PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW III ROKU STUDIÓW

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW III ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Patomorfologia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedry Patomorfologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Przybyszewskiego 49, 60 355 Poznań Tel. /Fax: 61 869 14 66 / 61 869 15 09 Internet: www.patklin.ump.edu.pl E-mail: patomorf@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. med. Przemysław Majewski, prof. zw. 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. med. Przemysław Majewski, prof. zw. 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko: prof. dr hab. med. Przemysław Majewski Tel. kontaktowy: 61 869 14 66 Możliwość kontaktu konsultacje (dni, godz., miejsce): w dni robocze od godziny 8 00 do 13 30 poprzez sekretariat Zakładu Patomorfologii E-mail: pmajewski@ump.edu.pl Osoba zastępująca: dr hab. med. Aldona Woźniak Kontakt: w dni robocze od godziny 8 00 do 13 30 poprzez sekretariat Zakładu Patomorfologii, e-mail: awozniak@ump.edu.pl

7. Osoba odpowiedzialna za rezerwację sal: Nazwisko imię: prof. dr hab. med. Przemysław Majewski Tel. kontaktowy: 61 869 14 66 E-mail: pmajewski@ump.edu.pl 8. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: III Semestr: V, VI 9. Liczba godzin ogółem : 170 liczba pkt.ects: 14 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria 34/18 64/21 B 0/33 Razem: 52 85 B 33 S 10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy/letni Wykład 1. Wykład 2. Wykład 3. Wykład 4. Tematyka wykładów Wprowadzenie do patomorfologii. Patomorfologia procesów adaptacyjnych (zanik, rozrost, przerost, metaplazja). Zwyrodnienia, martwice i apoptoza definicje, patomechanizmy, przykłady. Krwotoki, przekrwienie i niedokrwienie, obrzęk i wstrząs. Zakrzepica, zatory, zawały, rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe. Zapalenia: patomechanizm, definicje, klasyfikacje, przykłady. Regeneracja, naprawa, bliznowacenie. Choroby o immunologicznym mechanizmie uszkodzenia tkanek. Reakcja nadwrażliwości typu I, II, III, IV. Amyloidoza. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Majewski Prof. Wiesława Biczysko Dr hab. Aldona Woźniak Dr hab. Aldona Woźniak

Wykład 5. Wykład 6. Wykład 7. Wykład 8. Wykład 9. Wykład 10. Nowotworzenie: definicja, nazewnictwo, nowotwory łagodne i złośliwe, różnicowanie, dojrzewanie, anaplazja. kataplazja, dysplazja. Patomechanizm nowotworzenia, szerzenie się chorób nowotworowych, predyspozycje do nowotworzenia. Wpływy geograficzne, rasowe, środowiskowe, kulturowe na proces nowotworzenia. Wpływ nowotworu na ustrój gospodarza. Zespoły rzekomo nowotworowe. Choroby naczyń krwionośnych: miażdżyca definicja, patomechanizmy, formy morfologiczne, powikłania. Choroby serca: niewydolność krążenia prawokomorowa i lewokomorowa, choroba niedokrwienna oraz zawał mięśnia sercowego, kardiomiopatie. Niedokrwistość definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Skazy krwotoczne definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Choroby rozrostowe nienowotworowe i nowotworowe układu krwiotwórczego i limfatycznego - przykłady, patomechanizm, postacie morfologiczne, powikłania. Choroby płuc nienowotworowe: rozedma, zapalenia płuc, gruźlica, pylice - definicje, podziały, patomechanizm, postacie morfologiczne, przykłady, powikłania. Majewski Majewski Prof. Wiesława Biczysko Majewski Dr hab. Aldona Woźniak Dr hab. Aldona Woźniak Wykład 11. Wykład 12. Testowy sprawdzian wiadomości z działu I ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej. Patomorfologia chorób nowotworowych płuca: nowotwory łagodne, złośliwe, nowotwory neuroendokrynne i stany rzekomo nowotworowe. Majewski/ dr hab. Aldona Woźniak Dr hab. Aldona Woźniak

Wykład 13. Wykład 14. Wykład 15. Wykład 16. Wykład 17. Wykład 18. Patomorfologia chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego: zapalenia przełyku, przełyk Barretta a, zapalenia żołądka, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, nowotwory przełyku i żołądka. Patomorfologia chorób dolnego odcinka przewodu pokarmowego: zespoły złego wchłaniania, idiopatyczne zapalenia jelit, nowotwory łagodne, złośliwe i zmiany rzekomo nowotworowe Choroby wątroby i dróg żółciowych: zwyrodnienia, zapalenia, marskość, kamica żółciowa oraz nowotwory łagodne i złośliwe. Choroby nowotworowe i nienowotworowej części egzokrynnej trzustki. Patomorfologia chorób nienowotworowych nerek: zapalenia, cukrzyca, kolagenozy, martwica. Nowotwory złośliwe, łagodne i stany rzekomo nowotworowe nerek. Choroby nowotworowe i nienowotworowe pęcherza moczowego. Choroby męskiego układu rozrodczego: zapalenia jąder, łagodny przerost prostaty, rak prostaty. Nowotwory jąder i prącia. Choroby nienowotworowe tarczycy, nadnerczy i przysadki (zespoły klinicznopatomorfologiczne, które im towarzyszą). Patomorfologia chorób nowotworowych gruczołów wydzielania wewnętrznego. Majewski Majewski Prof. Wiesława Biczysko Prof. Wiesława Salwa-Żurawska Dr hab. Aldona Woźniak Dr med. Małgorzata Janicka- Jedyńska Wykład 19. Wykład 20. Testowy sprawdzian wiadomości z działu II ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej. Nowotwory trzonu i szyjki macicy definicje, patogeneza, typy histologiczne. Zapalenia jajowodów. Ciąża ektopowa. Choroby przenoszone drogą płciową. Majewski/ dr hab. Aldona Woźniak Dr

Wykład 21. Wykład 22. Wykład 23. Nienowotworowe i nowotworowe choroby jajników. Nienowotworowe i nowotworowe choroby gruczołu piersiowego. Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe tkanek miękkich Choroby zapalne i zwyrodnieniowe stawów. Choroby kości: krzywica, osteoporoza, rozmiękanie kości, nowotwory kości. Dr Prof. Wiesława Salwa-Żurawska Dr hab. Aldona Woźniak Wykład 24. Wykład 25. Wykład 26. Choroby skóry: łagodne i złośliwe rozrosty nabłonkowe, znamiona barwnikowe, czerniak. Krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego, tętniaki mózgu, udar niedokrwienny i krwotoczny mózgu, zatory w ośrodkowym układzie nerwowym, zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego pojęcia podstawowe. Patomorfologia płodu i noworodka: wcześniactwo, wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu, niedojrzałość, zespół zaburzeń oddychania, urazy okołoporodowe, zakażenia, choroba hemolityczna noworodków. Majewski Dr med. Donata Jarmołowska- Jurczyszyn Prof. Wiesława Biczysko Ćwiczenia z mikroskopii wirtualnej - Semestr zimowy/letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Zaburzenia w krążeniu: zakrzepica, wstrząs: przekrwienie czynne i bierne, krwotoki, zakrzepica, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, zatory (płuca, ogólnoustrojowe, wodami płodowymi, zatory gazowe, choroba kesonowa, choroba dekompresyjna, zatory tłuszczowe), zawały.

