PRAWNY TRANSFER RYZYKA WARSZAWA, STYCZEŃ 2016
TRANSFER RYZYKA PRZEKAZUJĄCY RYZYKO przyjęcie ryzyka cena transferu ryzyka PRZYJMUJĄCY RYZYKO Czy dane ryzyko jest ryzykiem transferowalnym? Jaki jest zakres transferu ryzyka? Na ile skuteczny jest transfer ryzyka? Jaka powinna być cena transferu ryzyka? 2
CZY DANE RYZYKO JEST RYZYKIEM TRANSFEROWALNYM? CECHY RYZYKA TRANSFEROWALNEGO Przedmiot ryzyka musi być obiektywnie mierzalny Możliwość ustalenia ceny za ryzyko i kosztu transferu Możliwość przeniesienia ryzyka na podmiot trzeci Ubezpieczany nie może mieć kontroli nad występowaniem strat 3
ZAKRES TRANSFERU RYZYKA W jakim zakresie dane ryzyko możemy uznać za wytransferowane? Wtedy, kiedy stwierdzamy osiągnięcie w całości pokrycia ubezpieczeniowego lub pozaubezpieczeniowego na określone ryzyka wybrane z mapy ryzyk jako nie podlegające zatrzymaniu (retencji). Należy pamiętać, że celem nie powinna być tylko minimalizacja poziomu składki ubezpieczeniowej, lecz minimalizacja poziomu łącznego kosztu ryzyka, Oraz wyeliminowanie konieczności nieplanowanego finansowania ryzyka ze środków własnych, Nie występują luki w zakresie lub przedmiocie ryzyka podlegającego transferowi, Nie istnieje ryzyko, że pokrycie zostało zaaranżowane w sposób nie gwarantujący jego ciągłości, Została wprowadzona w ramach zarządzania ryzykiem kontrola ryzyk, co pozwoli na ich monitorowanie i wprowadzanie korekt i uzupełnień w pokryciu ich transferowanej części. Zostały zapewnione środki służące pokryciu zatrzymanej części ryzyka (retencja). 4
NA ILE SKUTECZNY JEST TRANSFER RYZYKA? Transfer ryzyka jest umową pomiędzy podmiotem, który przejmuje dane ryzyko z podmiotem, który to ryzyko przekazuje. Treścią umowy jest zobowiązanie do pokrycia straty, jaka może wystąpić u podmiotu przekazującego w wyniku materializacji danego ryzyka. W konsekwencji: Zakres transferu ryzyka określa treść powyższego zobowiązania Transfer jest tak długo skuteczny jak skuteczne jest to zobowiązanie Transfer ryzyka jest w rzeczywistości zastąpieniem jednego ryzyka innym 5
TRANSFER RYZYKA NA UBEZPIECZYCIELA Art. 805. 1. Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. TREŚĆ ROSZCZENIA Ustawa prawo ubezpieczeniowe Polisa OWU Klauzule dodatkowe Kodeks cywilny 6
OGRANICZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI UBEZPIECZYCIELA LIMITY UDZIAŁ WŁASNY FRANSZYZA INNE OGRANICZENIA Stanowią ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczyciela, Ustanawiane są zarówno na jedną jak i na wszystkie szkody w okresie ubezpieczenia, Dotyczą łącznie wszystkich ryzyk objętych ubezpieczeniem bądź też tylko wybranych, Mogą być zróżnicowane w zależności od przedmiotu ubezpieczenia, Mogą być zawarte w OWU, polisie, a często obowiązują tylko w odniesieniu do klauzul zawężających lub rozszerzających pokrycie. Udział własny ubezpieczającego (ryzyko własne) określona umownie część szkody jaką ubezpieczający będzie pokrywał z własnych środków udział własny określany jest procentowo Franszyza integralna umówiona kwota, do wysokości której ubezpieczający sam ponosi ciężar szkody Ustalona na każdą szkodę lub w agregacie na wszystkie szkody w okresie ubezpieczenia Jeżeli wartość szkody przekroczy franszyzę integralną to odszkodowanie będzie wypłacone w pełnej wysokości. Franszyza redukcyjna Określona kwotowo bądź procentowo wysokość części szkody potrącana z odszkodowania przez Ubezpieczyciela Ustalona na każdą szkodę lub w agregacie na wszystkie szkody w okresie ubezpieczenia Jeżeli wartość szkody nie przekroczy franszyzy redukcyjnej to odszkodowanie nie będzie wcale wypłacone. Wyłączające ochronę ubezpieczeniową: brak lub nieważność umowy nieopłacenie składki w terminie wyłączenia przedmiotowe ograniczenie zakresu ubezpieczenia konsumpcja sumy ubezpieczenia brak związku przyczynowego między wypadkiem a szkodą Wyłączające ochronę ubezpieczeniową sankcje: naruszenie obowiązku deklaracji naruszenie obowiązku notyfikacji nieujawnienie okoliczności zwiększających ryzyko spowodowanie wypadku z winy kwalifikowanej naruszenie obowiązku ratowania Ograniczające ochronę ubezpieczeniową- sankcje: nieujawnienie okoliczności zwiększających ryzyko naruszenie obowiązku ratowania 7
