12,5 m DO SZCZECINA - CO? KIEDY? ZA ILE? Szczecin, maj 2010 r.

12,5 m DO SZCZECINA - CO? KIEDY? ZA ILE? Szczecin, maj 2010 r.

CO ZROBILIŚMY DOTĄD? Pogłębienie toru wodnego do Szczecina do docelowej głębokości 12,5 m wymaga przeprowadzenia wielu skomplikowanych działań technicznych. Samo pogłębienie jest najmniej skomplikowanym elementem projektu problem stanowi przede wszystkim (oprócz, oczywiście, budżetu), taka przebudowa infrastruktury wokół toru wodnego, aby pogłębienie stało się możliwe. Część niezbędnych działań Urząd Morski już wykonał, część jest w toku. Jednak znaczna część prac wymaga przygotowania od podstaw.

CO ZROBILIŚMY DOTĄD? W roku 1999 na zlecenie Urzędu Morskiego w Szczecinie Instytut Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk przeprowadził matematyczne i fizyczne badania modelowe, mające określić maksymalne parametry toru wodnego Świnoujście Szczecin, możliwe do osiągnięcia bez rozregulowania układu hydraulicznego ujścia Odry. Możliwe są: - modernizacja toru do głębokości 12,5 bez regulacji przepływów, - modernizacja toru do głębokości 14,5 m z regulacją przepływów. Jest ona możliwa wyłącznie z zastosowaniem wrót sztormowych na Kanale Piastowskim i Starej Świnie lub na Kanale Mielińskim i Bocznej Świnie jako ew. kolejny etap modernizacji.

CO ZROBILIŚMY DOTĄD? W oparciu o wyniki badań i zebrane przez Urząd opinie użytkowników toru, a także biorąc pod uwagę realne możliwości budżetowe zadecydowano, że: 1. Do chwili pojawienia się realnej ekonomicznej potrzeby pogłębienia toru, na torze wodnym Świnoujście Szczecin utrzymywana będzie głębokość 10,5 m. 2. W tym czasie umocnienia brzegowe Kanałów Piastowskiego i Mielińskiego zostaną zmodernizowane tak, że w przyszłości będzie możliwe pogłębienie toru do głębokości 12,5 m. Wybudowane też zostaną inne niezbędne umocnienia (np. na Odrze) i zmodernizowany będzie system oznakowania nawigacyjnego oraz VTS. 3. Nowe falochrony I Bramy Torowej uzyskają taką geometrię, aby w przyszłości po wybudowaniu wrót sztormowych - możliwe było pogłębienie toru do głębokości 14,5 m. Takie rozwiązanie otwiera drogę do pogłębiania toru do głębokości najpierw 12,5 m, a docelowo w razie potrzeby - do 14,5 m, bez generowania nadmiernych kosztów i bez konieczności rozbiórek lub przebudowy wielkich i kosztownych budowli, jakimi są falochrony.

PODZIAŁ MODERNIZACJI TORU NA ETAPY I i II II ETAP zak. 2013 KANAŁ M I E L I Ń S K I KANAŁ P I A S T O W S K I I ETAP zak. 2004

CO ZROBILIŚMY DOTĄD - ETAP I W ramach I etapu modernizacji UMS zrealizował następujące zadania inwestycyjne: przebudowę falochronów wyjściowych z Kanału Piastowskiego na Zalew Szczeciński powstały nowe falochrony o łącznej długości 1268 m z nabrzeżem o długości 260 m, przebudowę umocnień brzegowych po stronie wschodniej i zachodniej Kanału Piastowskiego (16.034 13.015 km E i 16.178 12.950 km W ) o łącznej długości 6247 m. o łącznej wartości 142,8 mln zł. Geometria falochronów została przystosowana dla perspektywicznej głębokości toru wodnego 14,5 m.