Ćwiczenie 2. Zmiany wsteczne i zmiany adaptacyjne: wzrost, dojrzewanie i różnicowanie komórek, przerost, rozrost, zaniki, metaplazja, dysplazja, zwapnienia, uszkodzenie komórek, martwice i apoptoza. Ćwiczenie 3. Zapalenia: zapalenia ostre i przewlekłe. Regeneracja, naprawa, bliznowacenie. Mechanizmy biorące udział w odpowiedzi zapalnej i czynniki je warunkujące. Ćwiczenie 4. Nowotworzenie - pojęcia podstawowe. Diagnostyka laboratoryjna chorób nowotworowych (badania cytologiczne, histologiczne, immunohistochemia, badania DNA, cytometria przepływowa, mikroskopia elektronowa). Ćwiczenie 5. Choroby naczyń: etapy powstawania blaszki miażdżycowej, stwardnienie tętnic Moenckeberga, udary mózgu, zawał serca. Guzkowe zapalenie tętnic. Naczyniaki krwionośne i limfatyczne. Ćwiczenie 6. Choroby serca: niewydolność lewo- i prawokomorowa serca. Zawał mięśnia serca. Gorączka reumatyczna, zapalenia wsierdzia, nadciśnienie, kardiomiopatie. Ćwiczenie 7. Zaburzenia w zakresie krwiotworzenia i przemiany hemoglobiny: hematopoeza, niedokrwistości, retikulocytoza. Żelazica wątroby. Zaburzenia w zakresie krwinek białych: chłoniaki, histiocytozy, aplazja szpiku. Typy choroby Hodgkina, chłoniaki przewodu pokarmowego.

Ćwiczenie 8. Sprawdzian z działu I: ćwiczenia 1 7. hab. Aldona Woźniak Ćwiczenie 9. Choroby płuc: rozedma, przewlekłe zapalenie oskrzeli, astma oskrzelowa, typy zapalenia płuc, ostra niewydolność oddychania dorosłych, pylice. Zespół płucno sercowy. Nowotwory płuc Ćwiczenie 10. Choroby układu pokarmowego: choroba wrzodowa, zapalenie wyrostka robaczkowego, rak przełyku i żołądka, polipy nowotworowe i nienowotworowe, rak okrężnicy. Ćwiczenie 11. Choroby wątroby i dróg żółciowych: zapalenia wątroby (marskość), nowotwory wątroby. Choroby trzustki: zapalenia trzustki, martwica Balserowska. Ćwiczenie 12. Choroby układu dokrewnego: zespół Waterhouse-Friederichsena, zapalenia tarczycy, nowotwory tarczycy, nowotwory przysadki, zespół pustego siodła tureckiego. Choroby nadnerczy. Ćwiczenie 13. Choroby nerek: odmiedniczkowe i kłębuszkowe zapalenia nerek, nadciśnienie w chorobach nerek. Nerki w skrobiawicy. Cukrzyca i powikłania. Nowotwory nerek. Ćwiczenie 14. Choroby męskiego układu rozrodczego: zapalenia jąder, łagodny przerost prostaty, rak prostaty. Nowotwory jąder (germinalne). Choroby skóry: znamiona, czerniak złośliwy, nowotwory nabłonkowe.

Ćwiczenie 15. Choroby żeńskiego układu rozrodczego: ciąża pozamaciczna, endometrioza, nowotwory macicy, nowotwory jajnika, zaśniad groniasty, kosmówczak. Choroby gruczołu piersiowego: zmiany włóknistotorbielowate, rak piersi. Ćwiczenie 16. Ćwiczenie 17. Choroby układu nerwowego: zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego Sprawdzian z działu II: ćwiczenia 9 16 Ćwiczenia sekcyjne - Semestr letni hab. Aldona Woźniak Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA 1. Wprowadzenie: przepisy prawne i zasady techniki sekcyjnej zwłok. 2. Omówienie bieżącego lub Sala sekcyjna. Ćwiczenie 1. archiwalnego przypadku sekcyjnego: a) zagadnienia związane z chorobą podstawową oraz patomechanizmem Dr med. Donata Jarmołowska- Jurczyszyn zgonu pacjenta, b) sekcja zwłok, c) ustalenie przyczyny zgonu i sformułowanie rozpoznania. Omówienie bieżącego lub archiwalnego przypadku sekcyjnego: Sala sekcyjna Ćwiczenie 2, 3, 4. a) zagadnienia związane z chorobą podstawową oraz patomechanizmem zgonu pacjenta, b) sekcja zwłok, c) ustalenie przyczyny zgonu Dr med. Donata Jarmołowska- Jurczyszyn pacjenta i sformułowanie rozpoznania sekcyjnego.

Ćwiczenie 5. 1.Omówienie bieżącego lub archiwalnego przypadku sekcyjnego: a)zagadnienia związane z chorobą podstawową oraz patomechanizmem zgonu pacjenta, b)sekcja zwłok, c)ustalenie przyczyny zgonu pacjenta i sformułowanie rozpoznania sekcyjnego. 2.Zaliczenie ćwiczeń sekcyjnych Dr med. Donata Jarmołowska- Jurczyszyn Sala sekcyjna Seminaria - Semestr letni Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Seminarium 4. Seminarium 5. Seminarium 6. Seminarium 7. Seminarium 8. Tematyka seminariów Nowotwory i choroby nienowotworowe ośrodkowego układu nerwowego i przysadki Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe przewodu pokarmowego Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe układu oddechowego. Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe narządu rodnego i sutka Nowotwory wątroby, trzustki i gruczołów ślinowych oraz patomorfologia zapaleń wątroby Nowotwory układu moczowego, prostaty i patomorfologia kłębuszkowych chorób nerek Patomorfologia chorób serca Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe gruczołów dokrewnych i skóry Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Dr med. Donata Jarmołowska Jurczyszyn Dr Prof. Wiesława Biczysko Lek. Bednarek-Rajewska Dr hab. Aldona Woźniak Prof. Wiesława Salwa- Żurawska Majewski Dr med. Małgorzata Janicka-Jedyńska SALA Sala ćwiczeniowa 3 i 6. Sala ćwiczeniowa 3 i 6. Sala ćwiczeniowa 3 i 6. Sala ćwiczeniowa 3 i 6. Sala ćwiczeniowa 3 i 6. Sala ćwiczeniowa 3 i 6. Sala ćwiczeniowa 3 i 6. Sala ćwiczeniowa 3 i 6.