CENA TRANSFERU RYZYKA Czy transfer ryzyka w postaci umowy ubezpieczenia jest rzeczywiście najtańszą metodą podjęcia ryzyka? Składkę ubezpieczeniową oceniamy raczej poprzez porównanie jej z kosztem alternatywnych sposobów ochrony, gdyż przeciętny ubezpieczony nie posiada możliwości zastosowania metod aktuarialnych. Na modelowym rynku ubezpieczeniowym koszt ubezpieczenia powinien odpowiadać oczekiwanej wysokości odszkodowań powiększonej o narzuty na koszty ubezpieczyciela. Należy jednak pamiętać, że ubezpieczyciel musi kumulować dodatkowe środki na szkody, które wystają ponad średnią i zdarzają się dość nieregularnie. W rzeczywistości często bywa tak, że ubezpieczyciele przenoszą na ubezpieczonych swoje własne problemy podnosząc ceny ubezpieczeń. Często dzieje się tak z całym rynkiem i dekoniunktura dotyka wtedy wszystkich ubezpieczonych. Z wysokością składek ubezpieczeniowych można sobie dość skutecznie radzić. Istnieje bowiem wiele możliwych do zastosowania metod jej obniżenia. 8
SPOSOBY OPTYMALIZACJI SKŁADKI Zakres ubezpieczenia - nie przyjmuj zbędnych opcji, Konstrukcja polisy program vs rozproszenie ryzyk u różnych ubezpieczycieli, Udział własny w szkodzie lub franszyza, Wysokość limitów odpowiedzialności / zastosowanie ograniczeń odpowiedzialności ubezpieczyciela, Okres ubezpieczenia, wykorzystanie możliwości wykupienia polis wieloletnich, Płatność jednorazowa - płatność na raty jest z reguły droższa, Inwestycja w zabezpieczenia, nawet jeśli zwrócą się z obniżenia składki dopiero w kilka lat, Optymalne określenie wartości ubezpieczonego mienia, Znaczenie przebiegów szkodowych, Czasami można też zapłacić mniej, przedłużając ubezpieczenie u tego samego ubezpieczyciela. 9
SPOSOBY OPTYMALIZACJI SKŁADKI Negocjuj! Wykorzystuj konkurencję między brokerami! Wykorzystuj konkurencję między ubezpieczycielami! Wykorzystuj tendencje rynkowe! 10
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM TRANSFEROWALNYM Element procesu Zadania Kompetencje konieczne do wykonania zadania Zdefiniowanie ryzyka Poziom transferu ryzyka Proces transferu ryzyka poprzez ubezpieczenie Proces realizacji transferu ryzyka identyfikacja i analiza ryzyka transferowalnego wycena ryzyka (określenie jego wewnętrznej wartości) tj. określenie prawdopodobieństwa jego wystąpienia i rozmiaru potencjalnej szkody Określenie akceptowalnych poziomów retencji ryzyka Określenie metod transferu ryzyka Określenie kosztów transferu ryzyka innymi metodami niż poprzez ubezpieczenie Opracowanie strategii manipulacji ryzykiem transferowalnym Określenie zakresu oczekiwanego transferu ubezpieczeniowego Wybór brokera Określenie wspólnie z brokerem możliwych do uzyskania na rynku warunków transferu ubezpieczeniowego Określenie wspólnie z brokerem warunków zapytania ofertowego do ubezpieczycieli Wybór ubezpieczyciela i negocjacje umowy ubezpieczenia Zawarcie umowy ubezpieczenia Wykonanie warunków wynikających z umowy ubezpieczenia (dostarczenie dokumentów, utrzymywanie określonego poziomu zabezpieczeń etc.) Wyegzekwowanie roszczenia odszkodowawczego od ubezpieczyciela w przypadku wystąpienia szkody Bardzo dobra znajomość specyfiki organizacji (w odniesieniu do wszystkich aspektów jej działalności) Specjalistyczna wiedza techniczna, inżynieryjna w zakresie majątku trwałego i urządzeń technicznych wykorzystywanych przez daną organizację Bardzo bogate doświadczenie przy likwidacji typów szkód ubezpieczeniowych, które mogą wystąpić w danej organizacji Specjalistyczna wiedza prawnicza (dla ustalenia ryzyka z OC i szkód związanych z karami administracyjnymi np. środowiskowych), na jakie narażona jest dana organizacja Szeroka wiedza ekspercka na temat ryzyk, kosztów i konsekwencji związanych z różnymi formami transferu ryzyka. Bardzo dobra znajomość rynku ubezpieczeniowego i bardzo bogate doświadczenie we współpracy z brokerami/ubezpieczycielami Bardzo dobra znajomość prawa ubezpieczeniowego i standardów rynkowych w zakresie dokumentacji ubezpieczenia Umiejętność koordynacji procesów związanych z wykonywaniem umów ubezpieczenia i wiedza na temat wymogów ubezpieczycieli Szerokie doświadczenie przy likwidacji szkód ubezpieczeniowych zarówno prawnicze jak techniczne przy określeniu wartości roszczenia od ubezpieczyciela i warunków jego realizacji 11
KONTAKT Marcin Bartczak Partner T: +48 22 242 56 36 E: marcin.bartczak@dentons.com Dentons Rondo ONZ 1 00-124 Warszawa T +48 22 242 52 52 F +48 22 242 52 42 dentons.com 2016 Dentons Dentons jest globalną firmą prawniczą, świadczącą usługi na całym świecie poprzez swoje oddziały i kancelarie z nią stowarzyszone. Niniejsza publikacja nie stanowi porady prawnej ani innej usługi doradczej, a jej treścią nie należy posługiwać się przy podejmowaniu lub wstrzymywaniu się od podejmowania określonych czynności. Patrz zastrzeżenia prawne znajdujące się na stronie dentons.com. 12