Kod ucznia.. Suma punktów... Podpis przewodniczącego komisji... Podpisy sprawdzających:...... I POWIATOWY KONKURS PRZYRODNICZY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH POD PATRONATEM BURMISTRZA MIASTA MYSZKOWA I JURAJSKIEGO STOWARZYSZENIA NAUCZYCIELI TWÓRCZYCH Termin: 13.04.2010r. godz: 13 00 Czas pracy:60 minut ETAP I INSTRUKCJA 1. Otrzymujesz test składający się z 30 zadań. 2. Za rozwiązanie wszystkich zadań możesz otrzymać 90 pkt. 3. Aby zakwalifikować się do II etapu konkursu, powinieneś uzyskać co najmniej 72 pkt. 4. Czytaj uważnie polecenia. 5. Odpowiedź zapisuj czytelnie długopisem lub piórem. 6. W zadaniach wielokrotnego wyboru zaznaczaj prawidłową odpowiedź znakiem X (jeżeli się pomylisz, błędną odpowiedź otocz kółkiem i ponownie zaznacz poprawna odpowiedz X). 7. Nie używaj korektora! W razie pomyłki przekreśl błędne zdanie i zapisz nowe. Życzymy Ci awansu do kolejnego etapu konkursu. Powodzenia! 1
Zadanie 1 (0-1) Węże należą do gadów. Zaznacz zestaw zawierający tylko węże: A. padalec, boa, gniewosz B. boa, anakonda, żmija zygzakowata C. okularnik, anakonda, padalec D. padalec, grzechotnik, pyton Zadanie 2 (0-1) Zaznacz prawidłową odpowiedź dotyczącą znaczenia glonów w przyrodzie. A. wzbogacają wodę w tlen B. są pokarmem i schronieniem dla zwierząt wodnych C. są źródłem substancji mineralnych D. wszystkie wymienione Zadanie 3 (0-1) Która z podanych odpowiedzi prawidłowo definiuje zapylenie: A. połączenie komórki jajowej z plemnikiem B. wytworzenie nasienia C. przeniesienie pyłku na znamię słupka D. kiełkowanie łagiewki pyłkowej Zadanie 4 (0-1) Zaznacz zestaw, który zawiera tylko nazwy zwierząt żyjących w morzu. A. ostryga, winniczek, karp, chełbia B. delfin, pustelnik, dorsz, chełbia C. żaba, winniczek, rekin, chełbia D. dorsz, chełbia, karp, ukwiał Zadanie 5 (0-1) W którym z podanych zestawów umieszczono tylko rośliny pastewne? A. trawa, łubin, chmiel, marchew B. kończyna, tytoń, rzepak, len C. wyka, trawa, łubin, kończyna D. ziemniak, tytoń, wyka, owies Zadanie 6 (0-1) Zaznacz zestaw zawierający nazwy kontynentów, które oblewa Ocean Atlantycki. A. Europa, Australia, Afryka, Antarktyda, Ameryka Pn. B. Azja, Afryka, Australia, Antarktyda, Ameryka Pn. C. Europa, Ameryka Pn., Ameryka Pd., Afryka, Antarktyda D. Ameryka Pn., Ameryka Pd., Antarktyda, Azja, Australia 2
Zadanie 7 (0-1) Komórka drożdży, w swojej budowie nie posiada: A. chloroplastów B. wodniczki C. jądra D. cytoplazmy Zadanie 8 (0-1) W oceanach występują prądy morskie. Co przyczynia się przede wszystkim do ich powstawania? A. ruchy górotwórcze B. przyciąganie wód morskich przez Księżyc C. trzęsienia Ziemi D. stałe wiatry wiejące w tym samym kierunku Zadanie 9 (0-1) Który z poniższych zestawów zawiera nazwy zwierząt wyłącznie lądowych? A. szczupak, stułbia, słoń B. żaba, jaszczurka, bocian C. żmija, jaskółka, niedźwiedź D. padalec, płoć, pantofelek Zadanie 10 (0-1) Zaznacz zestaw zawierający nazwy grzybów jadalnych? A. pieprznik jadalny, muchomor czerwony, gąska zielona B. borowik ponury, gąska zielona, mleczaj rudy C. gąska zielona, opieńka miodowa, borowik szlachetny D. borowik ponury, maślak zwyczajny, mleczaj rudy Zadanie 11 (0-3) Połącz liniami nazwy podanych organizmów zwierzęcych i roślinnych ze środowiskiem, w którym żyją. niedźwiedź polarny obszar polarny góry las łoś pingwin kozica paproć 3