Seminarium 9. Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe tkanek miękkich Dr med. Paweł Kurzawa Sala ćwiczeniowa 3 i 6. Seminarium 10. 1. Nowotwory układu chłonnego 2. Zaliczenie zajęć sprawdzian testowy 1.Dr med. Janusz Kaczmarek 2.Dr hab. Aldona Woźniak Sala ćwiczeniowa 3 i 6. REGULAMIN ZAJĘĆ: Regulamin ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego I w roku akademickim 2017/2018 Na terenie Zakładu Patomorfologii obowiązuje całkowity zakaz używania telefonów komórkowych, jak i innego sprzętu mogącego robić dokumentację zdjęciową zajęć dydaktycznych. Ćwiczenia trwają 17 tygodni (4 godziny dydaktyczne tygodniowo) i odbywają się w salach ćwiczeń (4, 5, 6 i 8) na 1 piętrze budynku Zakładu Patomorfologii, począwszy od dnia 26 września 2017 roku w terminach wyznaczonych przez Dziekanat (z wyjątkiem odrabiania zaległości i studentów z indywidualną organizacją toku studiów). Jeden asystent prowadzi ćwiczenia z połową grupy studenckiej. 1. Ćwiczenia obejmują następujące działy: a) patologię ogólną, patologię naczyń i serca oraz patologię układu krwiotwórczego, a) patologię układu oddechowego, układu pokarmowego i układu dokrewnego oraz patologię układu moczowego, męskiego układu rozrodczego, żeńskiego układu rozrodczego, sutka, skóry, układu kostno-stawowego i układu nerwowego. 2. Po ukończeniu pierwszego i drugiego działu odbywa się sprawdzian, na którym obowiązuje rozpoznanie i omówienie preparatów oraz ocenia się opanowanie wiadomości z materiału teoretycznego danego działu w formie ustnej i testowej. Sprawdziany testowe będą odbywać się w terminach wykładu z patomorfologii po ukończeniu danego działu. Za próg zaliczenia sprawdzianu testowego przyjęto 60% prawidłowych odpowiedzi. Zdanie dwóch sprawdzianów i zaliczenie wszystkich ćwiczeń jest warunkiem zaliczenia zajęć. 3. W ramach 4-godzinnych ćwiczeń odbywa się: a) wprowadzenie do ćwiczeń, podczas którego studenci referują zagadnienia ujęte w planie ćwiczeń z uwzględnieniem danych klinicznych i obrazów morfologicznych,

b) pokaz prezentacji multimedialnej, c) oglądanie i omówienie preparatów histologicznych z zastosowaniem mikroskopii wirtualnej i mikroskopii świetlnej, d) omówienie następnego ćwiczenia. 4. Asystent zalicza ćwiczenie po sprawdzeniu wiadomości teoretycznych. 5. Asystent wystawia ocenę ogólną za dwa działy ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej na podstawie ocen uzyskanych podczas ćwiczeń i sprawdzianu. Stopień na sprawdzianie z mikroskopii wirtualnej wystawiany jest na podstawie wyniku testu, sprawdzianu ustnego i średniej oceny uzyskanej w czasie ćwiczeń. a) Do średniej oceny za dział ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej liczy się ocena uzyskana w trakcie ćwiczeń (1/3), z sprawdzianu testowego (1/3) i sprawdzianu ustnego (1/3). b) Do średniej za III rok studiów liczą się oceny z 2 sprawdzianów z ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej, ocena ze sprawdzianu po zakończeniu ćwiczeń sekcyjnych i ocena z sprawdzianu po zakończeniu bloku seminariów z patologii narządowej. 6. W przypadku uzyskania oceny niedostatecznej za dział ćwiczeń z histokliniki, studentowi przysługuje prawo do dwukrotnego poprawiania oceny niedostatecznej, u osoby prowadzącej zajęcia, we wspólnie uzgodnionym terminie. 7. Jeżeli student nie uzyska wymaganych przez regulamin zaliczeń oceny pozytywnej do czasu zakończenia zajęć dydaktycznych w danym roku akademickim, ma prawo do zaliczenia sprawdzianu z całości materiału objętego zajęciami u Kierownika Zakładu Patomorfologii. 8. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności, asystent prowadzący ćwiczenia, wyznacza termin odrobienia zajęć. Student nie posiada uprawnień do nieusprawiedliwionej nieobecności. W przypadku trzech nieusprawiedliwionych nieobecności zgłasza się studenta do Dziekanatu Wydziału Lekarskiego I i ponowne przyjęcie na ćwiczenia uzależnia się od decyzji Dziekana 9. Do sprawdzianów po pierwszym i drugim dziale student musi mieć zaliczone wszystkie ćwiczenia. 10. Na salach ćwiczeniowych nie wolno palić papierosów i pić napojów oraz prowadzić głośnych rozmów.

11. Obowiązuje odbywanie ćwiczeń w grupach wyznaczonych przez Dziekanat (z wyjątkiem odrabiania zaległości i studentów z indywidualną organizacją toku studiów). 12. Studenci, którzy nie otrzymają zaliczenia zajęć z patomorfologii na III roku, nie mogą przystąpić do egzaminu końcowego. Regulamin ćwiczeń sekcyjnych dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego I w roku akademickim 2017/2018 1. Ćwiczenia trwają 1 tydzień (4 godziny dydaktyczne dziennie w poniedziałek i piątek oraz 3 godziny dydaktyczne dziennie od wtorku do czwartku) i odbywają się w sali sekcyjnej na parterze budynku Zakładu Patomorfologii, począwszy od dnia 05 marca 2018 roku w terminach wyznaczonych przez Dziekanat. 2. Zajęcia rozpoczynają się o godz. 8 15 i trwają w poniedziałek i piątek do godz. 11 15 a od wtorku do czwartku do godz. 10 30. 3. Ćwiczenia sekcyjne odbywają się wg następującego planu: a) wprowadzenie do ćwiczeń, podczas którego asystent omawia zagadnienia związane z chorobą podstawową oraz patomechanizmem zgonu pacjenta b) sekcja zwłok c) wspólne ustalenie przyczyny zgonu pacjenta. 4. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na wszystkich zajęciach oraz uzyskanie pozytywnej oceny z testu. Test jednokrotnego wyboru przeprowadzany jest w ostatnim dniu zajęć sekcyjnych w dodatkowej 4 godzinie. Za próg zaliczenia sprawdzianu testowego z ćwiczeń sekcyjnych przyjęto 60% prawidłowych odpowiedzi. 5. Do średniej za III rok studiów liczy się ocena ze sprawdzianu po zakończeniu ćwiczeń sekcyjnych i oceny z 2 sprawdzianów z ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej oraz ocena z sprawdzianu po zakończeniu bloku seminariów z patologii narządowej. 6. W przypadku oceny niedostatecznej studentowi przysługuje prawo do dwukrotnego poprawiania oceny u dr n. med. Donaty Jarmołowskiej-Jurczyszyn adiunkta odpowiedzialnego za przebieg ćwiczeń z diagnostyki sekcyjnej, we wspólnie uzgodnionym terminie. 7. Jeżeli student nie uzyska wymaganej przez regulamin zaliczeń oceny pozytywnej do czasu zakończenia zajęć dydaktycznych w danym roku akademickim, ma prawo do zaliczenia sprawdzianu z całości materiału objętego zajęciami u Kierownika Katedry Patomorfologii.

8. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności, asystent prowadzący ćwiczenia, wyznacza termin odrobienia zajęć. Student nie posiada uprawnień do nieusprawiedliwionej nieobecności. W przypadku trzech nieusprawiedliwionych nieobecności zgłasza się studenta do Dziekanatu Wydziału Lekarskiego I i ponowne przyjęcie na ćwiczenia uzależnia się od decyzji Dziekana 9. Obowiązuje odbywanie ćwiczeń w grupach wyznaczonych przez Dziekanat (z wyjątkiem odrabiania zaległości i studentów z indywidualną organizacją toku studiów). 10. W czasie drugiej części zajęć (sekcja) studenci zobowiązani są ubierać fartuchy ochronne, otrzymane przed ćwiczeniami. 11. Na sali sekcyjnej należy zachować powagę stosowną do miejsca, nie wolno prowadzić głośnych rozmów. 12. Studenci, którzy nie otrzymają zaliczenia zajęć z patomorfologii na III roku nie mogą przystąpić do egzaminu końcowego. Regulamin seminariów z patomorfologii narządowej dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego I w roku akademickim 2017/2018 1. Seminaria z patomorfologii narządowej trwają 2 tygodnie [3 godziny dydaktyczne 9 minut dziennie od pierwszego poniedziałku do drugiego czwartku a w ostatni piątek 4 godziny dydaktyczne i 9 minut (1 godzina dydaktyczna przeznaczona na sprawdzian testowy)], i odbywają się w sali j 3 i 6 na 1 piętrze budynku Zakładu Patomorfologii, począwszy od dnia 19 lutego 2018 roku w terminach wyznaczonych przez Dziekanat. 2. Seminaria dla dwóch grup studenckich od pierwszego poniedziałku do drugiego czwartku rozpoczynają się o godz. 08 15 i kończą się o godz. 10 54 z uwzględnieniem 15 minutowej przerwy. W ostatni piątek seminarium rozpoczyna się o godz. 08 15 i kończy się o godz. 11 39 z uwzględnieniem 15 minutowej przerwy. Seminarium dla każdej grupy studenckiej prowadzone jest oddzielnie, w dwóch salach przez dwóch asystentów. 3. Na zakończenie zajęć seminaryjnych obowiązuje zdanie sprawdzianu wyjściowego, obejmującego materiał omówiony w czasie seminariów. Zdanie wyjściówki i odrobienie wszystkich seminariów jest warunkiem zaliczenia zajęć. Sprawdzian końcowy ma miejsce w ostatnim dniu zajęć, jest sprawdzianem testowym, z pytaniami

jednokrotnego wyboru. Za próg zaliczenia sprawdzianu końcowego przyjęto 60% prawidłowych odpowiedzi. 4. Do sprawdzianu wyjściowego może przystąpić wyłącznie student, który zaliczył wszystkie seminaria. 5. Nieobecność usprawiedliwia na podstawie przedłożonych dokumentów osoba odpowiedzialna za organizację zajęć z patomorfologii na III roku Wydziału Lekarskiego I: prof. dr hab. med. Przemysławem Majewskim lub dr hab. med. Aldoną Woźniak. W przypadku trzech nieusprawiedliwionych nieobecności zgłasza się studenta do Dziekanatu Wydziału Lekarskiego I i ponowne przyjęcie na zajęcia uzależnia się od decyzji Dziekana. 6. W przypadku nieobecności na zajęciach seminaryjnych, odrobienie zajęć umożliwia się tylko tym studentom, którzy przedstawią udokumentowane usprawiedliwienie. Termin odrabiania zaległych zajęć uzgadnia się z osobą odpowiedzialną za organizację zajęć z patomorfologii na III roku Wydziału Lekarskiego I: prof. dr hab. med. Przemysławem Majewskim lub dr hab. med. Aldoną Woźniak. Student ten może przystąpić do sprawdzianu wyjściowego dopiero po uzupełnieniu i zaliczeniu zaległości. 7. W wypadku nie zdania sprawdzianu wyjściowego student ma prawo do dwukrotnego poprawienia oceny, w terminie uzgodnionym z osobą kierującą organizacją zajęć. Nie zgłoszenie się w tym terminie powoduje nie zaliczenie zajęć. 8. Jeżeli student nie uzyska wymaganej przez regulamin zaliczeń oceny pozytywnej do czasu zakończenia zajęć dydaktycznych w danym roku akademickim, ma prawo do zaliczenia sprawdzianu z całości materiału objętego zajęciami u Kierownika Zakładu Patomorfologii. Student może przystąpić do egzaminu końcowego z patomorfologii po uzyskaniu zaliczenia ze wszystkich zajęć na III roku, na które składają się: 2 sprawdziany z ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej, sprawdzian po zakończeniu ćwiczeń sekcyjnych i sprawdzianu po zakończeniu bloku seminariów z patologii narządowej. PROGRAM ZAJĘĆ: W trakcie zajęć na student powinien opanować wiedzę o zmianach morfologicznych organizmu człowieka w chorobie i cierpieniu; zrozumienie strukturalnych i czynnościowych zmian w komórkach, tkankach i narządach, jako miejscu chorobowego procesu; poznanie technik morfologicznych, immunologicznych i molekularnych, które pozwalają wyjaśnić,

dlaczego i w jaki sposób objawy, które wystąpiły u chorego składają się na całościowy obraz choroby. Student powinien opanować umiejętności rozważania przyczyn, mechanizmów i skutków wybranych (najczęściej spotykanych) chorób, zwłaszcza nowotworowych oraz rozumienia na tej podstawie zaburzeń czynnościowych; opanować umiejętności ustalenia rokowania; rozumienia i prawidłowej interpretacji wyników badań diagnostycznych morfologicznych; znajomości wskazań do wykonywania badań morfologicznych; znajomości możliwości stosowania technik specjalnych oraz zasad pobierania i zabezpieczania materiału tkankowego. Opis przedmiotu: Patologia ogólna i szczegółowa (narządowa); podstawowe reakcje komórek i tkanek na nieprawidłowe bodźce leżące u podłoża choroby; podstawowe składniki procesu chorobowego: przyczyny (etiologia), mechanizmy rozwoju choroby (patogeneza), zmiany struktury (patomorfologia) i konsekwencje czynnościowe (w aspekcie klinicznym); podstawowe działy zmian w patologii: zaburzenia w krążeniu, zmiany wsteczne, zapalenia i nowotwory, zjawiska podobne lub wspólnie leżące u podstaw tych działów, uchwytna dla zmysłów i instrumentów (rozdzielczość). Zaburzenia w krążeniu: zjawiska chorobowe związane z upośledzeniem funkcjonowania naczyń krwionośnych, chłonnych, serca i płynów, które znajdują się w sercu, naczyniach, przestrzeniach pozakomórkowych i w komórkach, skutki niedokrwienia i niedotlenienia, uszkodzenia po reperfuzji, cechy morfologiczne uszkodzeń odwracalnych i nieodwracalnych, przyczyny i skutki zawału. Zmiany wsteczne: zaniki, zwyrodnienia, martwice, odniesienie do podstawowych torów metabolicznych. Zapalenia: naczyniowe, komórkowe i humoralne składowe procesu, specjalne układu reakcji zależne od gatunków drobnoustrojów i umiejscowienie choroby; osobnicze właściwości chorych zależnych i od nich cech dziedzicznych i przebytych chorób. Nowotwory: podstawy klasyfikacji nowotworów i ich mianownictwo, główne mechanizmy nowotworzenia, sposoby szerzenia się nowotworów, czynniki ryzyka dla głównych grup nowotworów, wpływ choroby nowotworowej na ustrój chorego oraz ustroju chorego na biologię nowotworu; charakterystyka głównych grup nowotworów występujących w układzie oddechowym, przewodzie pokarmowym, układzie moczowo-płciowym, skórze i ośrodkowym układzie nerwowym.

