Strona1 Piotr L. Wilczyński Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 5.10 Temat zajęć: Rachunkowość w przedsiębiorstwie 1. Cele lekcji: Uczeń: definiuje pojęcie rachunkowość przedsiębiorstwa, wymienia i charakteryzuje na podstawie aktów prawnych podstawowe zasady prowadzenia rachunkowości i dokumentów księgowych, charakteryzuje na podstawie aktów prawnych pojęcia księgowość pełna i księgowość uproszczona i wymienia ich przykłady, charakteryzuje pojęcie książki przychodów i rozchodów, definiuje na podstawie aktów prawnych pojęcie faktura VAT, charakteryzuje elementy obowiązkowe faktury VAT, uzupełnia fakturę VAT na podstawie posiadanej wiedzy i aktów prawnych, rozróżnia pojęcia podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych, porównuje i charakteryzuje wady i zalety karty podatkowej, ryczałtu ewidencjonowanego oraz książki przychodów i rozchodów. 2. Metody i techniki: wykład, obserwacja, studium przypadku, burza mózgów. 3. Środki dydaktyczne: wydruki z wynikami finansowymi różnych spółek, raporty okresowe spółek giełdowych, proste książki przychodów i rozchodów małych przedsiębiorców,
Strona2 dokumenty księgowe: faktura VAT ze strony http://www.druki.gofin.pl/wzor,1027,2137,faktura-vat.html, KP ze strony http://www.druki.gofin.pl/wzor,846,868,kp-dowod-wplaty.html, KW ze strony http://www.druki.gofin.pl/wzor,811,868,kw-dowod-wyplaty.html, karta pracy dla każdego ucznia. 4. Typ lekcji: realizacja nowego materiału. 5. Formy organizacji pracy: praca: zbiorowa i indywidualna. 6. Literatura, materiały źródłowe, strony internetowe: 1. Gierusz B., 2013, Podręcznik do samodzielnej nauki księgowania, ODDK, Warszawa. 2. Kuczyńska-Cesarz A., Cesarz T., 2005, Elementy rachunkowości. Zasady rachunkowości, Centrum Doradztwa i Informacji Difin sp. z o.o., Warszawa. 3. Ustawa o rachunkowości z dnia 22 września 2004 roku. 4. Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku. 5. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 roku. 6. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku. 7. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne z dnia 20 listopada 1998 roku. 8. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. 7. Kontrola uczniów: Kontrola uczniów polega na: wyrywkowym odpytaniu uczniów pod koniec lekcji. Pytania powinny dotyczyć rozumienia pojęć z zakresu rachunkowości i zasad prowadzenia księgowości, z którymi uczniowie zapoznali się na lekcji.
Strona3 8. Nawiązanie do lekcji: Nauczyciel pokazuje uczniom fragmenty wyników finansowych różnych spółek, raporty okresowe spółek giełdowych i proste książki przychodów i rozchodów małych przedsiębiorców. Wprowadzenie do lekcji powinno rodzić w uczniach pytania: W jaki sposób przedsiębiorcy ustalają swoje wyniki finansowe? Jak obliczane są należne podatki? Czy każdy przedsiębiorca prowadzi swoją rachunkowość na takich samych zasadach? 9. Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne. 2. Nawiązanie do lekcji, po którym nauczyciel podaje temat i cele lekcji. 3. Prowadzący wyjaśnia uczniom podstawowe definicje z zakresu rachunkowości: rachunkowość, księgowość pełna, księgowość uproszczona, faktura VAT, książka przychodów i rozchodów. 4. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na fakt, iż księgowość może być prowadzona na kilka sposobów, powiązanych z zasadami opodatkowania i formą prawną danego podmiotu. Prowadzący, posługując się Ustawą o rachunkowości, powinien określić, które podmioty mają bezwzględnie obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych (pełnej księgowości; np. spółki kapitałowe), a które mogą, ale nie muszą wybrać takiej metody (np. przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą po osiągnięciu określonego obrotu). Następnie zwraca uwagę na uproszczone metody prowadzenia rachunkowości książkę przychodów i rozchodów (której prowadzenie wynika z art. 24a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz kartę podatkową i ryczałt ewidencjonowany określone w odrębnej Ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. 5. Nauczyciel zapoznaje uczniów z podstawowymi zasadami prowadzenia ksiąg rachunkowych, takimi jak: zasada bezbłędności, rzetelności, sprawdzalności i bieżącego prowadzenia. Po przekazaniu podstawowych informacji teoretycznych rozdaje uczniom kopie podstawowych rodzajów dokumentów księgowych będących dowodami księgowymi (np. faktura VAT załącznik 1 w osobnym pliku, faktura korygująca, KP, KW). 6. Prowadzący wyjaśnia, czym jest faktura VAT i jaka jest jej funkcja, kto i kiedy ma obowiązek jej wystawienia, wreszcie, dlaczego rzetelność i poprawność faktur VAT ma podstawowe znaczenie nie tylko dla prowadzonej księgowości, ale również dla prawidłowego obliczenia
Strona4 podatku VAT stanowiącego kluczową część wpływów do budżetu państwa. Uczniowie powinni zostać w szczególności zapoznani z obowiązkowymi elementami każdej faktury VAT, które określone są w 5 Rozporządzenia Ministra Finansów z 28 marca 2011 roku. 7. Wreszcie, na podstawie karty pracy (załącznik 2), uczniowie powinni podjąć próbę samodzielnego uzupełnienia faktury VAT (studium przypadku). Należy zwrócić uczniom uwagę na fakt, iż w praktyce w chwili obecnej do wystawiania faktur VAT służą specjalistyczne programy księgowe. 8. Na zakończenie lekcji nauczyciel zadaje uczniom pytanie, po którym przeprowadza burzę mózgów: Jakie są plusy i minusy księgowości pełnej i uproszczonej? Uczniowie powinni zauważyć, że księgowość uproszczona jest relatywnie prosta i nie wymaga korzystania z usług profesjonalnych podmiotów, dlatego jest dobrym rozwiązaniem dla małych przedsiębiorców. Jej minusem jest natomiast fakt, iż nie dostarcza dokładnych danych na temat działalności przedsiębiorstwa. Tej wady pozbawiona jest księgowość pełna, która w zamian jest jednak dużo bardziej skomplikowana i kosztowna. Uczniowie powinni rozumieć, że niektóre formy opodatkowania lub formy prawne prowadzenia działalności wymagają konkretnych rodzajów prowadzonej księgowości (np. obowiązek prowadzenia pełnej księgowości przez spółki kapitałowe). 10. Zadanie domowe: Przeprowadź wywiad środowiskowy ze znanymi Ci przedsiębiorcami na temat stosowanych przez nich form księgowości.
Strona5 Załącznik 2 Karta pracy 1. Na podstawie poniższych danych wypełnij fakturę VAT. Firma XYZ Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, adres: ul Ładna 10, 00-000 Kraków, NIP: 12345678 sprzedała w dniu 10.03.2013 r. firmie ABC S.A., z siedzibą w Warszawie, adres: ul. Akacjowa 6, 11-111 Warszawa, NIP: 87654321 samochód marki ABC za kwotę 10 000 zł netto. Kod PKWiU to 00.00.00 Stawka podatku VAT to 23%.