Radosław Kurach Świadomość emerytalna studentów wnioski z badania ankietowego Autor prezentacji chciałby podziękować Pani Kamili Olborskiej za zgodę na wykorzystanie w tej prezentacji danych pochodzą z badań przeprowadzonych w ramach przygotowywanej przez Nią pracy licencjackiej. Konferencja Naukowa EDUKACJA FINANSOWA, Warszawa, 28.09.2017
Czym jest świadomość emerytalna? Świadomość emerytalna to zespół elementów wiedzy na temat funkcjonowania urządzeń ubezpieczenia emerytalnego, dający podstawę dokonywania celowych wyborów wpływających na jakość przyszłości emerytalnej (Klimkiewicz, 2012).
Metodologia Ankieta internetowa przeprowadzona na próbie 294 studentów w listopadzie 2016 r.; 15 pytań zamkniętych jednokrotnego wyboru, w tym 6 pytań z metryczki; Czas wypełnienia ankiety od 1:17-07:28, z reguły 2:00-3:00.
Metodologia Zdanie wprowadzające: Mam na imię Kamila i studiuję na III roku 'Ekonomii' na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. Bardzo liczę na Twoje wsparcie w pisaniu pracy licencjackiej - wystarczy, że wypełnisz poniższą ankietę. Pytania dotyczą jedynie emerytur z systemu powszechnego, czyli bez emerytur z KRUS, policji i wojska.
Struktura próby Płeć n % Kobieta 220 74,83% Mężczyzna 74 25,17% Główne źródło utrzymania n % Pracuję dorywczo, a resztę potrzebnej sumy dostaję od rodziców 106 36,05% Pracuję i utrzymuję się samodzielnie 76 25,85% Stypendia / pomoc społeczna 28 9,52% Utrzymują mnie rodzice 84 28,57%
Struktura próby Kierunek studiów. W przypadku studiowania na więcej niż jednym kierunku, proszę podaj kierunek, który uważasz za wiodący. n % Kierunki ekonomiczne 179 60,88% Kierunki humanistyczne 13 4,42% Kierunki medyczne 16 5,44% Kierunki nauk ścisłych 11 3,74% Kierunki prawa i administracji 9 3,06% Kierunki przyrodnicze i biologiczne 7 2,38% Kierunki społeczne 42 14,29% Kierunki techniczne i informatyka 12 4,08% Inne 5 1,70%
Czy studenci myślą o emeryturze? Pytanie Odpowiedź n % Nigdy 33 11,22% Czasami 169 57,48% Czy myślisz Myślę często, ale nic z czasami o tym nie robię 45 15,31% emeryturze? Myślę często i interesuję się tym tematem 47 15,99% W badaniu (Czapiński i Góra, 2016) 39,5% wskazywało na odpowiedź tożsamą z Nigdy.
Skąd pochodzi wiedza emerytalna? Skąd głównie czerpiesz potrzebną wiedzę na temat emerytury? n % Nie posiadam w ogóle takiej wiedzy 15 5,10% Z forów internetowych, stron poświęconych tej tematyce 37 12,59% Z książek, artykułów, publikacji naukowych 28 9,52% Z miejsca pracy 16 5,44% Z programów telewizyjnych, wiadomości 72 24,49% Z rozmów ze znajomymi/ rodziną 77 26,19% Z zajęć na uczelni/szkoły 49 16,67%
Jak studenci oceniają swoją wiedzę emerytalną Pytanie Odpowiedź n % Nic praktycznie nie wiem na ten temat 35 11,90% Mam jedynie podstawowe Jak oceniasz swoją 167 56,80% informacje na ten temat wiedzę na temat Myślę, że wiem sporo o systemu systemie emerytalnym, lecz 85 28,91% emerytalnego? nie wszystko Interesuję się tym tematem i wiem praktycznie wszystko 7 2,38%
a ile wiedzą na ten temat? (1) Pytanie Odpowiedź n % Wysokości zarobków z wybranych lat 87 29,59% kariery zawodowej Według Ciebie, przy obecnie obowiązujących rozwiązaniach, wysokość emerytury w systemie powszechnym zależy głównie od: Sumy zgromadzonych składek 119 40,48% Decyzji politycznej 88 29,93% Świadomość istnienia zależności między sumą składek, a wysokością emerytury należy uznać za niską.