Histoklinika i kliniczno-morfologiczne aspekty chorób zwłaszcza nowotworowych: tkanek miękkich, układu krążenia, układu oddechowego, ośrodkowego układu nerwowego, przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, ślinianek, narządów płciowych, narządów dokrewnych, układu moczowego, układu krwiotwórczego, układu chłonnego, skóry oraz patomorfologii płodu, noworodka i dzieci. PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: W Zakładzie Patomorfologii nie prowadzimy wejściówek, czy też innych form sprawdzenia wiadomości przed przystąpieniem do cyklu ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej, ćwiczeń sekcyjnych i seminariów z patologii narządowej. Przygotowanie do zajęć: Student na ćwiczenia z mikroskopii wirtualnej i seminaria z patologii narządowej przychodzi przygotowany, w oparciu o zalecane podręczniki i wykłady z patomorfologii oraz wiedzę z zakresu anatomii, fizjologii i histologii zdobytą podczas zajęć na pierwszych latach studiów. Wstępne przygotowanie studentów umożliwia prowadzenie zajęć w formie dyskusji studentów z prowadzącym zajęcia. Tematyka ćwiczeń sekcyjnych zależy od aktualnie omawianej autopsji i dlatego student wszelkie informacje o omawianych zagadnieniach otrzymuje w trakcie zajęć. Wymagania końcowe: Student zobowiązany jest do opanowania wiedzy w zakresie podanym w programie zajęć. Stopień opanowania wiedzy sprawdzany jest w czasie dwóch sprawdzianów cząstkowych odbywających się w trakcie ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej, sprawdzianu końcowego zaliczającego ćwiczenia sekcyjne i sprawdzianu zaliczającego seminaria z patologii narządowej. 11. Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia: student otrzymuje zaliczenie III roku po zaliczeniu dwóch sprawdzianów cząstkowych odbywających się w trakcie ćwiczeń z mikroskopii wirtualnej, sprawdzianu końcowego zaliczającego ćwiczenia sekcyjne i sprawdzianu zaliczającego seminaria z patologii narządowej. Szczegółowe formy i progi zaliczenia wszystkich sprawdzianów podano w wyżej zamieszczonych regulaminach zajęć z patomorfologii dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego I. Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny, testowy)

1. Egzamin końcowy w pierwszym terminie jest egzaminem testowym, z pytaniami jednokrotnego wyboru. Za próg zaliczenia egzaminu końcowego przyjęto 60% prawidłowych odpowiedzi. Do pierwszego terminu egzaminu muszą przystąpić obowiązkowo wszyscy studenci 3 roku. Po konsultacji z samorządem studenckim ustala się trzy terminy egzaminu testowego. 2. O ostatecznej ocenie z przedmiotu decyduje wynik testu egzaminacyjnego stanowiący 70% oceny końcowej i średnia z wszystkich ocen uzyskanych w czasie zaliczeń z zajęć z patomorfologii stanowiąca 30% oceny. Studenci którzy nie zdali egzaminu końcowego mają do indeksu wpisaną ocenę niedostateczną a studenci którzy zdali egzamin końcowy na ocenę bardzo dobrą mają wpisaną do indeksu ocenę bardzo dobrą niezależnie od średniej z wszystkich ocen uzyskanych w czasie zaliczeń z zajęć z patomorfologii. Przykład Średnia ocen w czasie zajęć z patomorfologii = 3,4 (30% oceny końcowej) Ocena z testu egzaminacyjnego = 4,5 (70% oceny końcowej) Łączna ocena za egzamin i zajęcia z patomorfologii = 4,17 (100%) Ocena końcowa za egzamin = 4,0 Ocena wpisana do indeksu 4,0 (dobry), ponieważ: do - 2,99 niedostateczny 3,00-3,39 dostateczny 3,40-3,79 dość dobry 3,80-4,19 dobry 4,20-4,59 ponad dobry 4,60-5,00 bardzo dobry 3. Student, który nie przystąpił do egzaminu końcowego w żadnym z 3 terminów i nie przedstawił dokumentów uzasadniających usprawiedliwienie nieobecności na egzaminie będzie miał wpisaną ocenę niedostateczną. Dla studentów z nieobecnością usprawiedliwioną zostanie zorganizowany dodatkowy termin egzaminu testowego. Egzaminy poprawkowe są egzaminami ustnymi. Termin egzaminu ustala się za pośrednictwem sekretariatu Katedry Patomorfologii. Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: nie obowiązuje w ramach przedmiotu patomorfologia

12. Literatura: Zalecana literatura: Obowiązkowa: a. Kumar, Cotran, Robbins: Robbins Patologia. Wydanie II polskie pod redakcją Włodzimierza T. Olszewskiego. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Wrocław, 2014. Uzupełniająca: i. Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała: Patologia znaczy słowo o chorobie. Wydanie drugie, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2009. b. Stefan Kruś, Ewa Skrzypek-Fakhoury: Patomorfologia kliniczna. Wydanie III, PZWL, Warszawa, 2007. c. Edmund Chróścielewski, Stefan Raszeja: Sekcja zwłok. Wydanie IV, PZWL, Warszawa, 1990. 13.Studenckie koło naukowe Opiekun koła: dr n. Tematyka: głównymi zagadnieniami badań naukowych są: patomorfologia onkologiczna przewodu pokarmowego, endokrynologiczna, układu moczowego i mikroskopia elektronowa. Miejsce spotkań: - studenci pracują w pracowniach Zakładu Patomorfologii, uczestnicząc czynnie w realizacjach zadań badawczych Katedry. 14. SYLABUS ( proszę wypełnić wszystkie pola w tabeli) WYDZIAŁ LEKARSKI I Nazwa Kierunku Lekarski Poziom i tryb studiów jednolite studia magisterskie Stacjonarne

