SEMINARIUM SZKOLENIOWE WYBRANE PROBLEMY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ OBIEKTÓW STOSOWANIE ROZWIĄZAŃ ZASTĘPCZYCH I ZAMIENNYCH. BŁĘDY POPEŁNIANE PRZEZ RZECZOZNAWCÓW DS. ZABEZPIECZEŃ PRZECIWPOŻAROWYCH PODCZAS SPORZĄDZANIA EKSPERTYZ TECHNICZNYCH. st. bryg. Andrzej Siekanka bryg. Waldemar Cholewa KW PSP Kraków I. Uzgadnianie rozwiązań zastępczych w trybie 2 ust. 2 rozporządzenia MI z dnia 12.04.2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U.Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) II. Uzgadnianie rozwiązań zamiennych w trybie 1 ust. 2 wzwiązku z 19, 23, 24 i 25 ust. 1, 2, 5 i6oraz w 27 ust. 1 i 2, 28 ust. 1, 29 ust. 1 i 38 ust. 1, rozporządzenia MSWiA z dnia 7.06.2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010r. Nr 109 poz. 719 ) Wieliczka 13 marca 2015r. 2 III. Uzgadnianie rozwiązań zamiennych w trybie 8 ust. 3 i 12 ust. 4 rozporządzenia MSWiA z dnia 16.06.2003r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U.Nr 121, poz. 1139) IV. Uzgadnianie rozwiązań zastępczych w trybie 3 ust. 4 rozporządzenia MG z dnia 21.11.2005r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz.U.Nr 243, poz. 2063) Wieliczka 13 marca 2015r. 3 Art. 9 Ustawy Prawo Budowlane (tekst jednolity Dz.U. z 2013r. poz. 1409 z późn. zm.) W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych ( ). Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia a w stosunku do obiektów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 ograniczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz nie powinno powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych. Właściwy organ, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, w drodze postanowienia, udziela bądź odmawia zgody na odstępstwo. Wieliczka 18-19 lutego 2014r. 4 Ekspertyzy opracowywane są na podstawie procedur organizacyjno-technicznych w sprawie spełnienia wymagań w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w inny sposób niż to określono w przepisach techniczno-budowlanych, w przypadkach wskazanych w tych przepisach, oraz stosowania rozwiązań zamiennych, zapewniających niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej, w przypadkach wskazanych przepisach przeciwpożarowych. Genezą podstawowych błędów popełnianych przez rzeczoznawców ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych podczas sporządzania ekspertyz technicznych jest złożoność tych dokumentów, wynikająca w szczególności z konieczności dokonywania za każdym razem precyzyjnej analizy istniejącego stanu rozpatrywanego obiektu. Analiza taka powinna uwzględniać wszystkie elementy, nawet te mniej istotne, które wpływają na: warunki ochrony przeciwpożarowej budynku. Wieliczka 13 marca 2015r. 5 Wieliczka 13 marca 2015r. 6 1
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej Zakres i zasady uzgadniania projektu budowlanego Ekspertyza techniczna powinna zawierać analizę warunków ochrony przeciwpożarowej (w stosunku do przeznaczenia) obiektu budowlanego obejmujące w szczególności: Dane określone w 5 ust 1 pkt 1-14 (Dz.U.Nr 121, poz. 1137 z późn. zm.) Wieliczka 13 marca 2015r. 7 Wieliczka 13 marca 2015r. 8 Rzeczoznawcy, dokonując takiej oceny, często pomijają szereg ważnych elementów, co w konsekwencji skutkuje doborem niewłaściwych lub niewystarczających zabezpieczeń, których wprowadzenie nie zapewni akceptowalnego poziomu bezpieczeństwa dla użytkowników obiektu. Ekspertyza techniczna w stosunku do rozwiązań zastępczych/zamiennych powinna zawierać kompletną koncepcję ochrony przeciwpożarowej, zapewniającą odpowiedni akceptowalny poziom bezpieczeństwa dla jego użytkowników. Ekspertyza techniczna w stosunku do rozwiązań zastępczych/zamiennych powinna być opracowana w oparciu o podstawowe kryterium, jakim jest niedopuszczenie do zastosowania rozwiązań, które mogłyby doprowadzić do pogorszenia warunków ochrony przeciwpożarowej budynku. Wieliczka 13 marca 2015r. 9 Wieliczka 13 marca 2015r. 10 STUDIUM PRZYPADKÓW W dalszej części postaram się przedstawić i pokrótce omówić najczęściej spotykane błędy natury merytorycznej: I. Opracowując ekspertyzę dla części budynku podlegającej nadbudowie, przebudowie, rozbudowie lub zmieniającej funkcję przeznaczenia: należy zapewnić, aby stanowiła ona odrębną strefę pożarową łącznie z drogami ewakuacyjnymi prowadzącymi na zewnątrz budynku lub do bezpiecznej strefy pożarowej albo rozpatrywać całą strefę pożarową, w obrębie której znajduje się przedmiotowa część budynku. Wieliczka 13 marca 2015r. 11 Wieliczka 13 marca 2015r. 12 2