Zadanie 12 (0-4) Wpisz w kratkę literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeżeli zdanie jest fałszywe. A. Niektóre mchy są biowskaźnikami czystości środowiska. B. Mchy mają zdolność gromadzenia dużej ilości wody. C. Mchy należą do roślin okrytonasiennych. D. Mchy nie mają skórki zabezpieczającej przed utratą wody. Zadanie 13 (0-1) Na pewnym polu uprawnym organizmy utworzyły następujący łańcuch pokarmowy: liście ziemniaka stonka ziemniaczana bażant Napisz, jakie byłyby skutki, gdyby na tym polu zabrakło bażantów....... Zadanie 14 (0-3) Przyporządkuj określenia oznaczone cyframi właściwym nazwom krajobrazów las równikowy sawanna pustynia 1. bujna roślinność 2. roślinność trawiasta z pojedynczymi drzewami 3. brak zwartej pokrywy roślinnej 4. małe amplitudy dobowe temperatury powietrza 5. niedobór opadów 6. pora deszczowa latem i pora sucha zimą Zadanie 15 (0-2) Zaznacz rysunki przedstawiające rośliny nasienne. 4
Zadanie 16 (0-3) Na podstawie opisu rozpoznaj zwierzę i napisz, w której strefie krajobrazowej ono występuje. A. Opis: ssak o długiej szyi, żywi się liśćmi akacji i mimozy oraz trawą. Należy do przeżuwaczy. Zwierzę:...Strefa krajobrazowa:... B. Opis: duży, barwny i krzykliwy ptak. Ma silnie zakrzywiony, ostry, gruby dziób. Zwierzę:...Strefa krajobrazowa:... C. Opis: ssak, doskonale znosi długie okresy bez wody, parzystokopytny. Odżywia się suchymi, ciernistymi roślinami pustynnymi. Zwierzę:...Strefa krajobrazowa:... Zadanie 17 (0-4) Przyporządkuj warstwom atmosfery charakterystyczne dla nich cechy: A. mezosfera 1.występowanie zorzy polarnej B. stratosfera 2.wystepowanie warstwy ozonowej C. troposfera 3.spadek temperatury do 90 o C D. termosfera 4.procesy kształtujące pogodę A B C D Zadanie 18 (0-5) Podpisz wskazane na rysunku elementy budowy mchu i paproci oraz uzupełnij zdania:......... Przedstawiony na rysunku mech to.., a nazwa gatunkowa paproci to.. Mchy są nazywane roślinami pionierskimi, ponieważ. 5
Zadanie 19 (0-6) Pogrupuj wymienione w ramce zwierzęta, wpisując do tabeli ich nazwy. pająk, nietoperz, kleszcz, motyl, pijawka, rak, stułbia, sum, żółw, żaba, ślimak, dzik, Bezkręgowce Kręgowce Zadanie 20 (0-4) Poniższe zdania dotyczą biologii ssaków. Wstaw literę P przy zdaniu prawdziwym, a literę F przy zdaniu fałszywym. A. Ssaki dzielimy na roślinożerne, mięsożerne i wszystkożerne. B. Wytworami skóry ssaków są m.in. kopyta, rogi, paznokcie. C. Zapłodnienie i rozwój ssaków odbywa się poza organizmem samicy. D. Większość ssaków opiekuje się swoim potomstwem. Zadanie 21 (0-3) Przeanalizuj diagramy klimatyczne oznaczone literami A, B, C i przyporządkuj je strefom krajobrazowym. A. B. C. 1. Strefy krajobrazowej lasu równikowego dotyczy diagram... 2. Strefy krajobrazowej pustyni dotyczy diagram... 3. Strefy krajobrazowej sawanny dotyczy diagram... 6
