Samoocena, umiejętności... 1
Chyba nikt nie będzie negował, iż kwestie samooceny i umiejętności zawodowych mają ogromny wpływ na nasze życie. W swojej istocie samoocena jest uogólnioną postawą w stosunku do własnej osoby, która w sposób znaczący wpływa na nastrój, wywiera bardzo silny wpływ na kreślony zakres zachowań międzyosobowych oraz społecznych. Innymi słowy jest to zespół sądów i opinii (dotyczących właściwości fizycznych, psychicznych i społecznych), które odnosimy do własnej osoby. Otóż zanim przejdziemy do meritum sprawy, zbadajmy samoocenę własnej wartości. Wystarczy uzupełnić poniższą tabelę, czyli odpowiedzieć na następujące pytania: 1. Czy zdarza Ci się głośno mówić, że "jesteś dobry" w jakiejś dziedzinie wiedzy lub działaniach? 2. Czy często mówisz komplementy innym ludziom? 3. Czy czujesz się zażenowany słysząc komplement pod własnym adresem? 4. Czy czujesz się bardzo źle, kiedy stwierdzasz, że jesteś ubrany gorzej lub nieodpowiednio w porównaniu z innymi osobami w danym pomieszczeniu? 5. Czy zależy Ci na tym, aby wszyscy Cię lubili? 6. Czy przeszkadza Ci to, że ktoś inny jest od Ciebie lepszy w sporcie, nauce, pracy, itp.? 7. Czy bardzo się denerwujesz, kiedy masz zrobić coś nowego, iść na ważne spotkanie, albo wysłuchać oceny swojej pracy, której poświęciłeś sporo czasu? 8. Czy bardzo rani Cię krytyka ze strony innych ludzi? 9. Czy łatwo przychodzi Ci odmówić pójścia z kolegami (dla dziewcząt: z koleżankami) gdzieś, gdzie nie masz ochoty iść? W ogóle czy łatwo Ci im odmawiać? 10. Czy czujesz się niepewnie wchodząc do pomieszczenia, w którym już jest sporo ludzi? 11. Czy jesteś miły dla osób, z których usług lub pracy korzystasz sprzedawców, woźnych, osób sprzątających szkołę, itp.? 12. Czy traktujesz z szacunkiem swoich kolegów, w jakiś sposób słabszych niż Ty? 13. Czy uważasz, że jesteś lepszy w tym, czym się zajmujesz niż większość Twoich kolegów? 14. Czy sądzisz, że jesteś atrakcyjną dziewczyną lub przystojnym chłopakiem? 15. Czy uważasz, że dobrze sobie radzisz w stosunkach z innymi ludźmi? 16. Czy jesteś zadowolony z Twoich relacji z rodzicami i rodzeństwem? 17. Czy często się czerwienisz? 18. Czy wszczynasz czasem rozmowy z przypadkowo spotkanymi osobami w Twoim wieku? 19. Czy dobrze znosisz krytykę? 20. Czy uważasz, że masz wystarczająco wysokie poczucie własnej wartości? Tak Nie Inna odpowiedz Spróbujmy razem przeanalizować wyniki. Za odpowiedzi tak na pytania 1, 2, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 i za nie na pytania 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 17 przyznajemy sobie po jednym punkcie, zaś za inne odpowiedzi nic 0 punktów. Teraz dodajemy punkty i dzielimy je przez 2. Czy wynik jest poniżej 5 2
punktów? Jeśli tak, to koniecznie trzeba natychmiast zająć się podwyższeniem poczucia własnej wartości. Tylko warto też pamiętać, iż, bez względu na wynik, zawsze można być lepszym! Ale o tym jeszcze porozmawiamy! Ale żeby w przyszłości lepiej się orientować co najwyżej oceniamy poza naszą osobą, spróbujmy odpowiedzieć również na następujące pytanie: co jest w pracy dla Ciebie najważniejsze? Wynagrodzenie Stanowisko Interesująca praca Praca na przy komputerze (również zbieranie i przetwarzanie informacji) Możliwość awansu Odpowiedzialność i samodzielność Praca w znanym i szanowanym przedsiębiorstwie Praca w dużym przedsiębiorstwie Praca w małym przedsiębiorstwie Spokój i pewność, iż jutro też będę pracowała Kontakt z partnerami, interesantami i gośćmi (pomoc, wyjaśnienie itd.) Wykorzystanie moich umiejętności, wiedzy Sympatyczna atmosfera w przedsiębiorstwie Możliwość podnoszenia kwalifikacji zawodowych Szacunek kierownictwa i współpracowników Profesjonalne, kompetentne i mądre kierownictwo Podróże służbowe Wykonywanie pracy administracyjnej i biurowej Praca w sektorze państwowym Praca na własny rachunek Praca w sektorze prywatnym Praca z