II. Rozbieżności w części tekstowej i rysunkowej ekspertyzy część rysunkowa powinna w sposób dokładny odzwierciedlać koncepcję bezpieczeństwa zawartą w części tekstowej. Konieczne jest dokładne zaznaczenie na rysunkach urządzeń przeciwpożarowych oraz innych, elementów, które mają wpływ na warunki ochrony przeciwpożarowej obiektu. W opisie znajduje się stwierdzenie, że korytarz prowadzący z klatki schodowej zostanie obudowany w klasie odporności ogniowej EI60 z otworami, zamkniętymi w klasie EI30 co jest niezgodne z częścią graficzną. III. Brak właściwego opisu części rysunkowej. Integralną częścią ekspertyzy jest część rysunkowa (plan sytuacyjny, rzuty, przekroje) z czytelnymi opisami funkcji pomieszczeń, ilością osób na poszczególnych kondygnacjach (lub w pomieszczeniach) wymiarami dróg ewakuacyjnych, przebiegiem drogi pożarowej, zaznaczonymi hydrantami zewnętrznymi i wewnętrznymi, gabarytami obiektu i wysokością wraz z tabelką, podpisaną przez rzeczoznawców budowlanego i ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz naniesionymi proponowanymi rozwiązaniami zastępczymi/zamiennymi. Wieliczka 13 marca 2015r. 13 Wieliczka 13 marca 2015r. 14 IV. Stosowanie w ekspertyzie technicznej rozwiązań, które są wymagane w rozpatrywanym obiekcie. VI. Podawanie informacji nieistotnych z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe w sytuacji, gdy brak jest istotnych. VI. Z opisu stanu istniejącego w ekspertyzie wynika, że nie wszystkie elementy konstrukcyjne budynku posiadają wymaganą odporność ogniową (najczęściej dotyczy to elementów konstrukcji i przekrycia dachu oraz stropów). W dalszej części ekspertyzy brak jednak informacji, czy elementy te zostaną zabezpieczone do wymaganej odporności ogniowej, czy chociażby będzie to jeden z elementów, od których autor zamierza uzyskać akceptację proponowanych rozwiązań zamiennych/zastępczych. Wieliczka 13 marca 2015r. 15 Wieliczka 13 marca 2015r. 16 VIII. Pomijanie w ekspertyzie technicznej istotnych elementów mających wpływ na bezpieczeństwo pożarowe, takich jak: długość dojść ewakuacyjnych, kierunek otwierania drzwi (np. z pomieszczenia ZLI, czy drzwi z budynku), szerokości drzwi prowadzących na zewnątrz budynku, (szer. biegu klatki schodowej), odległość pomiędzy ścianą stanowiącą obudowę klatki schodowej z oknami a ścianą tego samego lub innego budynku, odporność ogniowa drzwi zabudowanych na drodze ewakuacyjnej prowadzącej z klatki schodowej zamkniętej drzwiami przeciwpożarowymi i oddymianej, na zewnątrz budynku, zawężenie dróg ewakuacyjnych przez drzwi otwierające się na korytarz, itd. IX. Oparcie koncepcji bezpieczeństwa między innymi o urządzenia zapewniające usuwanie dymów i gazów pożarowych z przestrzeni klatek schodowych, bez jednoczesnego zapewnienia napływu powietrza uzupełniającego do oddymiania (klatki schodowe bez wyjścia prowadzącego bezpośrednio na zewnątrz budynku). Przyjęcie takiego rozwiązania w znacznym stopniu ograniczy lub wręcz uniemożliwi podjęcie ewakuacji. Wieliczka 13 marca 2015r. 17 Wieliczka 13 marca 2015r. 18 3
X. Ekspertyza techniczna oparta jest na koncepcji wydzielenia klatek schodowych i zastosowaniu w nich urządzeń do usuwania dymu lub zapobiegających zadymieniu, jednak nie uwzględnia szybów dźwigów osobowych łączących poszczególne kondygnacje czy też dźwigów towarowych połączonych z częściami technicznymi budynku (np. piwnicą). W tej sytuacji poprzez szyby takich dźwigów rozprzestrzeniać będzie się dym, obejmując poziome drogi ewakuacyjne na poszczególnych kondygnacjach, co w skrajnych przypadkach może w znacznym stopniu utrudnić ewakuację ludzi dotarcie na danej kondygnacji do klatki schodowej stanowiącej strefę bezpieczną. XI. Obiekt nie posiada pozwolenia na użytkowanie, a więc z formalnego punktu widzenia obiekt znajduje się w trakcie budowy. Jako wyjaśnienie powyższej kwestii należy przedłożyć decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego o pozwoleniu na użytkowanie. Wieliczka 13 marca 2015r. 19 Wieliczka 13 marca 2015r. 20 XII. Nie wskazano, iż zgodnie z 16 ust. 1 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U.Nr 109, poz. 719), w budynku występują warunki stanowiące podstawę do uznania użytkowanego obiektu istniejącego za zagrażający życiu ludzi. XIII. Zakresem ekspertyzy objęto jedynie kondygnację nadbudowywaną, z pominięciem części istniejącej, w momencie gdy