Nazwa przedmiotu Jednostka realizująca, wydział Koordynator przedmiotu Rodzaj przedmiotu Obszar nauczania Cel kształcenia Treści programowe Patomorfologia Punkty ECTS Katedry Patomorfologii Uniwersytetu Medycznego im Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Wydział Lekarski I. Prof. dr hab. Przemysław Majewski Osoba zaliczająca Prof. dr hab. Przemysław Majewski Obowiązkowy Semestr 5 i 6 Rodzaj zajęć Wykłady Seminaria Ćwiczenia i liczba godzin 52 33 85 Nauczanie przedkliniczne. Zdobycie wiedzy, umiejętności i kompetencji odpowiadających celom kształcenia w zakresie patomorfologii Celem zajęć z patomorfologii dla studentów III roku kierunku lekarskiego jest przyswojenie wiedzy niezbędnej do wykonywania zawodu lekarza w zakresie patomorfologii ogólnej i patomorfologii szczegółowej narządów i układów ze szczególnym uwzględnieniem patomorfologii onkologicznej i zasad diagnostyki histopatologicznej chorób nowotworowych i nienowotworowych. Wykłady Krwotoki, przekrwienie i niedokrwienie, obrzęk wstrząs. Zakrzepica, zatory, zawały, rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe. Patomorfologia procesów adaptacyjnych (zanik, rozrost, przerost, metaplazja). Zwyrodnienia, martwice i apoptoza definicje, patomechanizmy, przykłady. Zapalenia: patomechanizm, definicje, klasyfikacje, przykłady. Regeneracja. Choroby o immunologicznym mechanizmie uszkodzenia tkanek. Reakcja nadwrażliwości typu I, II, III, IV. Nowotworzenie: definicja, nazewnictwo, nowotwory łagodne i złośliwe, różnicowanie, dojrzewanie, anaplazja. Szerzenie się chorób nowotworowych. Wpływ nowotworu na ustrój gospodarza. Zespoły rzekomo nowotworowe. Choroby naczyń krwionośnych: miażdżyca definicja, patomechanizmy, formy morfologiczne, powikłania. Choroby serca: niewydolność krążenia prawokomorowa i lewokomorowa, choroba niedokrwienna oraz zawał mięśnia sercowego, kardiomiopatie. Choroby płuc: rozedma, zapalenia płuc, gruźlica, pylice - definicje, podziały, patomechanizm, postacie morfologiczne, przykłady, powikłania. Nowotwory łagodne i złośliwe płuc. Choroby układu pokarmowego: zapalenia przełyku, przełyk Barretta a, zapalenia żołądka, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zespoły złego wchłaniania, idiopatyczne zapalenia jelit. Nowotwory łagodne i złośliwe i zmiany rzekomo nowotworowe przewodu pokarmowego. Choroby wątroby i dróg żółciowych: stłuszczenie wątroby, zapalenia wątroby, marskość Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe tkanek miękkich definicje, podziały, patomechanizm, postacie morfologiczne, przykłady, powikłania, alkoholowe zapalenie wątroby, kamica żółciowa. Choroby nowotworowe i nienowotworowe egzokrynnej trzustki. Choroby nienowotworowe nerek: zapalenia, cukrzyca, kolagenozy, martwica. Nowotwory złośliwe, łagodne i stany rzekomo-nowotworowe nerek. Choroby nowotworowe i nienowotworowe pęcherza moczowego. Choroby męskiego układu rozrodczego: zapalenia jąder, łagodny przerost prostaty, rak prostaty. Nowotwory jąder i prącia. Niedokrwistość definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Skazy krwotoczne definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Choroby rozrostowe nienowotworowe i nowotworowe układu krwiotwórczego i limfatycznego: przykłady, patomechanizm, postacie morfologiczne, powikłania. Choroby nienowotworowe tarczycy, nadnerczy i przysadki (zespoły kliniczno patomorfologiczne, które im towarzyszą). Choroby nowotworowe gruczołów wydzielania wewnętrznego. Nowotwory trzonu i szyjki macicy definicje, patogeneza, typy histologiczne. Zapalenia jajowodów. Ciąża ektopowa. Choroby przenoszone drogą płciową. Nienowotworowe i nowotworowe choroby jajników. Nienowotworowe i nowotworowe choroby gruczołu piersiowego. Choroby zapalne i zwyrodnieniowe stawów. Choroby kości: krzywica, osteoporoza, rozmiękanie kości, nowotwory kości. Choroby skóry: łagodne i złośliwe rozrosty nabłonkowe, znamiona barwnikowe, czerniak. 14

Treści programowe Krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego, tętniaki mózgu, udar niedokrwienny i krwotoczny mózgu, zatory w ośrodkowym układzie nerwowym, zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego pojęcia podstawowe. Patomorfologia płodu i noworodka: wcześniactwo, wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu, niedojrzałość, zespół zaburzeń oddychania, urazy okołoporodowe, zakażenia, choroba hemolityczna noworodków. Seminaria Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe tkanek miękkich. Nowotwory układu oddechowego. Nowotwory narządu rodnego. Nowotwory przewodu pokarmowego. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego i przysadki. Nowotwory układu moczowego i prostaty. Nowotwory wątroby, trzustki i ślinianek. Patomorfologia zapaleń wątroby. Nowotwory układu chłonnego. Nowotwory gruczołów dokrewnych. Patomorfologia kłębuszkowych chorób nerek. Patomorfologia serca. Patomorfologia nowotworów sutka. Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe skóry Ćwiczenia z mikroskopii wirtualnej Zaburzenia w krążeniu: zakrzepica, wstrząs: przekrwienie czynne i bierne, krwotoki, zakrzepica, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, zatory (płuca, ogólnoustrojowe, wodami płodowymi, zatory gazowe, choroba kesonowa, choroba dekompresyjna, zatory tłuszczowe), zawały. Zmiany wsteczne i zmiany adaptacyjne: wzrost, dojrzewanie i różnicowanie komórek, przerost, rozrost, zaniki, metaplazja, dysplazja, zwapnienia, uszkodzenie komórek, martwice i apoptoza. Zapalenia: zapalenia ostre i przewlekłe. Regeneracja, naprawa, bliznowacenie. Mechanizmy biorące udział w odpowiedzi zapalnej i czynniki je warunkujące. Nowotworzenie - pojęcia podstawowe. Diagnostyka laboratoryjna chorób nowotworowych (badania cytologiczne, histologiczne, immunohistochemia, badania DNA, cytometria przepływowa, mikroskopia elektronowa). Choroby naczyń: etapy powstawania blaszki miażdżycowej, stwardnienie tętnic Moenckeberga, udary mózgu, zawał serca. Guzkowe zapalenie tętnic. Naczyniaki krwionośne i limfatyczne. Ziarniniak naczyniasty. Choroby serca: niewydolność lewo- i prawo-komorowa serca. Zawał mięśnia serca. Gorączka reumatyczna, zapalenia wsierdzia, nadciśnienie, kardiomiopatie. Zaburzenia w zakresie krwiotworzenia i przemiany hemoglobiny: hematopoeza, niedokrwistości, retikulocytoza. Żelazica wątroby. Zaburzenia w zakresie krwinek białych: białaczki, chłoniaki, histiocytozy, aplazja szpiku. Typy choroby Hodgkina, chłoniaki przewodu pokarmowego. Choroby płuc: rozedma, przewlekłe zapalenie oskrzeli, astma oskrzelowa, typy zapalenia płuc, ostra niewydolność oddychania dorosłych, pylice. Zespół płucno sercowy. Nowotwory płuc oraz głowy i szyi. Choroby układu pokarmowego: choroba wrzodowa, zapalenie wyrostka robaczkowego, rak przełyku i żołądka, polipy nowotworowe i nienowotworowe, rak okrężnicy. Choroby wątroby i dróg żółciowych: zapalenia wątroby (marskość), nowotwory wątroby. Choroby trzustki: zapalenia trzustki, martwica Balserowska. Choroby układu dokrewnego: zespół Waterhouse-Friederichsena, zapalenia tarczycy, nowotwory tarczycy, nowotwory przysadki, zespół pustego siodła tureckiego. Choroby nadnerczy. Choroby nerek: odmiedniczkowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenia nerek, nadciśnienie w chorobach nerek. Nerki w skrobiawicy. Cukrzyca i powikłania. Nowotwory układu moczowego. Choroby męskiego układu rozrodczego: zapalenia jąder, łagodny przerost prostaty, rak prostaty. Nowotwory jąder (germinalne). Choroby żeńskiego układu rozrodczego: ciąża pozamaciczna, endometrioza, nowotwory macicy, nowotwory janika, zaśniad groniasty, kosmówczak. Choroby gruczołu piersiowego: zmiany włóknisto-torbielowate, rak piersi. Choroby skóry: znamiona, czerniak złośliwy, nowotwory nabłonkowe.