ciekawymi ludźmi Ruchomy czas pracy Możliwość bycia przy produkcji, wytwarzaniu nowych rzeczy itd. Inne Wybór* Ocena** * Zaznaczamy swój wybór, wpisując znak x, ale nie więcej, niż 3 razy. Trudne zadanie? Cóż, w życiu trzeba się zdecydować na coś konkretnego, bo inaczej ** Oceń skalę wartości wybranych pozycji (od 1 do 10 punktów, gdzie 10 jest najwyższą oceną). Chyba zaczynamy orientować się co i jak trzeba szukać, prawda. A może jeszcze lepiej już wiemy jaką firmę można założyć? Ale na razie trzeba jakoś to wszystko podsumować, aby mieć w miarę całościowy obraz własnej wiedzy, umiejętności i uzdolnień. Więc analizujmy a) swoje wykształcenie formalne, b) doświadczenie (zawodowe), c) uzdolnienia oraz d) umiejętności pozazawodowe. W tym celu wystarczy uzupełnić poniższą tabelą aby powstał swoisty bilans własnych predyspozycji zawodowych. Potrafię wykonywać bardzo dobrze jako profesjonalista 3
Nieźle potrafię wykonywać Dobrze wykonuję, chociaż nie bardzo lubię Słabo, aczkolwiek potrafię wykonywać Lubię to robić, ale słabo mi wychodzi Z pomocą teorii Johna Hollanda 1 spróbujmy sprecyzować również jakie mamy preferencje zawodowe, bowiem najczęściej na podstawie swoich zainteresowań i preferencji zawodowych, osoba wybiera określone środowiska zawodowe. Poza tym, teoria Hollanda stanowi również podstawę metody diagnozowania zainteresowań zawodowych. Holland wyróżnia następujące typy preferencji personalnych: Typ realistyczny Jest to osoba, która lubi pracować z narzędziami i maszynami. Preferuje ona czynności, które podkreślają jej siłę fizyczną, koordynację ruchową a nawet zręczność. Dąży do rozwiązywania konkretnych zadań. Osoby w/w typu posiadają zdolności manualne oraz związane z mechaniką. Typ badawczy Lubi skupiać się w pracy na zadaniach o charakterze abstrakcyjnym oraz rozwijaniu teorii. Dąży do zrozumienia otaczającego świata. Preferuje abstrakcję a nie konkretność. Osoby typu badawczego posiadają zdolności matematyczne i naukowe. Typ artystyczny To osoba, która lubi kreatywność umożliwiająca wyrażanie własnej osobowości. Cechuje ją emocjonalny niepokój, ma skłonności rozwijania pomysłów i koncepcji oraz posiada zdolności artystyczne pisanie, malowanie, aktorstwo, taniec, muzyka itd. 4
Typ społeczny To osoba ukierunkowana na uzyskiwanie korzyści materialnych i lubiąca pracować. Potrafi motywować innych do działania i nawet wpływać na nich oraz kierować. Ma zdolności i umiejętności zarządzania, stosunków interpersonalnych itd. Typ przedsiębiorczy Chce pomagać innym, przejawia emocjonalny stosunek do problemów ludzi, pragnie informować i uczyć innych. Innymi słowy posiada zdolności społeczne. Typ konwencjonalny Osoba ta woli pracę z danymi (informacjami) oraz ich uporządkowaniem itd. Przyjmuje do wiadomości poglądy i wskazówki innych i godzi się na podrzędne role. Unika pracy w środowisku, które nie posiada jasnej struktury. W zasadzie nabywa zdolności biurowe, liczbowe itd. Otóż można śmiało stwierdzić, iż umiejętności ludzi dzielą się na trzy zasadnicze grupy i dotyczą: Danych / Informacji Osób Rzeczy / Przedmiotów Radzimy bez pośpiechu i emocji zastanawiać się do której grupy Ty należysz a potem spróbuj w sposób wyjątkowo uczciwy odpowiedzieć na następujące pytania: * Jaki rodzaj pracy chcę wykonywać? * Jakimi umiejętnościami (nabytymi bądź wrodzonymi) najbardziej lubię się posługiwać? * Z jakimi ludźmi najbardziej lubię współpracować? * Z jakimi rodzajami danych / informacji lubię mieć do czynienia? * Jakie są najbardziej ulubione rodzaje przedmiotów z którymi chcę pracować bądź mieć do czynienia? * Jakie konkretne korzyści chcę mieć w mojej pracy stanowisko, wynagrodzenie itd.? Jeśli znasz odpowiedzi na te pytania, to mamy nadzieję, iż już masz określoną orientację jaka praca dla Ciebie będzie najbardziej odpowiednia, zadawalająca i przyjemna. 1 Amerykański psycholog z Uniwersytetu John a Hopkins a 5