Zadanie 22 (0-6) Rozpoznaj cechy kręgowców lądowych i wpisz ich numery do odpowiednich kratek. Uwaga! Niektóre cechy mogą się powtórzyć. 1. sucha skóra pokryta łuskami lub tarczkami 2. skóra pokryta piórami 3. skóra pokryta włosami 4. zwierzęta zmiennocieplne 5. zwierzęta stałocieplne 6. jest nim nietoperz 7. jest nim struś 8. zwierzęta żyworodne 9. zwierzęta jajorodne 10. jest nim krokodyl Gady Ptaki Ssaki Zadanie 23 (0-6) Mapa przedstawia kontury kontynentów i oceanów na kuli ziemskiej. Rozpoznaj zaznaczone literami A, B, C, D obiekty geograficzne i uzupełnij zdania: A. Literą A zaznaczono kontynent......najwyższym szczytem na tym kontynencie jest B. Literą B zaznaczono kontynent... Najdłuższą rzeką na tym kontynencie jest. C. Literą C zaznaczono Ocean... D. Literą D zaznaczono Ocean... Zadanie 24 (0-4) Do podanych nazw zwierząt dopisz odpowiednie aparaty gębowe. A. Mucha. B. Paź.. C. Komar.. D. Modliszka. 7
Zadanie 25 (0-3) Przyjrzyj się ilustracjom i wykonaj polecenia. A. Napisz pod każdą ilustracją nazwę przedstawionego na niej zwierzęcia. B. Określ środowisko życia każdego zwierzęcia, korzystając z wyrazów: las, góry, łąka. Nazwa zwierzęcia:.. Środowisko życia:......... Zadanie 26 (0-4) Obok zdań opisujących bakterie wpisz literę B, a obok opisujących wirusy literę W. Nie zaliczamy ich do organizmów żywych... Namnażają się jedynie w komórkach gospodarza. W niesprzyjających warunkach środowiska tworzą przetrwalniki Niektóre z nich są samożywne, jednak większość jest cudzożywna Zadanie 27 (0-6) Wstaw w kratkę literę N, jeśli informacja dotyczy rośliny nagonasiennej, lub literę O, jeśli dotyczy rośliny okrytonasiennej. A. większość z tych roślin to drzewa iglaste B. charakteryzują się dużą różnorodnością, są wśród nich drzewa, krzewy i rośliny zielne C. ich kwiatostany żeńskie mają postać szyszek D. wytwarzają kwiaty, które są często barwne i pachnące E. ich nasiona są nieosłonięte F. wytwarzają owoce, wewnątrz których schowane są nasiona Zadanie 28 (0-3) Na mapie w skali 1: 125000 odległość między miastami mierzona w linii prostej wynosi 13 cm Oblicz odległość w terenie między tymi miejscowościami. Wynik podaj w kilometrach. Odpowiedź:.. 8
Zadanie 29 (0-4) Korzystając z rysunku wykonaj polecenia: a) uzupełnij wartości południków b) podpisz zwrotnik Raka c) określ długość i szerokość geograficzną punktu A szerokość geograficzna:... długość geograficzna:... Zadanie 30 (0-6) Na podstawie rysunków przedstawiających budowę komórki bakteryjnej, roślinnej i zwierzęcej uzupełnij zdania: Rysunki komórek Opisz rysunki 1. 2. 3.. Ściana komórkowa jest strukturą typową dla komórek.i... Występuje ona także w komórkach grzybów, ale jej budowa jest nieco inna. Jedynie komórki..nie mają uorganizowanego jądra komórkowego. Wszystkie komórki organizmów żywych otoczone są Wnętrze komórek wypełnione jest półpłynną substancją zwaną W niej rozmieszczone są pozostałe składniki komórki. Chloroplasty występują tylko w komórkach.. 9