budynek stanowi jedną strefę pożarową. XIV. Brak analizy wpływu zastosowanych rozwiązań zastępczych na niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej. Zawarto jedynie stwierdzenie, że przyjęte rozwiązania zapewnią takie niepogorszenie. Wieliczka 13 marca 2015r. 21 Wieliczka 13 marca 2015r. 22 XV. W przypadku rozwiązań zastępczych w związku z niespełnieniem przepisów (w-t), pomijana jest kwestia niespełnienia innych przepisów, np. dot. zaopatrzenia wodnego i dróg pożarowych, które powinny również być przedmiotem odstępstwa w odrębnym postępowaniu (odległość najbliższego hydrantu, szerokość lub odległość drogi pożarowej od budynku). XVI. Przy stosowaniu w obiekcie SSP, który ma współpracować z innymi urządzeniami przeciwpożarowymi (klapy dymowe, przeciwpożarowe klapy odcinające, drzwi z kontrolą dostępu, bramy ppoż., zawory zapobiegające niekontrolowanemu wypływowi wody z instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, do której przyłączono przybory sanitarne itp.) brak jest informacji o sterowaniu. Wieliczka 13 marca 2015r. 23 Wieliczka 13 marca 2015r. 24 4
XVII. W przypadku rozwiązań zamiennych dot. przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę dla obiektu, przydatne byłyby informacje np. od komendanta jednostki OSP, na terenie działania której znajduje się obiekt i zbiorniki, które mają być wykorzystane do zaopatrzenia w wodę o możliwości ich wykorzystania w trakcie prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych (dodatkowy osprzęt: np. odpowiednie pompy). Bardzo ważne są również informacje dot. właściciela zbiorników i dostępu do nich. XVIII. Wyposażenie klatki schodowej w urządzenia do usuwania dymu bez podania sposobu uruchamiania. XIX. Błędnie przyjęta skala rzutów: np.: w tabelce 1:100 w rzeczywistości 1:50. XX. Wskazanie wszystkich występujących w budynku niezgodności z przepisami techniczno-budowlanymi i ppoż. które nie zostały doprowadzone w budynku do stanu zgodnego z przepisami. Wieliczka 13 marca 2015r. 25 Wieliczka 13 marca 2015r. 26 XXI. Zapis w opracowaniu: Budynek wyposażony jest w instalację gazową zasilającą kotłownię gazową brak informacji o mocy kotłowni i lokalizacji kotłowni. XXII. Nie ma żadnej informacji na temat stopnia rozprzestrzeniania ognia przekrycia dachu, do którego przylega ściana oddzielenia przeciwpożarowego. XXIII. W przypadku rozwiązań, w których proponuje się wykonanie instalacji przeciwpożarowych niezbędna jest informacja o sporządzeniu projektów technicznych tych instalacji w uzgodnieniu z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych. XXIV. Ekspertyza nie zawiera wszystkich kwestii niezbędnych do jej uzgodnienia, tj.: w planie zagospodarowania terenu nie uwidoczniono rozmieszczenia hydrantów zewnętrznych, w części opisowej ekspertyzy nie określono wszystkich parametrów istniejącej drogi pożarowej do budynku, nie określono ilości osób na kondygnacji, na rzutach poszczególnych kondygnacji nie rozmieszczono hydrantów wewnętrznych. Wieliczka 13 marca 2015r. 27 Wieliczka 13 marca 2015r. 28 XXV. Winda osobowa, która na jednej kondygnacji porusza się w obrębie obudowanej klatki schodowej, zamkniętej drzwiami w klasie odporności ogniowej EI30 i wyposażonej w samoczynny system do usuwania dymu na pozostałych kondygnacjach (w innych strefach pożarowych) znajduje się poza przestrzenią klatki schodowej; takie rozwiązanie powoduje nieskuteczne wydzielenie przedmiotowej klatki schodowej. XXVI. Droga ewakuacyjna z pomieszczenia typu open space przeznaczonego na jednorazowy pobyt ponad 50 osób prowadzi przez hol z sekretariatem, w obrębie którego znajdują się: niezamykane drzwiami pomieszczenie aneksu kuchennego oraz pomieszczenie techniczne zamknięte drzwiami nieposiadającymi klasy odporności ogniowej, Wieliczka 13 marca 2015r. 29 Wieliczka 13 marca 2015r. 30 5
XXVII. Brak informacji, czy umieszczenie okna i drzwi przy ścianach sąsiednich budynków (oddzielenia przeciwpożarowego) na głębokości przekraczającej 30cm, to są to wartości od lica stałej ściany, czy ocieplonej i otynkowanej? XXVIII. Brak rysunkowego odzwierciedlenia części konstrukcji, która zostanie zabezpieczona (szczegół konstrukcji, przekrój). Na zakończenie UWAGA! RZECZOZNAWCA DS. ZABEZPIECZEŃ PRZECIW- POŻAROWYCH (WSPÓŁAUTOR), PODEJMUJĄC SIĘ OPRACOWANIA EKSPERTYZY POWINIEN DOKONAĆ OGLĘDZIN OBIEKTU. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Wieliczka 13 marca 2015r. 31 Wieliczka 13 marca 2015r. 32 6