Choroby układu nerwowego: zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego Choroby układu nerwowego: zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego. Treści programowe Formy i metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Ćwiczenia sekcyjne Przepisy prawne i zasady techniki sekcyjnej zwłok. Omówienie bieżącego lub archiwalnego przypadku sekcyjnego: a) zagadnienia związane z chorobą podstawową oraz patomechanizmem zgonu pacjenta, b) sekcja zwłok, c) ustalenie przyczyny zgonu pacjenta i sformułowanie rozpoznania sekcyjnego. Inne Nie dotyczy Wykłady, seminaria, ćwiczenia z mikroskopii wirtualnej, ćwiczenia sekcyjne Zaliczenie zajęć: student otrzymuje zaliczenie III roku po zaliczeniu dwóch sprawdzianów po zakończeniu działu 1 i 2 ćwiczeń z histokliniki, sprawdzianu końcowego zaliczającego ćwiczenia sekcyjne i sprawdzianu zaliczającego seminaria z patologii narządowej. Egzamin teoretyczny: Egzamin końcowy w pierwszym terminie jest egzaminem testowym, z pytaniami jednokrotnego wyboru. Za próg zaliczenia egzaminu przyjęto 60% prawidłowych odpowiedzi. Ostateczną ocenę z przedmiotu ustalamy na podstawie oceny z testu egzaminacyjnego stanowiącej 70% oceny egzaminacyjnej i średniej ocen uzyskanych w czasie zajęć z patomorfologii stanowiącej 30% oceny egzaminacyjnej. Egzaminy poprawkowe są egzaminami ustnymi. 1.Kumar, Cotran, Robbins: Robbins Patologia. Wydanie II polskie pod redakcją

Włodzimierza T. Olszewskiego. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Wrocław, 2014 Literatura uzupełniająca 1.Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała: Patologia znaczy słowo o chorobie. Wydanie drugie, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2009. 2.Stefan Kruś, Ewa Skrzypek-Fakhoury: Patomorfologia kliniczna. Wydanie III, PZWL, Warszawa, 2007. 3.Edmund Chróścielewski, Stefan Raszeja: Sekcja zwłok. Wydanie IV, PZWL, Warszawa, 1990. Numer efektu kształcenia Efekty kształcenia zna procesy takie jak: cykl komórkowy, proliferacja, W01 różnicowanie i starzenie się komórek, apoptoza i nekroza oraz ich znaczenie dla funkcjonowania organizmu; W02 zna zasady prowadzenia badań naukowych, obserwacyjnych i doświadczalnych oraz badań in vitro służących rozwojowi medycyny. Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia B.W22. B.W34. W03 zna nazewnictwo patomorfologiczne; C.W25. W04 zna podstawowe mechanizmy uszkodzenia komórek i C.W26. tkanek; W05 określa przebieg kliniczny zapaleń swoistych i nieswoistych C.W27. oraz opisuje procesy regeneracji tkanek i narządów; W06 zna definicję i patofizjologię wstrząsu, ze szczególnym uwzględnieniem różnicowania przyczyn wstrząsu oraz niewydolności wielonarządowej; C.W28. W07 zna etiologię zaburzeń hemodynamicznych, zmian wstecznych i zmian postępowych; W08 zna zagadnienia z zakresu szczegółowej patologii narządowej, obrazy makro- i mikroskopowe oraz przebieg kliniczny zmian patomorfologicznych w poszczególnych narządach; W09 opisuje konsekwencje rozwijających się zmian patologicznych dla sąsiadujących topograficznie narządów; C.W29. C.W30. C.W31.

W10 wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne; W11 wymienia postacie kliniczne najczęstszych chorób poszczególnych układów i narządów, chorób metabolicznych oraz zaburzeń gospodarki wodnoelektrolitowej i kwasowo-zasadowej; W12 zna uwarunkowania środowiskowe i epidemiologiczne najczęstszych nowotworów człowieka; W13 zna podstawy wczesnej wykrywalności nowotworów i zasady badań przesiewowych w onkologii; C.W32. C.W33. E.W23. E.W24. U1 obsługuje mikroskop optyczny także w zakresie A.U1. korzystania z immersji; U2 wyjaśnia anatomiczne podstawy badania przedmiotowego; A.U3. U3 posługuje się reakcją antygen przeciwciało w aktualnych C.U8. modyfikacjach i technikach dla diagnostyki chorób zakaźnych, alergicznych, autoimmunizacyjnych, chorób krwi i nowotworowych; U4 powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z C.U11. objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami oznaczeń laboratoryjnych; U5 analizuje zjawiska odczynowe, obronne i przystosowawcze oraz zaburzenia regulacji wywoływane przez czynnik etiologiczny; C.U12. U6 przestrzega wzorców etycznych w działaniach zawodowych; D.U12. U7 przestrzega praw pacjenta, w tym: prawa do ochrony danych osobowych, prawa do intymności, prawa do informacji o stanie zdrowia, prawa do wyrażenia świadomej zgody na leczenie lub odstąpienie od niego oraz prawa do godnej śmierci; D.U14. U8 wykazuje odpowiedzialność za podnoszenie swoich D.U15. kwalifikacji i przekazywanie wiedzy innym; U9 krytycznie analizuje piśmiennictwo medyczne, w tym w języku angielskim, oraz wyciąga wnioski w oparciu o dostępną literaturę; D.U17. Nakład pracy studenta Przygotowanie do 1 godziny wykładu Przygotowanie do 1 godziny seminarium Przygotowanie do 1 godziny ćwiczeń Data opracowania sylabusa: 04 sierpnia 2017 roku Osoba przygotowująca sylabus: Prof. dr hab. Przemysław Majewski Liczba godzin 0,5h 3h 2h 15. Szczegółowa organizacja zajęć: Ramy czasowe zajęć klinicznych III roku: 8:00-13:00 z 30 minutową przerwą 6 godzin dydaktycznych. Proszę podać dokładny podział godzin zajęć zgodny z Ramowym Programem Nauczania na rok akademicki 2017/2018. WYKŁADY Dzień tygodnia Daty w których odbywają się wykłady Godzina Sala