a ile wiedzą na ten temat? (2) Pytanie Odpowiedź n % 0-10% ostatniego wynagrodzenia 22 7,48 10-20% 24 8,16 20-30% 62 21,09 30-40% 65 22,11 40-50% 53 18,03 50-60 41 13,95 60-70% 22 7,48 Twoim zdaniem, przechodząc na emeryturę z systemu powszechnego, wysokość emerytury wynosić będzie: Powyżej 70% ostatniego wynagrodzenia 5 1,70
Samoocena a wiedza (1) Jak oceniasz swoją wiedzę na temat systemu emerytalnego? Interesuję się tym tematem i wiem praktycznie wszystko Myślę, że wiem sporo o systemie emerytalnym, lecz nie wszystko Mam jedynie podstawowe informacje na ten temat Nic praktycznie nie wiem na ten temat Według Ciebie, przy obecnie obowiązujących rozwiązaniach, wysokość emerytury w systemie powszechnym zależy głównie od: Decyzji politycznej Sumy ( ) składek Wysokości zarobków z wybranych lat kariery zawodowej Suma końcowa % sumy końcowej 1 6 7 85,71% 27 34 24 85 40,00% 54 67 46 167 40,12% 6 12 17 35 34,29% Suma końcowa 88 119 87 294 40,48%
Samoocena a wiedza (2) Twoim zdaniem, przechodząc na emeryturę z systemu powszechnego, wysokość emerytury wynosić będzie: Suma % sumy końcow końco a wej Jak oceniasz swoją wiedzę na temat systemu emerytalnego? 0-10% 10-20% 20-30% 30-40% 40-50% 50-60% 60-70% > 70% Interesuję się tym tematem i wiem praktycznie wszystko 1 1 4 1 7 85,71% Myślę, że wiem sporo o systemie emerytalnym, lecz nie wszystko 7 5 25 18 13 9 8 85 65,88% Mam jedynie podstawowe informacje na ten temat 11 16 26 41 30 27 12 4 167 58,08% Nic praktycznie nie wiem na ten temat 4 2 10 2 9 5 2 1 35 60,00% Suma końcowa 22 24 62 65 53 41 22 5 294 61,22%
Jaka emerytura byłaby satysfakcjonująca? Przechodząc na emeryturę satysfakcjonująca Ciebie emerytura z n % systemu powszechnego powinna wynosić: 0-10% ostatniego wynagrodzenia 0 0,00% 10-20% ostatniego wynagrodzenia 0 0,00% 20-30% ostatniego wynagrodzenia 1 0,34% 30-40% ostatniego wynagrodzenia 5 1,70% 40-50% ostatniego wynagrodzenia 10 3,40% 50-60% ostatniego wynagrodzenia 27 9,18% 60-70% ostatniego wynagrodzenia 73 24,83% Powyżej 70% ostatniego wynagrodzenia 178 60,54%
Czy studenci są gotowi płacić wyższe składki? Czy byłbyś(-abyś) skłonny(a) płacić wyższe składki/podatki w zamian za możliwość otrzymania wyższej n % emerytury z systemu powszechnego? Nie 127 43,20% Nie mam zdania 63 21,43% Tak 104 35,37% Ponad 90% ankietowanych studentów satysfakcjonowałby dopiero nierealistycznie wysoki poziom emerytury, ale tylko 35% jest zdecydowanych płacić wyższe składki w ramach systemu powszechnego.
Czy studenci byliby skłonni dobrowolnie oszczędzać Czy gdybyś posiadał(a) dodatkową gotówkę, byłbyś(- abyś) skłonny(a) odkładać ją na n % emeryturę? Nie 52 17,69% Nie mam zdania 27 9,18% Tak 215 73,13% Wyniki są tutaj dosyć optymistyczne pamiętajmy jednak, że dotyczą one jednak tylko deklaracji, a nie rzeczywistych decyzji o oszczędzaniu.
Czy studenci są gotowi płacić wyższe składki? Jeżeli zdecydowałbyś(-ałabyś) się odkładać dodatkowo na emeryturę, to inwestowałbyś(-abyś) n % głównie w: Akcje 25 8,50% Inne inwestycje 29 9,86% Lokaty bankowe 102 34,69% Nie zdecydowałbym(-ałabym) się na dodatkowe oszczędzanie 18 6,12% Nieruchomości 109 37,07% Waluty lub inwestycje alternatywne, np. wino, metale szlachetne, dzieła sztuki 11 3,74%
Wnioski Poziom świadomości emerytalnej studentów trudno uznać za zadowalający; W tych warunkach niełatwo być optymistą co do rozwoju III filara emerytalnego; Postulat: wprowadzenie rozwiązań ustanawiających quasidobrowolność lub zmiany w ramach systemu powszechnego.
Dziękuję za uwagę! radoslaw.kurach@ue.wroc.pl