Klucz odpowiedzi Model zamieszczonych niżej odpowiedzi nie jest ścisłym i jedynym wzorem odpowiedzi. Określa jedynie zakres merytorycznych oczekiwań odpowiedzi ucznia. Należy punktować wszystkie poprawne odpowiedzi ucznia zgodnie z zamieszczona punktacją. Maksymalna liczba punktów do uzyskania 90. Aby zakwalifikować się do II etapu uczeń musi uzyskać min. 72 punkty (80%) Za każdą poprawna odpowiedź w zad. 1-10 po 1 punkcie. Razem 10 pkt. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B D C B C C A D C C Zadanie 11 Obszar polarny: niedźwiedź polarny, pingwin Góry: kozica Las: łoś, paproć Za każde poprawnie dopasowanie organizmów ze środowiskiem, w którym żyją 1 punkt. Razem 3 pkt. Zadanie 12 Za każda poprawną odpowiedź 1 pkt. Razem 4 pkt. P P F P. Zadanie 13 Za poprawne uzasadnienie 1 pkt. Zadanie 14 Las równikowy: 1, 4 Sawanna: 2,6 Pustynia: 3, 5 Za każde poprawne dopasowanie określeń z właściwym krajobrazem 0,5 pkt. Razem 3 pkt. Zadanie 15 B, C po 1 pkt. za poprawną odpowiedz. Razem 2 pkt. Zadanie 16 A. żyrafa, sawanna B. tukan, wilgotny las równikowy C. wielbłąd, pustynia Za każde rozpoznane poprawnie zwierzę po 0,5 pkt. Za każdą strefę krajobrazową po 0,5 pkt. Razem 3pkt. Zadanie 17 A B C D 3 2 4 1 Za każda poprawną odpowiedź 1 pkt. Razem 4 pkt. Zadanie 18 Mech: zarodnia z zarodnikami, nieulistniona łodyżka zwana trzonkiem, ulistniona łodyżka, chwytniki Paproć: liście, kłącze, korzenie Przedstawiony na rysunku mech to mech płonnik, a nazwa gatunkowa paproci to paproć zwyczajna Mchy są nazywane roślinami pionierskimi, ponieważ potrafią się rozwijać w warunkach niedostępnych dla innych roślin i biorą udział w procesie tworzenia gleby. Za każda poprawną odpowiedź 0,5 pkt. Razem 5 pkt. Zadanie 19 Bezkręgowce: pająk, kleszcz, motyl, pijawka, rak, ślimak, stułbia Kręgowce: nietoperz, dzik, sum, żółw, żaba Za każda poprawną odpowiedź 0,5 pkt. Razem 6 pkt. Zadanie 20 P P F P Za każda poprawną odpowiedź 1 pkt. Razem 4 pkt. 10
Zadanie 21 1. B 2. C 3. A Za każda poprawną odpowiedź 1 pkt. Razem 3 pkt. Zadanie 22 Gady: 1, 4, 9, 10 Ptaki: 2, 5, 7, 9 Ssaki: 3, 5, 6, 8 Za każde poprawne dopasowanie cech kręgowców 0,5 pkt. Razem 6 pkt. Zadanie 23 A. Azja, Mount Everest B. Ameryka Południowa, Amazonka C. Ocean Atlantycki D. Ocean Arktyczny Za każda poprawną odpowiedź 1 pkt. Razem 6 pkt. Zadanie 24 A. Mucha liżący B. Paź ssący C. Komar kłująco - ssący D. Modliszka gryzący Za każda poprawną odpowiedź 1 pkt. Razem 4 pkt. Zadanie 25 Nazwa zwierzęcia: kozica, żubr, żaba Środowisko życia: góry, las, łąka Za każda poprawną odpowiedź 0,5 pkt. Razem 3 pkt. Zadanie 26 W W B B Za każda poprawną odpowiedź 1 pkt. Razem 4 pkt. Zadanie 27 N O N O N O Za każda poprawną odpowiedź 1 pkt. Razem 6 pkt. Zadanie 28 125000cm=1250m=1,25 km 1,25*13=16,25 km Za wykonanie obliczeń 1 pkt., za podanie wyniku w km 1 pkt., za napisanie odpowiedzi 1 pkt. Razem 3 pkt. Zadanie 29 Za wpisanie wartości południków 1 pkt. Za podpisanie Zwrotnika Raka 1 pkt. Za podanie długości i szerokości geograficznej 1 pkt. szer. 20 o N dł. 40 o W Zadanie 30 1. błona komórkowa 2. jądro 3. ściana komórkowa Za prawidłowy opis rysunków po 1 pkt. roślinnej, bakteryjnej, bakterii, błona komórkową, cytoplazmą, roślin za każdy prawidłowy wpis 0,5 pkt. Razem 6 pkt. 11