1.Poniedziałek 25-09-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 2.Poniedziałek 02-10-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 3.Poniedziałek 09-10-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 4.Poniedziałek 16-10-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 5.Poniedziałek 23-10-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 6.Poniedziałek 30-10-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 7.Poniedziałek 06-11-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 8.Poniedziałek 13-11-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 9.Poniedziałek 20-11-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 10.Poniedziałek 27-11-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 11.Poniedziałek 04-12-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 12.Poniedziałek 11-12-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 13.Poniedziałek 18-12-2017 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 14.Poniedziałek 08-01-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 15.Poniedziałek 15-01-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 16.Poniedziałek 22-01-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 17.Poniedziałek 29-01-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 18.Poniedziałek 19-02-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 19.Poniedziałek 26-02-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 20.Poniedziałek 05-03-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 21.Poniedziałek 12-03-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 22.Poniedziałek 19-03-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 23.Poniedziałek 26-03-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 24.Poniedziałek 09-04-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 25.Poniedziałek 16-04-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii 26.Poniedziałek 23-04-2018 r. 13:30 15:00 Sala Zeylanda - Budynek Zakładu Patomorfologii SEMINARIA z PATOLOGII NARZĄDOWEJ Grupa Dni tygodnia Daty Godziny w których odbywają się Nazwa, nr sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia zajęcia seminaryjne 1 2 3 4 5 6 Poniedziałek 19-02-18 i 26-02-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Wtorek 20-02-18 i 27-02-18 08:15-10:54 Sala nr 3 GRUPA 1 Środa 21-02-18 i 28-02-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Czwartek 22-02-18 i 01-03-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Piątek 23-02-18 02-03-18 08:15-10:54 08:15-11:39 Sala nr 3 Poniedziałek 19-02-18 i 26-02-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Wtorek 20-02-18 i 27-02-18 08:15-10:54 Sala nr 6 GRUPA 2 Środa 21-02-18 i 28-02-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Czwartek 22-02-18 i 01-03-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Piątek 23-02-18 02-03-18 08:15-10:54 08:15-11:39 Sala nr 6 Poniedziałek 05-03-18 i 12-03-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Wtorek 06-03-18 i 13-03-18 08:15-10:54 Sala nr 3 GRUPA 3 Środa 07-03-18 i 14-03-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Czwartek 08-03-18 i 15-03-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Piątek 09-03-18 16-03-18 08:15-10:54 08:15-11:39 Sala nr 3 Poniedziałek 05-03-18 i 12-03-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Wtorek 06-03-18 i 13-03-18 08:15-10:54 Sala nr 6 GRUPA 4 Środa 07-03-18 i 14-03-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Czwartek 08-03-18 i 15-03-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Piątek 09-03-18 16-03-18 08:15-10:54 08:15-11:39 Sala nr 6 Poniedziałek 16-04-18 i 23-04-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Wtorek 17-04-18 i 24-04-18 08:15-10:54 Sala nr 3 GRUPA 5 Środa 18-04-18 i 25-04-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Czwartek 19-04-18 i 26-04-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Piątek 20-04-18 08:15-10:54 Sala nr 3 27-04-18 08:15-11:39 Poniedziałek 19-03-18 i 26-03-18 08:15-10:54 Sala nr 3 GRUPA 6 Wtorek 20-03-18 i 27-03-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Środa 21-03-18 i 04-04-18 08:15-10:54 Sala nr 3

GRUPA 7 GRUPA 8 GRUPA 9 GRUPA 10 Czwartek 22-03-18 i 05-04-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Piątek 23-03-18 06-04-18 08:15-10:54 08:15-11:39 Sala nr 3 Poniedziałek 19-03-18 i 26-03-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Wtorek 20-03-18 i 27-03-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Środa 21-03-18 i 04-04-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Czwartek 22-03-18 i 05-04-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Piątek 23-03-18 08:15-10:54 Sala nr 6 06-04-18 08:15-11:39 Poniedziałek 16-04-18 i 23-04-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Wtorek 17-04-18 i 24-04-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Środa 18-04-18 i 25-04-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Czwartek 19-04-18 i 26-04-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Piątek 20-04-18 08:15-10:54 Sala nr 6 27-04-18 08:15-11:39 Poniedziałek 14-05-18 i 21-05-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Wtorek 15-05-18 i 22-05-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Środa 16-05-18 i 23-05-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Czwartek Rektorski i 24-05-18 08:15-10:54 Sala nr 3 Piątek 18-05-18 08:15-10:54 Sala nr 3 25-05-18 08:15-11:39 Poniedziałek 14-05-18 i 21-05-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Wtorek 15-05-18 i 22-05-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Środa 16-05-18 i 23-05-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Czwartek Rektorski i 24-05-18 08:15-10:54 Sala nr 6 Piątek 18-05-18 25-05-18 08:15-10:54 08:15-11:39 Sala nr 6 ĆWICZENIA z HISTOKLINIKI (MIKROSKOPII WIRTUALNEJ) Grupa Podgrupy Dni tygodnia Daty Grupa 1 A i B Wtorek 1) 26-09-2017 2) 10-10-2017 3) 17-10-2017 4) 24-10-2017 5) 07-11-2017 6) 14-11-2017 7) 21-11-2017 8) 28-11-2017 9) 05-12-2017 10) 12-12-2017 11) 19-12-2017 12) 09-01-2018 13) 16-01-2018 14) 23-01-2018 15) 30-01-2018 16) 06-02-2018 17) 20-02-2018 Grupa 2 A i B Wtorek 1) 26-09-2017 2) 10-10-2017 3) 17-10-2017 4) 24-10-2017 5) 07-11-2017 6) 14-11-2017 7) 21-11-2017 8) 28-11-2017 9) 05-12-2017 10) 12-12-2017 11) 19-12-2017 12) 09-01-2018 13) 16-01-2018 14) 23-01-2018 15) 30-01-2018 16) 06-02-2018 17) 20-02-2018 Grupa 3 A i B Wtorek 1) 26-09-2017 2) 10-10-2017 Godziny w których odbywają Nazwa, nr Sali się ćwiczenia 17:00-20:00 Podgrupa A sala 5 Podgrupa B sala 4 17:00-20:00 Podgrupa A sala 6 Podgrupa B sala 8 13:30-16:30 Podgrupa A sala 5 Podgrupa B sala 4 Jednostka przeprowadzająca zajęcia

3) 17-10-2017 4) 24-10-2017 5) 07-11-2017 6) 14-11-2017 7) 21-11-2017 8) 28-11-2017 9) 05-12-2017 10) 12-12-2017 11) 19-12-2017 12) 09-01-2018 13) 16-01-2018 14) 23-01-2018 15) 30-01-2018 16) 06-02-2018 17) 20-02-2018 Grupa 4 A i B Wtorek 1) 26-09-2017 2) 10-10-2017 3) 17-10-2017 4) 24-10-2017 5) 07-11-2017 6) 14-11-2017 7) 21-11-2017 8) 28-11-2017 9) 05-12-2017 10) 12-12-2017 11) 19-12-2017 12) 09-01-2018 13) 16-01-2018 14) 23-01-2018 15) 30-01-2018 16) 06-02-2018 17) 20-02-2018 Grupa 5 A i B Piątek 1) 29-09-2017 2) 06-10-2017 3) 13-10-2017 4) 20-10-2017 5) 27-10-2017 6) 03-11-2017 7) 10-11-2017 8) 17-11-2017 9) 24-11-2017 10) 01-12-2017 11) 08-12-2017 12) 15-12-2017 13) 05-01-2018 14) 12-01-2018 15) 19-01-2018 16) 26-01-2018 17) 02-02-2018 Grupa 6 A i B Piątek 1) 29-09-2017 2) 06-10-2017 3) 13-10-2017 4) 20-10-2017 5) 27-10-2017 6) 03-11-2017 7) 10-11-2017 8) 17-11-2017 9) 24-11-2017 10) 01-12-2017 11) 08-12-2017 12) 15-12-2017 13) 05-01-2018 14) 12-01-2018 15) 19-01-2018 16) 26-01-2018 17) 02-02-2018 Grupa 7 A i B Czwartek 1) 28-09-2017 2) 05-10-2017 3) 12-10-2017 4) 19-10-2017 5) 26-10-2017 13:30-16:30 Podgrupa A sala 6 Podgrupa B sala 8 15:45-18:45 Podgrupa A sala 5 Podgrupa B sala 4 15:45-18:45 Podgrupa A sala 6 Podgrupa B sala 8 13:30-16:30 Podgrupa A sala 5 Podgrupa B sala 4