PRZEBUDOWA FALOCHRONÓW WYJŚCIOWYCH Z KANAŁU PIASTOWSKIEGO NA ZALEW SZCZECIŃSKI WYJŚCIE NA ZALEW SZCZ. przed budową falochronów

PRZEBUDOWA UMOCNIEŃ BRZEGOWYCH KANAŁU PIASTOWSKIEGO Przykładowy odcinek zdewastowanych umocnień brzegowych stan przed modernizacją Umocnienia brzegowe w trakcie prac modernizacyjnych skarpa z narzutu kamiennego

CO PRZYGOTOWUJEMY - ETAP II INDYWIDUALNY DUŻY PROJEKT KLUCZOWY Nr PO IiŚ 7.2-1 Orientacyjny koszt całkowity projektu: 206,20 mln zł Szacunkowa kwota dofinansowania z UE: 151,75 mln zł Przewidywany okres realizacji: 2009-2013 II ETAP MODERNIZACJI II Etap Modernizacji obejmie przebudowę umocnień brzegowych pozostałego odcinka Kanału Piastowskiego tj. km 12.950 9.000 oraz Kanału Mielińskiego do km 5.043 toru wodnego.

KANAŁ MIELIŃSKI przykładowy odcinek objęty II etapem modernizacji (km 6.800 5.750) dalby i pirs (km 5.850) do rozbiórki PRZYSZŁE ZAPLECZE BUDOWY ŚWIATŁO OSTRZEGAWCZE NABRZEŻE Nr 89 (km 6.030 5.660) NABRZEŻE Nr 91 DO ROZBIÓRKI I ODTWORZENIA Z PRZESUNIĘCIEM W GŁĄB LĄDU (km 5.110 5.360) ŚWIATŁO OSTRZEGAWCZE Strona W nabrzeże Nr 91 do przebudowy STAWA NABIEŻNIKOWA

CO JESZCZE TRZEBA WYKONAĆ PRZED POGŁĘBIENIEM DO 12,5 M? 1. Przebudowa obiektów oznakowania nawigacyjnego projekt jest w przygotowaniu. 2. Modernizacja systemu kontroli ruchu statków (VTS) projekt jest w przygotowaniu. Zagłębienie kabla VTS na przecięciach z torem wodnym. 3. Pozyskanie gruntów pod nowe budowle na brzegach Odry, wykonanie wycinek i wylesień. 4. Budowa nowych umocnień brzegowych i budowli regulacyjnych. 5. Przygotowanie pól refulacyjnych na urobek pogłębiarski. 6. Pogłębienie toru do 12,5 m z równoczesnym jego poszerzeniem do 110 120 m w dnie. 7. Zagwarantowanie środków budżetowych na utrzymanie toru wodnego o zwiększonej głębokości. 8. Zapewnienie bezpieczeństwa ruchu.

PRZEBUDOWA OBIEKTÓW OZNAKOWANIA NAWIGACYJNEGO I ELEMENTÓW SYSTEMU KONTROLI RUCHU STATKÓW (VTS) Projekt kompleksowej modernizacji oznakowania nawigacyjnego nie jest jeszcze gotowy, wiec trudno jest podać precyzyjnie jego koszty szacunkowo wynoszą one co najmniej 20 mln zł. W końcowej fazie przygotowań jest przetarg na modernizację systemu VTS. Projekt pod nazwą Krajowy System Bezpieczeństwa Morskiego obejmie całe polskie wybrzeże i będzie realizowany wspólnie przez Urzędy Morskie w Gdyni i w Szczecinie

PRZEŁOŻENIE KABLA ŚWIATŁOWODOWEGO VTS Świnoujście Kabel VTS przecina tor wodny w kilku miejscach Szacowanenakoszty głębokości przebudowy ok. 2 3kabla m pod światłowodowego jego dnem, a począwszy wyniosą ok. od dalby 15 mln nr złotych. 48 na południe - leży w granicach toru. Szczecin

BUDOWA NOWYCH UMOCNIEŃ BRZEGOWYCH I BUDOWLI REGULACYJNYCH Na skutek poszerzenia toru wodnego w dnie do szerokości 110 m, granica jego skarpy przekroczy istniejące linie brzegów. Z uwagi na to, że brzegi rzeki Odry zbudowane są głównie z bardzo słabych gruntów aluwialnych, będą one wymagały umocnienia. Szczególnej uwagi wymaga odcinek rzeki w rejonie półwyspu Radolin i Przesmyku Orlego z uwagi na możliwość przerwania filaru pomiędzy Odrą Zachodnią a jeziorem Dąbie, co miałoby katastrofalne skutki. Łączny koszt tych inwestycji wyniesie, według szacunków UMS, ok. 513 mln zł.

