Dopasowanie asymetryczne Ocena wielkości (ilościowa)
Czasem klasyfikacja może być trudna
Dychotomie Obiektywne Co to znaczy obiektywne? Bardziej precyzyjne Posiadające prawidłową i nieprawidłową odpowiedź Metoda wymuszony wyboru? Subiektywne De facto badamy odczucia wewnętrzne, a więc subiektywne
Dychotomie Typ 1 W zadaniu jest prawidłowa i nieprawidłowa odpowiedź Zazwyczaj w metodzie wymuszonego wyboru Typ 2 Nie ma prawidłowej, ani nieprawidłowej odpowiedzi w zadaniu Może być także opisaniem decyzji w testach wymuszonego wyboru typu ilościowa ocena wielkości bodźca, określenie czy wybór jest pewny czy niepewny itp.
Dychotomie Wydajność (Performance) Pomiar granic percepcji Jak dobrzy jesteśmy w czymś? PSA - Point of subjective alignment, punkt subiektywnego dopasowania Każdy eksperyment typu 1 jest badaniem wydajności, ale nie każdy eksperyment badający wydajność jest typu 1 Pomiarem wydajności jest także badanie dokładności pomiaru psychofizycznego Ocena (Appearance) Oceniana wielkość jakiegoś wymiaru bodźca Czy coś postrzegamy? Wszystkie badania oparte na ocenie są typu 2 Dopasowywanie lub skalowanie
Wymuszony vs. niewymuszony wybór Wymuszony wybór to metoda w której badanemu prezentujemy kilka bodźców z których jeden jest celem i każemy mu wskazać ten cel Badanie może być wydajnościowe (próg wykrycia) lub związane z oceną (PSE) Uogólniając to podejście wymuszonym wyborem nazwiemy każdą metodę, w której przedstawiamy badanemu ograniczoną liczbę możliwych odpowiedzi (np. metoda tak/nie)
Oznaczenia AFC alternative forced-choice, alternatywny wybór wymuszony IFC interval forced-choice, interwałowy wybór wymuszony (bodźce prezentowane są po sobie w czasie) Na początku dodajemy cyfrę oznaczającą ilość prezentowanych bodźców M ilość różnych bodźców prezentowanych (tak/nie=1) m ilość możliwych wyborów odpowiedzi (tak/nie=2) N ilość bodźców prezentowanych (takie same/różne)
Zależne lub nie od kryterium W niektórych eksperymentach (np. tak/nie) wynik zależy od kryterium przyjmowanego przez badanego (jak bardzo musi być pewien aby powiedzieć tak ) Metody 2IFC/2AFC są w dużej mierze pozbawione tego problemu
Wykrycie vs. rozróżnienie Pojęcia te mogą być stosowane zarówno do zadań, pomiarów, procedur jak i całych eksperymentów Wykrycie (detekcja) najczęściej jest stosowane do pomiarów mających na celu pomiar progu Pomiar zerowy nie musi być jednakże brakiem bodźca (np. wykrycie ruchu) W pomiarach rozróżnienia zazwyczaj nie stosuje się bodźców zerowych (np. szybszy ruch) Pojęcia te jednakże często są stosowane zamiennie (JND just noticable difference, dopiero-co zauważalna różnica)
Rozpoznanie, identyfikacja Rozpoznanie dotyczy eksperymentów z dość złożonymi bodźcami jak twarze, zwierzęta, obiekty domowego użytku Dopasowanie do obrazu testowego Nazywanie dobrze znanych obiektów Identyfikacja to termin najczęściej używane w kontekście eksperymentów dwuwymiarowych (np. jednoczesne wykrycie i identyfikacja)
Progowe vs. nadprogowe Pojęcia także używane zarówno do zadań, metod, pomiarów jak i całych eksperymentów. Zadania progowe wykrywają najmniejsze zwiększenie bodźca, które jest zauważalne Próg absolutny Prób różnicowy Zadania nadprogowe są definiowane jako takie które nie badają progu, lub też takie, w których bodźce są powyżej progu
Schemat klasyfikacyjny Progi Wymuszony wybór Niewymuszony wybór Eksperyment psychofizyczny Wydajność Ocena Dokładności Czas reakcji PSE Skalowanie Wymuszony wybór Niewymuszony wybór Wymuszony wybór Niewymuszony wybór Wymuszony wybór Niewymuszony wybór Wymuszony wybór Niewymuszony wybór Inne Wymuszony wybór Niewymuszony wybór
Podział na zespoły Dzielimy się na trzyosobowe zespoły Każdy zespół losuje gałąź schematu klasyfikacyjnego i przygotowuje, przeprowadza oraz opracowuje eksperyment psychofizyczny z wylosowanej gałęzi. Na każdych zajęciach zespoły będą otrzymywać zadania dotyczące teorii przedstawionej na nich, tzn. każde zajęcia składać się będą z prezentacji wyników poprzedniego zadania oraz omówienia nowego tematu i zadania na następny tydzień.
Ocena Każdy zespół otrzymuje na każdych zajęciach łączną ocenę za treść i sposób prezentacji wykonanego zadania. Średnia takich 7 ocen wchodzi do oceny końcowej z wagą 50%. Drugie 50% oceny to sprawozdanie z całego opracowanego eksperymentu psychofizycznego przekazane w formie pisemnej na ostatnich zajęciach.
Zadanie 1 Zaprojektować eksperyment psychofizyczny, tj. Określić badany bodziec Zastanowić się nad możliwymi zadaniami oraz metodą pomiaru Określić sposoby analizy danych Zdefiniować wielkość mierzoną Pomysł przedstawić w formie ustnej za tydzień