POZYSKANIE GRUNTÓW POD BUDOWLE WYKONANIE WYCINEK I WYLESIEŃ 1. Większość gruntów niezbędnych do pozyskania przed planowaną modernizacją toru wodnego to grunty Skarbu Państwa o niewielkiej wartości, nieprzydatne pod inne inwestycje. Koszt ich pozyskania nie powinien być więc znaczący. 2. Na brzegach wysp Radolin, Wielka Kępa, Mienia, Ostrów Mieleński i Ostrów Grabowski, na obszarze projektowanego toru o szerokości 110 m, stwierdzono występowanie m. in. olchy, brzozy, klonu, jesionu i topoli. 3. Szacowany koszt wyłączenia tych gruntów z produkcji leśnej i wycinki drzewostanów wyniesie ok. 10 mln zł - zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody.

BUDOWA NOWYCH I ROZBUDOWA ISTNIEJĄCYCH PÓL REFULACYJNYCH Z pogłębienia toru wodnego do głębokości 12,5 m i szerokości w dnie 110 m przewiduje się wydobycie około 20 25 mln m 3 urobku. Ilość urobku, jaka może być odłożona na pola limitowana jest decyzjami wodnoprawnymi, aktualną pojemnością pól, stanem urządzeń oraz wydajnością sprzętu refulacyjnego. Na przyjęcie takiej ilości urobku Urząd Morski musi przygotować pola odkładu. Koszt tego przygotowania szacuje się na 20,5 mln zł. Na pola refulacyjne może być odkładany tylko urobek niezanieczyszczony, którego właściwości spełniają wymogi określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i stężeń substancji, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony (Dz. U. Nr 55, poz. 498).

BUDOWA NOWYCH I ROZBUDOWA ISTNIEJĄCYCH PÓL REFULACYJNYCH Usytuowanie pól refulacyjnych przy torze wodnym Świnoujście - Szczecin Pole refulacyjne D Pole refulacyjne Chełminek Pole refulacyjne Mańków Pole refulacyjne Dębina

ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA ŻEGLUGI Z uwagi na wzrost zagrożeń spowodowanych m. in. zwiększonym po modernizacji toru ruchem statków, zwiększającą się ilością przewożonych ładunków niebezpiecznych, możliwością wystąpienia zagrożenia terroryzmem, zwiększonego ryzyka kolizji na torze (również z uwagi na przewidywany gwałtowny wzrost żeglugi rekreacyjnej i turystycznej), możliwość rozlewów olejowych lub chemicznych, występujące okresowo i wymagające interwencji technicznej zalodzenie toru niezbędne jest, przed zwiększeniem przepustowości toru, wyposażenie służb odpowiedzialnych za zwalczanie tych zagrożeń specjalistyczne jednostki pływające i inny potrzebny sprzęt. Koszt tych jednostek i sprzętu oraz ich obsługi wymaga odrębnych szacunków.

UTRZYMANIE TORU WODNEGO O ZWIĘKSZONEJ DO 12,5 M GŁĘBOKOŚCI Do utrzymania parametrów toru wodnego Świnoujście Szczecin o istniejącej głębokości 10,5 m należy corocznie wydobywać z dna tego toru ok. 500 000 m 3 urobku przy założeniu, że brak jest zaległości z lat poprzednich kosztem ok. 12 mln zł rocznie. Szacuje się, że po zwiększeniu głębokości toru wodnego do 12,5 m koszt pogłębiania ulegnie podwojeniu, więc dla utrzymania tej głębokości wymagana będzie doroczna dotacja budżetowa w wysokości ok. 24 milionów zł. Ponieważ branża pogłębiarska w Polsce znajduje się w stanie postępującego osłabienia, prace te będą prawdopodobnie musiały być wykonywane przez przedsiębiorstwa zagraniczne, czego efektem będzie dalszy wzrost kosztów pogłębiania.

UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE DLA REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA Przedsięwzięcie zlokalizowane jest w granicach obszarów Natura 2000, będących formą ochrony przyrody w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004r. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.), objętych ochroną prawną, tj. na terenie trzech obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000: Delta Świny, Zalew Szczeciński i Dolina Dolnej Odry. Celem wyznaczenia obszarów jest ochrona populacji dziko występujących gatunków ptaków, utrzymanie i zagospodarowanie ich naturalnych siedlisk zgodnie z wymogami ekologicznymi, przywracanie zniszczonych biotopów oraz tworzenie biotopów. Przedsięwzięcie jest również położone w granicach specjalnych obszarów ochrony siedlisk Wolin i Uznam i Ujście Odry i Zalew Szczeciński, wyznaczonych w celu trwała ochrona siedlisk przyrodniczych, populacji i siedlisk roślin oraz zwierząt, a także odtworzenie siedlisk przyrodniczych lub właściwego stanu ochrony gatunków roślin lub zwierząt.

UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE DLA REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA Na terenie i w najbliższym sąsiedztwie obszaru objętego planowanym przedsięwzięciem występują chronione i cenne siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt. W związku z tym konieczne będzie uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia poprzedzone: a) przeprowadzonym postępowaniem w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i na obszary Natura 2000, uwzględniającej udział społeczeństwa; b) przedłożeniem raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, zgodnie z zapisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.).

ZA ILE? Prognozowane koszty pogłębienia toru wodnego do Szczecina wyniosą (oprócz kosztów już poniesionych i objętych realizowanymi programami): 1. Przebudowa obiektów oznakowania nawigacyjnego i VTS 35 mln zł, 2. Budowa nowych umocnień brzegowych i budowli regulacyjnych 513 mln zł, 3. Pozyskanie gruntów pod budowle, wykonanie wycinek i wylesień 10 mln zł, 4. Przygotowanie pól refulacyjnych na urobek pogłębiarski 20 mln zł, 5. Pogłębienie toru do 12,5 m (wg analizy Akademii Morskiej) 548 mln zł. Dodatkowo zagwarantować trzeba: RAZEM: 1.126 mln zł 1. Środki związane z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu statków, 2. Gwarancję środków budżetowych na utrzymanie toru wodnego o zwiększonej głębokości w wysokości ok. 24 mln zł rocznie.

WNIOSKI W oparciu o zgromadzone dane oraz w efekcie już wykonanych działań inwestycyjnych można stwierdzić, że: 1. Pogłębienie toru wodnego Szczecin Świnoujście do głębokości 12,5 m jest technicznie i organizacyjnie możliwe; 2. Przed realizacją zadania głównego, jakim jest pogłębianie, wykonać należy wiele zadań pomocniczych i towarzyszących warunkujących możliwość pogłębienia; 3. Z całą pewnością realizacja inwestycji będzie bardzo poważnie utrudniona z uwagi na jej położenie w całości w obszarach chronionych NATURA 2000; 4. Bardzo wysoki koszt realizacji inwestycji sprawia, że jej rozpoczęcie będzie miało sens tylko wtedy, gdy spodziewane korzyści ekonomiczne uzasadnią podjęcie tak kosztownych działań. Urząd Morski w Szczecinie dokończy prace związane z II etapem modernizacji toru, jak również modernizację VTS i oznakowania nawigacyjnego. Rozpoczęcie dalszych działań, z uwagi na wysokość kosztów, uzależnione będzie od programu dalszej modernizacji toru, zaaprobowanego przez Ministerstwo Infrastruktury.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!